ganmarteba - MAMULI
ganmarteba - MAMULI
ganmarteba - MAMULI
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
gamocemis gamocemis me-9 me-9 weli<br />
weli<br />
SemecnebiT-sazogadoebrivi<br />
Jurnali amerikaSi<br />
`2(70) dekemberi,<br />
2012 2012<br />
2012<br />
mTavari redaqtori manuCar manuCar kaWaxiZe<br />
kaWaxiZe<br />
EDITOR&PUBLISHER MANUCHAR KATCHAKHIDZE<br />
Jurnalis Jurnalis am am nomris nomris dabeWdva dabeWdva<br />
dabeWdva<br />
SesaZlebeli SesaZlebeli SesaZlebeli gaxda gaxda gaxda `mamulis~ `mamulis~ didi<br />
didi<br />
megobris, megobris, baton baton ilia ilia baramiZis<br />
baramiZis<br />
baramiZis<br />
uSualo uSualo xelSewyobiTa xelSewyobiTa xelSewyobiTa da da TanadgomiT<br />
TanadgomiT<br />
Cveni partnioria: asaval-dasavali<br />
mogvwereT: PO Box 13121, Jersey City, NJ 07303<br />
tel.: 1-347-724-0770; Tbilisidan: 2-420-320<br />
elfosta: mamuliusa@gmail.com; www.mamuli.com<br />
Jurnali Jurnali akrebilia, akrebilia, dakabadonebulia,<br />
dakabadonebulia,<br />
dabeWdilia dabeWdilia da da akinZulia akinZulia SeerTebul<br />
SeerTebul<br />
StatebSi StatebSi da da am am nomris nomris nomris gamocemis gamocemis dros<br />
dros<br />
warmoadgens warmoadgens erTaderT erTaderT erTaderT emigrantul,<br />
emigrantul,<br />
qarTul qarTul gamocemas gamocemas a.S.S.-Si.<br />
a.S.S.-Si.
yjvthibf|<br />
5<br />
9<br />
10<br />
12<br />
17<br />
20<br />
29<br />
33<br />
37<br />
40<br />
44<br />
48<br />
52<br />
54<br />
60<br />
saiubile mimarTva<br />
Salomianad, batono oTar!<br />
tavtologia<br />
cisferi ekranidan<br />
Cemi bebo -<br />
nino ramiSvili<br />
lana RoRoberiZe:<br />
ra mxrebiT vzido amxela dardi!<br />
brZola avtorobisaTvis<br />
sada xar Cemo varinka?!<br />
`iluzioni~ kabadonebSi<br />
viskontiana - roko da misi Zmebi<br />
ras vuyurebT?<br />
qarTuli serialis sociologia<br />
saymawvilo CanarTi<br />
vaJa-fSavelas `CxikvTa qorwili~<br />
margarita, mizana da<br />
rezo gabriaZis diadi samyaro<br />
agvistos omis gmirebi<br />
roman zoiZe da aleqsandre oniani<br />
`mogelandebi~<br />
Tbilisis quCebSi gamoCnda<br />
nomris stumari<br />
iq CemTvis dro gaCerda<br />
imogzaure saqarTveloSi<br />
ginaxavs yelis tba?<br />
masterklasi<br />
besik xaranaulTan<br />
portretebi `feisbukidan~<br />
gaicaniT - bela alania<br />
3
4<br />
levan<br />
fanCviZe<br />
wvimda da aRar gadaidara,<br />
Zlivs miaRwia sulma xatamdi,<br />
me damesizmra - viyav nikala<br />
da funjiT qarTul zecas vxatavdi.<br />
roca sicocxle ase tkbilia,<br />
vin gaimeta qarTli esoden?<br />
me damesizmra - viyav ilia<br />
da wiwamurTan tyvias mesrodnen.<br />
var yvela drois Tanamedrove,<br />
fiqriT mivcurdi natvris yuremdi,<br />
me damesizmra - viyav Tevdore<br />
da yizilbaSebs Tavgzas vurevdi.<br />
dafiqrebuli modis rioni,<br />
ca imereTis mxiblavs tiloTi,<br />
mesizmra - viyav galaktioni<br />
da TviTmkvlelobas Cemsas vcdilobdi.<br />
ver gamovican soflis igavi<br />
beTlemis mxridan qristes mosvlamdi,<br />
me damesizmra - beri viyavi<br />
da sinas mTidan mamuls vlocavdi.<br />
ramdeni leqsi damrCa uTqmeli,<br />
moquxs aragvad talRa striqonTa,<br />
me damesizmra - viyav rusTveli<br />
da samSoblodan cremli mimqonda.<br />
ioris piras cecxli minTia,<br />
dRe imzireba atmis Cerodan,<br />
me damesizmra - viyav mindia<br />
da Cemi sibrZnis arvis sjeroda.<br />
vidre Semova mwuxri Ramisa,<br />
Cemo xatebav, Cemo lerwamo, -<br />
momeci Tafli, unda wavisva<br />
da cotnesaviT SenTvis vewamo!<br />
sapirvelgverdo leqsi<br />
me damesizmra
� manuCar kaWaxiZe,<br />
Jurnal `mamulis~ redaqtori<br />
zRapariviT saamod Semovida Cvens SegnebaSi sityva -<br />
iluzioni. bevrma arc ki vicodiT am sityvis mniSvneloba.<br />
Semovida mTeli evropuli civilizacia Tavisi siaxliT<br />
sabWour cnobierebaSi, rac realizmis parametrebSi<br />
ar eteoda da ar jdeboda. ar iyo stereotipebi da kli-<br />
Seebi, ar iyo zeaRmatebuli paTosi kacobriobis bednier<br />
momavalze mofiqrali gmirebis.<br />
kacobrioba iyo, rogor ara, Tavisi maradiuli RirebulebebiT,<br />
magram ZaldatanebiT Tavs arafers gaxvevda;<br />
kacobrioba iyo adamianuri yofis yoveldRiurobaSi, TiToeuli<br />
kino-gmiris cxovrebaSi – mis tragizmSi, mis sarkazmSi,<br />
mis dramatizmSi...<br />
es iyo rkinis fardis miRma arsebuli realoba, romelic<br />
erTma gonierma kacma Cveni cxovrebis yoveldRiurobaSi<br />
daamkvidra kinoxelovnebis warmoCenis egidiT.<br />
am gonier kacs oTar sefiaSvili hqvia.<br />
man Tavis telegadacemebSi is moaxerxa, rasac ver moaxerxebda<br />
veranairi politikuri moZraoba, veranairi ukuTqmaTa<br />
aralegaluri gavrceleba.<br />
batonma oTarma moZebna is rakursi, riTac xels ver<br />
SeuSlidnen, TumcaRa xelis SeSlis mcdeloba da survili<br />
mravlad iyo. gana vinmes raime sawinaaRmdego aqvs<br />
kino-klasikisa? - ismoda pirdapir kiTxva.<br />
mavani da mavani aq Cerdeboda, Tavis agresias Sesaferisi<br />
droisTvis inaxavda. aseTi dro ki arasodes dadga,<br />
yvelaze Tamami filmebis Cvenebis drosac ki.<br />
`iluzionis~ telegadacemebma da piradad batonma oTar<br />
sefiaSvilma adamianTa azrovnebaSi mentalitetis cvlilebas<br />
didad Seuwyo xeli. misi sajaro leqciebi ama Tu<br />
im kino-klasikis garSemo, an reJisorisa Tu msaxiobis<br />
Sesaxeb iyo uaRresad akademiur doneze Sesrulebuli da<br />
rac mTavaria mavansa da mavans ar aRizianebda.<br />
iyo am gadacemebSi azartic,<br />
iyo metis Semecnebis survilic.<br />
ganxilvas eqvemdebareboda rogorc kinoxelovnebis mimdinareoba,<br />
aseve reJisoris, scenaristis, msaxiobisa da sxvaTa<br />
Semoqmedebis detalebi da biografiuli niuansebi. sirTules<br />
warmoadgenda is, rom aqamomde es yvelaferi sistematizebuli<br />
ar yofila da yvelafris sistemaSi moyvana baton<br />
oTars Tavad uxdeboda. es ki titanur Sromas moiTxovda<br />
yoveldRiurad.<br />
misma dauRalavma nebisyofam telegadacema `iluzioni~<br />
popularuli gaxada ara mxolod saqarTveloSi, aramed<br />
mTels sabWoTa kavSirSi, Tanac msoflios kinoxelovneba<br />
moaqcia erTian mecnierul sistemaSi... da es maSin, roca<br />
informaciuli simwire sufevda sabWoeTSi da vkmayofildebodiT<br />
mxolod im informaciebiT, rac `Ñîâåòñêèé<br />
ýêðàí~-Si da qarTul kinoperiodikaSi ibeWdeboda. Tanac<br />
misi saubrebi udavod mimzidveli iyo. es SemecnebiTi<br />
saubrebi, xandaxan Warbi monotonurobac ki Tavisebur<br />
xibls sZenda gadacemas da `iluzionis” savizito bara-<br />
Tad qceuliyo. swored amaSi gamovlinda batoni oTaris<br />
Tavisebureba, misi sulis nawili Caido am telegadacema-<br />
Si da amiT yvelani migvizida Tavisken, migvizida Tavisi<br />
naTeli saxismetyvelebiTac.<br />
wlebis manZilze izrdeboda Taobebi mis namoRvawarze -<br />
erTia gadaiRo filmi da Tanac kargi filmi,<br />
Salomianad<br />
brZandebodeT<br />
batono oTar!<br />
meorea moiZio es kargi filmi da gauSva teleekranebze<br />
da marto ki ar gauSva, aramed masze, an mis SemoqmedebiT<br />
jgufze moipovo informacia da ase srulyofilad<br />
miawodo is mayurebels. batonma oTarma yvelaferi es<br />
SesZlo pirvelyovlisa Tavisi ganswavlulobiT, Tanac Rirebulebas<br />
isic matebda `iluzions”, rom masSi ar moipoveboda<br />
Worebis doneze SeTxzuli informacia, orRobeebSi<br />
rom uyvebian erTmaneTs usaqmurebi. masSi mecnieruli<br />
akademizmiT, TanmimdevrulobiTa da avtoritetul<br />
kinomcodneTa damowmebiT ganxiluli iyo TiToeuli gaSvebuli<br />
filmi, TiToeuli warmodgenili reJisori da msaxiobi<br />
da mTeli kinoproduqtis koleqtivi. im akrZalulSic<br />
gadadioda da ise ostaturad, rom amas xazgasmiT ar ake-<br />
Tebda, aravis aRizianebda.B<br />
batoni oTari amas marto akeTebda, ra Tqma unda, teqnikurad<br />
telespecialistebi exmarebodnen, magram umTavresi<br />
mis mxrebze gadadioda - yvelaze sarTulo da sapasuxismgeblo.<br />
erTis mxriv rTuli iyo maSindeli ideologiuri<br />
politikis gaTvaliswinebiT aramarto masalis Sekreba,<br />
aramed TviT filmebis mopovebac da Tanac iseTebis,<br />
rogorebic ar iyo sabWoTa kinogaqiravebaSi, an iyo da<br />
akrZalvis tabu edo maT.<br />
TavisTavad sabWour sistemaSi did rols asrulebda<br />
enobrivi barieri. Tu filmi dublirebuli ar iqneboda,<br />
ucxo enaze maTi gaSveba uazroba iqneboda. maSin kapitalisturi<br />
qveynebis enebis codna didi fufunebis sagani<br />
iyo da am enebs mxolod erTeulebi flobdnen, iseTebi, vinc<br />
sandoni iyvnen partiisaTvis, Tu arada, maT meTvalyureobda<br />
fxizeli yovlismxedveli Tvali.<br />
mxolod aseTebisTvis, bunebrivia, mTeli telegadacema<br />
verc da arc gakeTdeboda.<br />
sazRvarze filmebis gadmotana, miT umetes aralegalurad,<br />
warmoudgeneli iyo (filmebi ar iyo patara videokasetebze<br />
Cawerili, an kompaqtdiskze, aseTi fufuneba jer<br />
ar iyo gamogonebuli, an Cven maTze xeli ar migviwvdeboda.<br />
filmebi warmoadgenda didi daxveul kinofirebis<br />
rulonebs sul mcire aTi nawilisgan Semdgars. Tavis-<br />
Tavad simZimiTac gamoirCeoda, gansakuTrebiT orseriani<br />
filmebi).<br />
baton oTars Sejaxeba uwevda konkretuli kinofilmebis<br />
SemoqmedebiT jgufebTan maTi saavtoro uflebebis<br />
gamo, rac sakmaod solidur Tanxas warmoadgenda ama Tu im<br />
filmis Tundac erTjeradi gaSveba. es ki saxelmwifos<br />
daawveboda jarimebad da aqedan gamomdinare sanqciebad.<br />
amitom unda gakeTebuliyo yvelaferi ise, rom iuridiuli<br />
safuZvliT marTali yofiliyo batoni oTari da Tanac<br />
saSualeba miscemoda qarTvel mayurebels usasyidlod<br />
yovelgvari kabalis gareSe saRamoobiT CaerTo televizori<br />
da eyurebina sayvareli gadacemisa da kinoSedevrebisaTvis.<br />
erTgvari xerxi SeimuSava batonma oTarma, sadac<br />
xel-fexi exsneboda da filmis saavtoro jgufi vera-<br />
5
fers moiTxovda anazRaurebis magvars - sakmarisi iyo<br />
filmi arasruli saxiT eCvenebina, rom saavtoro honorarebze<br />
moTxovna iqve Sewydeboda, amasTanave, am kino-nawarmoebebs<br />
wamZRvarebuli Tu eqneboda sakvlevi masala. batoni<br />
oTari amas Tavisuflad axerxebda - yvelaze gaWianurebul<br />
adgilebze Seakvecda films mcire nawils ise, rom<br />
filmis Rirebuleba ar waSliliyo da Tavisufldeboda<br />
erTi Tavi problemebisagan, romelsac SeeZlo gamoewvia<br />
arc meti da arc naklebi saerTaSoriso skandali. amas ki<br />
sabWoTa xelisufleba aravis patiobda.<br />
rac Seexeba filmebs, romlebic cenzuram Taroze Semodo<br />
akrZalvis iarliyiT da isini rusulad mainc iyo<br />
gaxmovanebuli - isev da isev mecnieruli kvlevis egidiT<br />
da keTilismyofelTa mier Tvalis daxuWvis xarjze gamodioda<br />
samzeoze da mxolod amis Semdeg ixsneboda tabu da<br />
gadioda sajaro CvenebebiT mTeli sabWoeTis masStabiT.<br />
mravali aseTi filmi gamovida kinoekranebze telegadacema<br />
`iluzionis~ wyalobiT.<br />
oficiozi TviT gadacemis saTaursac almacerad umzerda<br />
da baton oTars aiZules ufro banaluri saTauri gamoe-<br />
Zebna Tavisi teleproeqtisaTvis - `filmi, msaxiobi, roli~.<br />
am iarliyiTac gamodioda es gadacema. `iluzions~<br />
daCveulebi erTxans daibnen, magram maleve auRes alRo.<br />
TumcaRa daCveuliyvnen gadacemis araerTxel daxurvasac,<br />
miT umetes, mis isev da isev aRdgenasac. saCivrosnebic ki<br />
werdnen saCivrebs, oRond im gansxvavebiT, rom iTxovdnen<br />
yoveli daxurvis Semdeg `iluzioni~ aRdgeniliyo. es ar<br />
iyo mxolod kinofilmebis an cnobili kinomsaxiobebis<br />
siyvaruliT gamowveuli - batonma oTarma yvelas Seayvara<br />
Tavi. sazRvargareTuli filmebi (nebadarTulebi) sakavSiro,<br />
Tu respubliuri televiziiT ase Tu ise mainc gadioda,<br />
magram `iluzionsa” da mis mier yuradRebul filmebs<br />
Tavisi ganumeorebeli xibli hqonda. axlac ki, am Tavisufali<br />
mediis pirobebSi msgavsi gadacemebi ar ewyoba.<br />
dRes ucxour filmTa bumia, magram Rirebuli filmebi<br />
cotaa. waleka teleekranebi e.w. sakaso filmebma. informaciebic<br />
ama Tu im msaxiobebze Tavsayrelad Semodis,<br />
gnebavT presis saSualebiT,<br />
gnebavT televiziiTa da<br />
Tundac internet-saSualebebiT,<br />
magram ise dawyobil-dalagebuli da mecnierulad Seswavlili<br />
monacemebi, rogorc amas batoni oTari akeTebda,<br />
aRar mogvepoveba. maTSi aris yvelaferi sapirfareSo oTaxidan<br />
dawyebuli intimiT damTavrebuli, magram ar aris<br />
mTavari, riTac yuradReba unda miaqcio ama Tu im msaxiobs<br />
- Semoqmedeba, Semoqmedebis Tavisebureba, Semoqmedebis kavSiri<br />
msoflio kulturul tradiciebTan da am Semoqmedebis<br />
gansxvaveba sxvaTa Semoqmedebisgan.<br />
batoni oTaris leqciebi swored amiT gamoirCeoda, es<br />
iyo misi interesTa sfero da amitom gaxada man `iluzioni~<br />
ganumeorebel gadacemad aramarto saqarTveloSi, aramed<br />
mTels sabWoTa samyaroSi.<br />
gadacemis qudic ki gamoirCeoda - kolaJiTa da musikiT.<br />
am qudSi ido mTeli idea kinoxelovnebisa. wlebis<br />
Semdeg rom movismino es musika kinofilmidan `cis quxili~,<br />
am musikis Semdeg, ase mgonia (da survilic maqvs),<br />
batoni oTaris momRimare saxe gamoCndeba, mogvesalmeba da<br />
daiwyebs Tavisi keTilxmovanebiT Txrobas romeliRac mimdinare<br />
filmze. man SegvaCvia sakuTar TavSi CaRrmavebas,<br />
gveswavla siyvaruli,<br />
megobroba,<br />
6<br />
erTguleba kinoxelovnebis enaze.<br />
sakmaod STambeWdavi iyo misi gadacema miZRvnili induri<br />
filmebisadmi: imxanad, sabWoTa genseki iyo Casuli indoeT-<br />
Si, Tu indira gandi Camovida saWoTa kavSirSi, gamocxadda<br />
mTels qveyanaSi indoeTis dReebi da yvela televizia,<br />
kinoTeatrebi sul indoeTis filmebs uSvebdnen da indoeTis<br />
Sesaxeb werdnen da uCvenebdnen dokumentur filmebs,<br />
iyo koncertebic, sadac warmoCenili iyo indoeTis folklori.<br />
TavisTavad `iluzionsac~ unda eTqva Tavisi sityva.<br />
batonma oTarma gasaocari moxseneba gaakeTa indoeTis<br />
kinoze, sabWoeTSi sakmaod kargad cnobil msaxiob raj<br />
kapurze. faqtiurad man Tvali agvixila indoeTis kinoze<br />
zogadad da mis fenomenze. Cven, ase vTqvaT, indoeTis filmebze<br />
vizrdebodiT - yovel kviraSi axal-axali induri filmebi<br />
Semodioda da bileTebi windawin iyideboda. erTi ki<br />
iyo, aravin gvaxedebda mis samzareuloSi: riT cxovrobdnen,<br />
ra miswrafebebiT, ra suliskveTebiTa da ra msoflWvretiT.<br />
batonma oTarma Cveni cxoveli interesi sul raRac<br />
erTi Ramis ganmavlobaSi daakmayofila. Semdeg nimuSad<br />
gauSva sayovelTaod cnobili filmi `batoni 420~. momdevno<br />
gadacemaSi gvesaubra indoeTis filmebis struqturul<br />
Taviseburebebze, Tu ratom aris esa Tu is modeli induri<br />
kulturisTvis esoden misaRebi. Seexo rabindranaT Tagoris<br />
Semoqmedebas da gadaswvda kriSnaizmsac ki. mimoixila<br />
mahaTma gandisa da javaharlal nerus Sexedulebebi kulturisa<br />
da xelovnebis Sesaxeb da gagvacno axalfexadgmuli<br />
inglisisgan damoukidebeli indoeTis politikuri viTareba<br />
1947 wlisTvis (roca indoeTma damoukidebloba gamoacxada<br />
da amis Semdeg dRemde arsebuli, yvelaferi kinokonteqstSi).<br />
visac yuri hqonda da ismenda, uTuod sxva<br />
TvaliT Sexedavda indoeTis kino-fenomens. saubris dasasrul<br />
nimuSad gviCvena k/f. `avara~.<br />
ai, midgoma Tavisi gadacemisadmi amgvari hqonda baton<br />
oTars. arc erTi zerele da zedapiruli gadacema, arc<br />
erTi yalbi paTosi. Tundac misTvis miuRebeli filmi, an<br />
reJisori (gemovnebidan gamomdinare, Torem miuRebeli batoni<br />
oTarisaTvis arc erTi filmi ar arsebobs, undac yvelaze<br />
mdore filmic) mas unda warmoeCina ise, rogoric is<br />
Sevidoda msoflio kulturis saganZurSi da ara ise,<br />
rogoradac mas hqonda Seqmnili subieqturi azri.<br />
subieqtivizmis miRma arsebobs maradiuli Rirebulebebi<br />
da es kargad moexseneba baton oTars. man CvenSi ganaviTara<br />
kino-eniT azrovneba, daxvewa gemovneba. amiT gvaswavla saku-<br />
Tari pirovnebisadmi pativiscema, sakuTari mosazrebis Camoyalibebis<br />
kultura. Tavmoyvareobam (da ara pativmoyvareobam)<br />
gaaCina moTxovna ukeTesisadmi da veRar veguebodiT<br />
banalur sabWouri kliSeebiT gawyobil filmebs.<br />
mayurebeli momTxovni gaxda pirvelyovlisa erovnuli<br />
kinos mimarT, yofiliyo im mowinave simaRleebze, ra sima-<br />
Rleebsac flobda evropuli kino.<br />
didi cvlilebi gamoiwvia CvenSi akira kurosavas filmebis<br />
Semotanam da iaponuri kino-kulturis gacnobam. sabWoeTSi<br />
iTargmneboda riunaske akutagava, magram mis Semoqmedebas<br />
jerovan yuradRebas aravin aqcevda, sanam `iluzion-<br />
Si~ ar iqna naCvenebi `rasemoni~. am filmma misca biZgi<br />
qarTvel literaturaTmcodneebs SeeswavlaT iaponuri literatura<br />
safuZvlianad, amis Semdeg iTargmna qarTul enaze<br />
iaponuri `tankebi~ (erT-erTi mTargmneli murman lebani-<br />
Zec gaxldaT) - iaponuri saleqso modeli. telegadacema<br />
`iluzionma~ gaakeTa swored kulturaTa daaxloveba. Tundac<br />
Turquli filmebi (ZiriTadad melodramebi) Semovida CvenSi.
esec didi RonisZieba iyo kulturisa da xelovnebis dargSi<br />
da amas batoni oTari axorcielebda Tavisi gonebagam-<br />
WriaxobiT.<br />
ase rom, `iluzioni~ da oTar sefiaSvili lamis sinonimebad<br />
iqca qarTul realobaSi da visac ki misTvis mousmenia<br />
da misi erTi gadacemac ki unaxavs, aseTadve darCeba<br />
mTeli cxovrebis manZilze.<br />
igi iseve uCumrad wavida televiziidan, rogorc uCumrad<br />
movida 1981 wlis 1 ianvars. sabWoeTi daingra. Seiqmna<br />
damoukidebeli saxelmwifoebi, maT Soris saqarTvelos<br />
respublikac. Sidaproblemebma da konfliqtebma xalxs<br />
gadaaviwyda, droebiT mainc, maradiuli Rirebulebebi. gamogvepara<br />
politizebul sazogadoebas teleekranebidan `iluzionis~<br />
gauCinareba, TiTqosda misi saWiroeba gaqra. arada<br />
rogor videqiT am gadacemis sadarajoze, raTa komunistur<br />
cenzuras ar gaeqro CvenTvis yoveli SabaTis moaxlovebis<br />
siamovneba. xalxi iluziebidan iluziebSi vcxovrobdiT<br />
(komunizmis iluziidan gadavinacvleT demokratiis<br />
iluziebSi) da axlac vcxovrobT ase.<br />
batoni oTar sefiaSvili erTaderTi pirovneba iyo,<br />
visac Ria eTeris meSveobiT xalxi iluzoruli warmosaxvebidan<br />
gamohyavda da namdvil kinoxelovnebas aziarebda.<br />
es maSin (axla miT ufro) gmirobis tolfasi iyo.<br />
axla ra, mogveZaleba Zveli filmebis nostalgia da am<br />
nostalgiis dasakmayofileblad remiqsebs viRebT, an vyidulobT<br />
ucxour garemiqsebul filmebs, romlebsac aranairi<br />
mxatvruli Rirebuleba ar gaaCnia. iqamde, ucxo enis<br />
swavlis egidiT qarTul televiziebSi subtitrebian filmebs<br />
uSveben da veRarc filmebs vuyurebT da veRarc maT<br />
wakiTxvas vaswrebT. faqtiurad Cvengan gaqra kinoxelovnebaca<br />
da wignic, radgan masiurad warmodgenili filmebi<br />
arc filmebad weria enobrivi barieris gamo da arc<br />
wignad subtitrebiani Targmnis gamo, romelic saCqarod<br />
da sinqronulad aris Sesrulebuli da ara profesionalur<br />
doneze. `iluzionSi~ yvela filmi rusuli dublirebiT<br />
gadioda da cota Tu iyo subtitrebiT warmodgenili,<br />
magaliTad miuziklebi, rogorebic iyo `Serburgis<br />
qolgebi~, `vestdsaiduri istoria~. dRes sanatreli gagvixda<br />
es gadacema, saerTod, akademizmi did iSviaTobas warmoadgens<br />
Cvens sinamdvileSi, zogadad.<br />
amJamad batoni oTari amerikis SeerTebul StatebSi<br />
cxovrobs. Cemi bavSvobis cocxali legenda Cems siaxlovesaa.<br />
maxarebs da manebivrebs satelefono mokiTxvebiT,<br />
saxlSi mipatiJebebiT. masTan Sesaxvedrad sagangebod vemzadebi,<br />
vewvevi da gamTeniisxanamde vsaubrobT saqarTveloze,<br />
msoflio kinoze, legendebze, mis wil Tbilisze, xSirad<br />
Cais TanxlebiT, iSviaTad - ludis TanxlebiT.<br />
Cvens JurnalSi `iluzionis~ gacocxlebis ideac didi<br />
mokrZalebiT SevTavaze, vifiqre, yoymans daiwyebs-Tqo, magram<br />
man gamiRima da siamovnebiT damTanxmda am titanur samuSaos<br />
Sesrulebaze.<br />
yvela konspeqti, romliTac igi sargeblobda, TbilisSi<br />
inaxeboda saimedod. kompania `barami~ da misi Tavkaci, batoni<br />
ilia baramiZe dagvidga gverdSi uangarod am saSuro<br />
saqmeSi, rom es xelnawerebi (romlebic 750-mde gadacemis<br />
konspeqtia) srulad Camosuliyo mis avtorTan, raTa `iluzioni~<br />
sastambo kabadonebSi gamaradiulebuliyo.<br />
82 wlis amagdari kinoxelovani, CvenTvis legendaluri<br />
oTar sefiaSvili isev Cveuli enTuziazmiT Seudga<br />
`iluzionze~ muSaobas, raTa isev sazogadoebis sakuTrebad<br />
daabrunos `iluzioni~.<br />
didi kacia batoni oTari, didi pirovneba - ebraelma<br />
guliT Seiyvara Tavisi meore samSoblo saqarTvelo, qarTveli<br />
xalxi da Tavisi Segnebuli cxovreba moaxmara. Segnebulad<br />
Seayvara qarTvelebs kino, Torem kino Tavisi gaCenis<br />
dRidan spontanurad yvelam Seiyvara, yvela ocnebobda<br />
bavSvobaSi cnobili msaxiobi gamosuliyo, maTi fotosuraTebis<br />
koleqciasac agrovebdnen, magram batonma oTarma am<br />
siyvaruls sxva elferi SesZina - mecnieruli safuZveli<br />
daudo da cnobierebaSi Cado am siyvarulis Rrma azrovneba.<br />
siyvaruli azrovnebis gareSe sapnis buStiviTaa. batonma<br />
oTarma es siyvaruli yvela TaobaSi gaamyara da gaamaradiula.<br />
amitom xmamaRla da siamayiT vambob -<br />
Salomianad brZandebodeT, batono oTar mravalJamier!<br />
7
8<br />
stumrad CvenTan<br />
nato gelaSvili<br />
da<br />
laSa Rlonti<br />
273 Brighton Beach Ave, Brooklyn, Ny 11235<br />
bileTeb bileTebi: bileTeb : : 718-646-1225; 718-646-1225; 718-781-6945<br />
718-781-6945<br />
718-781-6945<br />
restoran<br />
restorani<br />
restoran<br />
nacionali<br />
18<br />
ianvari,<br />
7 saaTze
�<br />
biZina mayaSvili,<br />
radio `Tavisufleba~<br />
amas winaT werili davwere qarTul<br />
televiziebze, didi gamovida da boroti.<br />
roca movrCi da wavikiTxe, mivxvdi,<br />
rom Zalian arakolegialuri viyavi.<br />
absoluturad yvelas vlanZRavdi. yvelas<br />
`imedis~ garda, radgan isini amas<br />
Cemze ukeT ukeTeben sakuTar Tavs. mere<br />
werilSi movZebne yvelaze uwyinari nawili,<br />
amoviRe sakuTari saxelebi da<br />
nawyveti davarqvi.<br />
mogexsenebaT, televizia marto informacia<br />
ar aris. ideaSi mas garTobisa<br />
da ganaTlebis funqciac unda<br />
gaaCndes. ganaTleba - axla televizoria<br />
da Zalian bevric ar unda mosTxovo,<br />
nu, leqcias xom ar wagikiTxaven?! magram<br />
ra ganaTlebazea laparaki, roca dRis<br />
ganmavlobaSi erTi da imave arxis sam<br />
sxvadasxva dros gasul sainformacio<br />
programaSi belgiis qalaq lieJis saxeli<br />
erTxelac ar emTxveva mis originalur<br />
dasaxelebas?!<br />
kidev imaze vRiziandebi, roca oficiozs<br />
pretenzia aqvs, rom naTargmni<br />
filmebiT mosaxleobas ucxo enas aswavlis.<br />
ra ucxo enis swavlebazea laparaki,<br />
roca maswavlebelma mSobliuric<br />
ar icis?!<br />
rac Seexeba garTobas, aq TiTqos<br />
yvelaferi rigze unda iyos: Rlabuci<br />
xom sami centraluri arxidan oris<br />
profilia?! piradad me maT programebze<br />
ar mecineba. me ufro im gadacemebze<br />
mecineba, sadac, wesiT, ar unda gagecinos.<br />
magaliTad, sainformacio programebze.<br />
ise ar minda gaigoT, TiTqos am<br />
programebSi iumoris winaaRmdegi viyo.<br />
piriqiT, Zalian momwons BBC-s axali<br />
ambebis wamyvanis erTi Zveli xumroba,<br />
romelsac yvelas vuyvebi xolme da<br />
arc TqvenTvis davizareb: diqtorma mayurebels<br />
miuloca londonSi axali saavtomobilo<br />
gvirabis gaxsna da dasZina<br />
- dReidan erTi satransporto sacobidan<br />
meoreSi bevrad ufro swrafad<br />
moxvdebiT, vidre am gvirabis aSenebamdeo.<br />
RmerTma damifaros, Cvens wamyvanebs<br />
aseTi done movTxovo. maTi Zalian madlobeli<br />
davrCebi mxolod im SemTxvevaSic<br />
ki, Tu sakuTari saxelebis sworad<br />
gamoTqmas SeZleben. siciliT ki<br />
maTi kolegebis mier momzadebul siu-<br />
Jetebze gavicineb.<br />
magaliTad, Zalian mamxiaruleben im<br />
borotmoqmedebis mezoblebi, romelTa<br />
danaSaulic kvalificirebulia, rogorc<br />
`sazareli mkvleloba damamZimebeli<br />
garemoebebiT~. saSinaod gamowyobi-<br />
uazrobis tavtologia<br />
cisferi ekranebidan<br />
li es saTno qalbatonebi kamerebis<br />
win gaocebas ver malaven:<br />
- rogor gekadrebaT?! magas vin<br />
ifiqrebda?! WianWvelas ar gaWylitavda,<br />
ara genacvale, buzs ar aafrenda. saer-<br />
Tod ise uyvarda mwerebi, erTi skac<br />
ki hqonda da sul futkrebs efereboda.<br />
- marto mwerebi?! unda genaxa mcenareebi<br />
rogor uyvarda. raRac patara<br />
buCqic ki dargo saxlis ukan, mofarebulSi,<br />
SviliviT uvlida. gagiJda kina-<br />
Ram nerviulobisagan, ubnis biWebma rom<br />
daukrifes.<br />
magram, sanam am siuJets gvaCveneben,<br />
danaSauls detalurad aRwers sainformacio<br />
programis wamyvani. Semdeg<br />
is sityvas gadascems danaSaulis adgilze<br />
myof Jurnalists, romelic ukve<br />
iqidan mogviyveba zustad imave istorias.<br />
Semdeg es Jurnalisti, Tavis mxriv,<br />
alaparakebs borotmoqmedis mezobels<br />
(mamakacs), romelic kidev erTxel, ukve<br />
mesamed mogviyveba am istorias, oRond<br />
wamyvanisa da Jurnalistisgan gansxvavebiT,<br />
is damnaSaves gvariT ki ara, saxeliT<br />
moixseniebs.<br />
da swored am mesamed mosmenis Semdeg,<br />
roca ukve zepirad ici avismqnelis<br />
yvela mzakvroba, mobezrebuli gaqvs es<br />
istoria da mzad xar televizori sxva<br />
arxze gadarTo, siuJetis mxsnelad gvevlinebian<br />
zemoT naxsenebi qali mezoblebi<br />
TavianTi gamamxiarulebeli komentarebiT.<br />
amis Semdeg siuJets damTavrebamde<br />
iumoris maRali done uWiravs.<br />
mayureblisTvis ambavi grZeldeba<br />
quCaSi, romelime gamWvirvale Senobis<br />
win mdebare kibeebze, romelsac xalisiani<br />
kuntruSiT auyveba bortmoqmedi<br />
samarTaldamcavi struqturebis warmomadgenlebis<br />
TanxlebiT. mere `hugo<br />
bosSi~ gamowyobili axalgazrda samar-<br />
Taldamcavi meoTxed mogvasmeninebs danaSaulis<br />
istorias, oRond borotmoqmeds<br />
eWvmitanilad moixseniebs.<br />
da bolos dgeba kulminacia: dana-<br />
Saulis Sesaxeb amjerad mexuTed mogviyvebian!<br />
da amas TviT danaSaulis<br />
Semoqmedi gaakeTebs. yvelaze ucnauri<br />
is aris, rom danaSaulis simZimis da<br />
amazrzenobis miuxedavad, Cemi mxiarule-<br />
bis xarisxi izrdeba. amas ki ZiriTadad<br />
ganapirobebs borotmoqmedis saocari<br />
gaxsniloba da mkafiod gamoxatuli<br />
survili - maqsimalurad daexmaros<br />
gamoZiebas da telemayurebels<br />
aRuweros sastiki mkvlelobis yvela<br />
gulisamrevi detali: Tu rogor ar<br />
moawevina dazaralebulma sigareti, ris<br />
Sedegadac damnaSave afeqtSi Cavarda.<br />
is gaiqca saxlSi, gamoitana puris<br />
dana da mivida momaval dazaralebul-<br />
Tan, romelic `Zerski roJiT isev uban-<br />
Si abirJavebda~. mis mokrZalebul SekiTxvaze,<br />
ra praviT ar mawevineb sigaretso,<br />
momavalma msxverplma gamomwvevad<br />
upasuxa - aramweveli var da ar maqvso.<br />
am Tavxedurma provokaciam eWvmitanili<br />
sabolood gamoiyvana mwyobridan.<br />
`TavSi sisxli amivarda da dana davaZre.<br />
Tavidan meTqi gavafuWeb-Tqo da erTi<br />
ori trakSi vxie, mara sisxli ro davinaxe,<br />
mivxvdi, ro spravedlivad isjeboda<br />
da davai mucelSi, kiserSi, mkerdSi.<br />
bolo-bolo daeca da akuwva davuwye,<br />
Tan viTvlidi. sul 362 nawili<br />
gamovida. pasuxismgeblobas ar gavurbivar<br />
da imedi maqvs, rom mosamarTle<br />
Segnebuli pirovneba iqneba.~<br />
ase mxiarulad dawyebul sainformacio<br />
programas, sxva, aranakleb mxiaruli<br />
siuJetebi mohyveba xolme. magali-<br />
Tad Zalian mamxiarulebs qarTuli<br />
sainformacio seriali `axali saavadmyofo~.<br />
aseve sakmaod xalisian ganwyobaze<br />
mayenebs meore seriali, romelsac<br />
`mitingis darbeva moskovSi~ hqvia. maT<br />
tols ar udebs siuJetebi saqarTvelos<br />
turistuli infrastruqturis ganvi-<br />
Tarebis Sesaxeb, gansakuTrebiT is adgilebi,<br />
romlebic `Zalian magaria~. Tumca,<br />
aseTebi xom Cven samSobloSi Zalian<br />
bevria! ase rom, mxiaruli ganwyoba Ti-<br />
Tqmis uwyvetad gvaqvs garantirebuli.<br />
samwuxarod, ganaTlebasTan dakavSirebiT<br />
aseT mxiarulebas ver dagpirdebiT.<br />
Cveni arxebiT naCvenebi filmebi<br />
Zalian calmxriv ganaTlebas iZlevian.<br />
maTi meSveobiT srulfasovan inglisurs<br />
vera, magram `iT mai SiT” da<br />
`bladi mada faka”-s namdvilad iswavliT.<br />
da ggoniaT, rom vaWarbeb?<br />
9
me dRemde vcxovrob im saxlSi,<br />
romelSic iliko da nino cxovrobdnen<br />
da romelSic davibade. CemTvis es saxli-muzeumia,<br />
romelic arc maSin mivatove,<br />
roca Cemi mSoblebi gadavidnen.<br />
bolo periodSi marto me da nino<br />
vcxovrobdiT aq. masTan erTad viyavi<br />
sul - saxlSi, samsaxurSi, repeticiebze,<br />
gastrolebze. erTmaneTTan gansakuTrebiT<br />
bolo 15 wlis ganmavloba-<br />
Si vmegobrobdiT - roca ilikos Semdeg<br />
marto darCa. mas Semdeg me viyavi misi<br />
TanaSemwe, megobari, Svili, SviliSvili,<br />
deda, ar vici, yvelaferi.<br />
misi wasvliT Cems cxovrebaSi iseTi<br />
sicariele darCa, rom TiTqos aRar<br />
vicodi, ra unda gamekeTebina da visTvis<br />
mecxovra. yovelTvis vcdilobdi, raRaciT<br />
gamekvirvebina da mesiamovnebina<br />
bebiaCemi. misi wasvlis mere ki, Zalian<br />
gamiWirda. magram imis SegrZneba, rom<br />
is dResac Cem gverdiTaa, sul maqvs.<br />
rasac ar unda vakeTebde, yvelafers<br />
TiTqos uxilavad mas vuTanxmeb. zustad<br />
vici, ra moewoneboda, ra ara da<br />
dRemde misi azri CemTvis barometria.<br />
xSirad vambob: bebiaCemi amas ase ityoda,<br />
axla ase moiqceoda.<br />
Zalian daxvewili gemovnebis qali<br />
iyo. erTi saaTi undeboda sarkesTan<br />
momzadebas, sanam saxlidan gavidoda.<br />
repeticiebze yoveldRe maRali quslebiT<br />
dadioda. maxsovs, rogori gansakuTrebuli<br />
CanTebi da fexsacmelebi<br />
hqonda, rogori Tavsaburavebi. Zalian<br />
uyvarda samkaulebic: beWdebi, sayureebi,<br />
samajurebi, bolomde iyenebda am<br />
yvelafers.<br />
bavSvobaSi Zalian miyvarda mis karadaSi<br />
Zromiali. vicvamdi mis fexsacmelebs,<br />
tansacmels, viqeqebodi mis skivrSi.<br />
sarkis win videqi misi samkaulebiT<br />
da princesobanas vTamaSobdi. arasdros<br />
mibrazdeboda.<br />
roca wamovizarde, sul giJdeboda,<br />
rogor SeiZleba, erTi jinsiT, erTi<br />
maisuriT da erTi Tmis samagriT iaro<br />
da ise gaxvide saxlidan, sarkeSi arc<br />
Caixedoo.<br />
bolo wlebSi arafriT gaikeTa plastikuri<br />
operacia, saxe Zalian danao-<br />
Webuli hqonda, magram mainc ar undoda<br />
arc gadaWimva, arc araferi. roca<br />
amis Sesaxeb eubnebodnen, sul ana manianis<br />
sityvebs ixsenebda: `nu malavT<br />
Cems naoWebs, isini me Zalian Zviri damijda~.<br />
ninoc sul ambobda, am yvela<br />
naoWs dRe da ricxvi aqvso.<br />
Cvens saxlSi yovelTvis Zalian sa-<br />
10<br />
�<br />
nino suxiSvili<br />
intereso adamianebi ikribebodnen: maxsovs,<br />
soliko virsalaZe xSiri stumari iyo<br />
Cveni, aseve qeTevan maRalaSvili - mas<br />
ninos portretic aqvs daxatuli. kargad<br />
maxsovs sesilia TayaiSvilic, romelic<br />
quCis gadaRma cxovrobda da aseve<br />
xSirad modioda CvenTan. svamdnen Cais<br />
da uamrav saintereso ambavs yvebodnen.<br />
saocrad qvelmoqmedi iyo; am saxlSi<br />
gamudmebiT viRac cxovrobda: xan<br />
misi mkeravi, xan mamaCemis gamzrdeli,<br />
romelic moxucda da movla sWirde-<br />
boda, xan Cemi ZiZa. xSirad epatiJeboda<br />
sadilad Cvens meezoves, romelic<br />
axalgazrdobidan am ezoSi muSaobs. Zalian<br />
uyvarda xalxTan urTierToba.<br />
miuxedavad imisa, rom erTi SexedviT<br />
mkacri qalis STabeWdilebas tovebda,<br />
Zalian Tbili, mosiyvarule adamiani iyo.<br />
profesiaSi ukompromiso da momTxovni<br />
iyo: rogorc mocekvaveebis, ise<br />
sakuTari Tavis mimarTac, veravin gabedavda<br />
repeticiaze dagvianebas. mocekvaveebi<br />
sul formaSi unda yofiliyvnen.<br />
maSin, ansamblis garda TiTqmis veravin<br />
gadioda sazRvargareT da amitom dass<br />
Zalian didi pasuxismgebloba hqonda:<br />
mTeli msofliosTvis gaecno da dadebiTad<br />
warmoeCina saqarTvelo. es yvelaferi<br />
ki xdeboda totalitaruli re-<br />
Jimis periodSi, roca sul imis mtkiceba<br />
giwevda, rom qarTveli xar da ara<br />
rusi, da es maSin, roca uamravi uSiSroebis<br />
TanamSromeli dagyveboda, oficialuradac<br />
da araoficialuradac.<br />
xSirad ambobda xolme: me mebrZoli<br />
var, mTeli cxovreba vibrZvio. patara<br />
rom viyavi, sul mikvirda, netav, ras<br />
ibrZvis es qali-meTqi, magram mere mivxvdi,<br />
rom marTla ibrZoda mTeli cxovreba,<br />
bolo wuTamde ibrZoda.<br />
maxsovs, 1990-iani wlebis dasawyisSi,<br />
im rTul periodSi, erT dRes ar Cavardnila<br />
repeticia. nino yoveldRe dadioda<br />
samsaxurSi, xelTaTmanebiT da qur-<br />
TukiT ijda da ase atarebda repeticiebs,<br />
rac Zalian didi stimuli iyo<br />
ansamblisTvis.<br />
gastrolebisas, qalaqidan qalaqSi<br />
mogzaurobisas, xandaxan 10-12 saaTi<br />
gviwevda avtobusSi yofna. nino erTi<br />
wuTiT ar moixreboda, sariviT gamar-<br />
Tuli ijda: maRali quslebiT, makia-<br />
JiT, asxmuli sayureebiT da beWdebiT.<br />
arasdros gagrZnobinebda, rom daRlili<br />
iyo. amis Semxedvare, axalgazrdebs ukve<br />
rcxvenodaT, rameze daewuwunaT.<br />
Cemi<br />
bebo<br />
me da ilikos bavSvobaSi arasdros<br />
gvaZalebdnen, rom maTi saqme gagvegrZelebina,<br />
saerTod ar vizrdebodiT am<br />
ideiT, miaCndaT, rom cekva TviTon unda<br />
mogindes da ara viRacis gavlenis gamo.<br />
roca gadavwyvite, rom Cemi Tavi scenaze<br />
seriozulad gamomecada, kai xani ver<br />
vumxeldi ninos. didi pretenzia iyo<br />
es Cemi mxridan 20 wlis asakSi da<br />
Zalian bevri muSaoba damWirda, sanam<br />
dass SevuerTdebodi.<br />
90 wlis asakSic ki bunebiT axalgazrda<br />
da novatori iyo, yovelTvis<br />
Zalian uyvarda axalgazrdebTan kontaqti.<br />
Cemi megobrebi xSirad masTan saur-<br />
TierTod ufro modiodnen, vidre Cem-<br />
Tan. bolo periodSic, Cvens axal wamowyebebs<br />
Zalian dadebiTad afasebda. sul<br />
ambobda, ansambli ar aris cekvis muzeumi,<br />
es aris cocxali organizmi da<br />
unda viTardebodeso.<br />
maxsovs, bolos rogor uxaroda:<br />
vici, rom es yvelaferi saimedo xelSiao.<br />
ambobda, me vici, iliko geniosia da<br />
gaakeTebs imas, rac me ver movaswario.<br />
axla, roca kedlebze mis fotoebs<br />
vuyureb, sul Tvalwin warmomidgeba<br />
misi saocari feris, varskvlaviviT anTebuli<br />
Tvalebi da sicocxliT aRsavse<br />
gamometyveleba. amboben, asakSi Tvali<br />
qrebao, mas ar Cauqra, bolomde cocxali<br />
da xasxasa Tvalebi hqonda; Zalian<br />
lamazi, Rrma da TiTqos ukidegano.
olo wlebSi arafriT gaikeTa plastikuri operacia,<br />
saxe Zalian danaoWebuli hqonda. roca amis Sesaxeb<br />
eubnebodnen, sul ana manianis sityvebs ixsenebda:<br />
`nu malavT Cems naoWebs, isini me Zalian Zviri damijda~.<br />
ninoc sul ambobda, am yvela naoWs dRe da ricxvi aqvso.<br />
11
`ra<br />
lana lana RoRober<br />
RoRoberiZe:<br />
RoRober iZe:<br />
mxrebiT vzido amxela dardi~<br />
`aniesis sanapiroebi~ - ase hqvia anies<br />
vardas avtobiografiul dokumentur<br />
films, romelmac cota xnis win franguli<br />
oskari, anu `cezari~ miiRo.<br />
`sasaciloa idea, dadga da gadai-<br />
Ro Seni avtoportreti, rodesac ukve<br />
80 wlisa xar. es idea damebada erTxel<br />
nuarmuties plaJze, rodesac gaviazre,<br />
rom sxva sanapiroebmac daaCnies<br />
daRi Cem cxovrebas, - wers avtori, -<br />
zRvis sanapiroebi iqcnen filmis bunebriv<br />
sababad da Tavebad. bevr moxucs<br />
aqvs survili, mohyves Tavisi cxovrebis<br />
ambavi, mec aseve. mominda, gadavce<br />
Cem axloblebs da zogierT sxvasac<br />
Cemi cxovrebis faqtebi da namuSevrebi~.<br />
am survilebis Sedegi - ucnauri,<br />
Zalian subieqturi da Taviseburi filmi,<br />
fantaziis, warmosaxvis, ironiis<br />
da realobis narevi. `Cem erT-erT filmSi<br />
me erTi wuTiT gamovCndi ekranze.<br />
aq pirdapir wyalSi gadaveSvi da viTamaSe<br />
sakuTari Tavi. Cems azrebs, romlebic<br />
axlosaa sinamdvilesTan, kveTs sket-<br />
Cebi, sadac me Riad vTamaSob rols. momwons,<br />
viyo cotaTi masxara, rac maZlevs<br />
gaucxoebis saSualebas~.<br />
CrdiloeTis qariani, usasrulo da<br />
ukacrieli sanapiro, kamera aRbeWdavs<br />
80-ode wlis, patara, `Colkian~, sakmaod<br />
Casuqebul qals, CafarTxunebul<br />
samosSi, is modis kamerisken da laparakobs<br />
filmis miznebze da Tavis Tavze,<br />
romelsac moixseniebs, rogorc `erT<br />
enaWartala moxuc qals~, rac ukve<br />
TavisTavad gansazRvravs suraTis ironiul<br />
intonacias da mayurebelsac<br />
ndobiT ganawyobs momavali filmis<br />
mimarT... da isev is usasrulo qariani<br />
sanapiro da adamianebi, varda da<br />
misi TanamSromlebi, romlebic ebrZvian<br />
qars, raTa dadgan plaJze, anu daamagron<br />
sxvadasxvagvar konstruqciebze<br />
sul sxvadasxvagvari sarkeebi, didi<br />
da patara, mrgvali, mogrZo, Tu ovaluri,<br />
Zvelebur, xSirad moxatul CarCoebSi<br />
Casmuli... da am moulodnel adgilas<br />
damagrebul sarkeebSi raRac ucnaurad<br />
aisaxeba TviTon avtori, da sxvebi,<br />
da zRva, da sanapiro... erTdroulad<br />
realuri da ararealuri samyaro. da<br />
aseTia mTeli filmic. ironiuli, Rrma,<br />
gulwrfeli, Tamami. `enaWartala moxuci~<br />
hyveba Tavisi cxovrebis istorias<br />
- Tavisive filmebis kadrebiT, dRe-<br />
12<br />
vandeli gamosaxulebiT, Tavisi, Zveli<br />
da axali, fotoebiT... da sityviT. `kinos<br />
erT-erTi mizani - ocnebebis gacocxlebaa~<br />
- ambobs reJisori. zRvis piras<br />
qalis da kacis SiSveli, erTmaneTze<br />
gadajaWvuli sxeulebi... isev zRvis<br />
piras, erTmaneTisgan moSorebiT, sila-<br />
Si moTamaSe bavSvi da zRvisken mibrunebuli<br />
kaci, da avtoris teqsti: me<br />
isini yovelTvis mainteresebdnen - moTamaSe<br />
bavSvi da kaci, romelic gahyurebs<br />
zRvas. TviTon varda ki Tamamad<br />
daabijebs ekranze, xan Savad SeRebili<br />
da xan naxevrad TeTri TmiT, xan farTxuna<br />
SarvliT da xan egzotikur, mdidrul,<br />
aRmosavlur samosSi gamowyobili,<br />
da yvela saSualebiT hyveba Tavis<br />
Tavgadasavals, Tavisi fotografobis<br />
istorias Jan vilarTan, Jerar filip-<br />
Tan muSaobis ambebs, Tavisi siyvarulis<br />
da ojaxuri cxovrebis istorias<br />
`Serburis qolgebis~ avtor Jak<br />
demisTan, romelic Turme - im dros<br />
es saidumloebiT moculi sikvdili<br />
iyo - SidsiT gardaicvala.<br />
`siyvarulis es mSvenieri ambavi,<br />
Cemi cxovrebis didi nawili, bunebrivad<br />
Cajda Cemi kinematografiuli<br />
cxovrebis istoriaSi da am filmSi~.<br />
momxibvleli da dasamaxsovrebeli plani:<br />
varda, romelic iyureba kameraSi<br />
da Tan ukan-ukan ixevs, aseTi kadri<br />
ramdenjerme meordeba, xan plaJze, xan<br />
quCaSi, xan gadaRebis moedanze. `es<br />
filmic xom Taviseburi ukan daxevaa~,<br />
- ambobs TviTon. da kidev erTi Taviseburi<br />
plani - misi ojaxis wevrebi,<br />
ori Svili da oTxi Tu xuTi SviliSvili,<br />
yvelani TeTrebSi, moZraoben ekranze,<br />
raRac jgufebs qmnian da iSlebian<br />
da maT Soris - aniesi, SavebSi, isic<br />
moZraobs am TeTri jgufis fonze da<br />
Tan gvesaubreba: eseni Cemi ojaxis wevrebi<br />
arian, me ar vici, vicnob Tu ara maT<br />
da mesmis Tu ara maTi, ubralod es<br />
Cemi bednierebaa.<br />
anies vardas Cems wina cxovrebaSi<br />
vicnobdi. jer rogorc reJisors, misma<br />
pirvelma filmma `kleo xuTidan Svidamde~<br />
namdvili daRi daaCnia Cemi<br />
Taobis kinematografistebs. mere vxvdebodiT<br />
frangi reJisoris da qarTveli<br />
reJisorebis didi megobris - paskal<br />
obies saxlSi. paskali - gaxmaurebuli<br />
filmis `valparaizos~ avtori, didi,<br />
zonzroxa da dRes ukve Zalian Ripiani,<br />
70-ian wlebSi namdvili `Sarmiori~<br />
iyo - maRali, lamazi, niWieri,<br />
kargi mosaubre, tipiuri frangi bonvivani...<br />
mimzidvelia misi warmomavlobac<br />
- babua - wignebis cnobili gamomcemeli,<br />
deda - msaxiobi, axalgazrda paskals<br />
Tavis megobrebTan - Jerar filip-<br />
Tan da maria kazaresTan erTad akiTxavda<br />
xolme Tavgadaxdili manqaniT konservatoriaSi,<br />
(mogvianebiT samive erTad<br />
Jan vilaris Teatris msaxiobebi gaxdnen);<br />
maT saxlSi, romelic luqsemburgis<br />
baRs gadahyurebs, ukravda diuk<br />
elingtoni. sruliad araevropulad<br />
stumarTmoyvare paskalis hobi, winaTac<br />
da axlac - saWmlis momzadeba da<br />
mravalricxovani megobrebis miRebaa.<br />
unda naxoT, ra gatacebiT da ra SesaniSnavad,<br />
rogorc namdvili gurmani<br />
da Semomqmedi, akeTebs, da xSirad igonebs,<br />
Txzavs sxvadasxva kerZs, misi saxli<br />
savsea yvela qveynidan Camotanili sunelebiT,<br />
da maT Soris yovelTvis moipoveba<br />
svanuri marili!<br />
sasacilo isaa, rom paskals sami<br />
coli hyavda da arc erTma arafris<br />
gakeTeba icoda; ar vici, am niSniT ar-<br />
Cevda is Tavis colebs, rom aravis<br />
SeeSala misTvis xeli sayvarel saqmeSi,<br />
Tu qalebi siamovnebiT esadagebodnen<br />
qmris midrekilebebs. yovel SemTxvevaSi,<br />
yvela wveulebisas, rac Zalian xSirad
meuRlesTan,<br />
lado aleqsimesxiSvilTan<br />
erTad<br />
`roca ayvavda<br />
nuSi~ gadaRebisas<br />
13
imarTeboda, da imarTeba dResac, maT<br />
ojaxSi, yoveli coli fexi-fexze gadadebuli<br />
zis, winsafarafarebuli paskali<br />
ki samzareuloSi trialebs.<br />
is bevrjer yofila saqarTveloSi,<br />
ukanasknelad SarSandeli zafxuli Tavis<br />
ojaxTan da megobrebTan erTad<br />
kvariaTSi gaatara, Cvens mier amorCeul<br />
saxlSi, iqidan viRacis dayenebuli<br />
Rvinoc Camoitana, romelsac dRemde<br />
gansakuTrebiT ufrTxildeba da aravis<br />
asmevs. saqarTveloSi man kidev erTi<br />
Cveva aiTvisa - sadRegrZeloebis warmoTqma,<br />
da unda naxoT, ra ostaturad<br />
daeufla am xelovnebas. ai, am paskal-<br />
Tan vxvdebodi anies vardas, iseve, rogorc<br />
im drois franguli kinos sxva<br />
cnobil warmomadgenlebs... da Tumca<br />
maSin aniesic garegnulad sxvanairi<br />
iyo, albaT, ubralod axalgazrda da<br />
Txeli, me ekranze dResac zustad is<br />
adamiani davinaxe - cocxali, ironiuli<br />
da yvelafrisadmi interesiT savse.<br />
da CemTvis kidev erTxel gamovitane<br />
daskvna, rom `drois msaxvrali xeli~<br />
arcTu aucileblad swvdeba yvela adamians,<br />
ufro zustad, SeiZleba ise waxvide<br />
am qveynidan 80 Tu 90 wlis asakSi,<br />
rom moxucis stereotipad ar iqce.<br />
* * *<br />
dRes ramdenime saaTi konkordze,<br />
anu `Tanxmobis moedanze~ gavatare.<br />
davdiodi, vkiTxulobdi, vfiqrobdi...<br />
konkordi - es mTeli samyaroa, da is<br />
yovelTvis axlad mxiblavs - Tavisi<br />
gansakuTrebuli sinaTliT, SadrevnebiTa<br />
da skulpturebiT, mwvanisa da oqrosferis<br />
SexamebiT, xedebiT - triumfaluri<br />
TaRisa da madlenisaken, da, rac mTavaria,<br />
sivrcis usazRvrobiT, rasac, Turme,<br />
sruliad garkveuli axsna aqvs: is er-<br />
TaderTi moedania msoflioSi, romelic<br />
ar aris SenobebiT SemozRuduli da<br />
Riaa sami mxriv, Sanzelizes, tiuilris<br />
baRebisa da senis mimarTulebiT.<br />
da swored es gaxsnilobaa misi mTavari<br />
Tviseba, misi xibli. aq yovelTvis<br />
meufleba harmoniulobisa da simSvidis<br />
gancda...<br />
magram warsuli?<br />
magram giliotina?<br />
1793 wlis 16 oqtomberi.<br />
maSin am moedans `revoluciis moedani~<br />
erqva. mis SuagulSi giliotina<br />
idga. 16 oqtombris dRe iyo naTeli,<br />
magram civi. 11 saTze maria-antuaneta<br />
gamoiyvanes konsierJeridan `maisis ezo-<br />
Si~ sadac mas talaxiani etli elodeboda.<br />
jalaTma miuTiTa adgili, sadac<br />
unda damjdariyo. TviTon mis<br />
ukan dajda. etli nela migoravda<br />
14<br />
konkordisken, gzaze uamravi xalxi xvdeboda,<br />
magram ar ismoda arc yvirili,<br />
arc lanZRva, CurCulic ki. 30000 jariskaci<br />
qmnida mTel gzaze cocxal<br />
Robes. mxolod sent-onores misasvlel-<br />
Tan gaisma siZulvilis SeZaxilebi.<br />
luvris pirispir dedis xelSi mokalaTebulma<br />
bavSvma kocna gaugzavna.<br />
dedofals Tvalebi cremlebiT aevso.<br />
etli revoluciis moedanze Semogorda.<br />
maria-antuaneta adioda eSafotis<br />
kibeze, asvlisas SemTxveviT fexi daabija<br />
jalaTs xelze, misi bolo sityvebi<br />
iyo: `mapatieT, batono, me es gangeb<br />
ar gamikeTebia~. mere yvelaferi Cveuli<br />
TanmimdevrobiT moxda. 12 saaTsa<br />
da 15 wuTze rituali damTavrebuli<br />
iyo. jalaTma TmebSi Caavlo xeli maria-antuanetas<br />
Tavs da aCvena brbos,<br />
romelmac SesZaxa: `gaumarjos respublikas!~<br />
igive gza ramdenime TviT adre ludoviko<br />
me-16-m gaiara. 1793 wlis 21<br />
ianvars is gaxda revoluciis pirveli<br />
msxverpli. istoriaSi darCa misi<br />
jalaTis, samsonis werili, dawerili<br />
1793 wlis 20 Tebervals:<br />
`rodesac mivida giliotinis fex-<br />
Tan, ikiTxa, Sewydeboda Tu ara dolebis<br />
braxuni. sanam xdeboda misi mibma<br />
ficarze, daiyvira: `udanaSaulo var~.<br />
mere mogvibrunda jalaTebs: `batonebo,<br />
me udanaSaulo var yvelaferSi, rasac<br />
mabraleben. visurvebdi, rom Cemma sisxlma<br />
SeaduRabos frangebis bedniereba~.<br />
mefem aitana es yvelaferi simSvidiT<br />
da simtkiciT, romelmac yvela<br />
gaakvirva. me mjera, rom es simtkice<br />
man ipova religiis principebSi, romel-<br />
Tac masaviT aravin Cawvdomia~.<br />
ra sainteresoa, ara, rogor da ra<br />
sityvebiT laparakobs jalaTi Tavis<br />
msxverplze. am werilSi TanagrZnobac<br />
ikiTxeba mefis mimarT, mowiwebac da<br />
pativiscemac. rogor exameba es grZnobebi<br />
TviTon Tavis mokveTis faqts?<br />
wlebis mere aleqsandre diuma, mama,<br />
romelsac undoda ceremoniis detalebis<br />
dazusteba, Sexvda samsonis (jala-<br />
Tis) Svils da Semounaxa istorias<br />
am saubris Canaweri: `ra moxda mefesa<br />
da Tqveni mamis damxmareTa Soris? -<br />
diax, me SemiZlia gipasuxoT, me iq<br />
viyavi... roca mefe miiyvanes eSafotTan,<br />
xelebi Tavisufali hqonda. erTi damxmare<br />
eloda TokiT xelSi, meorem<br />
uTxra: aucilebelia SegikraT xelebi.<br />
- arasodes! - SesZaxa mefem, - arasodes!<br />
da Tokian kacs xeli hkra. sami<br />
danarCeni mefesTan miiWra. maSin mama-<br />
Cemi miuaxlovda da didi mowiwebiT<br />
uTxra: mxolod cxvirsaxociT, Tqveno<br />
udidebulesobav. am mimarTvaze - Tqveno<br />
udidebulesobav, romelic didi xania,<br />
aRar gaegona, ludoviko me-16 SekrTa<br />
da Tqva, - kargi, iyos ase. RmerTo Cemo,<br />
esec! - da gauwoda xelebi dasabmelad~.<br />
madam de stali ase afasebs ludoviko<br />
me-16-es pirovnebas:<br />
`am kacma, romelsac aklda Zalauflebis<br />
SenarCunebisaTvis aucilebeli<br />
Zala, siTamame - mtrebis mosagerieblad,<br />
kacma, romlis bunebrivad morcxvma gonebam<br />
verc sakuTari ideebi gaiCina da<br />
verc sxvaTa naazrevis aTviseba SeZlo,<br />
tanjvisa da Rirseulad sikvdilis<br />
gasakviri unari gamoamJRavna~. me es<br />
sityvebi bevris mTqmelad mimaCnia da<br />
mefisa da dedoflis golgoTas gza<br />
kidev erTxel mafiqrebs imaze, ra rTuli<br />
da winaaRmdegobrivia adamianis<br />
buneba da ramdeni, erTmaneTis gamomricxavi<br />
Tvisebis dateva SeuZlia mas.<br />
binddeba. me isev konkordis moedanze<br />
var... revoluciis dros giliotinis<br />
aq aRmarTviT is revoluciis<br />
sisxlian Teatrad iqca. am moedanze<br />
Tavi mokveTes 1119 adamians. ukanasknelad,<br />
1794 wlis 28 ivliss - robespiersa<br />
da mis megobrebs.<br />
giliotina... sainteresoa, da raRac<br />
gagebiT, Semzaravic am saxelwodebis<br />
warmomavloba. 1789 wels cnobilma<br />
eqimma Jozef ignas giliotinma parlamentSi<br />
orjer xotba Seasxa Tavis<br />
mokveTis axlad gamogonebul meqanikur<br />
meTods, rogorc ufro humanurs, CamoxrCobasa<br />
da najaxiT Tavis mokveTasTan<br />
SedarebiT. giliotini Tvlida, rom<br />
axali meqanizmi uzrunvelyofda dasjis<br />
myisierebas, rac Rirseuli sikvdilis<br />
aucilebeli da absoluturi pirobaa;<br />
Tavisi humanuri profesiidan<br />
gamomdinare, is cdilobda, daerwmunebina<br />
kanonmdeblebi, uari eTqvaT najaxiT<br />
Tavis mokveTisa da CamoxrCobis tradiciaze,<br />
romlebic sikvdilmisjils<br />
damatebiT wvalebas ayenebda; is ise<br />
damajereblad laparakobda, rom SeZlo<br />
kidec deputatTa darwmuneba. axalma<br />
meTodma Secvala Zveli, magram sabolood<br />
es gamarjveba humanisti eqimis-<br />
Tvis paradoqsulad tragikuli SedegiT<br />
dasrulda: Tavis mokveTis am axal<br />
meqanizms misi saxeli daerqva, ris gamoc,<br />
sawyali giliotini mTeli cxovrebis<br />
manZilze Rrma sinanuls gamoTqvamda.<br />
magram dasrulda teroris bneli<br />
epoqa da 1795 wels revoluciis moedanma<br />
SeiZina Tavisi bevrismTqmeli saxeli:<br />
konkordi. anu Tanxmoba. mere
sxva mniSvnelovani ambebic moxda: 1831<br />
wels egviptis mefem madlierebis niSnad<br />
aCuqa safrangeTs luqsoris taZris<br />
obeliski, frangi mecnieris - Sampolionis<br />
- mier ieroglifebis gaSifvris<br />
aRsaniSnavad; ludoviko-filipe pirvelma<br />
ki gadawyvita misi dadgma konkordis<br />
moedanze, radganac `is ar gagvaxsenebs<br />
arc erT politikur movlenas~.<br />
ase aRmoCnda konkordis SuagulSi<br />
es 3300 wlis asakis, 23 metris simaRlis,<br />
ramzes meores madidebeli ieroglifebiT<br />
mokazmuli, vardisferi granitis<br />
umSvenieresi monoliTi, romelic<br />
isea aq Serwymuli sivrcesTan, TiTqos,<br />
Soreul egvipteSi ki ara, aramed pirdapir<br />
aq, am adgilas gaCnda, gaCnda imisaTvis,<br />
rom samudamod daviwyebas miscemoda<br />
revoluciuri teroris avbediTi<br />
wlebi da TviTon moedani adamianTa<br />
da erTa Soris urTierTgagebis simbolod<br />
qceuliyo.<br />
da ai, dRes, Sen dgaxar konkordze<br />
da SeiZleba arc ici, rom sami saukunis<br />
win am moedanze cvioda adamianTa<br />
mokveTili Tavebi da amas aTasobiT<br />
damswre aRfrTovanebiT xvdeboda; magram<br />
Tu saRamoxans, bindSi idgebi didxans,<br />
zustad aq, am adgilas, usaTuod<br />
igrZnob raRac gaugebar TrTolvas<br />
da iqneb mogelandos kidec Tavis mosakveTad<br />
mimavali, lamazmani da garTobis<br />
moyvaruli dedofali, romelic sikvdilis<br />
piras warmoTqvams Tavisi cxovrebis<br />
yvelaze gasaocar sityvebs, jala-<br />
Tisadmi mimarTuls: `mapatieT, batono,<br />
me es gangeb ar gamikeTebia~. magram am<br />
molandebas maSinve gadafaravs silamazisa<br />
da harmoniulobis gancda. da<br />
Sen mTeli arsebiT SeigrZnob mSvenierebas,<br />
romelic ase xSirad aris gadajaWvuli<br />
tragediasTan, agvirgvinebs<br />
mas da iqneb amis gamo TviTonac ufro<br />
Rrma, bevris damtevi da mimzidveli<br />
xdeba.<br />
mSveniereba, rogorc tragediis<br />
gvirgvini!<br />
* * *<br />
am fiqrebSi Cafluli vbrundebodi<br />
saxlSi da uecrad Tvalwin damidga<br />
Cveni qveynis avbediTi wlebi, Cemi bavSvobis,<br />
da marto bavSvobis ki ara, albaT,<br />
mTeli cxovrebis umZimesi dRe, raJden-biZas<br />
dapatimrebis dRe. maSin 13<br />
wlisa viyavi, da miuxedavad imisa, rom<br />
ukve gancdili mqonda mamis da dedis<br />
daWera, magram es sul adreul bavSvobaSi<br />
moxda, 6 da 7 wlis asakSi, roca<br />
am movlenis bolomde gaazrebac ar<br />
SemeZlo. da ai, axla, raJden-biZa! -<br />
adamiani, romelic umSoblod darCeni-<br />
`me vxedav mzes~<br />
gadasaReb moedanze<br />
li bavSvis TavdaviwyebiT miyvarda, romelic<br />
CemTvis mamac iyo da dedac, da<br />
kidev pirovneba, romelsac veTayvanebodi.<br />
yovel wuTas masTan erTad mindoda<br />
yofna, es iqneb winaTgrZnobac iyo<br />
da SiSic, rom masac usaTuod wamarTmevdnen!<br />
roca is baTumSi midioda leqciebis<br />
wasakiTxad, me mTeli dReebi Cvens<br />
patara rkinis aivans vafarebdi Tavs<br />
da vtirodi. roca is ijda Tavis<br />
uzarmazar (rogorc me meCveneboda ma-<br />
Sin) sawer magidasTan da werda, me<br />
iqve mivujdebodi da ase vamzadebdi<br />
gakveTilebs, an vkiTxulobdi. roca,<br />
Tavisi Cveulebisamebr, oTaxSi bolTas<br />
scemda, me maSinve fexebze Sevadgebodi<br />
da is, yvelasTan mkacri da Seuvali,<br />
studentebis risxva, me, mis `Savtuxa<br />
gogos~, veraferze meubneboda uars, iZulebuli<br />
xdeboda aetana es axireba,<br />
Semoexvia Cems mxrebze xelebi, CemTan<br />
erTad evlo oTaxis erTi kuTxidan<br />
meoreSi da aseT ucnaur mdgomareoba-<br />
Si efiqra. efiqra wignebze da fizikis<br />
saxelmZRvaneloebze, romlebsac werda.<br />
me gvian mivxvdi, rom bavSvuri<br />
egoizmiT ubralod sicocxles ar vaclidi,<br />
is ki udrtvinvelad itanda<br />
yvelafers, vinaidan, albaT, masac hqonda<br />
winaTgrZnoba, rom im bnel qveyanaSi<br />
es idilia obol bavSvsa da mravalWi-<br />
15
gamovlil 55 wlis kacs Soris didxans<br />
ver gagrZeldeboda...<br />
an iqneb es winaTgrZnobac ar iyo,<br />
iqneb man ubralod icoda, rac eloda,<br />
vinaidan iyo cnobili germanofili,<br />
mis diploms ainStainisa da plankis<br />
xelmowerebi amSvenebda, es ki namdvili<br />
danaSauli iyo Cven aseT `progresul~<br />
qveyanaSi, gansakuTrebiT germaniasTan<br />
omis dawyebis Semdeg. icoda, rac eloda,<br />
vinaidan esmoda sistemis arsi...<br />
vfiqrobdi raJden-biZaze da uceb<br />
gonebaSi amomitivtivda leqsi, romelic<br />
davwere misi dapatimrebis dRes. sakvirvelia,<br />
axla pirvelad mominda am Cemi<br />
pirveli leqsis sxvebisTvis gandoba.<br />
aqamde is Cemi, da mxolod Cemi saidumlo<br />
iyo; an ubralod TviTon leqss<br />
ar vaniWebdi araviTar mniSvnelobas.<br />
dRes ki man uceb CemTvis dokumentis<br />
Zala SeiZina, Savbneli drois mamxilebeli<br />
dokumentis Zala.<br />
da raki vfiqrob, rom gamoqveynebis<br />
Rirsia yvelaferi, rac im epoqaze laparakobs,<br />
rom dRevandelma bavSvebmac unda<br />
gaigon, ra iyo es movlena, es `sabWoTa<br />
kavSiri~ sadac icxovres maTma mSoblebma<br />
da bebia-babuebma, amitom vubrundebi<br />
mas:<br />
modi, miSvele, miTxari rame,<br />
Tvalze gaaSre cremli faruli,<br />
modi, gandevne boroti Rame,<br />
SigniT sxeulSi Semoparuli.<br />
o, rogor mtanjavs avi sicive,<br />
vis davuSave, ra davuSave,<br />
rogor maSfoTebs sxvebis sicili,<br />
rogor Semodis gulSi siSave.<br />
umTvaro Rame meZaxis uxmod,<br />
Cemebr euli fexze mexveva,<br />
guls, naiarevs Tavisken uxmobs,<br />
rogorc nugeSis frTxili Sexeba.<br />
radganac davrCi masaviT marto,<br />
16<br />
me, raJden-biZas `Savtuxa gogo~,<br />
ra mxrebiT vzido amxela dardi,<br />
anda umisod vicxovro rogor.<br />
vici, davkarge me mosveneba,<br />
aq, saxlSic vxedav<br />
kedlebs cixisas,<br />
mxolod eg saxe, viT moCveneba,<br />
aRmobrwyindeba, rogorc Tilisma.<br />
bnel sudaraSi mTlad gavexvie,<br />
gulSic Camdgara unaTlo Rame,<br />
elva elvarebs, Tavze mexia,<br />
o, manugeSe, miTxari rame.<br />
marTali giTxraT, ar vici, vis mivmarTavdi<br />
da visgan velodi nugeSs! is<br />
gancda ki maxsovs, rom Cems pirispir<br />
vxedavdi saSinel urCxuls, romelic<br />
Cemi usayvarlesi adamianis gadaylapvas<br />
lamobda!<br />
da es aRsrulda kidec, vinaidan im<br />
dRes raJden-biZa marTlac samudamod<br />
davkarge - is ramdenime Tvis mere cixeSi<br />
gardaicvala dizinteriiT.<br />
* * *<br />
kalderisa da kandinskis gamofena<br />
boburSi, anu pompidus centrSi. kalderi,<br />
romelic naklebad aris cnobili<br />
saqarTveloSi...<br />
pirvelive darbazidan movixible<br />
misi sruliad gansakuTrebuli samyaroTi,<br />
am `rkinis ZafebiT~ Seqmnili<br />
da aseTi metyveli figurebiT da portretebiT.<br />
1926 wels es axalgazrda<br />
amerikeli dasaxlda parizSi. es iyo<br />
`giJuri wlebis~ epoqa, rodesac safrangeTis<br />
sruliad kosmopolitur dedaqalaqSi<br />
Tanaarseboben pablo pikaso,<br />
salvador dali, amadeo modiliani, konstantin<br />
brankuCi...<br />
ganaTlebiT inJineri da mowodebiT<br />
mxatvari kalderi Cqara monparnasis<br />
bohemis wevri gaxda. man adridanve<br />
miagno rkinis, rogorc skulpturisaT-<br />
vis Sesaferisi masalis SesaZleblobebs,<br />
demonstraciulad uaryo qandakebisTvis<br />
tradiciuli brinjao da marmarilo<br />
da Tavisi figurebisTvis masalad<br />
mxolod rkinas, naWers, Toks,<br />
xes da mavTuls iyenebda.<br />
da es marTlac sakvirveli sanaxaobaa!<br />
es rkinis ZafebiT `gamoZerwili~,<br />
haerSi dakidebuli, gamWvirvale,<br />
mTrTolvare figurebi da portretebi,<br />
romelTac Tanamedroveebma daarqves<br />
`naxatebi sivrceSi~. Jak preveri<br />
ambobda mis Sesaxeb:<br />
`es giJmaJi inJineri gaugebari saSualebebiT<br />
awyobs cxovrebis dResaswaulebs~.<br />
sartri aRiqvamda mis ucnaurad<br />
moZrav mavTulis sxeulebs, rogorc<br />
`adgilobriv dResaswaulebs~. miro<br />
eZaxda `jirkvs mercxlis suliT~.<br />
da bolos, misi Semoqmedebis kulminacia<br />
- cirki! kalderamde tuluzlotrekma<br />
Tu pikasom da bevrma sxvam, naklebad<br />
cnobilma, ukvdavyves klounebi da akrobatebi.<br />
kalderic, Tavis mxriv, gamoxatavs<br />
rwmenas, rom `cirki aris arsebobis<br />
sinonimi~ da qmnis Tavis `moxetiale<br />
cirks~. is moicavs orasamde miniaturul<br />
personaJs da aqsesuars, romlebic<br />
izidaven mnaxvels TavianTi TaviseburebiT<br />
da sadResaswaulo ganwyobiT<br />
da romlebic maSin, meoce saukunis<br />
ocian wlebSi, moZraobaSi mohyavdaT<br />
TviTon kalders da mis asistentebs.<br />
dRes iTvleba, rom es warmodgenebi,<br />
romlebic imarTeboda kerZo binebSi<br />
Tu sajaro darbazebSi, iyo saukunis<br />
pirveli artistuli performansebi.<br />
rogorc ambobs erT-erTi mkvlevari:<br />
`kalderis cirki - es aris magiuri<br />
samyaro, sadac sxeulebi amarcxeben<br />
mizidulobis kanons~.<br />
Cveni Jurnalis megobaria eqimi - merab boTeraSvili<br />
msxvili varikozuli venebis mkurnalobis<br />
uaxloesi da yvelaze Sedegiani meTodi<br />
lazeriT<br />
tkivilis gareSe!<br />
nawiburebis gareSe!<br />
narkozis gareSe!<br />
2177 65th st.<br />
Brooklyn, NY 11204<br />
1-718-238-1555<br />
1-718-238-1555<br />
eqim merab boTeris<br />
Semdeg<br />
Semdeg<br />
operaciamde<br />
operaciamde
�<br />
lela gafrindaSvili<br />
sada xar Cemo<br />
xelebis dabana<br />
1949 wels gamocemuli `deda ena~<br />
rom naxoT da iakob gogebaSviliseuls<br />
SeadaroT, - maSinve mixvdebiT, Tu ra<br />
saSinelebas aSenebdnen bolSevikebi: lenin-stalin-berias<br />
portretebi, maTi bav-<br />
Svobis Sesaxeb tyuil-marTali, belad-<br />
Ta sadidebeli, Camtkbari leqsebi, oqtombrelTa,<br />
pionerTa, komunistTa, sab-<br />
WoTa armielTa gmirobis ambebi.<br />
moTxrobaSi `ojaxis sixaruli~<br />
meoce saukunis tiranis dabadebaa<br />
aRwerili: gorel meCeqmes, besarions<br />
da mis meuRles, kekes pirveli<br />
ori vaJi daeRupaT da Svilis<br />
molodiniT edgaT suli.<br />
amitomaa, rom sandala Tavisi<br />
megobris saxelosnosken gaxarebuli<br />
garbis, raTa vaJis<br />
dabadeba amcnos.<br />
- Sen pirs Saqari, Cemo<br />
sandala, Sen pirs Saqari! wavideT,<br />
vnaxoT Cveni nukri da<br />
misi deda! - pasuxobs bednieri<br />
mama.<br />
amas mosdevs patara sosos<br />
keTilSobilebisa da gulCvilobis<br />
ambebi. niSandoblivia,<br />
rom mas cxovelebi uyvars, adamianebis<br />
mimarT mis Tbil grZnobebze<br />
ki `deda ena~ arafers<br />
gveubneba.<br />
erTi moTxroba gansakuTrebiT<br />
Semzaravia: cigaSi cxeniviT Sebmuli<br />
besarioni aRma-daRma asrialebs<br />
Svils. male mas patara dariko enacvleba<br />
da Sebindebamde anebivrebs Zmobils.<br />
bolos gundaoba imarTeba anu<br />
`namdvili omi~, rogorc avtori uwodebs<br />
da iqve dasZens:<br />
`sosom winaswar icoda gundebis<br />
momarageba. vai mas, visac daumiznebda!<br />
arasodes ar aacdenda. pirvel gundas<br />
miayolebda meores, mesames... roca Tama-<br />
SobiT guls ijerebda, Tavis cugas,<br />
giSeras, cigaSi Casvamda da aWarxlebuli<br />
loyebiT Sinisaken mirboda, sadac<br />
aguzguzebul buxars miujdeboda xolme<br />
da gayinul xelebs iTbobda~.<br />
xom geniSnaT tiranis sisastike<br />
da omis Semdeg xelebis gaTboba anu<br />
xelebis dabana?!<br />
Cven unda SevZloT sabWoTa istoriis<br />
wignidan mtvris, xavsisa da Semxmari<br />
sisxlis gadawmenda, Semdeg ki -<br />
am wignis gadaSla da masSi `adamianis~<br />
da adamianebis aRmoCena: daviwye-<br />
bulTa, ignorirebulTa, daCagrulTa da<br />
ganadgurebulTa alaparakeba da istoriis<br />
ise dawera, rogorc tiranias<br />
Sewirulni dawerdnen.<br />
suliko-varinka<br />
me-19 saukunis 70-ian wlebSi saqarTveloSi<br />
farTod gaiSala saganmanaTleblo<br />
moZraoba, romelsac rusifikaciis<br />
talRa unda Seekavebina. am<br />
moZraobis monawile iyo gvitia agiaSvili,<br />
romelsac sofel WorvilaSi sa-<br />
Sinao skola hqoda gamarTuli. misi<br />
brZola `sulikos~<br />
avtorobisaTvis<br />
varinka?<br />
meuRle, generali spiridon maWavariani,<br />
qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavrcelebeli<br />
sazogadoebis wevri iyo.<br />
1874 wels axalgazrda wyvils qaliSvili,<br />
barbare (varinka), SeeZina. qu-<br />
Taisis qalTa gimnaziis damTavrebis<br />
Semdeg, gansakuTrebuli musikalurobis<br />
gamo, zinaida vorobecs (filimon<br />
qoriZis meuRle) miabares, romelic<br />
fortepianos gakveTilebs atarebda qu-<br />
TaisSi.<br />
niWier gogonas maWavarianebis<br />
ojaxis yvela axlobeli da stumari<br />
Sehxaroda: `moswondaT Cemi<br />
simRera da mamxnevebdnen. gansakuTrebiT<br />
magulianebda akaki, romelsac,<br />
rogorc TviTon ityoda,<br />
Cemi simRera yvelaze ufro<br />
tkbilad esaubreboda. musikas<br />
ufro daejereba, vinem<br />
sityvebsao, - metyoda poeti,<br />
da mec ufro xSirad mis leqsebs<br />
vmRerodi~ - ixsenebs varinka.<br />
igi male mgosnis rZali<br />
gaxda - Cvidmeti wlisam<br />
sergo wereTelze iqorwina.<br />
or weliwadSi wyvils vaJi<br />
SeeZina, patara spiridoni, romelsac<br />
SinaurobaSi `gugulis~<br />
eZaxdnen. erTxel akaki saxlikacs<br />
gaxumrebia: `Sen ra mogklavs,<br />
Zamia, bulbulic saxlSi gyavs da<br />
gugulic~-o.<br />
1895 wels Jurnal `kvalSi~ daibeWda<br />
akakis `suliko~, romelic poetma<br />
maleve gadasca varinkas da sTxova,<br />
rame hangi SeerCia misTvis. `sagonebelSi<br />
Cavvardi, ra Tqma unda. leqsis<br />
momxiblavma silamazem CemSi uTvalavi<br />
musikaluri saxe aRZra. me Rrma<br />
interesiT movkide xeli gitaras da<br />
arsebuli kiloebis dauxmareblad<br />
Sevqmeni originaluri musika. amaSi<br />
didad damexmara TviT leqsis ritmuloba,<br />
simsubuqe.<br />
did poets Cem mier Seqmnili musika<br />
Zalian moewona. igi mTeli grZnobiT<br />
ugdebda yurs `sulikos~ simReras da<br />
mis naTel saxeze usazRvro siamovneba<br />
ixateboda. aRfrTovanebis gamosaxatavad<br />
akakim Tavisi suraTi maCuqa warweriT:<br />
`Cems sayvarel bulbuls, su-<br />
17
liko-varinkas akakisagan~. akakis mier<br />
simRera `sulikos~ aseTi mowonebis<br />
Semdeg xSirad gamovdiodi saRamoebze<br />
am simReriT da amgvarad gavrcelda<br />
igi xalxSi~.<br />
1898 wels inglisurma firmam `fonografi~<br />
varinkas simRera cvilis<br />
lilvalebze Cawera, vano maCablis saxlSi,<br />
xolo 1900 wels kote focxveraSvilma<br />
notebze gadaitana, meCongureTa<br />
gundisaTvis da fortepianosaTvis,<br />
romelic orkestrma 1905 wlis<br />
agvistoSi Seasrula quTaisis saqalaqo<br />
TeatrSi.<br />
1909 wlidan varinka wera-kiTxvis<br />
gamavrcelebeli sazogadoebis Tavmjdomarea<br />
yvirilis (zestafoni) TemSi.<br />
ramdenime weliwadSi samkiTxvelos gaxsnac<br />
moaxerxa da sakuTar saxlSi,<br />
sofel cxrawyaroSi, skolac gamarTa.<br />
es patara ganaTlebis kera aTamde sofels<br />
emsaxureboda. manve aRadgina adgilobrivi<br />
Teatris Senoba, sadac saqvelmoqmedo<br />
warmodgenebs marTavda, qu-<br />
Taisidan da Tbilisidan mowveuli SemoqmedebiT<br />
jgufebis daxmarebiT.<br />
1905 wlis revoluciis Semdeg, reaqciis<br />
wlebSi alixanov-avarskis sadamsjelo<br />
laSqrobas swored zestafonis<br />
Teatri Seewira, sadac oxranka<br />
didi raodenobiT iaraRs eZebda. axalgazrda<br />
revolucioneri stalini ki<br />
Jandarmebs swored varinkas saxlis<br />
sardafSi emaleboda. rogorc Cans, aqedan<br />
modis tiranis `sulikosadmi~ gansakuTrebuli<br />
siyvaruli.<br />
amasobaSi varinkas vaJma saSualo<br />
skola daamTavra da safrangeTSi, qalaq<br />
monpelieSi gaemgzavra mevenaxeoba-meRvineobis<br />
Sesaswavlad. 1919 wels sam-<br />
SobloSi momavals peterburgSi Wleqis<br />
umZimesi forma Seeyara. dauRalavi<br />
mkurnalobisa da rudunebis miuxedavad,<br />
igi maleve gardaicvala. sasowarkveTili<br />
deda karga xniT moswyda garesamyaros:<br />
xaliCebakrul fanjrebSi<br />
mzis sxivs ar uSvebda da dReniadag<br />
dastiroda dakargul erTaderT imeds.<br />
axali cxovrebis mSeneblebma martod<br />
darCenil varinkas misi qonebis<br />
didi nawili CamoarTves, xolo saxlis<br />
nawilSi meurneobis sawyobi gamarTes.<br />
sasowarkveTas rom gamklaveboda, martosulma<br />
qalma naTesavis gogona iSvila<br />
da momavlis imedi daibruna.<br />
am wlebis saqarTvelo sasomixdili<br />
da dabeCavebuli iTmenda bolSevikebis<br />
usastikes TareSs. 1924 wels<br />
swored zestafonSi, antisabWoTa ajanyebaSi<br />
monawileobaSi braldebuli imerlebi<br />
ramdenime vagonSi Seyares da<br />
18<br />
msxvilkalibriani iaraRi dauSines, jalaTebi<br />
isrodnen manam, vidre sasaklao<br />
sisxlisgan ar daicala.<br />
20-ian wlebs vinc gadaurCa, maT<br />
win 30-ianebi eloda.<br />
simReris gadarCena orma faqtorma<br />
ganapiroba: pirveli iyo - im dros<br />
gadaRebuli filmSi `ukanaskneli maskaradi~<br />
Casmuli gonebamaxviluri siu-<br />
Jeti, sadac saqarTvelo Sedarebulia<br />
patarZals, romelsac jer mefis ruse-<br />
Tis Cinovnikze, Semdeg burJuaze da<br />
bolos ki - bolSevikze gaTxovebas<br />
upireben. mTeli Tbilisi alaparakda<br />
da bevrma am filmSi dramaturgi qalis,<br />
natalia azianis scenari amoicno.<br />
filmis warmatebis meore mizezi<br />
iyo `suliko~ romelsac filmSi Tavad<br />
reJisori asrulebs. advili misaxvedria,<br />
Tu vis umReris Wiaureli, vis<br />
vnebebs elaciceba?!<br />
1937 wlis ianvarSi moskovSi qar-<br />
Tuli literaturisa da xelovnebis<br />
pirveli dekada gaimarTa. roca `sulikos~<br />
asrulebdnen, beladi Turme fexze<br />
wamodga da ise usmina momRerlebs. im<br />
dRidan mTelma qveyanam gaigo stalinis<br />
am simRerisadmi gansakuTrebuli<br />
siyvaruli da amitomac mTeli sabWoeTis<br />
SemoqmedebiTi jgufebi erTmaneTs<br />
aswrebdnen mis Sesrulebas, gadamRerebas<br />
Tu gadamuSavebas. varinka wereTeli,<br />
cxadia, aravis uxsenebia, radgan<br />
`suliko~ warmodgenili iyo, rogorc<br />
xalxuri simRera.<br />
varinkas naTesavi, papuna wereTeli,<br />
romelic dekadaze rusTavelis Teatrs<br />
axlda, samSobloSi guldamZimebuli<br />
dabrunda: `sulikos~ arnaxuli warmateba<br />
da varinkas unugeSo mdgomareoba<br />
erTmaneTTan ver Tavsdeboda.<br />
mixvda varinka, rom mas yovelTvis<br />
daiviwyebdnen, Tu Tavad ar gaixsenebda<br />
sakuTar arsebobas, amitomac daiwyo<br />
`brZola gaxsenebisTvis~: Camovida Tbi-<br />
lisSi da Sesabamis saministros mimarTa:<br />
`saqarTvelos ssr. saxkomsab-<br />
WosTan arsebul xelovnebis saqme-<br />
Ta sammarTvelos ufross<br />
zestafonis raionis, sofel<br />
cxrawyaros 26 komunarebis saxelobis<br />
kolmeurneobis wevris varinka<br />
wereTlis<br />
g an c x a d e b a<br />
simRera `suliko~, romelic am-<br />
Jamad gavrcelebulia mTel sabWoTa<br />
kavSirSi, misi sityvebis avtoris,<br />
akaki wereTlis TxovniT, 1895 wel-<br />
Si Cems mier aris gamoTqmuli da<br />
gitaraze dasamRereblad awyobili.<br />
am simReras aRniSnul wlidan<br />
ramdenime wlis ganmavlobaSi<br />
mxolod me vasrulebdi da swored<br />
am gziT gavrcelda igi mTel saqarTveloSi.<br />
yovelive amis dasadastureblad<br />
me SemiZlia warmovadgino rogorc<br />
werilobiTi sabuTebi, agreTve<br />
sando mowmeebic, romelTa<br />
CvenebiT gamoirkveva Cemi gancxadebis<br />
sruli siswore. aseT mowmeebad<br />
Cemis mxriT me vasaxeleb: sabWoTa<br />
kavSiris umaRles sabWos wevrs,<br />
sabWoTa kavSiris saxalxo artists,<br />
ordenosans akaki xoravas da saqarTvelos<br />
respublikis saxalxo<br />
artists, kompozitors, ordenosans<br />
kote focxveraSvils.<br />
gTxovT, moawyoT Tqveni TandaswrebiT<br />
Cemi sabuTebis ganxilva,<br />
dasaxelebuli mowmeebis dakiTxva<br />
da momceT Tqvenmieri sabuTi sim-<br />
Rera `sulikos~ kiloze Cemi avtorobis<br />
damtkicebis Sesaxeb~.<br />
sabWoTa kompozitorTa kavSiris,<br />
1938 wlis 5 oqtombris sxdomam (Tavmjdomare<br />
vano gokieli, eswrebodnen:<br />
kote focxveraSvili, Salva dadiani,<br />
avqsenti megreliZe da xelovnebis damsaxurebuli<br />
moRvawe, ordenosani san-
dro kavsaZe) daadgina, rom simRera<br />
`sulikos~ avtori varinka wereTelia.<br />
magram avqsenti megreliZem ar isurva,<br />
rom Semosavali avtorisTvis gaeyo<br />
da Tanaavtoroba daiCema. amitom varinka<br />
iZulebuli Seiqna, am sakiTxSi meti<br />
garkveuloba Seetana da 1939 wlis 3<br />
ianvars iusticiis komisars mimarTa:<br />
`mas Semdeg, rac sruliad gamoirkva<br />
da dadasturda, rom simRera `suliko~<br />
me mekuTvnis, am nawarmoebze<br />
Semosuli saavtoro honorari me unda<br />
meZleodes uklebliv.<br />
magram es ase ar xdeba, radgan honoraris<br />
damrigebeli organizacia gadaWriT<br />
ver erkveva im erTaderTi pirovnebis<br />
pretenziaSi, romelic me honoraris<br />
nawilSi medaveba.<br />
es aris moqalaqe avqsenti megreliZe,<br />
romelic Tavis pretenzias amyarebs<br />
ara kanonier safuZvelze, rom mas<br />
CemTan SeTanxmebiT arsebiTad gadaemu-<br />
Savebinos da axali, gansxvavebuli forma-Sinaarsi<br />
mieces Cemi kilosTvis, aramed<br />
mxolod masze, rom igi mas ara<br />
Cemgan, aramed mraval ukve CamwerTa<br />
Semdeg, mxolod ubralod Cauweria<br />
da es Canaweri Congurze daumRerebia.<br />
aseTi operaciis Camtarebels, am<br />
SemTxvevaSi ki avqsenti megreliZes, Cemis<br />
cnobiT, kanoni ar unda aniWebdes Tanaavtorobis<br />
uflebas.<br />
Tu vinme Cems `sulikos~ gadaamu-<br />
Savebs da axal gansxvavebul forma-<br />
Sinaarss miscems, es sxva sakiTxia.<br />
avqsenti megreliZes ki gamoqveynebuli<br />
aqvs Cemi danamReris ganmeoreba.<br />
gTxovT werilobiTi <strong>ganmarteba</strong> momceT<br />
amis Sesaxeb. amasTanave davsZen<br />
`sulikos~ Sesaxeb ramdenime sabuTs<br />
(daurTo levan asaTianis, kote focxveraSvilis,<br />
sandro kavsaZis werilebi,<br />
sadac isini kidev erTxel amtkiceben<br />
varinkas avtorobas, aseve kompozitorTa<br />
kavSiris 1938 wlis 5 oqtombris<br />
dadgenilebas).<br />
1939 wlis 7 aprils xelovnebis<br />
saqmeTa sammarTvelos ufrosis moadgile,<br />
leo esakia `sauds~ ugzavnis<br />
werils: `xelovnebis saqmeTa sammar-<br />
Tvelo gacnobebT, rom simRera `suliko~-s<br />
avtorobis sakiTxis garkvevis<br />
SemdegaT, Tanaxmad warmodgenili faqtiuri<br />
masalebisa, dadasturda, rom<br />
aRniSnuli simReris avtoraT unda<br />
CaiTvalos varinka wereTeli. honoraris<br />
75%-i unda mieces varinka were-<br />
Tels da 25% avqsenti megreliZes,<br />
vinaidan ukanasknels ekuTvnis simReris<br />
Congurze damuSaveba~.<br />
varinkas avtoroba sul male mos-<br />
kovSic gaiges. 1939 wels TbilisSi<br />
leningradis kapela Camovida, aleqsandre<br />
sveSnikovis xelmZRvanelobiT.<br />
rusTavelis Teatris mcire darbazSi<br />
gamarTuli koncertis bolos maT `sulikoc~<br />
Seasrules da misi avtori<br />
scenaze aiyvanes. aseTi yuradRebiT gakvirvebuli<br />
varinka aRtacebas ver malavda.<br />
Sin mimavalma, roca mas tramvaiSi<br />
adgili dauTmes, naTesavs uCur-<br />
Cula: `etyoba, micno am axalgazrdamo~.<br />
1940 wlidan qarTul kulturas<br />
xalxuri da qalaquri simReris ganumeorebeli<br />
Semsruleblebi Seematnen -<br />
debi iSxnelebi. maTi deda, vasasi lolaZe<br />
varinkas megobari da saukeTeso<br />
momRerali iyo.<br />
iSxnelebis repertuarSi, `sulikos~<br />
garda, Sedioda varinkas meore aranakleb<br />
popularuli `muxambazi~. samwuxarod,<br />
dRes ukve Zalian rTulia mis<br />
mier Seqmnili sxva melodiebis dadgena,<br />
radgan aRaravinaa iseTi, visac am<br />
sakiTxze daelaparakebi.<br />
varinka wereTeli 1948 wlis 21<br />
marts gardaicvala. dakrZalulia sofel<br />
cxrawyaroSi, misi vaJis gverdiT.<br />
simRera `sulikos~ uamrav sanoto<br />
gamocemaTagan musikis avtori mxolod<br />
1939 wlisazea aRniSnuli, esec imitom,<br />
rom es sakiTxi maSin sul axali garkveuli<br />
iyo. sxva yvela gamocemas aweria:<br />
`teqsti akaki wereTlisa, musika - xalxuri~.<br />
maT Soris aris 1954 wels<br />
vano gokielis mier gundisa da fortepianosTvis<br />
dabeWdili notebi. aq<br />
ucnauri is aris, rom swored es adamiani<br />
Tavmjdomareobda sxdomas, romelmac<br />
varinkas avtoroba daadgina.<br />
daviwyebis am mistikas eZRvneba lia<br />
jayelis filmi `sada xar, Cemo suliko~.<br />
reJisori detalurad mogviTxrobs<br />
`sulikos~ istorias da demonstraciulad<br />
aRadgens samarTlianobas<br />
- titrebSi xazgasmulad aCvenebs<br />
warweras: `kompozitori varinka were-<br />
Teli~ anu aRadgens samarTlianobas:<br />
varinkas uwodebs `kompozitors~ rac<br />
aqamde veravis dascda.<br />
1981 wlidan, mamuka aslanikaSvilis<br />
iniciativiT, varinkas mSobliur cxrawyaroSi<br />
`varinkoba~ aRiniSneba. wels<br />
pirvelad movxvdi am zeimze. mowveuli<br />
stumrebi kmayofilebi darCnen, radgan<br />
bevri kargi simRera moismines da<br />
saukeTesoebic gamoavlines. varinkac<br />
mravaljer moixsenies, magram sulikovarinkas<br />
saflavi, romelsac mTeli saqarTvelo<br />
dRemde daeZebs, aravis gaxsenebia.<br />
arada, igi sakonkurso ezodan<br />
sul raRac 40 metrSia.<br />
kidev erTxel davfiqrdi am ganmanaTlebeli<br />
qalis tragikul bedze.<br />
TiTqos swored mas eZRvneba akakis<br />
`suliko~, 12-kupletiani leqsi, sadac<br />
sayvarlis saflavis saZebnelad moxetiale<br />
mgosani moulodnelad aRmoa-<br />
Cens, rom satrfos suli vardis, varskvlavebis<br />
da bulbulis mSvenierebas<br />
SenivTebia da gaxarebuli ambobs:<br />
bulbuls yurs vugdeb, vards vynosav,<br />
varskvlavs Sevyureb lxeniTa<br />
da, rasaca vgrZnob me im dros,<br />
ver gamomiTqvams eniTa!<br />
isev gamexsna sicocxle,<br />
dRemdi rom mwareT krul iyo,<br />
axla ki vici, sada xar,<br />
samgan gaqvs bina suliko!<br />
19
Cvens saubrebSi ukve araerTxel iTqva,<br />
rom `iluzioni~ oden salaRobo da<br />
Tvalsaseiro, gasarTobi gadacemebi ar<br />
aris, rom igi, uwinares yovlisa, miznad<br />
isaxavs telemayurebelTa farTo auditoriis<br />
ziarebas WeSmariti kinoxelovnebis<br />
qmnilebebTan (raRa Tqma unda,<br />
Cveni SesaZleblobis farglebSi).<br />
da ai, amjerad pirvelad Semodis<br />
Cvens programaSi axali rubrika saxelwodebiT<br />
`viskontiana~, anu viwyebT sayovelTaod<br />
aRiarebuli cnobili italieli<br />
reJisoris - lukino viskontis<br />
filmebis retrospeqtul Cvenebas.<br />
meore msoflio omisSemdgom sazRvargareTuli<br />
kinos istoriaSi ki, albaT,<br />
Znelad moiZeveba sxva, ufro naTeli<br />
da amaRlebuli saxeli, vidre lukino<br />
viskontia. WeSmaritad, rac mas gauke-<br />
Tebia, rac Seuqmnia, yvelafers namdvili<br />
xelovnebis Suqi adga da am Tval-gulgonebis<br />
mimtacebeli Suqis anarekli<br />
efineba didostati xelovanis saxelsac.<br />
dRes misi cxovrebis da Semoqmedebis<br />
araerTi mkvlevari acxadebs (da<br />
mec mTlianad viziareb maT mosazrebas),<br />
rom `viskonti~ saxierebaa im iSviaTi,<br />
- kinoSi ki sulac gamonaklisi, - movlenisa,<br />
roca xangrZlivi da Zalze nayofieri<br />
sicocxle xelovanisa SemoqmedebiTi<br />
energiis arnaxuli afeTqebiT<br />
mTavrdeba.~<br />
arada, marTla saocaria - zogjer ra<br />
idumal iers ideben sityvebi, odesme<br />
yovelgvari qveteqstis gareSe Tqmuli:<br />
1972-Si, italiur gazeT `stampas~ TanamSromelTan<br />
interviuSi viskontis<br />
uTqvams: `Cemi mTavari filmi, - is, jerac<br />
rom ar gadaRebula, - iqneba filmi<br />
Tavad Cemze: `viskonti guSin da dRes~...<br />
axlaxans ki, presaSi gamoCnda erTi<br />
cnobiswadilis aRmZvreli informacia:<br />
axalgazrda italieli kinematografisti<br />
luka verdone iRebs dokumentur<br />
films, romelic miznad isaxavs lukino<br />
viskontis yofierebis av-kargze fiqrTan<br />
erTad, epoqis waruSlel movlenebTan<br />
wilnayar misi cxovrebisa da<br />
Semoqmedebis gzebis saxierad Txrobas.<br />
suraTSi mogonebebiT gamovlen didi<br />
maestros yofili Segirdebi da Tana-<br />
20<br />
�<br />
ser seriidan<br />
ser iidan `viskont<br />
`viskontiana~<br />
`viskont iana~<br />
roko da misi Zmebi<br />
eTerSi gavida 1982w. 7 marts<br />
oTar sefiaSvili,<br />
saqarTvelos xelovnebis<br />
damsaxurebuli moRvawe<br />
eTerSi gavida 1982w. 7 marts<br />
moazreni - reJisorebi franko Zefireli<br />
da franCesko rozi, msaxiobebi -<br />
vitorio gasmani da marCelo mastroiani,<br />
filmSi uxvad iqneba fragmentebi<br />
viskontiseul kinosuraTebidan da speqtaklebidano...<br />
ukeTilSobilesi da, imavdroulad,<br />
umZimesi saqme utvirTia axalgazrda<br />
kacs. aba warmovidginoT: ocdaaTwlianze<br />
meti xnis urTulesi gzebi xelovnebaSi,<br />
ToTxmeti didi filmi da xuTi<br />
kinonovela, samoci dramatuli da saopero<br />
speqtakli, ocdaoTxi scenografiuli<br />
namuSevari! Tanac, lukino viskontis<br />
Tavis reJisorul moRvaweobaSi<br />
arasodes miuniWebia upiratesoba oden<br />
kinematografisaTvis, arasodes dauyenebia<br />
igi `dramasa~ da `operaze~ maRla.<br />
misi ekranuli Tu scenuri naxelqmnaris<br />
mxilvelni erTxmad aRniSnaven, rom<br />
isini, yvela Tanabari simaRlis movlenebia<br />
xelovnebaSio.<br />
da isic xomaa, rom viskontis Semoqmedebis,<br />
misi filmebisa Tu Teatraluri<br />
dadgmebis irgvliv arasodes damcxrala<br />
vnebaTaRelva. mis erT biografs,<br />
romelsac Seuswavlia yvelaferi, rac<br />
ki dawerila viskontize, gaognebuls<br />
wamouZaxia: `SexedulebaTa warmoudgeneli<br />
kakofoniaao!~ viskontisa da mis<br />
mxatvrul memkvidreobas erovnul siamayedac<br />
acxadebdnen da, imavdroulad,<br />
araerTgzis ucdiaT maTi damcireba<br />
da damdablebac.<br />
is ki, uwinares yovlisa, iyo neorealizmis<br />
- omisSemdgomi sazRvargareTuli<br />
kinos am yvelaze adamianuri mdinarebis<br />
- Tavkaci da damfuZnebeli roberto<br />
roselinisTan da vitorio de<br />
sikasTan erTad. mis filmSi `miwa caxcaxebs~<br />
Tavmoyrili da Sejamebulia<br />
am mdinarebis mTeli ideuri da esTetikuri<br />
principebi. SeiZleba iTqvas,<br />
rom adreuli neorealizmi am nawarmoebis<br />
simaRlis dones ver ascilda,<br />
iseve rogorc gviani neorealizmis sworupovar<br />
Sedevrad darCa misi filmi<br />
`yvelaze lamazi~ - marTla igavmiuwvdomel<br />
legendis, ganumeorebeli ana<br />
manianis monawileobiT.<br />
jer kidev xelovanis sicocxleSi<br />
kinokritikosebi da Jurnalistebi samduravs<br />
gamoTqvamdnen, rom lukino viskonti<br />
sityvaZviria da ar uyvars Tavis<br />
Tavze laparakio. misi biografebi ra-<br />
Rac Cagrulad grZnobdnen Tavs. samagierod<br />
iSviaTad Tu visme auvlia gverdi<br />
im efeqturi sapirispiro faqtisaTvis,<br />
rom uZvelesi aristokratiuli<br />
sagvareulos STamomavali lukino<br />
viskonti (misi namdvili gvaria - viskonti<br />
di modrone) imTaviTve Segnebulad<br />
miemxro istoriis cocxal Zalebs da<br />
Cadga sazogadoebis Zireulad gardaqmnisaTvis<br />
mebrZolTa rigebSi da SeiZleba<br />
guldajerebiT iTqvas, rom mas<br />
sicocxlis bolomde gahyva is rwmena,<br />
zurgi ar Seuqcevia Tavisi axalgazrdobis<br />
idealebisaTvis.<br />
iqneb amitomac iyo, rom viskontis<br />
cxovrebisa da Semoqmedebis mkvlevarebi<br />
raRac warmoudgeneli gulmodginebiT<br />
uRrmavdebodnen xelovanis biografias<br />
da Semdeg `aRmomCenTa~ siamayiT acxadebdnen:<br />
jer kidev meTerTmete saukunis<br />
italiis istoriul qronikebSi<br />
sistematiurad gvxdeba viskontebis gvari,<br />
rogorc politikurad aqtiuri,<br />
Sinaganad Zlieri, sisxliani damyroblebis<br />
Sto; rom TviT dante aligiersac<br />
hyavs moxseniebuli Tavis `RvTaebriv<br />
komediaSi~ viskontebis sagvareulo.<br />
Sua saukuneebidan moyolebuli<br />
ki maT ixsenieben rogorc humanistebis,<br />
mwerlebis da arqeologebis STamomavlobas.<br />
italiuri xelovnebis istoriis<br />
analebidan cnobilia, rom milanSi<br />
viskontebis sasaxlis kedlebze<br />
freskebi mouxatavs did jotos, xo
lo meToTxmete saukuneSi Turme vinme<br />
gasparo viskonti Txzavda komediebsa<br />
da gasarTob sakarnavalo siuJetebs,<br />
romelic genialuri leonardo da vin-<br />
Cis mier Seqmnil dekoraciebSi TamaSdeboda.<br />
(da magondeba: milanSi yofnisas raRa<br />
ar viRone, rom movxvedriliyavi viskontebis<br />
sasaxleSi. swored iq vixile<br />
Cemi TvaliT namdvili saocreba - erTerT<br />
kedelze baTqaSqveS aRmoCenili<br />
leonardo davinCis xeliT Sesrulebuli<br />
mcire zomis eskizi Tu scenuri<br />
sanaxaobisaTvis sagulisxmo detalebis<br />
fanqriT Canaxati. sxvaTaSoris, iqve -<br />
viskontebis sasaxlis erT-erT darbazSi<br />
didxans videqi monusxuli sakmaod<br />
did TeTr italiur marmarilos lod-<br />
Tan, romelSic naTlad ilandeba vertikaluri<br />
tragikuli kompozicia - miqelanjelos<br />
daumTavrebeli meoTxe `pieta~).<br />
Tavad lukino viskontis biografia<br />
mWidrodaa dakavSirebuli meoce saukunis<br />
italiis im movlenebTan, romelic<br />
kvebavda da asuldgmulebda neorealizms.<br />
igi monawile gaxldaT e.w.<br />
`winaaRmdegobis moZraobisa~ - im antifaSisturi<br />
brZolis, romliTac esoden<br />
maRldeboda omisSemdgomi wlebis italiis,<br />
da ara martoden italiis, progresuli<br />
konoxelovneba. milaneli aristokrati,<br />
romelsac axalgazrdobaSive<br />
movlili hqonda CrdiloeT afrikis<br />
qveynebi da evropis kulturuli centrebi,<br />
30 wlis asakisa parizSi Cadis<br />
da modebis momavali kanonmdeblis -<br />
koko Sanelis rekomendaciiT - cnobili<br />
frangi impresionisti mxatvris,<br />
ogiust renuaris Svilis - aranakleb<br />
saxelganTqmul, sicocxlisa da Tavisuflebis<br />
trfial-konoreJisor Jan<br />
renuaris asistenti xdeba film `qalaqgareT<br />
gaseirnebaze~ muSaobisas. es iyo<br />
1936-Si da SeiZleba iTqvas, rom swored<br />
aqedan - franguli saxalxo frontis<br />
atmosferoSi iwyeba viskontis ideologiuri<br />
mrwamsis simwifeSi Sesvla<br />
da misi siZulvili faSizmisadmi.<br />
samSobloSi dabrunebuli ki, igi<br />
omis gansacdelis Jams, aqtiurad amoudga<br />
mxarSi frangul mebrZol jgufs,<br />
romelsac frontis xazsmiRma gadahyavda<br />
sakoncentracio banakebidan ltolvili<br />
mokavSireTa armiebis samxedro<br />
tyveebi. viskontis daeZebda gestapo,<br />
igi imaleboda megobrebTan, maT Soris<br />
legendarul ana manianisTanac. magram<br />
erT-erTi operaciis dros Seipyres<br />
da `jojoxeTur satusaRod~ cnobil<br />
- `pansion iakarinoSi~ gadaitana wamebiT<br />
dakiTxvebi. igi sikvdilmisjili<br />
`roko da misi Zmebi~<br />
gadasaReb moedanze<br />
`roko da misi Zmebi~<br />
21
22<br />
`yvelaze<br />
lamazi~<br />
1951<br />
`miwa caxcaxebs~ 1948<br />
`TeTri Rameebi~ 1957<br />
saswaulebrivad gadaurCa ganaCenis aRsrulebas<br />
da mravaldRian SimSilgamovlili,<br />
magram gautexeli, ukve mZime<br />
distrofiiT dasneulebuli, sakaciiT<br />
gamoutaniaT megobrebs `iakarinodan~.<br />
aqve xazgasmiT vityvi: viskonti sicocxlis<br />
bolomde iyo antifaSisti da<br />
Seurigebel antifaSistadve darCa xelovnebaSic.<br />
amjerad, `viskontianas~ am pirvel<br />
gadacemaSi, Cven vixilavT saukunis didi<br />
reJisoris erT-erT dauviwyar naxelqmnars,<br />
films `roko da misi Zmebi~.<br />
problemas, romelic wamoWrilia am<br />
suraTSi, Tavad italielebi `samxreTis<br />
sakiTxs~ uwodeben. igi Rrma istoriuli<br />
Zirebis, adamianurad Zalze mtkivneuli<br />
problemaa da mis gamo viskontis<br />
Cafiqrebuli hqonda farTo kinotrilogia<br />
Tu triptiqi. misi pirveli<br />
kari - filmi `miwa caxcaxebs~ gadai-<br />
Ro 1947-48 wlebSi. `roko da misi<br />
Zmebi~ kinotrilogiis meore filmia.<br />
igi 1960-Si gamovida. triptiqis mesame<br />
kari ki saerTod ar gadaRebula.<br />
viskontis mudam itacebda da aRelvebda<br />
`ojaxis Tema~ anu cxovrebaSi<br />
mravalsuliani ojaxis erTobisa da<br />
gadarCenisaTvis, mzis qveSeTSi Seni adgilisaTvis<br />
brZolis, adamianuri RirsebisaTvis<br />
SemarTebis Tema. `roko da<br />
mis ZmebSi~ ki tradiciuli ojaxis<br />
rRvevisa da sulierad gadagvarebis<br />
tragedia sruliad gansxvavebul mas-<br />
StabSia gadmocemuli. SemTxveviT ar<br />
acxadebda reJisori imTaviTve, rom es<br />
suraTi `realistur tragediad~ maqvs<br />
warmodgenilio. xolo Zala im gulaxdilobisa<br />
da emociurobis, romliTac<br />
`roko da mis ZmebSi~ wamoWrilia imJamindel<br />
italielTa saarsebo problemebi,<br />
films uTuod aqcevda socialuri sinamdvilis<br />
mniSvnelovan faqtad da, imavdroulad,<br />
cxadi xdeboda, rom viskonti<br />
ukve sul sxva elfers aniWebda<br />
da axali mimarTulebiT warmarTavda<br />
im mxatvrul aRmoCenebs, romelic Tavis<br />
droze mohyva neorealizmis mdinarebas.<br />
lukino viskontis ganumeorebeli<br />
talanti, samyaros originaluri Wvreta<br />
da gancda, misi individualuri xelwera<br />
iseTi ZaliTa da simkveTriT vlindeba<br />
mis filmebSi - Znelad, rom daeWvdes<br />
vinme am suraTebis avtoriseul<br />
sawyisebSi. arada, viskontis filmebis<br />
umetesoba literaturuli nawarmoebebis<br />
ekranizaciebia. Zneli warmosadgenia<br />
am xelovanis Rrma da intensiuri<br />
sulieri cxovreba misi mSobliuri<br />
qveynis mxatvrul memkvidreobasTan da,<br />
saerTod, evropul kulturasTan ganuy-
eli kavSiris gareSe. aq idebda saTaves<br />
misi mravalferovani da mravalwaxnagovani<br />
Semoqmedeba, misi ltolva sxvadasxva<br />
avtorebisadmi:<br />
Seqspiri da stendali, goldoni da<br />
bomarSe, verga da kamiu, dostoevski da<br />
Cexovi, Tomas mani da marsel prusti,<br />
Jan kokto, anui... mas TiTqos xelTepyra<br />
raRac jadosnuri gasaRebi, romli-<br />
Tac axleburad xorcs asxavda am avtorTa<br />
nawarmoebebs, xelaxla xsnida da<br />
avlenda maT arssac da azrs sakuTari<br />
reJisoruli koncefciiT - scenasa Tu<br />
kinoekranze. diax, viskontis filmebis<br />
avtoriseuloba ganpirobebulia Tavad<br />
xelovanis mxatvruli palitris ferTa<br />
siuxviT, daxvewili reJisoruli partituriT<br />
da, uwinares yovlisa, CanafiqriT<br />
- drosTan, mRelvare sinamdvilesTan<br />
Tanxmier CanafiqriT, romelic<br />
moedineboda avtoris msoflSegrZebidan,<br />
msoflWvretidan.<br />
raRa Tqma unda, yofiereba da gzasavali<br />
iseTi Rrma da daucxromlad ma-<br />
Ziebeli xelovanisa, rogoric lukino<br />
viskonti gaxldaT, oden vard-yvavilebiT<br />
mofenili ver iqneboda. mas araerTgzis<br />
ganucdia aTvalwunebisa da<br />
xelovnebaSi misi Rvawlis daunaxaobiT<br />
gamowveuli Takilic; ugrZvnia da<br />
Seucvnia sakuTari xelmocarvis, zogjer<br />
ki aSkara Cavardnebis tkivilis sisastikec.<br />
da mainc, swored mas SeeZlo<br />
eTqva - da Tqva kidec: `yvelafers, rac<br />
sicocxleSi mikeTebia, oden kargad<br />
vakeTebdio~. es sityvebi ki imis dasturi<br />
da gamoxatulebaa, rom Tavad masSi<br />
arasodes Canavlula da Canacrebula<br />
Semoqmedebis uwmindesi cecxli; da<br />
maTSi imis miniSnebac ismis, rom igi<br />
yovel Tavis naxelqmnarSi axorcielebda<br />
ukompromiso umaRlesi ostatobis<br />
miRwevis sakuTar ltolvasa da wadils.<br />
da iqneb, swored ostatobis, `xelobis~<br />
dauflebis kriteriumia is uaRresad<br />
faseuli aRTqma Tu anderZi, romelsac<br />
kinematografistTa axal Taobebs utovebda<br />
didi maestro - lukino viskonti.<br />
aqve aRvniSnav - viskonti arc sadme<br />
da arca vis miuCneviaT bedis nebier,<br />
e.w. `modur~ reJisorad. arada, viRa<br />
ar yofila modaSi mis TanamedroveTagan<br />
- Jan renuari Tu roselini, bergmani<br />
Tu kurosava, antonioni Tu felini,<br />
xiCkoki, triufo, godari... viskontis<br />
ki, marTalia, ver Cqmalavdnen, magram<br />
misi saxelis irgvlis `sicivis~ an<br />
dumilis gamefebas ki cdilobdnen saeWvo<br />
mimarTulebisa Tu mizandasaxulobis<br />
presa da kritika. `amxedrebul snobebs~<br />
TavianTi sinamdvilis Zalze dauride-<br />
bel mxilebad, an yvedrebad eCvenebodaT<br />
misi gulaxdilad moubari da araCveulebrivad<br />
daxvewili ostatobiT Sesrulebuli<br />
filmebi, maTi TvalsazrisiT,<br />
viskontis Semoqmedeba moklebuli<br />
iyo e.w. `Tanadrouli kinos~ namdvil<br />
garegnul niSnebs.<br />
TumcaRa, viskontis arcTu iSviaTad<br />
uwodebdnen `perfekcionists~. es gamoTqma<br />
warmomdgaria franguli sityvidan<br />
- `perfection~, rac `srulqmnils~, `srulyofilebas~<br />
niSnavs. drom, JamTasvlam<br />
daadastura am wodebis miniWebis samar-<br />
Tlianoba im xelovanisTvis, romlis<br />
saxeli da naxelqmnari Rirseulad Sevida<br />
da damkvidrda msoflio xelovnebis<br />
istoriaSi. SemTxveviT ar SeurqmeviaT<br />
Tanamemamuleebs misTvis - `aRorZinebis<br />
xanis didostat mxatvarTa toli<br />
da swori xelovani~.<br />
viskontis kinoSemoqmedeba, metadre<br />
misi `meore periodi~ - dawyebuli<br />
filmebiT `roko da misi Zmebi~ da<br />
`leopardi~, sul ufro da ufro sibrZniT<br />
daxunZlulad warmogvidgeboda.<br />
sicocxlis bolo wlebSi igi Zalze<br />
axlo iyo Tavis kinoTxrobaSi farTo<br />
da tevad romanul formasTan. axal<br />
epikur saxierebas iZendnen ara martoden<br />
misi e.w. `germanuli trilogia~<br />
- `RmerTebis daRupva~, `ludvigi~ da<br />
`sikvdili veneciaSi~, aramed Semdgomi<br />
suraTebic: `ojaxis portreti interierSi~<br />
(Tavisi moCvenebiTi kamerulobiT)<br />
da viskontis bolo filmi - `udana-<br />
Saulo~ (e.w. `danuncios kompleqsis~<br />
daZlevis cda). TiTqos aRaraferi aSorebda<br />
did xelovans, rom xorci Seesxa<br />
ekranze Tavisi didi xnis CanafiqrnaocnebarisaTvis<br />
- gadaeRo ekranizaciebi<br />
Tomas manis `jadosnuri mTis~ da<br />
marsel prustis romanisa - `dakarguli<br />
drois ZiebaSi~.<br />
magram... ulmobelia wuTisoflis<br />
triali. 1976-is swored am TveSi - 17<br />
marts aResrula viskonti. jer 70-ic<br />
ar Sesruleboda. albaT ar darCenila<br />
dasavleTSi gazeTi Tu Jurnali,<br />
radio - Tu telearxi - wrfeli dananebiT<br />
rom ar gamoTxoveboda mas. maxsovs<br />
erTi popularuli gamocema werda:<br />
`misi biografia istoriis Sedevrad<br />
moCans - masSi ise Tvalxmierad aisaxa<br />
italiis - da saerTod - didi evropuli<br />
kulturis uwyveteloba, misi<br />
ZirZveli, maRali tradiciebisa da dekadenturi<br />
esTetizmis winaaRmdegobrivi<br />
kavSiri~.<br />
... vgrZnob, rom rogorRac gagvigrZelda<br />
winaTqma, magram viskontis gamo<br />
SemdegisTvisac bevria saTqmeli. amje-<br />
rad ki, filmis Cvenebis dawyebamde, albaT,<br />
mainc unda aRiniSnos erTi sagulisxmo<br />
garemoeba:<br />
rogorc viciT (da vinc ar icis -<br />
axla ixilavs), - `roko da misi Zmebi~<br />
iwyeba imiT, rom samxreT italieli,<br />
lukanieli pafundebis mravalsuliani<br />
ojaxi, romelsac marCenali mama<br />
daukargavs, winaparTa keridan ayrila<br />
da - dabneuli da miusafari - ukve<br />
CrdiloeTis didi samrewvelo qalaqis,<br />
milanis rkinigzis vagzalzea...<br />
filmis dramaturgiul fuZeSi anu<br />
scenarSi ki aris `prologi~, romelic,<br />
samwuxarod, viskontis ar gadauRia.<br />
`samwuxarod~-meTqi, rameTu, SesaZloa,<br />
igi italieli mayureblisaTvis aucilebeli<br />
arc iyo, metadre - maSin, roca<br />
maT sulSi jer isev `duRda~ e.w. `samxreTis<br />
problema~, magram sxva qveynebis<br />
mayureblebisaTvis lukaniel glex-<br />
Ta iZulebiTi emigraciis mTeli tragizmis<br />
warmosadgenad, vfiqrob, saWiro<br />
da aucilebelic ki iyo es mokle `prologi~.<br />
ai, isic:<br />
`... dilabindia. wvims da gaSmagebiT<br />
uberavs qari. zRvac gaavebula<br />
da zaTqiT, RrialiT awydeba<br />
kldovan napirs... koncxze nislSi<br />
ilandeba oTxi adamianis uZravi figura.<br />
amaTgan ors mxrebze kubo SeudgamT.<br />
isini moulodneli moZraobiT<br />
kubos maRla asweven da zRvaSi<br />
isvrian... erTi vaJi win gamodis.<br />
wvima da cremli usvelebs saxes.<br />
qviTins Zlivs ikavebs da ambobs:<br />
- me simone var. SenTvis gamosaTxovari<br />
sityva vinCencos unda eTqva.<br />
is aris Seni ufrosi Svili. magram<br />
axla igi Sorsaa da Cveni ara icis<br />
ra. Sen rom zamTarSi momkvdariyavi,<br />
dasamarxavad bernalSi wagiRebdiT.<br />
iq aris sasaflao. axla ki yvelgan<br />
mewyeria, yvelaferi lafSi efloba<br />
da gza arsad Cans...<br />
simones gverdiT dgeba meore Zma<br />
da gaubedavad warmoTqvams:<br />
- me roko var. gulSi mwuxareba<br />
Cagvidga da nugeSismcemeli aravin<br />
a. magram mand, zRvis fskerze, sxvebica<br />
wvanan, isini yvela Seni megobrebi<br />
arian...<br />
Zmebi ukan brundebian, uxmod Cauvlian<br />
lukaniaSi Sromis birJasTan<br />
TavSeyril umuSevar Tanasoflelebs...<br />
Semdeg ismis ojaxis dedis - qvrivi<br />
rozarias werili ufrosi Svilisadmi,<br />
romelSic Taviseburad axsnilia<br />
ojaxis sasowarkveTa da milanSi<br />
Camosvlis iZulebiTi nabiji...~<br />
vimeoreb, samxreTeli Rataki pafun-<br />
23
debis sabediswero emigraciis, CrdiloeTis<br />
milanSi misi tragikuli Sedegis<br />
asaxsnelad, es `prologi~, uTuod,<br />
gamarTlebuli iqneboda, cxadia, ara<br />
italielebisaTvis, aramed CvenTvis -<br />
sxva qveynebis mayureblebisaTvis. etyoba,<br />
Tavad lukino viskontic grZnobda amas<br />
da amitomac datova es `prologi~<br />
wignad gamocemul filmis scenarSi.<br />
filmis pirveli<br />
naxevris Semdeg:<br />
1961-Si, roca `roko da mis Zmebs~<br />
uCvenebdnen bevri qveynis ekranebze, lukino<br />
viskonti moskovs estumra, rogorc<br />
saerTaSoriso kinofestivalis Jiuris<br />
wevri. bunebrivia, rom im did kinoforumze<br />
saxelganTqmul reJisors araerTi<br />
Sexvedra da dialogi hqonda kinoxelovan<br />
kolegebTan, kinokritikosebTan,<br />
JurnalistebTan. maSin am festivalis<br />
prescentrSi mec viyavi akreditebuli,<br />
rogorc kinokritikosi da, raRa Tqma<br />
unda, davswrebivar viskontisTan Sexvedrebs.<br />
gansakuTrebiT SemomrCa xsovna-<br />
Si misi saubari SesaniSnav reJisor mixeil<br />
romTan, sadac - arcTu SemTxveviT,<br />
- sityva Camovarda italiur kinoSi<br />
imJamad neorealizmis irgvliv sakmaod<br />
garTulebul viTarebis gamo. cnobilia,<br />
rom am Zalze mniSvnelovani mimar-<br />
Tulebisa Tu mdinarebis gaCenis momenti<br />
Tanxvda italiaSi faSisturi reJimis<br />
damxobas. da viskonti ambobda: `mimaCnia,<br />
rom iseTi mxatvruli mdinareba,<br />
rogoric neorealizmia, ver gaCndeboda<br />
da ver icocxlebda, imavdroulad rom<br />
ar damdgariyo simarTlis Tqmis garduvaloba~.<br />
ase zustad da ubralod, xilvadi<br />
konkretulobiT gansazRvra maSin viskontim<br />
neorealizmis xelovanTa umTavresi<br />
mizani da amocana - xalxis cxovrebis<br />
marTlad, Seulamazeblad Cveneba!<br />
igi ambobda: `neorealizmis - da saer-<br />
Tod, xelovnebaSi realizmis - sakiTxi,<br />
pirvel rigSi, Sinaarsis sakiTxia da<br />
ara stilistikuri sistemisa~. da iqve<br />
asaxelebda im filmebs, romlebsac igi<br />
gulisxmobda `neorealizmis~ mcnebaSi.<br />
uwinares yovlisa, gaixsena:<br />
roberto roselinis `romi, Ria qalaqi~<br />
da `paiza~, Cezare Zavatinisa da<br />
vitorio de sikaseuli Sedevri - `velosipedebis<br />
gamtacemlebi~, `SuSa~, `umberto<br />
d.~, dageSiT aRniSna juzepe de<br />
santisis tetralogia - `tragikuli<br />
nadiroba~, `mware brinji~, `ar aris<br />
mSvidoba zeTisxilis WalebSi~, `romi,<br />
11 saaTze~. maSin, im momentisTvis Cven<br />
ukve nanaxi gvqonda am filmebis umrav-<br />
24<br />
lesoba, romlebSic yvelaze naTlad,<br />
mkveTrad da mTeli sisavsiT iyo xorc-<br />
Sesxmuli marTlmorwmune neorealistTa<br />
msoflgancda, maTi stilistikuri<br />
da ideuri midrekilebani. da rasakvirvelia,<br />
isic vicodiT, rom Tavad lukino<br />
viskontis naxelqmnari iyo - siciliaSi,<br />
zRvispira Ratak sofel aCi<br />
trecSi gadaRebuli `miwa caxcaxebs~,<br />
romlis gamoc Semdeg ityvian cnobili<br />
kinomoRvaweebi: rom es suraTi<br />
axal italiur kinoSi imTaviTve `gamoirCa<br />
Tavisi simedgriT da gabedulebiT~<br />
(karlo liZani), gamoCnda rogorc<br />
`neorealizmis mwvervali~ (juzepe ferara),<br />
rom is iyo `upirvelesi, yvelaze<br />
diadi filmi omisSemdgomi periodis<br />
italiaSi~ (franCesko rozi)...<br />
diax, `miwa caxcaxebs~ umaRlesi<br />
novatoruli Rirsebis nawarmoebia, e.w.<br />
`gamougonebeli simarTlis kinematografis~<br />
arnaxul SesaZleblobaTa aRmomCeni.<br />
viskontisaTvis neorealizmi<br />
iyo zneobrivi principi, cxovrebasTan<br />
damokidebulebis mrwamsi. aqedan moedineboda<br />
misi swrafva - aesaxa sinamdvile<br />
ise, rogoric isaa - yovelgvari<br />
sicruisa da simrudisagan Tavisufali,<br />
Seulamazebeli, piruTvnelad warmomCeni<br />
im problemebisa, romelic aRelvebda<br />
xalxs...<br />
rodesac 1947-is Semodgomaze lukino<br />
viskonti siciliaSi miemgzavreboda,<br />
ganacxada, rom apirebs dokumenturi<br />
filmis gadaRebas samxreTis dRevandel<br />
mebadureebze da, imavdroulad, es<br />
iqneba mweral jovani vergas romanis -<br />
`malavolis ojaxis~ ekranizaciao. maxsendeba<br />
viskontis Semoqmedebis erTi<br />
mkvlevaris SeZaxili: `msgavsi ormagi<br />
Canafiqri albaT arc arsebula msoflio<br />
kinos istoriaSi!~ arada, mkacrad<br />
dokumentur films, personaJTa rolebis<br />
araprofesionali SemsruleblebiT,<br />
marTla uSualod vergas romanis siu-<br />
Jetis mixedviT iRebdnen. da miuxedavad<br />
am nawarmoebis novatoruli xasiaTisa,<br />
reJisoris mier tradiciul kinosanaxaobaTa<br />
gadaWriT uaryofam filmi<br />
- (maSindeli yvelaze avtoritetuli<br />
kinokritikosis, andre bazenis TqmiT)<br />
- `sastik warmodgenad~ aqcia, rameTu<br />
`misi dokumenturi Rirebuleba raime<br />
emociuri gamomsaxvelobiTi saSualebiT<br />
mxardaWerili ar aRmoCnda~.<br />
filmi `miwa caxcaxebs~ - Tavisi SinaarsiTa<br />
da bunebiT WeSmaritad saxalxo<br />
xasiaTis nawarmoebi - ver gaxda<br />
masobrivi mayureblis mimzidveli sanaxaoba.<br />
`igi gamoiyureboda rogorc movlenaTa<br />
qronika. iazreboda rogorc<br />
romani, da ar ki moqmedebda rogorc<br />
drama~... raRa Tqma unda, viskonti guldaTanRruli<br />
iyo misTvis esoden moulodneli<br />
viTarebiT, romlis ganeitralebas<br />
igi Seecdeba - da miaRwevs<br />
kidec - Semdgomi namuSevrebiT, uwinaresad<br />
ki filmiT `grZnoba~, romelic<br />
lamis erTxmad aRiares `imJamindel<br />
msoflioSi ferebSi Sesrulebul yvelaze<br />
saukeTeso ferwerul kinosanaxaobad~.<br />
magram mainc, `roko da misi<br />
Zmebi~ darCeba yvelaze mWidrod dakav-<br />
Sirebul viskontis siciliur dokumentur<br />
panoramasTan - `miwa caxcaxebs~.<br />
orive filmi eZRvneba imJamindel italiis<br />
samxreTis gulSemZrav duxWir<br />
adamianur da Zalze mtkivneul socialur<br />
dramas. orive yvelaze realisturi<br />
filmia lukino viskontis kinoSemoqmedebaSi.<br />
albaT, aqve unda iTqvas, rom viskontisaTvis<br />
SemTxveviT ar uwodebiaT<br />
`reJisori-stenografi~, radgan am gamo-<br />
Tqmis mniSvnelobis gaazrebis gareSe<br />
SeuZlebelia yvela misi kinematografiuli<br />
Tu Teatraluri namuSevris<br />
esoden maRali gamomsaxvelobiTi kulturis<br />
axsna. neorealistebma xom imTaviTve<br />
Seurigebeli omi gamoucxades<br />
yovelgvar esTetizms da ekranze amkvidrebdnen<br />
yofierebis yoveldRiurobis<br />
mosawyen xats. lukino viskonti ki<br />
pirveli iyo italiur kinoSi, vinac<br />
samSoblo-qveyanas daubruna misi srulfasovani<br />
silamaze.<br />
da aqve: Znelia dumiliT gverdis<br />
avla im faqtze, romelic uTuod sagulisxmo<br />
aRmoCnda rogorc viskontis,<br />
ise mTlianad axali italiuri kinos<br />
sinamdvileSi. 1954-Si idebs saTaves<br />
mwvave kamaTi neorealizmis bediRbalsa<br />
da momaval gzasavalze: - saiT miemarTeba<br />
axali italiuri kino, ra gziT<br />
viTardeba misi, arcTu didi xnis winandeli<br />
aRmoCenebi? kamaTi mTlad gaalmasda,<br />
rodesac lamis erTdroulad<br />
gamoCnda kinoekranebze ori, marTla<br />
drois winaaRmdegobrivi suliskveTebis<br />
matarebeli filmi: axalgazrda federiko<br />
felinis - `gza~ da nacadi lukino<br />
viskontis - `grZnoba~.<br />
amboben, viskontis arc erT suraTs<br />
ar mohyolia esoden mravalmxrivi da<br />
mravalmniSvnelovani gamoZaxili da nayofieri<br />
diskusiebio. erTni sayvedurobdnen<br />
viskontis, rom zurgi Seuqcevia<br />
neorealizmis tradiciebisaTvis da sanaxaobiTi<br />
kinos Zveli poetikisaken<br />
ixrebao. meoreni ki, aRfrTovanebulni<br />
aRniSnavdnen, rom viskontim amjerad<br />
mweral kamilo boitis xandazmuli
novelis Cveulebrivi ekranizacia ki<br />
ar gadaiRo, aramed Seqmna italiur<br />
kinoSi pirveli namdvili istoriuli<br />
filmi - sruliad moulodneli Tanadrouli<br />
JReradobisao.<br />
gamogitydebiT, Tavis droze CemSi<br />
raRac gaucnobierebul protests iwvevda<br />
felinisa da viskontis, maTi yoveli<br />
axali qmnilebis is auxsneli dapirispireba,<br />
romelic ratomRac jiutad<br />
fexs ikidebda presaSi da kinokritikaSi.<br />
ara-da, zogjer ironiuli Rimilis<br />
momgvrelic iyo is paradoqsuli<br />
axireba: 1957-Si viskontim Seqmna dostoevskis<br />
moTxrobis - `TeTri Rameebis~<br />
ekranizacia. Tavad reJisori acxadebda:<br />
am filmze muSaobisas `ocnebasa da<br />
sinamdviles Soris kontrastis~ Tema<br />
mipyrobdao. kinokritikam ki, suraTi<br />
filosofiur-fsiqologiur etiudad<br />
aRiqva da mas `formiT romantikuli<br />
da azriT antiromantikuli~ uwoda...<br />
magram moxda ise, rom imav 1957-Si gamovida<br />
felinis axali filmic - `kabirias<br />
Rameebi~ da sensaciur `aRmoCenebze~<br />
daxarbebulma presam da kritikam<br />
am or, Zalze gansxvavebuli sura-<br />
Tis saxelwodebaTa Tanxmier JReradobaSic<br />
(`TeTri Rameebi~ - `kabirias Rameebi~)<br />
maTi avtorebis erTmaneTTan dapirispireba<br />
`amoikiTxa~.<br />
am tendenciam kidev ufro damafiqreblad<br />
iCina Tavi Semdgom wlebSi.<br />
jer iyo-da, 1960-Si veneciis saerTa-<br />
Soriso bienalieze, festivalis aSkarad<br />
araobieqturi direqcia arafers<br />
daridebia, oRond `roko da mis Zmebs~<br />
ar mieRo `gran-pri~ - `wminda markozis<br />
oqros lomi~. es gaxmaurebuli skandali<br />
ukve cnobili iyo CvenTvisac, roca<br />
1961-Si vixileT, moskovis meore saer-<br />
TaSoriso kinofestivalze konkursgareSe<br />
warmodgenili `roko da misi Zmebi~.<br />
maSin CvenSic arcTu cota iyo am<br />
filmis irgvliv gansxvavebul azrTa<br />
Sejaxeba, sjani da kamaTi, metadre -<br />
mis literatul TavwyaroTa gamo. ra<br />
varaudi aRar gamoiTqva, TumcaRa yvelaze<br />
sando isev reJisoris aRiareba iyo.<br />
viskonti ki, erT-erT preskonferenciaze<br />
aRniSnavda: `rokos~ rom viRebdi, STagonebuli<br />
viyavi verizmis TvalsaCino<br />
warmomadgenlis - jovani vergas romanebiT~,<br />
riTac gamoxata pieTeti saku-<br />
Tari erovnuli mwerlobis memkvidreobisadmi.<br />
igi asaxelebda sxva Tavwyaroebsac:<br />
biblias, Tomas manis `iosebsa<br />
da mis Zmebs~, jovani testoris qalaquri<br />
bulvaruli beletristikis Tavisebur<br />
samyaros, - da bolos - dostoevskis<br />
romans - `idiots~, romlis erT-<br />
`leopardi~ 1963<br />
`RmerTebis<br />
daRupva~ 1969<br />
`ludvigi~ 1972<br />
25
26<br />
`sikvdili veneciaSi~ 1971<br />
`udanaSaulo~ 1976<br />
`ojaxuri<br />
portreti<br />
interierSi~ 1974<br />
erT personaJs, Tavad miSkins `TviTmiznad<br />
qceuli sikeTis filosofiis Zalze<br />
damaxasiaTebeli warmomadgeneli~<br />
uwoda.<br />
bunebrivia, rom rusuli kritika<br />
gulisyurs amaxvilebda, Tu ra siRrmiT<br />
aris gaazrebuli filmSi dostoevskis<br />
prozis klasikuri motivebi, kerZod,<br />
ramdenad mkveTradaa miniSnebuli nadias,<br />
rokosa da simones urTierTobebiT roman<br />
`idiotis~ mTavar gmirTa - nastasia<br />
filipovnas, miSkinisa da rogoJinis<br />
e.w. `samkuTxedi~...<br />
werdnen, rom `rokoSi~ uCveulod<br />
rTulad aRiqmeba suraTis damdgmelis<br />
reJisoruli neba da wadili, metadre<br />
- mis mier aRmoCenili mTavari rolebis<br />
axalgazrda Semsruleblebis - ani<br />
Jirardos, alen delonis, renato salvatoris<br />
artistuli niWis gaxsnasa da<br />
efeqtur warmarTvaSi;<br />
aRniSnavdnen - erTgvari Sinagani<br />
winaaRmdegobis, raRac mogangaSe da gulSemZravi<br />
disharmoniis SegrZnebas, rom<br />
suraTSi `miRweuli ar aris naturalizmisa<br />
da esTetizmis mTlianoba, fsiqologiuri<br />
daZabuloba mezoblobs sociologiur<br />
sqematurobasTano~.<br />
da lamis erTxmad miuTiTebdnen -<br />
filmSi damTrgunvel STabeWdilebas<br />
axdens Zaladobisa da mkvlelobis scenebis<br />
sisastikeo...<br />
diax, Tavdapirvelad raRac gaorebuli,<br />
eWviani da frTxili kritikuli<br />
damokidebuleba ufro sufevda CvenSi<br />
`roko da misi Zmebisadmi~. mere, mogvianebiT,<br />
araerTi recenzenti da kinomimomxilveli<br />
inaniebda Tavis maSindel<br />
miuxvdomlobas Tu Secdomas, TumcaRa,<br />
iSviaTad, Tu vinme eZebda mizezTa mizezs.<br />
arada, yvelafris Tavi da Tavi mizezi<br />
isev felinisa da viskontis da maTi<br />
filmebis tradiciulad dapirispireba<br />
iyo. swored im wels `roko da misi<br />
Zmebis~ paralelurad ekranebze gamoCnda<br />
kidev erTi mniSvnelovani italiuri<br />
suraTi - felinis `tkbili cxovreba~,<br />
romelic umal iqca imJamindeli<br />
sazRvargareTuli kinos mTavar<br />
movlenad. raRa Tqma unda, maSin swored<br />
felinis am araCveulebrivad STambeWdav<br />
`freskasTan~ uSualod gverdigverd<br />
yofnasa da masTan garduval SedarebaSi<br />
aRiqmeboda `roko da misi Zmebi~.<br />
- ra xiblavda an riT ipyrobda mayureblisa<br />
Tu kritikosTa gulisyurs<br />
`tkbili cxovreba~? - uwinares yovlisa,<br />
sinamdvilis gamWoli mzeriT aRqmisa<br />
da mxilebis ZalasTan erTad, albaT<br />
es iyo adamianis warmoudgenel SesaZleblobebiT<br />
gancvifreba, yofierebis
poeturi gancda da swored xelovanis<br />
esoden wrfeli da gadamdebi gancvifreba<br />
ganapirobebda mayureblis winaswar<br />
ganwyobas ara martoden filmis<br />
personaJebTan SexvedrisaTvis, aramed<br />
suraTis avtorTan uSualo urTierTobisTvisac.<br />
da axla, Tu kadnierebad ar CamiTvliT,<br />
movixmob erT amonarids swored<br />
imxanad - 1960-Si Tu 1961-Si - daweril<br />
Cemi naSromidan, romelsac `Taoba<br />
da misi bedi~ erqva. movixmob imisTvis,<br />
rom dRevandeli mayurebeli, metadre<br />
- axalgazrdoba ukeT gaerkves, Tu ra<br />
socialuri sinamdvilis, ideaTa Widilisa<br />
da kinoSemoqmedebis konteqstSi<br />
aRiqmeboda imJamad ori kinoSedevri -<br />
`roko da misi Zmebi~ da `tkbili<br />
cxovreba~.<br />
intermedia - CanarTi<br />
`omis Semdgom, sul male, - 50-anis<br />
CamodgomisTanave - gansakuTrebiT mwvaved<br />
iCina Tavi dasavleTis samyaroSi<br />
axalma krizisma, romelic pirvel rig-<br />
Si gamovlinda rogorc sulieri anu<br />
ideebis krizisi. es ar iyo raRac moulodnelad<br />
`Tavsdatexili ubedureba~.<br />
igi kanonzomierad, TandaTan mzaddeboda.<br />
magram Tu es procesi `mamebisTvis~<br />
Tanmimdevruli iyo, `Svilebs~<br />
daxvdaT am procesis mxolod Sedegi.<br />
cxovrebaSi SemosvlisTanave maT dainaxes<br />
irgvliv gamefebuli sibinZure,<br />
sisastike, siyalbe da gamomfitavi er-<br />
Tferovneba. presa ki xmamaRla `winaswarmetyvelebda~<br />
atomuri omis garduvalobas...<br />
da axalgazrdoba, romelsac, cxadia,<br />
ar gaaCnda raime axali Tavisi ideali,<br />
amboxda, uari Tqva yvelaferze,<br />
yovelgvar moralur principze, ramac<br />
gamoxatuleba hpova ukidures anarqizmSi...<br />
da ai, gazeTebi myvirala saTaurebiT<br />
iuwyebian TviTmkvlelobisa da<br />
mkvlelobis, mZarcvelobisa da sisxlis<br />
samarTlis qronikebs, yoveldRiurad<br />
afiqsireben axalgazrdobis ukiduresobamde<br />
misul sulieri sicarielis,<br />
cinizmis, amoralurobis gamovlinebebs...<br />
sazRvargareTuli kinos progresuli<br />
moRvaweebi gverds ver auvlidnen<br />
am mware sinamdviles. asec moxda.<br />
msoflio ekranebze gamoCnda reJisor<br />
nikolas reis `umizezod meamboxe~,<br />
andre kaiatis `warRvnis win~, laslo<br />
benedekis `velurTa brigada~, marsel<br />
karnes `TvalTmaqcebi~, xuan bardemis<br />
`mTavari quCa~, karel reisis `SabaT<br />
saRamos, kviras diliT~, alen renes<br />
`SarSan zafxuls marienbadSi~, franguli<br />
`axali talRis~ liderTa - fransua<br />
triufos da Jan-liuk godaris<br />
pirveli filmebi, klod Sabrolis `bi-<br />
ZaSvilebi~. da bolos, TiTqos yvelas<br />
erTad Semajamebeli lukino viskontis<br />
`roko da misi Zmebi~ da federiko felinis<br />
`tkbili cxovreba~, romelsac<br />
imTaviTve adarebdnen miqelanjelos<br />
freskebs, goias ofortebs, dantes `jojoxeTs~...<br />
zemoT CamoTvlil filmebSi asaxulia<br />
sxvadasxva qveynebis da gansxvavebuli<br />
erovnebis axalgazrdebis cxovrebis<br />
erTi raime momenti Tu etapi.<br />
cxadia, amjerad Cven gvainteresebs<br />
ara maTi gadamRebi reJisorebis filosofiuri<br />
koncefciebi, aramed Tavad<br />
filmebSi asaxuli sinamdvile:<br />
erTgan axalgazrdebi ocnebiT miiltvian<br />
Soreul marjnis kunZulebisken<br />
- isinic SeZrwunebuli arian mosalodneli<br />
atomuri katastrofiT da<br />
`warRvnis win~ gadarCenis imeds eZeben<br />
gaqcevaSi... magram ai, gamoCndnen `Tval-<br />
Tmaqcebi~, romlebic usasrulod msjeloben<br />
atomur omsa da TviTmkvlelobaze,<br />
fransuaza saganis romanebsa da<br />
beketis piesebze da, gamosavlis ZiebaSi,<br />
iZirebian parizis kafeebSi, loTobisa<br />
da Ramis drostarebisaTvis daqiravebul<br />
oTaxebSi, jazis RrialSi, ucxo<br />
loginSi - pirvel SexvedrilTa gverdiT...<br />
mere TiTqos Cadga qarbuqi, dacxrnen<br />
axalgazrdebi da is, rac zogs<br />
saxad saymawvilo senad eCveneboda,<br />
iqca yoveldRiurobad: isev wamieri,<br />
swrafwarmavali sasiyvarulo kavSirebi,<br />
mosawyeni uRimRamo qeifebi, uxaliso<br />
Sexvedrebi da ganSorebebi, usixarulo<br />
warmateba, guls gaukarebeli<br />
xelmocarva, diliT universitetebis<br />
mkacri auditoriebi, RamiT ki isev<br />
Tavbrudamxvevi rokva, ugrZnobi kocnisTvis<br />
meqanikurad gawvdili tuCebi,<br />
alkoholiTa da avadmyofuri vnebiT<br />
dabinduli Tvalebi, uazro yofiT gamofituli<br />
saxeebi...<br />
- ra daayenebT `ZeSecTomilebs~<br />
WeSmaritebis gzaze?<br />
am SekiTxvaze sagulisxmo pasuxad<br />
meCveneba klod Sabrolis `biZaSvilebis~<br />
finali. suraTis mTavar gmirs -<br />
pols xelmarcxad Semoakvdeba provinciidan<br />
parizSi bedis saZieblad Camosuli<br />
biZaSvili Sarli, es Jiulien<br />
sorelisa da rastiniakis dakninebuli<br />
oreuli. pols, romelic uneburi<br />
mkvleli Seiqmna, saxeze aRbeWdia tkivili,<br />
gaoreba, gaurkvevloba... iqve, mis<br />
gverdiT ki, radiolaze isev brunavs<br />
patefonis Savi firfita... brunavs...<br />
brunavs...<br />
... da ai, `tkbili cxovreba~ - misi<br />
sawyisi efeqturi kadrebi:<br />
qristes Crdili dascemia roms -<br />
siZveleebiT damZimebul Ria qalaqs.<br />
helikopterze dakiduli macxovris<br />
qandakeba gadaufrens abdRvialebul<br />
via venetoze Ramis klubebs, feSeneblur<br />
vilebs, Zvel aristokratul cixedarbazes,<br />
kosmopolitur salonebs...<br />
TiTqosda, marTla goias ofortebidan<br />
gadmosulano, landebiviT irevian Ramis<br />
saeWvo duqnebis mudmivi muStrebi;<br />
iaffasiani siZvis diacebi kabareebTan;<br />
sxvaTa intimur cxovrebas dadarajebuli,<br />
sensaciebs daxarbebuli paparaci<br />
reportiorebi; Tavxedi turistebi; aRtkinebuli,<br />
lamis SeSlili fanatikosebi<br />
- `madonas saswaulebrivi gamocxadebis~<br />
adgilze TavSeyrilni; cxovrebamoyirWebuli<br />
milioneris qaliSvili,<br />
meZavi qalis sawolze rom eZleva<br />
vnebaTaRelvas... ai, axali babiloni,<br />
misi ZeSecdomilTa `tkbili cxovreba~<br />
da amaoeba amaoebaTa!<br />
aseT garemoSi gvixatavs felini<br />
Tavis sulierad gaxleCil personaJebs<br />
da erTdroulad imasac migvaniSnebs,<br />
Tu rogori iqnebodnen isini sxva samyaroSi<br />
da rad aqcia Tanadroulma sinamdvilem.<br />
es ar aris ganyenebuli sjani<br />
adamianze an sazogadoebaze. `tkbili<br />
cxovrebis~ personaJebi konkretuli<br />
sazogadoebis istoriis, misi gansaz-<br />
Rvruli momentis Svilebi arian. amitomac<br />
ase Seucdomlad amoicno am<br />
filmSi Tavisi saxe Tanadroulma dasavleTma,<br />
dainaxa sakuTari `gankiTxvis<br />
dRe~. amitomac ase gaborotebiT aRsdgnen<br />
mis winaaRmdeg vatikani, memarjvene<br />
politikuri partiebi da presa.<br />
martoden kaTolikuri eklesiis oficiozma<br />
- `osservatore romanosma~<br />
TerTmeti saredaqcio statia `miuZ-<br />
Rvna~ `tkbil cxovrebas~, TerTmetjer<br />
gadasca igi anaTemas. kinos istoria-<br />
Si jerac ar Cawerila aseTi sastiki<br />
brZola romelime filmis gamo. erTi<br />
kritikosis moxdenili Sedarebisa ar<br />
iyos. felini bibliur brZenTa msgavsad<br />
amxels da winaswarmetyvelebs swored<br />
im sazogadoebis kraxs, romelsac<br />
Tavadve ekuTvnis~.<br />
lukino viskonti ki gansxvavebuli<br />
poziiciidan, sul sxvagvarad Wvretda<br />
da ganixilavda `rokoSi~ Tavis personaJebs<br />
- mRelvared, gulSeZrulad, TanagrZnobiT<br />
da, imavdroulad, yovelgvari<br />
macTunebeli sibralulis gareSe. es<br />
aris mZime da mware istoriuli gamocdilebis<br />
pozicia. igi uRrmavdeba da<br />
xsnis ara oden fsiqologiur, aramed<br />
im socialur kanonzomierebasac, romelsac<br />
xSirad mihyavs adamiani fatalur<br />
Sedegamde - TviTmsxvrevamde, roca adamiani<br />
uneburad da gaucnobiereblad Tvi-<br />
Tonve xdeba sakuTari Tavis damRupveli<br />
viTarebis xelSemwyobi.<br />
TiTqos moulodnelia, rom `rokos~<br />
literaturuli Tavwyaroebidan viskontis<br />
- rogorc scenaris satitulo<br />
27
furcelze, ise filmis TavsarT titrebze<br />
- dautovebia mxolod erTi: `jovani<br />
testoris romanis - `xidi gizolfize~<br />
motivebi~. TumcaRa arc esaa<br />
SemTxveviTi, rameTu - iseve, rogorc<br />
alberto moravia da pier paolo pazolini<br />
TavianT nawarmoebebSi ZiriTadad<br />
romisa da misi Semogarenis sinamdviles<br />
asaxaven - jovani testoric Tavis novelebsa<br />
da romanebSi mxolod milans<br />
gvixatavs. lukino viskonti ki, mogexsenebaT,<br />
milaneli gaxldaT da kargad<br />
icnobda `CrdiloeTis dedaqalaqad~<br />
wodebul am samrewvelo gigantis cxovrebas,<br />
mis naTel-Crdils, zne-Cveulebebs,<br />
codo-madls.... cxadia, reJisors uSualod<br />
ar gamoqvs filmSi romanis siu-<br />
Jeturi svlebi, magram suraTSi mainc<br />
aSkaraa testoris milanuri moTxrobebis<br />
atmosfero da TiTqmis gameorebulia<br />
is sqema, romelic damaxasiaTebelia<br />
am mwerlisa da, saerTod, qalaquri<br />
bulvaruli folklorisaTvis. es<br />
sqema ki, daaxloebiT, ase warmogvidgeba:<br />
`ori RviZli Zmis siyvaruli erTi<br />
gzasamcdari qalisadmi. am qalis wrfeli<br />
ltolva da dauokebeli vneba suf-<br />
Ta, Seuryvneli Wabukisadmi. am axali<br />
siyvaruliT misi sulierad ganwmendis<br />
imedi, magram binZur sinadvilesTan Sejaxebis<br />
Sedegad misi imedis gacrueba<br />
da cxovrebaze xelis Caqneva, bolos<br />
ki - eWvianobis cofmoreuli yofili<br />
sayvarlisagan sisxliani Surisgeba...~<br />
cxadia, viskonti - Rrma fsiqologireJisori<br />
da qalaquri xalxuri beletristikis<br />
SesaniSnavi mcodnec - am<br />
sqemas martoden WeSmariti xelovnebis<br />
keTilSobilebas ki ar sZens, aramed<br />
mniSvnelovani socialuri azriTac tvirTavs.<br />
igi imTaviTve acxadebda, rom<br />
es suraTi mas warmoudgeboda rogorc<br />
`Tanadrouli italiiis Taviseburi<br />
matiane, viTarca epikuri reportaJi,<br />
romelic ar gulisxmobda istoriul<br />
distancias da retrospeqtivas~, rom<br />
`am filmSi gansakuTrebulad mitacebda<br />
sociologiuri analizio~.<br />
`roko da mis ZmebSi~ moqmedeba viTardeba<br />
1955-is oqtombridan 1960-is Tebervlamde,<br />
esec Zalze niSandoblivia,<br />
radgan cnobilia, rom 50-iani wlebis<br />
meore naxevridan italia ukve ganicdida,<br />
- Tu SeiZleba ase iTqvas, - `materialurad<br />
momjobinebas~, e.w. `bums~ anu<br />
`ekonomikur saswauls~. isic cnobilia,<br />
rom am `saswauls~ pirvel xans mohyva<br />
adamianTa zneobrivi dacemuloba, maTi<br />
moqalaqeobrivi Segnebis daqveiTeba, rasac<br />
xelovani mtkivneulad ganicdida.<br />
swored xalxis sulieri cxovrebis<br />
28<br />
`cduneba~<br />
1943<br />
am krizisuli mdgomareobis, qveynis<br />
istoriaSi am gaurkveveli momentis<br />
mxatvruli gaazrebaa `roko da misi<br />
Zmebi~. igi ganixilavs im utopiis<br />
cdas, roca burJuazia cdilobda `ekonomikuri<br />
saswaulis~ - `bumis~ pirobebSi<br />
`socialuri arsebobis gareSe~<br />
daeyenebina adamiani, an ufro sworad,<br />
filmi asaxavs am utopiuri cdis moralur<br />
da sulier Sedegs - mis katastrofulobas,<br />
xsnis da TvalnaTlivs<br />
xdis, rom socialuri cxovrebidan xelovnurad<br />
gamodevnil adamians gardauvalad<br />
elis gadagvareba, rom igi iqce-<br />
`didi daTvis nisliani<br />
Tanavarskvlavedi~ 1965<br />
va an iseT biologiur cxovelad, amZuvebuli<br />
kunTebisa da hormonebis imgvar<br />
monad, rogoric simonea, anda iseT `ganyenebul<br />
sikeTed~, adamian-sulad, rogoric<br />
rokoa...<br />
da bolos: `roko da misi Zmebi~<br />
lukino viskontis rigiT meeqvse didi<br />
filmia, Semdeg man kidec rva suraTi<br />
gadaiRo - yvela lamis xelierTpirad<br />
kinoSedevri.<br />
imedi maqvs, rom `viskontianaSi~ gzadagza<br />
yvela films vixilavT da metnaklebad<br />
saubaric gveqneba TiToeulze.<br />
gemSvidobebiT - momaval Sexvedramde!<br />
redaqciisagan:<br />
redaqciis misamarTze SegiZliaT gamogzavnoT Tqveni<br />
azrebi, Sexedulebebi, survilebi, mogonebebi... maT piradad<br />
batoni oTar sefiaSvili gaecnoba da upasuxebs.<br />
filmis naxva SegiZliaT am linkze:<br />
http://www.youtube.com/watch?v=j-3u70OpDoI
qarTuli serialis sociologia<br />
`cxeli ZaRli~<br />
„cxeli ZaRli“ politikuri deteqtivia.<br />
is 2003 wels gamovida ekranze<br />
da mogviTxrobs miliciis ori gamom-<br />
Zieblis Sesaxeb. erTi maTgani gamocdili,<br />
asakSi Sesuli operia (Janri lolaSvili),<br />
meore ki - amerikaSi ganaTlebamiRebuli<br />
da idealisti axalgazrda<br />
(giorgi yifSiZe). is, rac iwyeba,<br />
rogorc rigiTi kriminaluri SemTxveva,<br />
male gadaizrdeba politikuri konspiraciis<br />
gamoZiebaSi, romelsac mTeli<br />
qveynisTvis didi mniSvneloba aqvs. ori<br />
ramaa saintereso.<br />
pirveli, serialis naxvis Semdeg<br />
advilad SeiZleba mixvde, ratom moxda<br />
noembris revolucia saqarTveloSi: sajaro<br />
institutebis disfunqcia, korufcia,<br />
yoveldRiurobis nawilad qceuli<br />
kriminali - da usamarTlobis<br />
mZafri gancda, rasac es yovelive tovebs.<br />
garda amisa, aris kidev erTi sagulisxmo<br />
Tema - am, erTi SexedviT,<br />
wmindad kriminaluri movlenebis ukan<br />
serialSi erTmniSvnelovnad rusuli<br />
specsamsaxurebis konspiracia ikveTeba.<br />
SeiZleba iTqvas, rom revoluciam-<br />
de gadaRebul pirvel or sezonSi mocemulia<br />
yvela is Tema, romelic ganmsaz-<br />
Rvreli iqneba revoluciis Semdgomi<br />
ramdenime wlis sazogadoebriv debatebSi.<br />
magram, garda amisa, aris kidev erTi<br />
saintereso momenti - garkveuli utopiuri<br />
xedva imisa, Tu rogor unda moevlos<br />
yvela am problemas. xedvis arsi<br />
Taobebis urTierTkavSirSi mdgomareobs.<br />
adgilobrivi situaciis mcodne,<br />
gamocdili mamakaci da dasavluri codnisa<br />
da Rirebulebebis mqone axalgazrda<br />
- es ara mxolod warmatebuli<br />
deteqtivebis duetad SeiZleba aRviqvaT,<br />
aramed utopiur xedvad imisa, Tu rogori<br />
unda yofiliyo sasurveli sazogadoebis<br />
modeli. solidaroba ara klasebs,<br />
sqesebs, eTnosebs Soris, aramed<br />
Taobebs Soris - es aRmoCnda serialis<br />
mTavari Tema, radgan mTavari socialuri<br />
napralic swored generaciebs<br />
Soris Cndeboda. serialma warmosaxviT<br />
doneze gadaWra realurad arsebuli<br />
problema, romelsac jer arc ki mieRwia<br />
gamZafrebis pikisaTvis.<br />
serialis esTetika<br />
rac am or naxseneb serials ganas-<br />
giga giga zedan zedania<br />
zedan ia<br />
Tu satelevizio seriali Sedga,<br />
rogorc esTetikuri faqti,<br />
maSin mas sociologiuri Rirebulebac<br />
eqneba. anu, Tu seriali warmatebulia<br />
mxatvrulad, maSin is sazogadoebis<br />
aRsaweradac gamogvadgeba. ara imitom,<br />
rom is realobas pirdapir asaxavs, aramed<br />
imitom, rom is adamianTa didi jgufis<br />
fantaziebsa da cnobierebas aireklavs.<br />
amis gareSe seriali ver Seasrulebda<br />
sakuTar mTavar funqcias - iyos xelovneba<br />
masobrivi mayureblisaTvis.<br />
ori serialis magaliTze Sevecdebi<br />
am Tezisis dadasturebas. qarTuli satelevizio<br />
serialebis istoriaSi swored<br />
isini mgonia yvelaze warmatebuli, jer<br />
erTi, esTetikurad, meorec - maTi mWidro<br />
kavSiriT koleqtiur cnobierebasTan. es<br />
serialebia „cxeli ZaRli“ da „Cemi colis<br />
daqalebi“.<br />
kargad mesmis, rom Janrebi sruliad<br />
gansxvavdeba erTmaneTisagan.<br />
xvavebs umetesi sxva qarTuli seriebisagan,<br />
aris maTi mimarTeba, ukacravad<br />
naTqvamia da, pornografiasTan. umberto<br />
ekom Tavis droze pornografiuli filmebi<br />
gaaanaliza da mivida daskvnamde,<br />
rom maTi mTavari maxasiaTebeli aris<br />
realuri qmedebis realur droSi Cveneba.<br />
Tu seqsualur aqtebs Soris gmiri<br />
manqaniT mgzavrobs, pornofilmi aCvenebs<br />
am mgzavrobis yvela detals: rogor<br />
gaaRebs is manqanis kars, rogor daxuravs<br />
mas, rogor daqoqavs motors, rogor<br />
gadarTavs siCqares, rogor daZravs<br />
manqanas... mizezi martivia: aqtebs Soris<br />
filmSi raRac unda aCvenon, magram<br />
seriozuli siuJetis da dialogebis<br />
mofiqreba aravis unda. hoda, aCveneben<br />
sruliad umniSvnelo detalebs realur<br />
droSi.<br />
umberto eko TviTon avlebs paralels<br />
pornografiis am maxasiaTebelsa<br />
da sxva Janris xelovnebis nawarmoebebis<br />
zogierT xerxs Soris. marTlac,<br />
gavixsenoT braziliuri an venesueluri<br />
serialebi, anda Tundac mravali qarTuli<br />
teleproduqti: isini savsea ufun-<br />
29
qcio qmedebebiT, romelTa erTaderTi<br />
daniSnuleba drois Sevsebaa.<br />
umberto ekoze Sorsac SeiZleba<br />
wavideT (rac gaakeTa kidec robert<br />
skoulzma): Tu nebismier Txrobas warmovidgenT,<br />
rogorc seqsualur aqts, romelic<br />
boloSi orgazmiT unda dasruldes,<br />
xolo yvelaferi danarCeni misTvis<br />
momzadebaa, maSin aseTi tipis dabalxarisxiani<br />
serialebi zustad ise iqcevian,<br />
rogorc pornografiuli filmebi<br />
- ganuwyvetliv, gulisarevamde aCveneben<br />
monotonur aqts. amis sapirispirod<br />
kargi Tanamedrove seriali imdenad<br />
Cqaria, rom is ufunqcio monotonurobisTvis<br />
adgils ar tovebs. Tanamedrove<br />
amerikuli sitkomebi, magaliTad,<br />
savsea patar-patara „orgazmebiT“, romlebsac<br />
xumrobebis Zalian maRali six-<br />
Sire uzrunvelyofs. garda amisa, TiToeuli<br />
detali aseT serialebSi Casmulia<br />
simetriebisa da gameorebebis saa-<br />
TiviT awyobil sistemaSi, sadac SemTxveviTi,<br />
drois Sesavsebad naCvenebi ufunqcio<br />
detalebisTvis adgili ubralod<br />
aRar rCeba.<br />
serialebis am monotonul „pornografiulobas“<br />
sxva gzebiTac SeiZleba<br />
gaeqce. swored am perspeqtividan xdeba<br />
gasagebi iseTi reJisorebis talanti,<br />
rogorebicaa tarantino da linCi. tarantinos,<br />
marTalia, serialebi ar gadauRia,<br />
magram Cvens konteqstSi misi<br />
filmebi mainc sainteresoa, radgan am<br />
filmebis dialogebi savsea „pornografiiT“<br />
(zemoT aRwerili azriT). erTi<br />
gansxvavebiT: tarantinos maTSi komikuri<br />
elementi Seaqvs da swored amiT usxlteba<br />
xelidan televiziasa da realobas,<br />
sadac aseTi uazro dialogebis<br />
simravles xSirad ganvicdiT. xolo<br />
rac Seexeba linCs, man moaxerxa gaeke-<br />
Tebina sruliad unikaluri seriali<br />
- „tvin piqsi“ - romelic Txrobis aranormalurad<br />
dabal siCqares akompensirebs<br />
mizansceniTa da saspensiT, romlebic<br />
nebismier, yvelaze ufunqcio detalsac<br />
ki arnaxuli mniSvnelobis SegrZnebas<br />
aniWeben. tarantino mibaZvadia, imitom<br />
rom man gamoigona meTodi; linCi<br />
- ara, imitom rom man Seqmna stili.<br />
SeiZleba gadaiRo tarantinosnairi filmebi,<br />
linCis ki mxolod parodireba<br />
SeiZleba.<br />
magram davbrundeT ukan, saqarTvelo-<br />
Si. Cemi azriT, rogorc „cxeli ZaRli“,<br />
ise „Cemi colis daqalebi“ warmatebiT<br />
arTmeven Tavs am „pornografiulobis“<br />
daZlevis amocanas, romelsac<br />
Zalian bevri sxva qarTuli seriali<br />
emsxverpla. rogorc aRmoCnda, am warma-<br />
30<br />
tebisTvis araa aucilebel saaTiviT<br />
awyobili teqnikuri maSineria gqondes<br />
(romlis saucxoo magaliTic aq SegiZliaT<br />
naxoT) da arc maincdamainc genialobaa<br />
saWiro (rac raRac axlis<br />
gamogonebas gulisxmobs kinematografiis<br />
enaSi). ubralod, orive qarTuli<br />
serialis SemTxvevaSi SemoqmedebiT<br />
jgufs eyo codna da gemovneba, ar gadaemlaSebina<br />
iq, sadac ar iyo saWiro.<br />
am gemovnebis zusti gazomva SeuZlebelia,<br />
magram mas mayurebeli grZnobs.<br />
„Cemi colis daqalebi“<br />
viRacas SeiZleba gaukvirdes, komediuri<br />
satelevizio Janridan ratom<br />
avirCie gasul wels dawyebuli es seriali<br />
da ara „Sua qalaqSi“, romelmac<br />
Tavis droze marTlac did auditorias<br />
Seayvara Tavi (mis dRevandel<br />
mdgomareobaze jobs delikaturad gav-<br />
CumdeT). saqme isaa, rom „Sua qalaqSi“<br />
iyo sitkomi, romelmac moaxerxa xalxis<br />
kargad garToba, magram ver moaxerxa<br />
Seeqmna personaJebi, romelTa gavliTac<br />
moxdeboda koleqtiuri fantaziebis<br />
aqtualizeba. debi Rlontebis<br />
SesaniSnavi duetis garda, „Sua qalaqis“<br />
personaJebi daaxloebiT imave planis<br />
figurebi iyvnen - Tumca, ra Tqma<br />
unda, Seudareblad ufro gemovnebianad<br />
Seqmnilni - rogorebic arian dRes<br />
„komedi Sous“ sketCebis gmirebi. maT<br />
ar hqondaT fsiqologiuri siRrme, rac<br />
aZnelebda maTTan identifikacias. metic,<br />
maT ar hqondaT sakuTriv sociologiuri<br />
ganzomilebac - magaliTad, axalgazrdebis<br />
cxovreba umeteswilad ise<br />
iyo „Sua qalaqSi“ warmodgenili, TiTqos<br />
maTi mSoblebi arc arsebobdnen.<br />
koleqtiuri fantazia, rasakvirvelia,<br />
kargia, magram raRac kavSiri realobas-<br />
Tan masac ki unda hqondes.<br />
„Cemi colis daqalebSi“ sxvadasxva<br />
Taobebis urTierTobis CvenebasTan dakav-<br />
SirebiT yvelaferi rigzea. daviwyoT<br />
imiT, rom es sitkomi ki ara, komediuri<br />
dramaa. Tu „Sua qalaqis“ modeli<br />
amerikuli „megobrebi“ iyo, „rusTavi<br />
2“-is seriali Janrulad ufro „seqsi<br />
da qalaqis“ gverdze unda davayenoT.<br />
nawilobriv am Janruli mikuTvnebulobis<br />
gamo, nawilobriv ki - meti fsiqologizmis<br />
gamo, romelic personaJebs<br />
ufro reliefurs xdis, axalma serialma<br />
SeZlo aqtivacia gaekeTebina imas-<br />
Tvis, rasac, sakmaod mouxerxeblad, koleqtiur<br />
cnobierebas Tu koleqtiur<br />
fantazias vuwodeb.<br />
Tu „cxel ZaRlSi“ orive mTavari<br />
gmiri mamakaci iyo da qalebs mainc<br />
ukana planis rolebi hqondaT, am axal<br />
komediaSi mTavar personaJebad sami<br />
axalgazrda qali gvevlineba. es araa<br />
Cvens sazogadoebaSi qalebis rolis<br />
zrdis niSani - ubralod, deteqtivis<br />
mamakacebi da komediuri dramis qalebi<br />
sxvadasxva sivrceebSi moZraoben.<br />
pirvel SemTxvevaSi Cveulebrivi kriminali<br />
aucileblobiT gadioda nacionaluri<br />
politikisa da sajaro problemebis<br />
ganzomilebaSi; meore SemTxveva-<br />
Si ki sajaro sivrce ubralod ar arsebobs:<br />
sami axalgazrda qali eqskluziurad<br />
kerZo sivrceSi cxovrobs, romelic<br />
garda ojaxisa, marTalia, samsaxursac<br />
moicavs, magram es samsaxuric<br />
sruliad privatuli saqmea. ojaxi, na-<br />
Tesavebi, mezoblebi, TanamSromlebi, Tayvanismcemlebi<br />
- esaa serialis axalgaz
da qalebis socialuri garemo. „cxeli<br />
ZaRlis“ gadaRebidan aTi welic<br />
ar gasula, magram cvlileba saxezea.<br />
SeiZleba vinme Semomedavos - es<br />
gansxvaveba ara periodebis, aramed Janrebis<br />
gamoao. magram ar daveTaxmebodi:<br />
Cven gvinaxavs qarTuli deteqtiuri<br />
serialebi, romelTac aranairi politikur-sajaro<br />
datvirTva ar hqoniaT (magaliTad,<br />
„yava da ludi“), xolo komediuri<br />
Janris qarTuli seriali arasodes<br />
uCioda politikosebis vizitebis<br />
simcires, rac maT sajaro funqcias<br />
Tu ar aniWebda, manipulaciis iaraRad<br />
namdvilad aqcevda. ase rom, Tu Cven<br />
dRes vuyurebT komediur dramas, romelic<br />
mTlianad kerZo sivrceSi mimdinareobs,<br />
es SeiZleba garkveuli simptomi<br />
iyos - swored jgufuri cnobierebisa,<br />
romelic, gansxvavebiT 2003 wlisgan,<br />
qveynis Secvlaze ki ara, sakuTri cxovrebis<br />
mowyobazea mimarTuli.<br />
gamiWirdeba imis Tqma, es realobis<br />
asaxvaa, romelic tendenciis saxiT arsebobs,<br />
Tu kidev erTi utopia, romelsac<br />
axdena ar uweria. magram me mainc mgonia,<br />
rom dRes saqarTveloSi ukve arseboben<br />
iseTi adamianebi, romlebic cxovrebis<br />
azrad swored privatuls miiCneven<br />
da ara - sajaros. es ar gamoricxavs<br />
am adamianebis „politizacias“<br />
qarTuli azriT: anu politikaze bevr<br />
laparaksa da Cxubs. marTalia, zedapiruli<br />
politizaciis es aspeqti serialSi<br />
asaxuli araa, magram albaT swored<br />
imitom, rom sinamdvileSi es adamianebi<br />
sakuTari problemebis gadaWras<br />
politikur sferos aRar ukavSireben.<br />
„Cemi colis daqalebi“ - esaa seriali<br />
saSualo klasis Canasaxze, romelic<br />
piradi cxovrebis mowyobas cdilobs.<br />
miuxedavad imisa, Tu ras amboben<br />
seriis personaJebis prototipebi<br />
realur cxovrebaSi nacmoZraobasa Tu<br />
„qarTul ocnebaze“, maTi cxovrebis<br />
WeSmariteba maTi kerZo cxovrebis dramebia,<br />
romlebsac seriali ase niWierad<br />
gadmogvcems. xolo socialurad<br />
es imis momaswavebelia, rom saqarTvelo-<br />
Si nel-nela xdeba privatuli sferos<br />
avtonomizacia, romelic aRarc infrastruqturul<br />
problemebzea damokidebuli<br />
da aRarc uSualo fizikuri Zaladobis<br />
safrTxeze. ubralod es privatuli<br />
sfero jer kidev Zalian cota<br />
adamianis privilegiaa - maTi, visac<br />
kargi Semosavali aqvs.<br />
moxdeba Tu ara am adamianebis ricxvis<br />
zrda, amas, albaT, ase aT weliwad-<br />
Si vnaxavT, Semdegi kargi qarTuli<br />
satelevizio serialis analizisas.<br />
31
32<br />
wm. ninos saxelobis niu-iorkis<br />
qarTuli eklesiis avtobusis marSruti<br />
dilis 9:35/saRamos 5:35<br />
92nd street da<br />
Fort Hamilton Ave.<br />
kuTxeSi, R-train-is<br />
gaCerebidan 2 blokSi.<br />
avtobusi<br />
muSaobs<br />
SabaT saRamosa<br />
da kvira diliT,<br />
agreTve<br />
sadResaswaulo<br />
dReebSi<br />
dilis 9:20/saRamos 5:20<br />
Bay Parkway Ave. da 67th Street kuTxeSi,<br />
N-train-is Sesasvlelis sapirispiro mxares;<br />
dilis 9:25/saRamos 5:25<br />
Bay Parkway Ave. da 85th Street<br />
kuTxeSi, ChaseBank-is win;<br />
dilis 9:18/saRamos 5:18<br />
Bay Parkway Ave. da McDonald Ave.<br />
kuTxeSi, F-train-is gaCerebasTan;<br />
dilis 9:15/saRamos 5:15<br />
Coney Island Ave. da Avenue J kuTxeSi,<br />
ChaseBank-is mopirdapire mxares;<br />
dilis 9:10/saRamos 5:10<br />
Coney Island Ave. da Kings Hwy.<br />
kuTxeSi, AT&T-is win;<br />
dilis 9:05/saRamos 5:05<br />
Coney Island Ave. da Avenue U kuTxeSi,<br />
McDonald-is sapirispiro mxares;<br />
dilis 9:00/saRamos 5:00<br />
Coney Island Ave. da Brighton Beach Ave.<br />
kuTxeSi, ChaseBank-is win;<br />
thsb upbc<br />
cfafcehb<br />
jhb ljkfhb<br />
dagvikavSirdiT:<br />
rauli: 646-267-8312<br />
malxazi: 347-634-9836
vaJa-fSavela<br />
vaJa-fSavela<br />
vaJa-fSavela<br />
CxikvTa qorwili<br />
es ambavi dids, Savs, daburuls tyeSi mohxda, soflebsa<br />
da qalaqebze didad moSorebiT. ra ambaviao?<br />
ikiTxavT. CxikvTa qorwilze mogaxsenebT. Cxikvi zaqara<br />
iwerda jvars lamazs, siturfiTganTqmul da metismetad<br />
eSmak Cxikvs qeTevanze. am or axalgazrda frinvels<br />
jvarsa swerda mxcovani Cxikvi Toma.<br />
Tomam gulmodgined aRapyro Tvalni zecad da warmoTqva:<br />
akurTxe, ufalo, gvirgvini amaTi, STaunerge<br />
amaT erTmaneTis siyvaruli da erTguleba, ganamravlen<br />
eseni, viTarca wyalSi Tevzni, caSi varskvlavni,<br />
hqmen SeubRalavi sareceli monisa Senisa zaqariasi<br />
da mxevlisa Senisa qeTevanisa. amin.<br />
sTqva ra es, orives turfa yvavilebis gvirgvini<br />
daadga Tavze.<br />
amin! amin! - gaisma grgvinviT xma aqeT-iqidan. amas<br />
iZaxdnen stumrad mowveulni frinvelni: Cxikvni, qeronebi,<br />
wipriebi, nibliebi, kakbebi, gnolebi, Robem-<br />
Zvralebi, bolocecxlebi, WivWavni, kodalebi, gvritni,<br />
mtredni da sxvani mravalni.<br />
teva aRar iyo, imodena stumrebs moeyaraT Tavi.<br />
saqeifod mSvenieri adgili amoerCiaT: erTi tafobi<br />
xSiryvaviliani, balaxiT dafenili da uzarmazari<br />
xeebiT daCrdiluli. yvavilebsac uxarodaT,<br />
isinic qorwilSi iyvnen dapatiJebulni. iqve civi,<br />
ankara wyali gamodioda. sufra grZlad iyo<br />
dafenili da zed aTasnairi saWmelebi da xileuloba<br />
elaga. ra juris Wias da buzs ityviT, aq ar<br />
moetanaT, - balaxTa Tesli aTasnairi.<br />
nefe-dedofali miiwvies yvavilebiT dafenils<br />
taxtze da wveulnic wamosxdnen mwkrivad.<br />
gaimarTa didi smeuloba da Wmeuloba. aTasnairi<br />
sasmelebi ismeoda: kaxuri lalisferi Rvino wyaliviT<br />
modioda sufraze. yvelam adRegrZela nefe-dedofali<br />
da yvelamac ZRveni miarTva.<br />
iqve kodala mjdariyo erT yunWze fuRuroSi da<br />
iman „mravalJamieri“ daiZaxa.<br />
- Sen, ei, myviralav, Rvinos ki ara svam, Sviloniav,<br />
da ra iqneba? Rvino dalie, da! - SeuZaxes kodalas<br />
erTxmad frinvelTa.<br />
- moicaT, kacebo, cota xani damacadeT, RmerTi<br />
gadRegrZelebT; aq erTi kai msuqani Wia vipovne, is<br />
minda gamovTxaro da mere, ramdenic ginda, Rvino masviT,<br />
fiqri aRara maqvs, guldamSvidebiT viqnebi, - miugo<br />
maT kodalam da Tan niskartiT dauwyo futuro<br />
xes CiCqna. yvelam Tvali kodalas miapyro.<br />
- aba, Sen ici da Senma vaJkacobam, - misZaxodnen<br />
kodalas frinvelni: - Tu ar gamogiyvania, vai Sens<br />
tyavs, purs aRar gaWmevT, icode.<br />
karga xans gaudioda futuro xeze kodalas niskarts<br />
da fexebs fxakuni da arc tyuilad: kodalam gamoaTria<br />
erTi kargi mogrZo Wia, gvelis Waris (gvelis<br />
wanayari tyavi) msgavsi, da niskartiT miarTva<br />
nefe-dedofals.<br />
- gaumarjos nefes da dedofals! - daiyvira kodalam<br />
maRalis xmiT, - kampaniasac gaumarjos, ura!<br />
- gaumarjos, gaumarjos! ura! yoCaR, kodala! baraqala,<br />
rom arc Tavi Seircxvine da arc Cven, - hyvirodnen<br />
frinvelni. Tamadam „sakargymo“, radganac vaJkacoba<br />
gamoiCina kodalam, RviniT savse jixvi miawoda;<br />
imanac suluqcevrad gadahkra da gadaugdo Tamadas carieli<br />
jixvi. Tamadad igive moZRvari Cxikvi Toma amoerCiaT.<br />
- pursa sWamen da Rvinos smen, simReras ar ityviano,<br />
- sTqva yvavma da Tavis mSvenieris xmiT SemosZaxa<br />
sufruli. yvavs misces aqeT-iqidan bani da gaZlierda<br />
mRera ise, rom tyes WaxWaxi gahqonda. mTa-bari zanzarebda.<br />
yvavilebi siciliT ixocebodnen.<br />
aqve axlos erT Taguniasa hqonda soro. xmaurobaze<br />
saRerReli aeSala da gamoixeda sorodan gareT.<br />
33
didxans ucqira frinvelTa nadims, Seqcevas, hxedavda<br />
msuqans, noyier saWmelebs, ferad-ferads, nair-nairs<br />
da xarbad hylapavda nerwyvs nerwyvzed. iTmina didxans<br />
da veRar moiTmina: rac momiva momivao, sTqva; micunculda<br />
axlos, iskupa da pirdapir nefe-dedoflis win<br />
Txilians sufraze daskupda.<br />
- vinc movida, gaumarjos! gaumarjos wruwunas! -<br />
gaisma saerTo xma frinvelTa, - hoi, Seni Wirime, ro<br />
dagvxede, biWo! - eubnebodnen Tagvs SezarxoSebulni<br />
frinvelni.<br />
- gagimarjoT, gagimarjoT, genacvaleT, icocxleT<br />
da ixareT, mudamac lxini da kai saqme nu mogi-<br />
SaloT ufalma dambadebelma, - ambobda Tagvi da Tan<br />
erTs gulians Txils Cascieboda, kbiliT aknawunebda<br />
nel-nela.<br />
- Rvino miarTviT wruwunas, Rvino! - daiZaxa Tamadam,<br />
- magas Cvenodnobamdis bevri aklia.<br />
- ar giaxlebiT, genacvaleT, Txili Cemis Tvalis<br />
sinaTlesac mirCevnia, Tqven gaatareT droeba; me Txils<br />
vaknawuneb, araferi miSavs.<br />
- ar giaxlebiT, ra sityvis pasuxia! ha, dalie,<br />
Torem Tavze dagasxamT Rvinos, uTxra SeteviT Tamadam<br />
Tagvs da jixvi kodalas miawoda. kodalam CamoarTva<br />
Tomas jixvi da miujda wruwunas axlos.<br />
- dalie, e, Zmobilo, qorwilia, gana is xom ar<br />
aris! Txili aknawuno, ra brZanebaa! hai, Tu aknawuneb<br />
Senca, ha, CamomarTvi jixvi-meTqi, - uTxra kodalam<br />
da Tan jixvi miawoda.<br />
- ver davlev, Tu Zma xar, Tavi damanebe, ar SemiZlian<br />
da ra vqna, ra wyalSi gadavvarde, - miugo mas Tagvma<br />
da piri moarida.<br />
- daasxiT, Tavze daasxiT mag viriSvils, magas! -<br />
daiyvira Tamadam, - maS, nefe-dedofali ar unda adRegrZelo,<br />
Se briyvo, Sena?!<br />
- Cems dReSi Rvino ar misvams, kacebo, exla unda<br />
damaCvioT Rvinis smasa? rogor iqneba, ra axirebaa<br />
mainc da mainc?! patiosani, darbaiseli xalxi brZandebiT.<br />
ai, nefe-dedoflis sadRegrZelod erTs sokos<br />
giaxlebiT.<br />
- daaleine, daaleine, ZaliT unda dalios. aq ris-<br />
Tvis moeTreoda, Tu Rvinos ara svamda, daaleine, daaleine,<br />
- ismoda frinvelTa xma.<br />
kodalam dastaca wruwunas calis xeliT kiserSi,<br />
meore xeliT pirSi miageba RviniT savse jixvi da dauwyo<br />
ZalaTi smeva.<br />
- Seni neba Tu iqneba, ki vici, ar miirTmev, vaJbatono,<br />
magram aq Tamadis nebaa. uyureb amodena dunias,<br />
erTi ar aris, Rvinos ar svamdes. erTi Sen gamosCndi<br />
34<br />
aq axirebuli. ha, gaubede, gaubede, codo ar aris dedis<br />
rZesaviT Rvinos pirs aridebde, Se ujiSov, Sena?<br />
Tagvma ris wvalebiT Caylapa ramdenime wveTi da<br />
Tan wruwunebda, etyoboda, ar esiamovneboda Rvino.<br />
- gaubede, wruwunav, gaubede! aba da ha! emangre,<br />
mangre! a, yoCaR, biWo! - dahkiJinebdnen Tagunas frinvelni.<br />
Tagunam daiwkipa, daiWima yelis Zafebi, SeebrZola<br />
Rvinos da gadahkra, dascala. xolo xaverdis qulajaze<br />
gadaesxa cotaodeni Rvino.<br />
- qulajaze nu masxam Rvinos, e, CerCeto, gana Sens<br />
xaCanis fafanaksa hgavs, rom agre briyvad eqcevi?! -<br />
Seutia kodalas. mere Rrmad amoixvneSa. sul ukanaskneli<br />
ylapiRa aklda da daiyvira: gaumarjos nefes<br />
da dedofals!<br />
- gaumarjos! gaumarjos! mocala! mocalao! - ismoda<br />
aRtacebuli xma.<br />
wruwunas male moedo Rvino da mohyva baiaTebs.<br />
ise mReroda, rom wripiniT yvelas yurebi gamouWeda.<br />
mere cekvac daiwyo. xalxs siciliT hxocavda. imas kaWkaWi<br />
ahyva da davlurs uvlidnen oriveni. yvavebs muclebi<br />
xeliT eWiraT, imdens icinodnen am suraTis<br />
mnaxvelni.<br />
- uh, daviRaleo, - sTqva bolos Tagvma; marTlac<br />
pirze da gul-mkerdze xviTqi gadasdioda: iqve sufris<br />
axlos wamowva. gamoburTuli faSvi zecas miapyro da<br />
ise qSinavda. sul bolos sufraze bulbuli ijda, mgalobeli<br />
Citi ara lxinobda, ar icinoda; daRonebuldafiqrebuli<br />
ucqeroda seirs.<br />
- mSveniero bulbulo, ratom Sens mSveniers xmas<br />
ar gagvagonebo? - SesTxoves bulbuls frinvelTa.<br />
bulbuli uarze dadga; gana yovelTvisa var simReris<br />
iStaze, ugunebod gaxlavarTo, - sTqva man. rogorc<br />
iyo, frinvelTa xvewna-mudaram gasWra da bulbulmac<br />
daiwyo. frinvelT xma gakmindes, buzebis frena<br />
ismoda, yvavilT suli ganabes da motrfiale TvalebiT<br />
Sescqerodnen mgosans. bulbulma daimRera.<br />
amdros Soriaxlos xariremi gamoCeniliyo da<br />
gulmodgined ugdebda yursa frinvelTa mReras, bulbulis<br />
stvenas. bulbulis stvenam naRveli aRuZra<br />
gulSi. raRac moagonda, Tvalebze cremli mouvida,<br />
amoioxra da gabrunda, miefara uRrans tyes.<br />
frinvelT gaabes saerTo mRera. erTs simReras ambobdnen<br />
yvelani, xolo Tav-TavianTs xmaze ki; am sim-<br />
ReraSi bunebis qeba ixateboda, tyisa da dedamiwis madli.<br />
am madls madlobas uZRvnidnen frinvelni. am dros<br />
Tvalis vlebiT gadmoiara arwivma; „arwivi, arwivi!“<br />
gaisma xma: „mefe mobrZandebao!“ erTbaSad yvelas Cau-
aCveneT bavSvebs multfilmi:<br />
http://www.youtube.com/watch?v=MdxyJ8XJ80I<br />
35
vardaT mucelSi ena, xmis amoRebas veRar hbedavdnen;<br />
yvelani caxcaxma, kankalma aitana.<br />
marTlac da saSineli sanaxavi iyo am dros arwivi:<br />
ra undoda? erTis datevebis meti ki ar moundeboda,<br />
rom mTlad burnuTad eqcia frinvelTa brbo.<br />
- rad SehkrTiT, xalxno? xma amoiReT. gana mefe<br />
Cvens Semusvras ikadrebs, moiwadinebs?! - etyoda frinvelT<br />
Cxikvi moZRvari, - Tu metyviT, am wuTas aq moviwvev<br />
mefes.<br />
zogni uarze dadgnen; imis Tvalebis brials vin<br />
gauZlebso, ambobdnen: Cven ki veRaras visiamovnebT<br />
da ra iqnebao. sxvebma mouwones, moviwvioTo.<br />
moZRvari Cxikvi wavida srialiT aRma da gauTama-<br />
Sa win frinvelTa mefes. arwivma siaruli ar SeSala,<br />
TiTqos buzi ufrinavda wina.<br />
- gaumarjos Sens didebulebas, Cveno mefev, - misca<br />
qudmoxdilma Cxikvma salami arwivs.<br />
- gaumarjos Cxikvsac, - sTqva man dinjad.<br />
- Cveno didebulo mefev, gTxovT qorwilSi gvewvioT,<br />
gTxovT guliT da suliT; muxlmoyriT gevedreba<br />
mTeli Seni saymo; Tu gvikadrebs Seni didebuleba, didad<br />
madlobelni dagrCebiT, Tavs SemogevlebiT.<br />
- SeiZleba, ratom! - sTqva arwivma, - gamiZeR win!<br />
Cxikvi daeSva Tavqve da arwivmac Semoikveca Tavisi<br />
mZlavri frTebi da daeSo Tavqve.<br />
mTeli frinvelTa gundi wamoiSala da Jivil-xiviliT<br />
miegeba win Tavis mefes. arwivmac Taviseburi salami<br />
misca frinvelTa krebuls.<br />
moiwvies mefe da dasves TavSi. yvelani fexze idgnen<br />
qudmoxdilni. bulbuli ara sCanda mxolod.<br />
- SegiZliaT dasxdeT, - uTxra maT arwivma da frinvelnic<br />
ufros-umcrosobis wesze dalagden.<br />
es ambavi oTxSabaTs dRes mohxda. tyeSi wasuli<br />
xalxi, Tu samuSaod, Tu sanadirod, gaocebuli rCeboda.<br />
ambobda yvela: es ra ambavia, ram gaawyo Citebi,<br />
rom erTis xmac aRarsaidan ismiso. xalxma ra icoda,<br />
Tu frinvelni CxikvTa qorwilSi iyvnen, - gancxromasa<br />
da qeifSi. arwivs miarTves Rvino jixvebiT. igi dauzarebliv<br />
svamda da Zlierac gamxiarulda; SemosZaxa<br />
Tavisi sazareli xmiT raRac sagmiro simRera; yvelas<br />
tanSi Jruantelma dauara.<br />
- RmerTo, - exvewebodnen yvelani RmerTs, - Rmer-<br />
To, nu gaajavreb nurafriT Cvens mefes, Torem gagvJu-<br />
Javs erT wamSio.<br />
arwivi mainc ara javrobda, sTxovda frinvelT emxiarulaT,<br />
emReraT, ecekvaT, magram frinvelT raRac<br />
guneba gadaubrundaT. ar icodnen, ra daemarTaT, rom<br />
frinvelebisTvis gabeduleba mieca, arwivma ubrZana<br />
36<br />
STaeberaT buk-naRarisaTvis. brZaneba imave wuTas asrulda<br />
da arwivmac daiwyo bobRva Tavis mZlavris klanWebiT:<br />
sul gaTela TiTqmis is yvaviliani adgili.<br />
mainc kidev veravin hbedavda TamaSobas. bolos isev<br />
wruwunam gahbeda: iseTi lekuri dauara, iseTs buqna-<br />
Si amodioda, rom mtveri casa swvdeboda. erTxel gatacebuli<br />
da gacxarebuli arwivsac ki gadaaxta Tavze.<br />
cota ar iyos, ewyina mefes ymis aseTi briyvuli qceva,<br />
magram zrdilobisa da SemTxvevis gamo, araferi uTxra,<br />
mxolod SeubRvira ki erTxel ise, rom Tagunam<br />
SiSisagan kinaRam suli ganuteva. mainc am SebRvervis<br />
Semdeg wruwuna kacad aRar vargoda, gaxda avad, wavida<br />
da dawva erTis xis Ziras, zed erTi xmeli verxvis<br />
foToli waixura.<br />
frinvelebSi yvelaze Tamamad kodala iqceoda, karga<br />
gadakrulic gaxldaT da iseTs baiaTebs gahkioda,<br />
rom mTeli mTa-bari inZreoda. kodala exla iqamdis<br />
gaTamamda, rom mefesac auxirda.<br />
- Sen mefoba vin mogcao, - uTxra man arwivs, - Cven<br />
rodis amogirCieTo.<br />
- biWo, Se ojaxqoro, su, gaCumdi, ras ambob, Se<br />
Tavxedo? - wasCurCules frinvelTa.<br />
- arc gavCumdebi da arca! rad unda gavCumde, rao<br />
Cemo?! - ambobda kvlav SezarxoSebuli kodala. - Tqven<br />
ra xalxi xarT? guli-gulSi yvelas gejavrebaT, da<br />
pirSi ki verafers eubnebiT. biWoba pirad Tqmaa.<br />
arwivma bevri icina kodalas axirebaze, magram<br />
frinvelTa iTakiles mefis Seuracxyofa, Seipyres kodala,<br />
niskartSi wbila gauyares da iqve xeze miakres.<br />
daRonda kodala, aRar iRebs xmas, ar esmis, risTvis<br />
dasajes ase sastikad. frinvelni rom am gaziduloba-<br />
Si iyvnen, mela mohparvodaT axlo. didxans uTval-<br />
Tvala cbierma cxovelma tyis piridan da ucdida dros,<br />
fiqrobda, jer kargad daTvrnen, maSinaa Cemi drovo.<br />
mela im dros dainaxes, rom is-is iyo unda nefe-dedoflisaTvis<br />
etaca piri. atyda xma, yvirili, aiSala<br />
frinvelTa gundi, xolo niskartaRerebuli arwivi<br />
eZgera melas da erTs wams suli gaafrTxobina. frinvelni<br />
gaifantnen: zogi xeebze Sesxda, sxva maRla<br />
trialebda. dabla arwivi da kodalaRa darCa; avadmyofma<br />
Tagvmac gangaSis xmaze soro moZebna. arwivma kodalac<br />
gaaTavisufla da uTxra: eg miqarva mipatiebia,<br />
radganac nasvami iyavi, da meored aRar gabedoo.<br />
TviTonac afrinda, afrinda maRla, TiTqos cas miekrao,<br />
da iq irgvliv daiwyo triali. qeTevani da zaqarac<br />
miefarnen uRran tyes: erTmaneTis alersSi da<br />
kocna-xvevnaSi gaatares is dRe da saRamod erTis wiflis<br />
totze daeZinaT gverdis-gverd.
uCqi deidas<br />
moyolili ambebi<br />
„torpedos“ stadionis win, mixeil<br />
mesxis quCaze, orsarTuliani, kerZo saxlebia<br />
Camwkrivebuli. erT-erTi maTganis<br />
WiSkarTan mivakvlieT friad kolorituli<br />
garegnobis, 72 wlis qalbatons.<br />
moklesaxeloebiani monacrisfro<br />
kaba ecva, marcxena Rawvze didi,<br />
muqi xali hqonda, Tavze koxtad Semoxveuli<br />
Savi xilabandidan ki WaRara-<br />
Sereuli, mowiTuro, xveuli kululebi<br />
uCanda. ifiqrebdi, Sexnierebuli<br />
margalita bicolaa „Serekilebidano“,<br />
ise Camohgavda... axalgazrdobaSi mar-<br />
Tlac mSvenieri qali iqneboda.<br />
masTan saubrisas aseTi saintereso<br />
ram movismineT:<br />
- saxlSi buCqis meZaxian, ise qsenia<br />
mqvia pasportSi. qmari iyo Cemi bregvaZe,<br />
valiko bregvaZe. rezos bebia da Cemi<br />
mamamTili besarioni da-Zmani iyvnen.<br />
kinoSi ro margalitaa, sinamdvileSi,<br />
iyo rezos kvidri deida. isedac margalita<br />
erqva. marTla gavda imas, ekranze<br />
romaa: didi, mosuli, farTesaxiani<br />
qali iyo isic, saxeze is qonda, ra qvia,<br />
nabatonars ro ityvian... nayvavilars...<br />
kai Sexeduli qali iyo Zaan.<br />
marifaTiani qali, ui, raferi!<br />
jer muSaobda konduqtorad - pirvelad<br />
ro gevida troleibusi aqane,<br />
maSin. icoda gadmoZaxeba mgzavrebSi:<br />
sayvarlebo, oqroiebo, genacvaleT! -<br />
efereboda xalxs, bileTis fuls ro<br />
iTxovda. mere gadmevida sunelebze did<br />
bazarSi. niorebs qe ro yidian axla,<br />
im riadSi ijda.<br />
yvelas uyvarda margalita da pativs<br />
cemda, sanaTesaoSic kai qali iyo<br />
nametani.<br />
didi xania, gardaicvala. iqneba er-<br />
Ti 15 wlis, metis gardacvlili. Svili<br />
yavda erTi, mayvala, kai gogo Zalian<br />
da mokvda isic, sawyali! kai STamomavloba<br />
darCa mayvalas, naswavli xalxi.<br />
Cem mamamTils, rogorc giTxariT,<br />
besarioni erqva, marTla kai kaci iyo,<br />
mSromeli, gulkeTili, giJdeboda disSvilebisTvis.<br />
es filmi, „Serekilebi“<br />
ro gamovida, rezo emasxra: Sen gamogiyvane,<br />
biZiao. aseao. Sen ar ici gadaxTa<br />
valis da amiza gamogiyvaneo. Cem mamam-<br />
Tils ewyina, aseTi var meo? - da<br />
daemdura. Cemi mamamTili filmSi romelia<br />
da - mizana bregvaZe. ra iyo<br />
gulmosasvleli, mara Cem mamamTils<br />
guli dawyda mainc: me aseTi varo? me<br />
miyvars sxvis xarjze yofnao? erTi<br />
patara ambavi momxdara didi xnis winaT,<br />
- Cemi mamamTili gviyveboda, - Turme,<br />
Zalian Znelia, cdunebas gaumklavde da ar dainteresde sayvareli<br />
mwerlis Sida laboratoriiT: rogor qmnis is siuJets; rogor iyenebs<br />
prototipis Tvisebebs mxatvruli saxis Sesaqmnelad; rogor aisaxeba mis<br />
SemoqmedebaSi realurad nanaxi da gancdili...<br />
ho, kacma rom Tqvas, ra Cveni saqmea! mkiTxvelebma ukve gamzadebuli da<br />
garanduli nawarmoebi unda vikiTxoT, xolo mwerlis ubis wignakSi Tu<br />
mexsierebis dafaze Cawerili, samzeoze gamoutaneli sityvebi, saxelebi,<br />
faqtebi ra Cveni gansaxilvelia! magram mainc... rogor unda gauZlo cnobismoyvareobas<br />
da ar mousmino adamianebs, romlebic didi rezo gabriaZis<br />
Sesaxeb Taviseburad giyvebian?!<br />
margarita, mizana da<br />
da<br />
rezo gabriaZis didi<br />
samyaros sxva mobinadreebi<br />
„iwivla „iwivla „iwivla mizanam, mizanam, xma xma zecas<br />
zecas<br />
ebdRvna,ebdRvna,ebdRvna, eCxuba, eCxuba, Semdeg Semdeg moefemoefemoefe- ra, ra, Tavqve Tavqve daeSva daeSva da, da, is is iyo,<br />
iyo,<br />
sufrassufras unda unda dabruneboda, dabruneboda, isis-<br />
ev ev ev afrinda afrinda zeviT zeviT zeviT da da da isev isev iwyo<br />
iwyo<br />
caSi caSi brdRvna brdRvna da da da gleja...“<br />
gleja...“<br />
SroSaSi wasula rezos babuas, varlamis<br />
faetvniT, Wurebis Camosatanad, ese<br />
igi, siZe da colisZma. xoda, raxan<br />
axloblebi iyven, Cemma mamamTilma, besarionma,<br />
fuli ar gadauxada, Turme,<br />
siZes. es axsovda, etyoba, rezos. amaze<br />
aago mizanas xasiaTi, mgonia, ra vici.<br />
margalitasac uTxra Turme: deida,<br />
es Sen xaro da imasac wyenia - rois<br />
iyo, biWo, me buxrebSi vaZvrendi kacebso.<br />
mara, yvelaferi zustad ise xo ar<br />
iqneboda, mwerali xo amatebs da lamazad<br />
yoba ambavs. me margalitac Zaan<br />
momwons da mizanac. rezos naCuqari<br />
wignebi maqvs, siamovnebiT vkiTxulob,<br />
mara axla amaTma sacxa gadamikargen<br />
am remontis dros.<br />
TviTan rezoc rogori kai kacia<br />
urTierTobebSi! uyvars ubralo adamianebi.<br />
icis SekiTxvebi, ki. namdvilad<br />
ar aris iseTi, qe ro geipranWebian.<br />
ufro - Sinauruli da Tbili kacia.<br />
wignebic ra kai aqvs dawerili! rogor<br />
iyo, rafer izrdeboda, - yvelaferi<br />
aqvs erT wignSi Setanili...<br />
ufrosi da<br />
prototipebsa da mwerlis Sinaur<br />
37
garemoze sasaubrod, sad unda ipovno<br />
mis RviZl daze ukeTesi respondenti?<br />
rogorc ki Tbilisis quCaze, mwvane<br />
suroSi naxevrad Cafluli saxlis<br />
sadarbazo kars gagiRebs Tovlisferi<br />
qalbatoni, Rvawlmosili eqimi nora<br />
gabriaZe, pirveli gaoceba Segipyrobs:<br />
„rogor hgavs saxis nakvTebiT Zmas!..“<br />
- qalbatono nora, Tqveni naTesavis<br />
TqmiT, margalitas prototipi rezo<br />
gabriaZis deidaa. asea?<br />
- me vfiqrob, rom rezos persona-<br />
Jebs erTi konkretuli prototipi<br />
ar hyavT. isini cxovrebaSi Sexvedrili<br />
adamianebisa da gamogonilis krebi-<br />
Ti saxea, mxatvrulad gardaqmnili da<br />
damuSavebuli. ase rom, ver davadastureb.<br />
rezos unikaluri mexsiereba aqvs.<br />
iseT rameebs gaixsenebs xolme warsulidan,<br />
iseT SemTxvevebs, faqtebs, adamianebs,<br />
uwvrilmanes detalebs, rom yovelTvis<br />
gaocebuli var - saidan gaxsovs-meTqi.<br />
ai, is STabeWdilebebi da<br />
emociebia mxatvrulad gardasaxuli<br />
mis nawarmoebebSi.<br />
magaliTad, mizana mamaCvenis erTerT<br />
TanamSromels erqva... ara, ara, TanamSromeli<br />
ki ara, fardulSi Rvinos<br />
yidda. Zalian kargi, simpaTiuri kaci<br />
iyo. rezom mere swored mizana daarqva<br />
Tavis erT, sruliad gansxvavebul<br />
personaJs, romelsac, vfiqrob, Zalianac<br />
mouxda es saxeli. mis persona-<br />
Jebs Soris bevrs hqvia Cveni axloblebis<br />
saxelebi, gvarebi. magaliTad, varlami<br />
(romanidan „quTaisic qalaqia“)<br />
Cveni babuas saxelia da a.S.<br />
me rezoze xuTi wliT ufrosi<br />
var. gvyavs kidev erTi da, lali. imis<br />
miuxedavad, rom mamaCveni, levan gabriaZe,<br />
umaRlesi partiuli muSaki iyo,<br />
Cveni ojaxic, sxvebis msgavsad, Zalian<br />
did gaWirvebaSi cxovrobda. ise, rom,<br />
Tqven warmoidgineT, roca saswavleblad<br />
TbilisSi gadavedi da iqaur ojaxebSi<br />
movxvdi, zogierTi kerZi pirvelad<br />
gavsinje da bevri ram pirvelad<br />
vnaxe. Cven arasodes gvqonia fufuneba<br />
da sxvebisgan gansxvavebuli yofiTi<br />
pirobebi. mZime dro iyo, SiSis da<br />
gaWirvebis dro. Cemgan, albaT, kargi<br />
dizaineri dadgeboda, magram eqimis profesia<br />
amirCia ojaxma da, iciT, ratom?<br />
- gadasaxlebaSi rom moxvdes, am profesiiT<br />
ufro gaitans Tavso... ai, aseT<br />
droSi vcxovrobdiT, Tumca am wlebidan<br />
bevri kargic gvaxsovs - adamianuri<br />
urTierTobebis, qalaquri tradiciebis,<br />
kulturis silamaze... es yvelaferi<br />
daleqilia rezos nawarmoebebSi, roca<br />
38<br />
maT vkiTxulob, veRar gamovdivar im<br />
Zveli, mSvenieri quTaisis nostalgiidan.<br />
rezo ise wers, veRarc vamCnev,<br />
sad mTavrdeba namdvili quTaisi da<br />
sad iwyeba rezos Semoqmedeba.<br />
- rogori urTierToba gaqvT Semoqmed<br />
ZmasTan?<br />
- me SemiZlia vTqva, rom mudam misi<br />
erTguli mkiTxveli viyavi. roca raimes<br />
Seqmnida da wamakiTxebda, icoda, rom<br />
gulwrfelad gavuziarebdi Cems STabeWdilebebs,<br />
SeniSvnebs. Tumca, naklebad<br />
maxsendeba, rom raime SeniSvna mimeces<br />
- is ise lamazad, gansxvavebulad<br />
werda, rom, rogorc mkiTxveli, yovel-<br />
Tvis udides siamovnebas vgrZnobdi.<br />
axla aRar makiTxebs. arc vici,<br />
raze muSaobs. mgoni, ufro xatavs. mas<br />
erTi dRiTac ki ar SeuZlia, ar xatos.<br />
ai, ageraa misi Zveli naxatebic -<br />
daakvirdiT, xom sakuTari, gansxvavebuli<br />
xelwera aqvs?<br />
- diax, Zalze gamorCeuli.<br />
- misi Zveli naxatebi ufro meti<br />
mqonda; wlebia, vinaxav. magram, ramdenjerac<br />
Camovida, imdenjer SearCia namu-<br />
Sevrebi da waiRo. erTxelac, gavubrazdi<br />
da vuTxari - awi, Seni Camosvlis<br />
win, naxatebs sadme gadavmalav-meTqi.<br />
me ise miyvars TiToeuli namuSevari<br />
da ise vufrTxildebi, Zalian guli<br />
mwydeba, roca miaqvs.<br />
- batoni rezo quTaisSi Camosvlisas<br />
sul Tqveni ojaxis stumaria?<br />
- diax, ra Tqma unda. ai, es misi<br />
sayvareli kuTxea, aq iZinebs xolme.<br />
misi naxatebic aqvea gamofenili.<br />
erT saidumlos gagimxelT: rezos<br />
CemTan patara ubis wignaki darCa, Sig<br />
raRacebi aqvs CaniSnuli... Zalian miy-<br />
vars es wignaki, amitom ar veubnebi,<br />
jerjerobiT, rom esec ar wamarTvas.<br />
- qalbatono nora, SeiZleba, cali<br />
TvaliT mainc CavixedoT am wignakSi?<br />
- jer ara. jer vetyvi rezos. mere,<br />
pirobas gaZlevT, pirveli, vinc am wignakSi<br />
Caixedavs, Tqven iqnebiT. mainc<br />
sadRac maqvs gabneuli...<br />
- uRrmesi madloba. erTi aseTi<br />
SekiTxva maqvs: Tqveni meuRle saqar-<br />
Tvelos damsaxurebuli mxatvari, cnobili<br />
moqandake da kolorituli pirovneba<br />
gogilo nikolaZe brZandeboda.<br />
zogjer amboben, rom swored gogilo<br />
nikolaZe iyo rezo gabriaZis „ara-<br />
Cveulebrivi gamofenis“ gmiris - aguli<br />
erisTavis prototipi. marTalia?<br />
- ai, Tqvens winaSea gogilos namu-<br />
Sevrebi, daakvirdiT - es xelmocaruli<br />
moqandakis nawarmoebebia? erTxel<br />
viRacam dawera da mere sxvebmac aitaces,<br />
TiTqos gogilo iyo agulis prototipi.<br />
araviTar SemTxvevaSi! minda<br />
es xazgasmiT giTxraT, sxvebis gasagonadac,<br />
rom erTxel da samudamod mor-<br />
Ces amaze laparaki: gogilo nikolaZe<br />
ar aris agulis prototipi! sxva mxatvaria,<br />
dasaxeleba ar minda...<br />
- modiT, batoni rezos marionetebzec<br />
miTxariT rame: „araCveulebrivi<br />
gamofenis“, „ar daidardos“, „feolas“,<br />
„Serekilebis“ - am aRiarebuli, SesaniSnavi<br />
filmebis Semdeg, rezo gabriaZem,<br />
yvelasTvis moulodnelad, marionetebis<br />
Teatrisaken aiRo gezi...<br />
- zustad maxsendeba is dRe da<br />
adgilic ki - sportis sasaxlesTan,<br />
wiTel Suqze iyo manqana gaCerebuli,<br />
roca rezom uecrad miTxra, rom marionetebis<br />
Teatris gakeTebas apirebs. me<br />
gavocdi: ras ambob, kinosamyaroSi ase-<br />
Ti cnobili xar, Seni scenarebiT Seqmnili<br />
filmebi msoflioSia aRiarebuli,<br />
kinos rogor toveb-meTqi?<br />
mimaCnia, rom rezom, rogorc Semoqmedma,<br />
saocari winaTgrZnobiT ganWvrita<br />
is procesebi, rac msoflio kinoSi<br />
male moxdeboda... daiwyo sruliad<br />
sxva JanrSi moRvaweoba da Seqmna kidec<br />
Tavisi sruliad gansxvavebuli, axali<br />
samyaro.<br />
ramdenjer mitiria misi ama Tu im<br />
speqtaklis dros! magaliTad, „stalingradis<br />
brZola“-Si aris scena, roca<br />
moaxloebuli matareblis borblebis<br />
xmaurSi JRers simfonia, romelsac qvemexebisa<br />
da zarbaznebis Semzaravi griali<br />
Caanacvlebs: ...iseTi emociuri epizodi<br />
iyo, wnevam amiwia. rezos vuTxari,<br />
gaskda guli, meti aRar SemiZlia,<br />
ras miSvrebi-meTqi. imis mere „sta
lingradis brZola“ saerTod aRar minaxavs.<br />
marionetebi, mxatvroba, musika, teqsti<br />
- yvelaferi ise sinTezuradaa<br />
erTmaneTTan dakavSirebuli, rom scenuri<br />
pirobiTobidan uceb namdvil cxovrebaSi<br />
aRmoCndebi da, ggonia, am tragikomediis<br />
uSualo TviTmxilveli da<br />
monawile xar.<br />
- gamorCeulad romeli nawarmoebi<br />
giyvarT batoni rezos Semoqmedebidan?<br />
- „Serekilebi“. Sesavali mainc saocaria,<br />
didebulia. ram dagawerina esmeTqi,<br />
kidec vuTxari aRfrTovanebulma.<br />
- Tqveni bavSvobis okribaSi aRmoCndiT,<br />
ara? ZuynurSi...<br />
- arc ki viyavi namyofi.<br />
- rogor...<br />
- erTaderTxel gaxldiT maSin, sawyali<br />
zurab gabriaZe rom daasaflaves,<br />
sazogadoeba „baRiskidis“ Tavmjdomare.<br />
ara, manamdec var, ki, erTxel namyofi,<br />
7-8 wlis winaT.<br />
- ese igi, mxolod batoni rezo<br />
dadioda bavSvobaSi ZuynurSi?<br />
- bavSvobaSi sad dadioda!.. Cven<br />
arsadac ar davyavdiT... saidan SeigrZno<br />
da daxata ase Rrmad sofeli,<br />
pirdapir gakvirvebuli var. SeiZleba,<br />
rom wamoizarda, mere dadioda?<br />
ar vici.<br />
zurabis dakrZalvaze rom viyaviT<br />
ZuynurSi, Jruantelma damiara: vxedav,<br />
sasaflaos qvebze yvelgan aweria: gabriaZe,<br />
gabriaZe... viRac ymawvili gvaxlda<br />
megzurad, imas gavuziare Cemi emocia,<br />
ramdeni gabriaZea-meTqi da - mec gabriaZe<br />
varo. vuTxari, mec-meTqi. ise gauxarda,<br />
ise gauxarda, ar icoda, riTi<br />
gamoexata pativiscema.<br />
- qalbatono nora, visac „Serekilebi“<br />
aqvs wakiTxuli, an rezo gabriaZis<br />
scenaris mixedviT gadaRebuli<br />
filmi unaxavs, rogor daijerebs, rom<br />
mwerali „turfa okribis qveyanas“ uRrmesi<br />
fesvebidan ar icnobs? am frazas,<br />
sxva SemTxvevaSi, mwerali rogor dawerda:<br />
„iwivla mizanam, xma zecas ebdRvna,<br />
eCxuba, Semdeg moefera, Tavqve daeSva da,<br />
is iyo, sufras unda dabruneboda, isev<br />
afrinda zeviT da isev iwyo caSi<br />
brdRvna da gleja...“<br />
- Tqven zepirad gcodniaT „Serekilebi!“<br />
qalbatoni nora iRimeba.<br />
da kidev erTxel vamCnev, ufrosi<br />
da rogor saocrad hgavs saxis nakvTebiT<br />
Tavis saxelovan Zmas.<br />
nanuli cxvediani<br />
margarita<br />
erTaozi<br />
mizana<br />
39
SeiZleba filmi gegonoT, an raindobis droindeli ambavi.<br />
marTla rTulia dajereba, rom es dRes moxda...<br />
20 weli Zalian cotaa imisaTvis, rom fexsa da mklav-<br />
Si daWrils, ufro mZime mdgomareobaSi myofi TanamebrZolebi<br />
hospitalisken migyavdes. roca sami daWrili<br />
mebrZoli samSvidobos gamoiyvana, roman zoiZe eqimebs ar<br />
daemorCi-la da ukan, cxeli wertilisken gaswia... dRes<br />
samive qa-rTveli cocxalia da cxovrebis bolomde emaxsovreba<br />
gmiri, romelmac maT sicocxle aCuqa...<br />
qarTulma SenaerTebma ukan daxeva daiwyes, romani da<br />
misi TanamebrZolebi, jer SindisSi eklesiasTan SeCerdnen,<br />
Semdeg ki matareblis relsebs meore soflisken gauyv-nen.<br />
Turme win qarTuli droSebiT SeniRbuli rusuli Casafreba<br />
elodaT... moulodneli aRmoCnda biWebisTvis mSobliur<br />
droSebsmiRma mtris tyviamfrqvevis aRmoCena. alya-<br />
Si moqceulebs resursi mxolod saaTsa da oc wuTs<br />
eyoT. rusebi ise ucbad gadmovidnen Setevaze, rom veRarc<br />
Setyobinebis gadacema moaswres da derefnis gareSe darCnen.<br />
70 metris radiusSi mimdinareobda ormxrivi srola.<br />
mteri Zalian bevri iyo. erTi rusuli aseuli, sxvadas-xva<br />
SenaerTebiT, Cvidmetiode qarTvels ebrZoda. rogorc SeeZloT,<br />
mters akavebdnen, Tan daWrilebi gahyavdaT. 17-ma<br />
biWma iseTi winaaRmdegoba gauwia rusebs, rom maTi manqanebis<br />
kolonam, rogorRac ukan daixia da sxva gziT wavida.<br />
17–ma biWma maSin ramdenime qarTuli aseuli gadaarCina.<br />
am ambis momswre rusi oficeri, saSa drozdovi, dRemde<br />
gakvirvebuli yveba Turme am istorias.<br />
alyaSi sabolood orni darCnen, romani da misi naTlia<br />
- aleqsandre oniani. romani kidev daWrila, arteriaSi<br />
moxvedria anasxleti da sisxlisgan icleboda... aleqsandre<br />
saerTod uvneblad iyo gadarCenili, Tumca romani ar<br />
miutovebia... exveweboda naTluli, me mainc veRar gadavrCebi<br />
da Sen mainc gaaRwie, rom Semdeg saflavze Cemi sadRegrZelo<br />
Tqvao, magram isini bolomde erTad darCnen...<br />
muxlebze idgnen da `mamao Cvenos~ ambobdnen, ori gaaqtiurebuli<br />
yumbara fexebSoris hqondaT damaluli. rusebi<br />
moityues, viTom xelaweulebi bardebodnen mters da rodesac<br />
maT siaxloves mtris raodenobam imata, yumbarebi<br />
gaixsna. 300 metris radiusiT gaiSala anasxleti da 48<br />
rusis jariskaci daaziana, aqedan 35 daiRupa. didi danaklisi<br />
miayenes rusebs. orma kacma TiTqmis gaanadgura<br />
mtris aseuli...<br />
gmirobis istoria 1988 wlis 9 ivniss, dedofliswyaros<br />
raionis sofel firosmanSi daiwyo, roca samSoblos<br />
roman zoiZe SeeZina.<br />
marina zoiZe, deda: „Suaxevis raionSi, sofel karapetSi<br />
vcxovrobdiT. mewyersaSiSi zona iyo da iqidan kaxeTSi,<br />
dedofliswyaros raionis sofel firosmanSi gadagvasaxles.<br />
romani iq daibada da oTx wlamde iq izrdeboda.<br />
bavSvebma haeri ver aitanes da 1993 wels gadmogvasaxles<br />
marneulis raionSi, sofel SulaverSi. Tavidan aqaurobas<br />
ver eCveoda, ucxo garemo iyo, Tan bevri azerbaijanuli<br />
ojaxi cxovrobs da maTi saubari ar esmoda... roca wamoizarda,<br />
ukve kargad flobda azerbaijanul da rusul<br />
enas. Zalian bevri megobari hyavda...<br />
sul metyoda xolme, rom gavizrdebi, arafers mogaklebo...<br />
gaizarda da roca marTla raRaca SeeZlo, bedma<br />
gvimtyuna...“<br />
fridon zoiZe, romanis Zma: „skolidanve hqonda gadawyvetili,<br />
samxedro gamxdariyo. Cvens ojaxs samxedro xazi<br />
winaprebidan mogvdevs, babuaCemi, misi Zmebi, Cveni biZaS-<br />
40<br />
u<br />
v<br />
b<br />
h<br />
b<br />
kap kaprali<br />
kap rali<br />
roman roman zoiZe<br />
zoiZe<br />
vaxtang gorgaslis<br />
III xarisxis ordenosani<br />
1988-2008<br />
vilebi, yvelani samxedroebi iyvnen da arian. mec sasaz-<br />
Rvro policiaSi vmuSaob amJamad. roca bavSvobaSi gvekiTxebodnen,<br />
vin unda gamoxvideTo, orive jariskacs vambobdiT...<br />
Zalian uyvarda istoria, bevrs kiTxulobda da<br />
albaT, aqedanac modioda misi survili.“<br />
deda: „18 wlis rom gaxda, komisariatidan mowveva<br />
mouvida. jan-RoniT savse biWi iyo, kargi simaRlec hqonda<br />
da komisariatSi Semowmeba rom gauvlia, uTqvamT, es biWi<br />
pirdapir senakSi gavuSvaTo. weliwadi rom moixada savaldebulo,<br />
Semdeg gadavida kontraqtze. magram manamde saxlSi<br />
movida da gviTxra, kontraqts unda movawero xeli da<br />
mSoblebis Tanxmoba mWirdebao. vuTxari, jer samxedro<br />
bileTi aiRe, saxlSi dabrundi, sadme Caabare da iswavlemeTqi,<br />
magram verafriT daviTanxme... Senc da mamamac aucileblad<br />
unda moaweroT xelio.<br />
iseTi mizanswrafuli da mondomebuli iyo, rom ver<br />
SevewinaaRmdegeT. mamamisma uTxra, mami, Sen rogorc gagixardeba,<br />
ise moiqecio, es iyo da es...“<br />
Zma: „mec winaaRmdegi viyavi. veubnebodi senaki SoriameTqi.<br />
mag periodSi Sevitane sasazRvroSi sabuTebi da<br />
yoveldRe velodebodi, rom unda daerekaT. romansac veubnebodi<br />
gaiare testireba da Senc dagawyebineb-meTqi. Seni<br />
didi xaTri maqvs, Zmao, magram iq erTi oceuli biWebi vinc<br />
varT, yvelani gadavdivarT sainJinro aseulSio. sainJinro<br />
qimiuri aseuli, ase erqva maT aseuls. danaRmva, ganaRmva,<br />
sangrebis gaTxra... es iyo maTi misia. sakmaod safrTxilo<br />
da saSiSi profesiaa.<br />
maTze asec ambobdnen, cxovrebaSi or Secdomas uSveben,<br />
pirveli am profesiis arCevaa da meore Secdomas rom<br />
uSveben, ise iRupebian, mesame Secdomis dro aRar rCebaTo.<br />
vkiTxe maincdamainc es profesia ratom airCie-meTqi da
mipasuxa: - erTi nacnobi myavs, sainJinro aseulSia da<br />
roca am Temaze vlaparakobT, Zalian minda es yvelaferi<br />
viswavloo... minda, rom Cems mters ,,siurprizebi“ movuwyoo...<br />
oceulis biWebma movilaparakeT da am saqmes ver<br />
vuRalatebo.“<br />
2008 wlis agvistos omSi, erT oceulSi 9 jariskaci<br />
arc erT brigadas da danayofs ar daukargavs. yvelaze<br />
didi danaklisi sainJinro aseulma ganicada - maT Sindisis<br />
gmirebi uwodes, erT-erTi romani iyo.<br />
Zma: „mec maqvs wvrTnisa da aRWurvis programa gavlili<br />
da vici, rodesac Semadgenlobis 30% ikargeba brZolis<br />
dros, danayofi ukan ixevs. es sisxlis dakargvas niSnavs, 9<br />
adamiani oceulisTvis Zalian bevria... mainc ar moeSvnen<br />
da bolomde gmirulad ibrZoles...“<br />
deda: „16 agvistos zustad erTi weli Seusruldeboda,<br />
rac kontraqts moawera xeli, magram 11 agvistos, SuadRis<br />
mere yvelaferi gaCerda...<br />
rac kontraqtze iyo, sam TveSi erTxel Tu amovidoda<br />
saxlSi. sul menatreboda da gzas gavyurebdi. pirvel<br />
ivlisamde bolo ori kvira Svebuleba hqonda aRebuli da<br />
saxlSi iyo amosuli. Zalian ucnaurad iqceoda. saxlSi<br />
rom modioda, ar undoda, rom dameZina, surda sul masTan<br />
vyofiliyavi. metyoda xolme, deda bavSvobaSi, rom iavnanas<br />
mimRerodi, erTxel ise mimRereo.... oTaxSi iyo wamowolili<br />
da ,,gaputulo glexis Svilo“ wavuRiRine, eg ar<br />
gamagonoo da maSin ,,visi bedisa xar meTqi“- vumRere.<br />
gaiRima. im Rames bevri vilaparakeT, sanam cols moviyvan<br />
jer bina unda viyidoo, mere warmoidgina, rogori qorwili<br />
eqneboda. Seyvarebuli hyavda da seqtemberSi daojaxebas<br />
apirebdnen... ar uyvarda am Temaze bevri saubari. marto<br />
is viciT, rom quTaiseli gogo uyvarda. marto Cveni karis<br />
mezobels, Tavis Tanaklasel gogonas uyveboda-xolme mis<br />
ambebs. marto misTvis uTqvams omSi var da dedaCems ar<br />
uTxrao... mxolod is vici, rom gogo quTaiselia, warmo-<br />
SobiT aWaridan. mSoblebi saberZneTSi hyolia da Turme<br />
romans exveweboda kontraqti daarRvie, jarimis fuls<br />
Cemi mSoblebi gadmogiricxaven da Cvenc saberZneTSi wavideTo...<br />
Seyvarebulis Zmamac daureka, ukve siZed miaCnda<br />
romani da manac uTxra: wamodi jarimis fuls Cven gadmogiricxavTo,<br />
magram ar qna... me Tu Sevqmni, Cemi xeliT<br />
Sevqmni cxovrebaso... xuT Svilze ocnebobda...<br />
roca pirveli xelfasi aiRo, 90 lariani telefoni<br />
iyida. saxlSi rom movida vuTxari, deda es ra giyidia,<br />
ori Tvis xelfasi aiRe da cota normaluri mobiluri<br />
geyida-meTqi. miTxra, dedi rom dagirekav, xom dageleparakebio<br />
da meti ra mindao... bolos garderobi miyida, xumrobiT<br />
miTxra kidec, erTi ujra Cemiao... 6 seqtembers ufrosi<br />
ZmisSvili erTi wlis xdeboda. meubneboda, iseTi raRac<br />
unda vuyido, rom mTeli cxovreba darCes samaxsovrodo...<br />
Zmis Svils bolo saCuqari, velosipedi uyida... mTel<br />
ojaxs romani inaxavda...“<br />
Zma: „mdinareze CavdiodiT da iq vsvamdiT xolme luds.<br />
saRamos saxlSi rom movdiodiT ezoSi videqiT da vlaparakobdiT.<br />
deda fanjridan gadmogvZaxebda-xolme, amodiTo.<br />
romani ki etyoda ,,deda, samSoblo - cxinvali gvixmobso“.<br />
es fraza amoiCema bolo erTi kvira da am sityvebs xSirad<br />
imeorebda. rogorc aRmoCnda am yvelaferSi raRac gamoZaxili<br />
iyo...“<br />
deda: „pirvel agvistos senakSi unda gamocxadebuliyo.<br />
kviras wavida saxlidan, meore kviras isev unda Camosuliyo,<br />
megobris mejvare iyo da qorwilSi modioda. im<br />
dRes, roca senakSi midioda, wveri mamamisma gaparsa, ra<br />
lamazi xar mamio, moefera mamamisi da romanma uTxra: ,,is<br />
urCevnia mamulsa, rom Svili sjobdes mamasao...“ es iyo<br />
misi bolo sityvebi. Caicva da saxlidan gavida... megobari<br />
manqaniT ezoSi elodeboda, mas unda waeyvana senakSi...<br />
fanjridan vuyurebdi rogor Cavida kibeebze. Cajda manqanaSi<br />
da xeli damiqnia, aba, Tqven iciTo...“<br />
manqana ramdenime wuTi gaunZrevlad mdgara, Semdeg saxlisTvis<br />
biWebs ramdenime wre daurtyamT da wasulan.<br />
romani megobris qorwilSic ver Camovida, iq idga sadac<br />
mis qveyanas gmiri yvelaze metad sWirdeboda...<br />
ojaxis wevrebs cxel wertilSi yofnis ambavs bolomde<br />
ar umxelda, roca daWrili Zmas esaubra, uTxra fexi<br />
41
mivartyi manqanidan Camosvlisas da gadayvlefili maqvso...<br />
14 agvistos gaigo ojaxma es ubedureba... bolomde<br />
egonaT, rom senakis tyeSi iyo... Sindisis gmirebi uwmindesis<br />
daxmarebiT gadmoasvenes. romanis gardacvalebis<br />
ambavs misi TanamebrZolebi, canava, kalmaxeliZe da CitiZe<br />
Seeswrnen, isini daWrilebi iyvnen mis Soriaxlos, sami<br />
dRis Semdeg ipoves, samive komaSi iyo, hospitalSi gaacocxles...<br />
Sindisis tragedias mxolod isini gadaurCnen.<br />
dRes biWebi yvebian istorias, romelic did tkivilTan<br />
erTad gulSi siamayis grZnobas acocxlebs...<br />
isini idgnen iq, sadac gmirebi erTxel da samudamod<br />
dgebian -<br />
saqarTvelos sadarajoze.<br />
umc. umc. serJant<br />
serJanti<br />
serJant<br />
aleqsandre aleqsandre on onian on ian iani ian<br />
aseTi aseTi gmiroba marto qarTvels Tu SeuZlia, es, albaT,<br />
yvelaze Semzaravi tragediaa da kidev erTi dasturi<br />
qarTuli sulis siZlierisa. aleqsandre oniani roman<br />
zoiZis naTlia iyo... aq Sindisis tragedia grZeldeba...<br />
roman zoiZe ukve sisxlisgan icleboda, alekos sTxovda:<br />
damtove, Tavs uSveleo, ar dagtoveb da arc maT CavbardebiTo,<br />
- iyo naTliis pasuxi, mtkice da saboloo, gadawyvetileba<br />
ukve miRebuli hqonda...<br />
mamao Cveno waikiTxes - naTliam da naTlulma, xelebi<br />
auwevia onians, bolos Turme aRarc esrodnen rusebi...<br />
rogorc gadarCenili biWebi amboben, maTi tyved ayvana<br />
undodaTo. Rimilnarevi saxiT miiwevdnen rusi samxedroebi<br />
qarTveli gmirebisken. onians fexebSi hqonda damaluli<br />
gaaqtiurebuli `limonka~ da mtris moaxloebas eloda.<br />
swored am dros gaisma afeTqebis xma... naTlia-naTlulis<br />
gmirobam bevri jariskacis sicocxle ixsna. maT<br />
mteri saaTnaxevris ganmavlobaSi SeaCeres SindisTan da,<br />
sakuTari sisxlis fasad, yvelaze didi danakargic mouta-<br />
42<br />
u<br />
v<br />
b<br />
h<br />
b<br />
vaxtang gorgaslis<br />
I xarisxis ordenosani<br />
1988-2008<br />
nes rus agresorebs.<br />
elene oniani, da: `alekom da romanma erTmaneTi senakSi,<br />
jarSi msaxurobis periodSi gaicnes. zoiZe mosanaTli<br />
iyo da Cemi Zma saxlSi gveubneboda-xolme, erTi biWia<br />
jarSi da unda movnaTloo... TviTon alekoc gvian moinaTla,<br />
daaxloebiT 23 wlis iqneboda. amis miuxedavad,<br />
yvela dResaswauls eswreboda da swamda uflis.<br />
erT dRes, rodesac davureke, miTxra, rom naTlia gavxdio.<br />
pirveli da ukanaskneli naTluli iyo Cemi ZmisTvis<br />
roman zoiZe...<br />
samwuxarod, misi naTluli ver gavicaniT. mxolod<br />
Cemi umcrosi Zma icnobda.<br />
... verafriT vukavSirdebodiT alekos. mis megobrebTan<br />
daviwyeT rekva. erTma misma TanamebrZolma miTxra, roca<br />
Wurvi Camoagdes liandags aqeT viyavi mofarebuli da<br />
aleko liandagis meore mxares imalebodao.<br />
brZolis velze mamacurad yofila, daWrilebi gadmohyavda<br />
da yvelafers uxmod akeTebda. im biWebma gviTxres<br />
mere, bolos Segvrcxva biWebs da Cvenc vexmarebodiTo...<br />
erT-erTi Cveni saubris dros vTxove, iaraRi xom Caaba-reT<br />
da wamodi, dedaSeni Zalian cudadaT aris da veravin<br />
gaigebs, mand iqnebi Tu ara-meTqi. miTxra, ras meubnebi, axla<br />
vWirdebi aq xalxs da vinc ukan brundeba, yvelas pasuxi<br />
moeTxovebaTo...<br />
daWrilebi erTad Seuyvania SenobaSi. ormxrivi srola<br />
mimdinareobda. 17 biWi iyo daaxloebiT daWrili. tyviebi<br />
gamoleviaT da erTaderTi `limonka~ hqondaT darCenili...<br />
daWrili biWebi exvewebodnen, wadi, Sen mainc gaaswari<br />
rusebso. SeeZlo wasuliyo, magram ar datova arc<br />
erTi... naTluli, zoiZec exveweboda, `svani~ wadio (ase<br />
eZaxdnen jarSi), magram ar dautovebia... mere biWebs uTqvamT,<br />
sisxli mainc waisvi da Caweqi, viTom daWrili xaro,<br />
magram azri ar hqonda, sakontrolod mainc esrodnen da<br />
Seamowmebdnen cocxali iyo, Tu ara...<br />
zoiZe ukve sisxlisgan icleboda, nu geSinia, ar dagtoveb<br />
da arc maT CavbardebiTo, uTqvams alekos....<br />
bolos Turme aRarc esrodnen, Rimiliani saxiT miiwevdnen<br />
maTken rusebi. rogorc biWebi yvebian maTi tyved<br />
ayvana undodaT. daWrilebi bolomde exvewebodnen gaiqeci,<br />
Cveni gulisTvis ratom unda moikla Tavio, magram...<br />
amaT tyved ar CavbardebiT. `limonka~ gauxsnia, danar-<br />
Cenebs Tvalebi dauxuWavT da afeTqebis xmac gaisma...<br />
aleqsandre oniani 1981 wlis 9 marts daibada, mraval-<br />
Svilian ojaxSi. ori da da ori Zma hyavda. lentexSi,<br />
sofel SaxunderSi gaizarda. sanimuSo bavSvi yofila.<br />
cxra klasis daamTavrebis Semdeg moixada savaldebulo.<br />
pirvelad umcrosi Zma wavida kontraqtze, Semdeg - leqso.<br />
mama rva wlis win gardaecvalaT da ojaxze zrunva<br />
biWebma ikisres.<br />
elene oniani, da: `roca kontraqtze midioda, winaaRmdegoba<br />
ar hqonia ojaxidan, radgan leqso iseTi adamiani<br />
iyo, romelic rasac ityoda, aucileblad gaakeTebda... vazianSi<br />
msaxurobda, Semdeg senakSi ZmasTan erTad gadavida.<br />
xelfass roca aiRebda saCuqrebs yidulobda CvenTvis,<br />
disSvilebze gagiJebuli iyo. didi amagi hqonda maTze.<br />
dasaojaxebeli iyo, magram, rogorc viciT, hyavda Seyvarebuli...<br />
ambobda, jer umcrosi Zma unda davniSnoo...<br />
sxvanairi pirovneba iyo. dedaze giJdeboda da Zalian<br />
xSirad adioda mis sanaxavad.<br />
... omamde 10 dRiT adre, lentexSi, saxlSi iyo asuli.<br />
am aTi dRis ganmavlobaSi, Zalian Secvlili yofila.
dReidan Cveni Jurnali Tanamedrove saqar-<br />
Tvelos gmirebs gagacnobT... 2008 wlis agvistoSi<br />
gmirulad daRupul qarTvel vaJkacebs.<br />
es saSuri proeqti gamomcemloba `praimtaimsma~<br />
ganaxorciela da xelisuflebisagan miviwyebuli<br />
gmirebi ukvdavyo. am saqmeSi Cvenc<br />
gvsurs wili SevitanoT da amerikaSi mogiyveT<br />
maTi gmiruli istoriebi.<br />
saerTod Tbili da mosiyvarule iyo, sxvanairad iqceodao,<br />
amboben. mTeli sanaTesao Semouvlia. yvela unaxavs, bolos<br />
uTqvams, SeiZleba veRar amovideo...<br />
saxlidan daaxloebiT 1 agvistos gavida. dedaCemi<br />
mTaSi iyo asuli, cxvari hyavda ayvanili. sanam saxlidan<br />
wavidoda, asula mTaSi dedasTan da gamomSvidobebia...<br />
cudi winaTgrZnoba gvqonda. im kviraSi, roca omi daiwyo<br />
gulze Camokidebuli ori jvari gamityda...<br />
roca deda sainformacio gamoSvebebSi ambebs igebda,<br />
aleko giJdeboda, eubneboda - nu ujerebo.<br />
bolos ra ricxvSi velaparake aRar maxsovs, magram<br />
maxsovs, rogor gavigone sxva biWebis xma, gaviqeciT biWeboo<br />
da telefoni gaiTiSa...<br />
Cemi ufrosi Zma cixeSia da man dagvireka - omi daiwyoo...<br />
orive waiyvaneso. maSinve umcros Zmas, sozars<br />
davureke, mere alekosac da orivem miTxres senakSi varT,<br />
araferi ar xdebao. ver davijere, rom omi iyo qveyanaSi...<br />
Semdeg gavigeT senakis baza daibombao. alekos davureke,<br />
miTxra, rom yvelaferi kargadaa, araferze inerviuloTo.<br />
televizori CavrTe da maSinve mivxdi, rom saSineleba<br />
trialebda qveyanaSi... umcros Zmas veRar vukavSirdebodiT...<br />
11 agvistos ufrosi Zma mirekavs cixidan da meubneba,<br />
rom sozars davukavSirdi, sadRac aris, magram ver<br />
ambobs, sad ariso. areuli aqvs goneba, Zalian mZime dReSia<br />
da iqneb, rogorme daexmaroTo...<br />
mTeli Rame telefoni xelSi meWira, rom romelimes<br />
daereka da ar CamZineboda. Ramis 4 saaTze sozarma dareka,<br />
xaragaulis tyeSi var, gadavrCio. xaragaulis sasaflaoebze<br />
sZinebiaT biWebs... saSinel mdgomareobaSi iyo...<br />
sozari gadarCa... me vxvdebodi, aleko cocxali rom<br />
yofiliyo, aucileblad damirekavda.<br />
micvalebuli sami dRis Semdeg mogviyvanes... yvelas<br />
scodnia, rogor da ra viTarebaSi daiRupa, Cven mere gviTxres,<br />
misi gmirobis ambavi... erT-erT interviuSi rusi jariskaci<br />
yveba, Cvenma ufrosma gviTxra, aseTi jariskacebi me rom<br />
myoloda, Zalian amayi viqnebodio da brZaneba gaucia, rom<br />
es gardacvlili biWebi ar gaeZarcvaT. maT saamayod ibrZoles<br />
Tavisi qveynisTviso.<br />
bolos svaneTSi rom yofila, mamis saflavze iyo asuli,<br />
raRac mTasaviTaa da uTqvams, ra kargi adgilia, rom movkvdebi,<br />
aq davimarxebio. Cems biZaSvils uTqvams, ra dros es<br />
aris, Cvenamde aq bevri daimarxebao... aleko im adgilze<br />
davkrZaleT...<br />
saSinelia mis gareSe cxovreba. erTi ocneba hqonda,<br />
undoda, rom didi saxli eyida da yvela dedmamiSvils<br />
erTad gvecxovra.~<br />
es ocneba aleqsandre onians auxdeneli darCa. samagierod,<br />
man samudamod daimkvidra adgili eris saamayo istoriaSi,<br />
iseve, rogorc agvistos omSi gmirulad daRupulma<br />
qarTvelma vaJkacebma. dRes maTi saxeli yvelam icis...<br />
Sindisis sisxliani tragedia, 17 gmiris saxels iTvlis.<br />
damaxsovrebuli yava<br />
namdvili istoria<br />
erTxel erT-erTi radiosadgurSi stumrobisas<br />
cnobilma italielma poetma, mweralma<br />
da scenaristma tonino gueram aseTi istoria<br />
mohyva:<br />
- erTxel me da de sika misi filmis ”qorwineba<br />
italiurad” scenarze vmuSaobdiT. amis-<br />
Tvis neapolSi momixda Casvla. de sikam niSnismogebiT<br />
miTxra: vici rom CrdiloeT italielebs<br />
samxreTelebi naklebad giyvarT. axla iseT<br />
rames gaCveneb, ris gamoc samxreTelebi ufro<br />
Segiyvardeba.<br />
de sikam yavaze dampatiJa. Cven davsxediT<br />
sazafxulo kafeSi, romelic sadguris moedanze<br />
iyo ganTavsebuli. saSinlad cxeloda da<br />
kafes kari Ria iyo. Semovida ori axalgazrda<br />
mamakaci da mimtans uTxres:<br />
- xuTi yava, ors aqve davlevT, sams ki davimaxsovrebT!<br />
maT marTlac xuTi finjani yavis safasuri<br />
gadaixades. TiTo-TiTo finjani yava dalies<br />
da wavidnen.<br />
me de sikas mivutrialdi: - ras niSnavs damaxsovrebuli<br />
yava?<br />
de sikam miTxra: moicade!<br />
Semodian axalgazrdebi, gogonebi, vaJebi,<br />
Cveulebrivad ukveTaven yavas, safasurs ixdian,<br />
svamen da midian.<br />
kafeSi solidurad Cacmuli mamakacebi Semovidnen.<br />
isini samni iyvnen, magram Svidi yava SeukveTes:<br />
- sams davlevT, oTxi davimaxsovroT.<br />
Svidi yavisas ixdian, svamen sam finjan yavas<br />
da midian.<br />
Semdeg erTma biWma SeukveTa ori finjani,<br />
erTi dalia, erTic daimaxsovra.<br />
me de sikas vuyurebdi, is - dumda.<br />
SuadRe dadga. mze anaTebda. gaRebul vagzalis<br />
win mdebare moedani mzis TvalismomWrel<br />
sinaTleSi iyo gaxveuli. am sinaTleSi nelnela<br />
Crdili gamoikveTa. kafeSi wynarad Semovida<br />
aCaCul-daCaCuli maTxovari. man aqeTiqiT<br />
moridebiT mimoixeda, Semdeg barmens Cumad,<br />
Zlivs gasagonad mimarTa:<br />
- damaxsovrebuli yava aris?<br />
43
Tumca dRes Tbilisis quCebSi kvlav<br />
gamoCnda da es `molandeba~ ar aris -<br />
qarTveli mwerali, msaxiobi da kinoreJisori<br />
samSoblos daubrunda da<br />
isev iseTivea, rogoric iyo, erTaderTi<br />
- WaRara morevia, STabeWdilebas ki<br />
isev danaxvisTanave axdens. arasodes<br />
damaviwydeba redaqciaSi stumrobisas<br />
misive pijakis jibidan iatakze gadmovardnili<br />
kovzi, romelic aiRo da<br />
miTxra: - es kovzi, diliT rom visauzme,<br />
gavrecxe, WurWlis saSrobze unda<br />
damedo, magram Tan gamomyolia. kidev<br />
kargi - gzad viRacis ojaxur<br />
kafeSi Cemi usayvarlesi ispanaxis mxali<br />
davinaxe da am kovziT mivirTvio.<br />
- rogor gaZeliT amden xans ukrainaSi<br />
kacma, romelic ambobda, saqarTveloze<br />
Zvirfasi araferi maqvso?<br />
- rogorc Zleben isini, visac sam-<br />
Soblos putCistebis sisxliani xrova<br />
xelidan hglejs. magram gagdebamde<br />
ukrainaSi Tavad zviad gamsaxurdiam<br />
mimavlina elCad. vuTxari, iq ra unda<br />
gavakeTo-meTqi da - rasac aq akeTeb,<br />
ukrainaSi ukrainuli ena unda daicvao.<br />
samSobloSi dabrunebis neba mxolod<br />
2000 wels damrTo saqarTvelos<br />
mTavrobam. magram veRar Camovedi -<br />
Cemi movaleobebi mqonda Sesasrulebeli.<br />
magaliTad, valebi unda gamestum-<br />
44<br />
qarTul enaSi kacis dasaxasiaTeblad mravali sxarti sityvaa. zogi<br />
aRgafrTovanebs, zogic guls mogiklavs. magaliTad, sityva `uferuli~<br />
adamians spobs, - es imas niSnavs, rom kaci SeiZleba asjer naxo, magram ar<br />
dagamaxsovrdes, arsebobs iseTi xalxic, romelsac erTxel naxav da arasodes<br />
dagaviwydeba. magaliTad, guram petriaSvili, - is yovelTvis axerxebda<br />
da axerxebs, Tqvas Tundac erTaderTi sityva da samudamod CagrCes gul-<br />
Si. ase iyo 1992 welsac. visac erTxel mainc unaxavs gaqanebuli omis<br />
dros televiziiT gamosuli damoukidebeli saqarTvelos uzenaesi sabWos<br />
wevri guram petriaSvili, gamoricxulia, an is daviwyeboda, anda misi<br />
`mogelandebiT!~ mas mere 20 weli am sityvas xalxi sxvadasxva konteqstiT<br />
imeorebda. Tavad guram petriaSvili mas Semdeg aRaravis unaxavs...<br />
rebina - dalxinebulad ar vcxovrobdi.<br />
magram madloba RmerTs, mainc vcxovrobdi.<br />
amaSi is damexmara, rom Cemi<br />
coli ukrainelia. umcrosi Svili<br />
waviyvane da jer colis mSoblebTan<br />
vcxovrobdi, mere bebia-babuis saxlSi.<br />
rezo CxeiZe da misi damsaxurebiT<br />
naswavli xelobac damexmara. bevri<br />
iviwyebs sikeTes, magram me ver daviviwyeb,<br />
- rezo CxeiZem rusebs pirdapir<br />
xelidan gamohglija TbilisSi kinosareJisoro<br />
fakulteti da me am fakultetze<br />
vswavlobdi Tengiz abula-<br />
Zis saxelosnoSi. mivedi am xelobiT<br />
Cernigovos televiziaSi da gadaviRe<br />
Svidi multfilmi `ku-ku-ku, anu samjer<br />
ku~. es aris ambavi kusa da mis gasa-<br />
Tbilisis<br />
quCebSi<br />
`mogelandebi~<br />
gamoCnda<br />
Wirze. Zalian moewonaT iqaur bav-<br />
Svebs. mere gadavedi kievSi, iqac gadaviRe<br />
mxatvruli filmebi. Tanac vwerdi<br />
(rusuladac) werilebs, leqsebs, zRaprebs<br />
(cxadia, qarTulad - enas xom<br />
ver vuRalateb) - me bevri ram SemiZlia,<br />
magram sinamdvileSi mainc namdvili<br />
mezRapre var, bavSvebs uyvarT<br />
Cemi zRaprebi. mweralma nino sadRobelaSvilma,<br />
me rom ukrainaSi viyavi,<br />
maSin dauwera Tavis bavSvobas, - naxe,<br />
is kaci, Sen rom geSinoda, televizor-<br />
Si rom gamodioda da `mogelandebio~,<br />
- iZaxoda, ra keTili yofila, ra kargi<br />
zRaprebi aqvs dawerilio.<br />
- mec Zalian miyvars Tqveni zRaprebi.<br />
marTla, maSin vis aSinebdiT, `moge
landebiTo~?<br />
- Tqven ar geubnebodiT, imaT veubnebodi,<br />
vinc tyvia isrola. is ki ara,<br />
imasac vpirdebodi, rom mogelandebiT,<br />
fanjridan gadaxtebiT-meTqi. magram<br />
sindisis natamali ar hqoniaT da ras<br />
gadaxtebodnen. zviad gamsaxurdias abralebdnen,<br />
200 milioni dolari moipara<br />
saqarTvelodano da mere gairkva,<br />
rom am fulis waRebas Turme erTi<br />
konteineri sWirdeboda... magaT am laparakiT<br />
vebrZodi - roca rame `mogelandebiT~-is<br />
msgavss vityodi, srola<br />
Zlierdeboda, Tu gavCerdebodi, misustdeboda.<br />
oTar CxeiZem Tqva Tavis romanSi<br />
- `gadatrialeba~, - rac guramma<br />
gaakeTa, imas ciceronic ver gaakeTebda,<br />
gurami laparakobda srolis dros, ciceroni<br />
- parlamentSio.<br />
- Tqven aseTi maprovocirebeli<br />
ukompromisobiT manamdec iyaviT cnobili<br />
da nervebs bevrs `putCamdec~ uSlidiT.<br />
- riT? axla bevr maSindel put-<br />
Cistze laparaki aRarc minda, radgan<br />
am sisxlianobisTvis RmerTmac miago,<br />
magram me vuSlidi, Tu aqeT miSlidnen?<br />
ar vilaparakeb imaze, rac kargad ar<br />
vici da ra vici kargad, es namdvilad<br />
vici. aristoteles davimowmeb: isic<br />
ambobda, rom `namdvili codna aris is,<br />
roca ici, ra ici da ra - ara~. me ki<br />
kargad vici qarTuli ena da masze<br />
vlaparakobdi. medavebodnen da raRacebs<br />
mabralebdnen enis ucodinarni.<br />
magaliTad, momaweres, TiTqos moviTxovdi,<br />
rom violinosTvis dagverqmia<br />
yelfandura. putCis Semdeg erTma kacma<br />
isic ki Tqva, - rogor ar momewyo<br />
putCi, roca petriaSvils undoda violinosTvis<br />
yelfandura daerqmiao! magram<br />
me vambobdi, rom Cven, qarTvelebma<br />
unda vilaparakoT qarTulad da roca<br />
ase vilaparakebT, maSin SeiZleba violinos<br />
yelfandurac davarqvaT-meTqi.<br />
rusebi da ukrainelebi rom violinos<br />
skripkas eZaxian, amitom iq gadatrialebas<br />
awyobs vinme da xalxs xocavs?<br />
- arc operaSi SevardnilxarT pu-<br />
Cinis `turandotis~ warmodgenaze da<br />
msaxiobebisTvis ar giyviriaT, rad gWirdebaT<br />
es rusuli operao?<br />
- eg germaniaSi myofma erTma `politikosma~<br />
Tqva da mere vaxtang kikabiZem<br />
gaimeora, - petriaSvili evropas-<br />
Tan urTierTobas gviSliso. ese igi,<br />
me, Teatralur institutSi gazrdilma<br />
kacma, ar vicodi, rom puCini rusi ki<br />
ara, italieli iyo? sinamdvileSi ki<br />
kulturis ministrad daniSnul gogi<br />
xoStarias Sevyevi operaSi da Tanac<br />
maSin, roca araviTari speqtakli iq<br />
ar iyo da iqaur muSakebs vuTxari, -<br />
megobrebo, vatyob, rom giyvarT rusuli<br />
operebi da amitomac mReriT rusulad<br />
`turandots~, magram Tu rusuli<br />
operebi giyvarT, rusulad im-<br />
RereT `boris godunovi~, `turandoti~<br />
ki italiurad-meTqi. urCxuloba<br />
damabrales. ras igoneb, ras mabraleb,<br />
Se kaco, cotani arian namdvili ur-<br />
Cxulebi?!<br />
- msaxioboba namdvilad aravis daubralebia<br />
TqvenTvis, qarTul filmeb-<br />
Si Tqveni epizoduri rolebi marTlac<br />
brwyinvalea. visac unaxavs, ar daaviwydeba,<br />
rogor gaqvT mxarze amosuli<br />
naZvi goderZi Coxelis filmSi.<br />
- dabraleba ara, magram viRacas<br />
Cemi dacinva rom unda, ambobs, - yvela<br />
filmSi Tavis Tavs TamaSobso. kaco,<br />
yvela filmSi Tu yvelas me vTamaSob,<br />
- kagebeSniksac, parikmaxersac, mebaResac<br />
da yvelas hgonia, rom es namdvilad me<br />
var, ese igi, tyuilad damcinian! mag<br />
films `werili naZvebs~ hqvia. erTi<br />
leqsi maqvs - `CameZina mindorSi er-<br />
Txel, rom gaviRviZe, vnaxe, viRac dabneul<br />
mebaRes zed Cems mkerdze pawawina<br />
nergi daergo da rogorc wamoviwie,<br />
nergma amoikvnesa~. waukiTxavs goder-<br />
Zis es leqsi da meubneba, - guram, Sens<br />
leqsze scenari davwere da aucileblad<br />
Sen unda gadagiRoo. borjomSi rom<br />
viRebdiT, biWebi damdevdnen, - aba, mxari<br />
gvaCvene, marTla amogivida eg nergio?<br />
veubnebodi, - amomdis, aba, ra! saRamos<br />
gadaWris goderZi da dilas isev mezrdeba-meTqi.<br />
mere wamovedi TbilisSi,<br />
gadis kino, uyurebs Cemi ufrosi go-<br />
dilaadrian nawvimar baRs<br />
vucqer fanjridan<br />
da Tvals varideb<br />
baRis erT kuTxes;<br />
iq mowyenili da fiqriani<br />
dgas patara xe alublisa,<br />
pirvelad rom<br />
dakrifes guSin.<br />
gona, am filmSi ormoSi rom Camagdeben<br />
da uceb iseTi tirili amouSva,<br />
veRar vaCereb, - ratom tiri, Svilo, ar<br />
var im ormoSi, ager var Sen gverdiTmeTqi,<br />
magram verafriT gavaCere.<br />
- amaze gamaxsenda Tqveni naTqvami -<br />
mTawmindaze filipe maxaraZe amosaTxrelia<br />
saflavidan da egeba, Cemma Svilma<br />
amoTxaroso. is marTlac amoTxares,<br />
magram saflavidan amoTxra sworia?<br />
- me ar var arc vinmes mkvleli,<br />
arc vinmes amomTxreli. filipe maxaraZe<br />
suleli iyo. magisTana suleli<br />
bevri gvyavs da axla magas rom mivyveT,<br />
daiwyeba saflavebis Txra. cotaa, vinc<br />
daumsaxureblad daidga Zegli? me is<br />
kaci var, romelic dabadebisas xelidan<br />
gauvarda bebiaqals da Tavi im kuTxiT<br />
daartya, rom ukurnebeli optimizmi<br />
Sehyroda. ara marto filipe, zogadad<br />
ar varT qarTvelebi Wkua-damjdarni,<br />
RvTismSobeli rom ar gvifaravdes, Cven<br />
qveyanas gavanadgurebdiT. yvela qar-<br />
Tvels unda, iyos saqarTvelos gadamrCeneli,<br />
magram vTqvaT, es qarTveli<br />
aris vinme RobeglejiaSvili, mas unda<br />
rom am gadarCenas mxolod misi, ker-<br />
Zod, RobeglejiaSvilis saxeli daerqvas<br />
da Tu ase ar daerqmeva, mzad aris,<br />
saqarTvelo daangrios. frangebi amboben,<br />
Cveni naklovaneba Cveni Rirsebis<br />
gagrZelebaa da Tu moviSoreT naklovaneba,<br />
maSin SeiZleba Rirsebac mogvSordes<br />
da gadaviqceT sxva erad, romelsac<br />
eqneba axali Rirseba, magram<br />
aRar eqneba Zvelio. ase varT Cvenc, es<br />
yvelaferi, - putCic, SevardnaZec, saakaSvilic...<br />
aucilebladac unda yofiliyo,<br />
rom am droSi dabadebuliyo da<br />
gazrdiliyo is axalgazrdoba, romelmac<br />
adamianis sulieri sikvdili -<br />
Rirsebis sikvdili gaaprotesta (laparakia<br />
aqciebze `Zirs wameba cixeebSi~).<br />
didi xania ase amayad da aRtacebiT<br />
aRar gamixedavs, rogorc maT vuyurebdi<br />
Tbilisis quCebSi. ai, swored aseTi<br />
`siurprizebis~ gamo venanebiT RvTismSobels<br />
gadasaSeneblad...<br />
eTer eraZe<br />
45
misamarTze misvlisTanave davusignale.<br />
ramdenime wuTiani lodinis Semdeg<br />
isev davaWire sayvirs. vinaidan es Cemi<br />
bolo gamoZaxeba iyo da samuSao dRes<br />
vasrulebdi, vifiqre wavsuliyavi, magram<br />
amis nacvlad manqana quCaSi davtove,<br />
avakiTxe da karze davakakune.<br />
- erTi wuTiT, - pasuxad susti, moxucebulis<br />
xma gaisma. karsmiRma raRacis<br />
Zirs davardnis xmac momesma.<br />
xangrZlivi pauzis Semdeg kari gai-<br />
Ro. Cems win idga tanmorCili, oTxmocdaaTamde<br />
wlis asakis qalbatoni. tanT<br />
CiTis kaba ecva, Tavs emosa pilboqsis<br />
qudi koxtad mimagrebuli vualiT, zustad<br />
iseTs, 1940-ani wlebis filmebSi<br />
rom vxvdebodiT.<br />
gverdiT patara neilonis Cemodani<br />
edga. binaSi iseTi STabeWdileba Segeqmneboda,<br />
TiTqos didi xania aravis ucxovria.<br />
aveji zewrebiT iyo dafaruli,<br />
saaTic ki ar ekida kedelze, verc tkbileulobas<br />
da WurWels dainaxavdi<br />
samzareulos daxlze. mxolod erTi<br />
muyaos yuTi idga kuTxeSi - savse fotoebiT<br />
da SuSis nakeTobebiT.<br />
- xom ver gaitandiT Cems CanTas<br />
manqanaSi? - mokrZalebulad mkiTxa man.<br />
Cemodani gavitane da ukan moxucis<br />
dasaxmareblad Semovbrundi. man mklavze<br />
CamWida xeli da neli svliT daviZariT<br />
manqanisken. xSirad maxsenebda madlobas<br />
sikeTisTvis.<br />
es araferia, - vpasuxobdi, - vcdilob<br />
Cems mgzavrebs ise moveqce, rogorc visurvebdi<br />
dedaCems moqceodnen.<br />
- oh, ra kargi biWuna xar, - gauxarda<br />
Cemi pasuxi.<br />
roca manqanaSi CavsxediT, momawoda<br />
46<br />
misamarTi da mkiTxa, SevZlebdi Tu ara<br />
qalaqis centriT gavlas.<br />
- es arc is mokle gzaa, - vupasuxe<br />
umal.<br />
- oh, es ar Semawuxebs, arsad meCqareba,<br />
davrdomilTa ukanasknel TavSesafarSi<br />
mivdivar.<br />
gavxede sarkidan, Tvalebi ubrwyinavda.<br />
- ojaxi aRar myavs, - saTno, rbili<br />
xmiT ganagrZo, - eqimebma miTxres, bevri<br />
dro aRar damrCa. mSvidad mivaRwie<br />
dasasruls da Cemi mricxveli gamoirTeba.<br />
- romeli gziT isurvebT wasvlas?<br />
- SevekiTxe.<br />
Semdegi ori saaTi qalaqSi davdiodiT.<br />
maCvena Senoba, sadac erT dros<br />
liftis operatorad muSaobda. gaviareT<br />
im ubanSic, meuRlesTan erTad<br />
rom cxovrobda, axaldaqorwinebuli.<br />
misi TxovniT SevaCere manqana avejis<br />
sawyobis win, romelic adre sacekvao<br />
darbazi yofila, sadac ymawvilqalobisas<br />
dadioda.<br />
zogjer SemaCerebda gansakuTrebul<br />
SenobebTan Tu kuTxesTan, ijda usityvod<br />
da gascqeroda wyvdiads fiqreb-<br />
Si CaZiruli.<br />
mzis pirveli sxivis gamoCenisTanave,<br />
uecrad miTxra rom daiRala da wayvana<br />
mTxova. mgzavroba uxmod gavagrZeleT<br />
daniSnulebis adgilisken.<br />
iq misulT dabali Senoba dagvxda<br />
- patara sanatoriums Camohgavda misasvleli<br />
gziT, romelic Sedioda TaRebian<br />
SesasvlelSi.<br />
misvlisTanave manqanas ori sanitari<br />
mouaxlovda, romlebic gamoirCeodnen<br />
mzrunvelobiT da sifrTxiliT.<br />
niu-iorkis<br />
iu-iorkis<br />
iu-iorkis<br />
taqs taqsis taqs<br />
taqs taqsis taqs is<br />
is<br />
mZRolis<br />
mZRolis<br />
mZRolis<br />
mZRolis<br />
monaTx monaTxrobi:<br />
monaTx<br />
monaTx monaTxrobi:<br />
monaTx robi:<br />
robi:<br />
Tvals adevnebdnen mis yovel moZraobas.<br />
rogorc sCans, elodebodnen kidec.<br />
gavaRe sabarguli da amoviRe patara<br />
Cemodani. qalbatoni ukve invalidis<br />
etlSi CaejinaT.<br />
- ramdeni mmarTebs Tqveni? - mkiTxa<br />
da Tan xelCanTisken waiRo xeli.<br />
- araferi, - vuTxari me.<br />
- Tqvenc xom unda iarseboT?<br />
- sxva mgzavrebic arseboben! - vupasuxe.<br />
daufiqreblad davixare da gadavexvie.<br />
man gulSi Camikra mWidrod.<br />
- Tqven moxuc qalbatons sixarulis<br />
wuTebi aCuqeT, - warmoTqva man.<br />
xeli movuWire da davemSvidobe.<br />
gavuyevi dilis mqrqal Suqs. Cems ukan<br />
kari daiketa da mas cxovrebis daxurvis<br />
xma hqonda.<br />
im cvlaSi meti mgzavri aRar amiyvania.<br />
davxetialobdi umiznod, fiqrebSi<br />
dakarguli. dRis bolomde metyvelebac<br />
ki miWirda.<br />
warmovidgine - ra moxdeboda im<br />
qalbatons braziani an gaRizianebuli<br />
mZRoli rom Sexvedroda, an vinme sulswrafi<br />
Tu rodis daamTavrebda samu-<br />
Sao dRes? an me rom ar avsuliyavi, ubralod<br />
erTxel mimeca signali da<br />
ukan gamovbrunebuliyavi?<br />
mokled rom giTxraT, ar mgonia<br />
amaze mniSvnelovani rame gamekeTebinos<br />
cxovrebaSi. Cven dasaCuqrebulni varT<br />
iseTi cxovrebiT, romelic brunavs udidesi<br />
momentebis irgvliv. magram xandaxan<br />
es udidesi wamebi gaufrTxileblad<br />
modian - lamazad SefuTulni,<br />
Tumc umniSvnelo rom ggonia.<br />
moamzada Tiko maWavarianma
iveria<br />
iveria<br />
$19.99<br />
V[JKJL $19.99<br />
qarTuli televizia da filmebi<br />
amerikaSi, Tqvens televizorze<br />
pirdapiri eTeri, erTi kviris Canaweri; nebismier dros<br />
yureba, pauza, gadaxveva; klasikuri, dokumenturi, axali<br />
filmebi; qristianuli da sabavSvi gadacemebi; umaRlesi video<br />
da audio xarisxi; umartivesi instalacia, qarTuli meniu.<br />
www.iveriatv.com<br />
1-800-959-8541<br />
iyavi iyavi<br />
saxlSi! saxlSi!<br />
47
48<br />
nomris<br />
stumari
manana: Zalian, Zalian didi survili<br />
mqonda, rom Cems mSobliur qalaq-<br />
Si, monatrebuli megobrebis gverdiT,<br />
aRmeniSna es dRe - 50 wlis Sesruleba...<br />
ici, ris fasad miviRe es bedniereba?<br />
yovel kviraSi vikeTeb gadasxmas...<br />
eqims davuCoqe, rom neba moeca,<br />
es erTi kvira rogorme „amoegdo“ da<br />
CemTvis Tavisufleba eCuqebina.<br />
fizikurad ar viyavi kargad... RamiT<br />
iyo daniSnuli reisi da dRis 4 saaTze<br />
jer kidev ar mqonda gadawyvetili,<br />
gamovfrindebodi Tu ara. bileTi dajavSnuli<br />
mqonda. Cemma Zvelma nacnobma<br />
Tengom, romelic „airzenas“ warmomadgenelia,<br />
orjer damireka - modixaro?<br />
me TviTon ar vici, saidan movikrife<br />
es Zala da nebisyofa - gamovfrindi...<br />
- manana, quTaisSi Zalian aqtiur<br />
adamianad gicnobdnen. iq, israelSi, ras<br />
saqmianob?<br />
- faqtobrivad, axla arafers vake-<br />
Teb. me maqvs 100 procentiani invalidobis<br />
statusi, amitom oficialurad<br />
ar meZleva muSaobis ufleba. saxlSic<br />
ra gamaCerebs, Cavdivar xolme<br />
meuRlesTan, Cvens daqiravebul patara<br />
mini-marketSi da cotas vexmarebi.<br />
CvenTan, xaifaSi, qalTa kargi organizaciaa,<br />
romelsac mwerali izolda<br />
moSiaSvili xelmZRvanelobs. Zalian<br />
sasiamovno adamiania, didi xnis wasuli<br />
gaxlavT saqarTvelodan. ai, iq xSirad<br />
ikribebiT sxvadasxva profesiis,<br />
asakisa da interesebis qalbatonebi,<br />
vawyobT Sexvedrebs, saintereso Ronis-<br />
Ziebebs.<br />
- saerTod, rogor cxovroben da<br />
saqmianoben iqauri qalebi?<br />
- ra vici, ra giTxra. migraciaa<br />
qveyanaSi Zalian maRali. saerTod, Seicvala<br />
ekonomikuri mdgomareoba yovelnairad.<br />
imata umuSevrobam, axalgazrdobas<br />
araviTari perspeqtiva ar<br />
gaaCnia. saocrad Zviria swavla. daam-<br />
Tavreben da ver saqmdebian, an iseTi<br />
mizeruli xelfasebia, swavlaSi danaxarjis<br />
amoRebas ver axerxeben. gamosavals<br />
imaSi Zebnian, rom qveynidan garbian.<br />
- CvenTanac igive xdeba...<br />
- iq uaresia. swavla aris metismetad<br />
Zviri. madloba RmerTs, rom me da<br />
Cemi meuRle wlebis manZilze yovelTviurad<br />
gadavinaxavdiT xolme danazogs.<br />
bavSvebis samomavlo swavlis qirisaTvis,<br />
Torem ra Seswvdeboda axla!<br />
iq pirvel etapze swavlis gadasaxadi<br />
10 aTasi dolaridan iwyeba da<br />
manana quTaisSi daibada. dedamisi, ruTi TavdidiSvili, Tojinebis<br />
Teatris msaxiobTa pirveli Taobis TvalsaCino warmomadgeneli iyo.<br />
mananac bavSvobidan am TeatrSi izrdeboda. rad ar imuSava: scenis muSad,<br />
mokarnaxed, rekvizitorad, bolos - reJisoris TanaSemwed (70-ze met<br />
speqtaklSi). aqtiurad TanamSromlobda presasTan. man, faqtobrivad, Tojinebis<br />
Teatris saintereso istoria Seqmna - 80-90-iani da Semdgomi<br />
wlebis Jurnal-gazeTebSi dabeWdili Tavisi korespondenciebiT, interviuebiT,<br />
recenziebiT, msaxiobTa SemoqmedebiTi portretebiT... xalisiani,<br />
energiuli manana aronaSvili uyvarda misi qalaqis sazogadoebas, amitomac<br />
yvelas Zlier daswyda guli, roca israelSi gaemgzavra qmar-SvilTan<br />
erTad.<br />
da, ai, manana, mSobliur qalaqSi Camovida da Tavisi gulis siTbo, macxovris<br />
saflavidan wamoRebul sanTlebTan erTad, alalad uwilada monatrebul<br />
megobrebs.<br />
universitetsac gaaCnia, fakultetsac,<br />
yvelas Tavisi tarifi aqvs...<br />
- Svilebi swavloben?<br />
- ufrosi qaliSvili, nanuCia, am<br />
wuTSi gadis alternatiul samsaxurs,<br />
rom jarSi ar wavides. skolaSi exmareba<br />
saqmeTa mmarTvels, Tu CamorCenili<br />
bavSvebi arian, xels waukravs<br />
xolme swavlaSi... Tan naxevar ganakveTze<br />
muSaobs maRaziaSi gamyidvelad.<br />
fiqrobs, gaisad Caabaros - frangulebi,<br />
saerTaSoriso Jurnalistika da<br />
samarTali ainteresebs.<br />
umcrosi gogona xaifaSi, rubinis<br />
saxelobis bavSvTa konservatoriaSi<br />
eufleba vokals. mis xelmZRvanelia<br />
cnobili pedagogi mari kleri, romlis<br />
klasSi moxvedra didi bednierebaa.<br />
Cems maris am mxriv Zalian gaumarTla.<br />
sxvaTaSoris, mari, mariami israelSi<br />
iwodeba rogorc miri, miriami. „me<br />
ara var miri, - mari var, gaCeCilaZeo!“<br />
- daJinebiT gaiZaxoda mari da imas<br />
miaRwia, rom dRes mTel skolaSi mas<br />
yvela icnobs, rogorc mari gaCeCilaZes.<br />
- Cven viciT, rogor pativs scem<br />
Seni qarTveli, marTlmadidebeli qmar-<br />
Svilis rwmenas, rogor uvli saxlSi<br />
maT salocav kuTxes. albaT, qarTvel-<br />
Ta da ebraelTa megobrobisa da siyvarulis<br />
sazomad, Tqveni ojaxis magaliTic<br />
gamodgeba.<br />
- ... (Tavdaxrili iRimeba)<br />
- manana, Sen ar giyvars sakuTar<br />
qvelmoqmedebasa da sikeTeze xmamaRla<br />
laparaki. da mainc, Zalian minda gTxovo,<br />
gviambo, rogor uvlidiT da patronobdiT<br />
debi aronaSvilebi daWril<br />
qarTvel jariskacebs israelSi.<br />
- 2008 wlis agvistoSi omi aq<br />
rom damTavrda, iq, CvenTvis - ara! xuTi<br />
Tve kidev gagrZelda! bevri daWrili<br />
qarTveli jariskaci iyo Camoyvanili<br />
israelSi da Cven gavxdiT, ase vTqvaT,<br />
maTi dedobilebi: vuvlidiT, saWmels<br />
vukeTebdiT, sarecxs vurecxavdiT, vamxnevebdiT.<br />
israelSi Camosuli iyo<br />
goris samxedro hospitlis qirurgiuli<br />
ganyofilebis ufrosi goCa kinwuraSvili,<br />
romlis pirad mZRolad<br />
da Tarjimnad dainiSna Cemi da, marina.<br />
rogorc eqTani da rogorc ivri-<br />
49
50<br />
mama-Svili<br />
meuRlesTan erTad<br />
jariskacebTan<br />
Tidan qarTulad mTargmneli, marina<br />
emsaxureboda mas. qalaqidan qalaqSi,<br />
saavadmyofodan saavadmyofoSi davdiodiT,<br />
sad ar iyvnen qarTveli biWebi:<br />
xaifaSi - „rambamis“ saavadmyofoSi,<br />
ierusalimSi - „hadasas“, Tel-avivSi -<br />
„telha-Someris“, berSevaSi - „sorokas“<br />
saavadmyofoebSi... iseTebic iyvnen<br />
maT Soris, rusulic ki ar icodnen<br />
da Zalian uWirdaT medpersonalTan<br />
urTierToba, Cven vexmarebodiT. rogorc<br />
sakuTar ojaxis wevrebTan, ise<br />
migvqonda daWrili biWebisaTvis xaifaSi<br />
cxel-cxeli Romi, xaWapuri, sacivi...<br />
faqtobrivad, bevr maTgans saavadmyofos<br />
kerZi arc gausinjavs. Cveni<br />
qalTa organizaciis qalebic dadiodnen<br />
da biWebs Zalian did yuradRebas aqcevdnen.<br />
erT-erTi jariskacis, guramis<br />
dedas, gulTbili samadlobeli<br />
werili gamouqveynebia gazeT „menora-<br />
Si“, magram, samwuxarod, is nomeri ver<br />
movipoveT. Tumca, jariskacis dedis<br />
madlierebam Zalian gagvaxara.<br />
- roca daWril qarTvel biWebs<br />
ise uangarod, sakuTari surviliT uvlidi,<br />
gansakuTrebuli mizezic gqonda?<br />
- warmovidgine Cemi Svilebi (sxva-<br />
TaSoris, agvistos omis dReebSi Cemi<br />
gogonebi saqarTveloSi iyvnen, Cvenma<br />
ojaxmac didi SiSi da mRelvareba<br />
gadaitana maSin)...<br />
ar SemeZlo, gansakuTrebuli siyvaruliT<br />
ar momevlo am biWebisaTvis<br />
imis gamoc, rom isini qarTvelebi iyvnen.<br />
es Cveni omic iyo. da yvela qarTveli<br />
ebraeli Zlier mtkivneulad ganicdidia<br />
saqarTvelos beds.<br />
aramarto isini! me Sevxvdi cnobil<br />
ebrael Jurnalists cadoki iesxikiels,<br />
romelic gorTan daiWra. mas pirveli<br />
operacia saqarTveloSi gaukeTes<br />
da, faqtobrivad, sikvdils gadaarCines.<br />
imdenad didi personaa, mis gadasayvanad<br />
sagangebo TviTmfrinavi gaigzavna<br />
israelidan. mere Tveebis manZilze<br />
grZeldeboda iesxikielis reabilitaciis<br />
procesi israelSi. ise uyvars<br />
am adamians saqarTvelo da iseTi didi<br />
STabeWdilebebiTaa savse, rom, amdeni<br />
gancdil-gadatanilis miuxedavad, interviuSi<br />
miTxra: me isev waval saqar-<br />
TveloSio. zustad aseTi saTauri mqonda<br />
micemuli Cveni interviusTvisac.<br />
es masala JurnalSi „didi kavSirebi“<br />
daibeWda.<br />
- vici, rom israelSi sagastrolod<br />
Tu sxvadasxva mizniT Casuli araer-<br />
Ti cnobili qarTveli xelovanis, sazogado<br />
moRvawis upirvelesi maspinZeli<br />
xar, xaifadan Soreul qalaqSic ki
Cadixar maT sanaxavad...<br />
- yvelaferi, rac saqarTvelosTan<br />
makavSirebs, ganuzomlad Zvirfasia. nebismieri<br />
qarTvelis danaxva israelSi<br />
CemTvis zeimia.<br />
- manana, ai, agisrulda natvra da<br />
quTaisSi xar. ras grZnob?<br />
- CemTvis TiTqos gaCerda dro. is<br />
monakveTi, rac iq, israelSi, gavatare,<br />
TiTqos amovarda da kvlav „im“ quTaisSi<br />
var. Tumca, meore mxriv, guli<br />
mwydeba, rom bevr nacnob saxes veRar<br />
vxedav baRiskideze, qalaqis centrSi,<br />
sayvarel quCebSi, sadac mTeli Cemi<br />
bavSvoba gavatare.<br />
me rogor unda daviviwyo is siTbo<br />
da saocari erTguleba, aq rom migrZvnia<br />
da ganmicdia? rogor daviviwyeb,<br />
magaliTad, lia xarabaZes, Tavisi<br />
ukanaskneli 40 TeTri CemTvis rom<br />
moucia: manana, bavSvs puri uyideo da<br />
TviTon, SuaRamiT, presis saxlidan avtoqarxanamde,<br />
fexiT wasula saxlSi,<br />
radgan gzis fuli aRar hqonda. amis<br />
daviwyeba rogor SemiZlia.<br />
ici, am diliT dedaCemis saflavi<br />
movinaxule. iqaurobis gawmenda-gasuf-<br />
Taveba mindoda da momvleli movikiTxe.<br />
iqve mcxovrebma qalma Cems Tvalwin<br />
dareka: „moi, vincxa ibrailia mosulio“,<br />
anu - fulis Sovnis Sansi ar dakargoo.<br />
saocrad damwyvita guli am sityvebma:<br />
„vincxa ibraili“ rogor gavxdi<br />
Cemi quTaisisaTvis! mere movida is<br />
qalbatonic da 70 lari moiTxova!<br />
fulze ki araa saqme, am adamianebis<br />
utaqtobam da sixarbem SemaZrwuna.<br />
es ar iyo Cemi quTaisi, sadRac,<br />
sxvagan movxvdi...<br />
quTaisi CemTvis yvelaferia, aq rom<br />
urTierTobebia, aq rom siyvarulia, ise-<br />
Ti iq ar aris. me sul es quTaisi menatreba<br />
israelSi, maxsovs, miyvars da<br />
fiqrebiT veferebi.<br />
* * *<br />
saRamos, muxnaris tyeSi, restoran-<br />
Si, manana aronaSvilma uaxloesi megobrebis<br />
garemocvaSi aRniSna Tavisi<br />
dabadebis 50 weli.<br />
mezobeli magidebidan sruliad ucnobi<br />
quTaTurebi ki restornis musikosebs<br />
mananas pativsacemad wamdauwum<br />
ukveTavdnen simRerebs qarTul-ebraul<br />
megobrobaze. megobrebma wris SuagulSi<br />
Caiyenes Tvalcremliani iubilari da<br />
aiZules, Tavadac ecekva, gamxiarulebuliyo.<br />
darbazSi nairferi Suqis rkali<br />
sevdiani sixaruliT elicliceboda<br />
qarTul-ebraul samegobros.<br />
nanuli cxvediani<br />
bednieri<br />
wlebi<br />
Cems qalaqSi<br />
Sexvedra msaxiobTan<br />
51
didi siamovnebiT davTanxmdi, damewera<br />
rame rubrikis qveS `imogzaure<br />
saqarTveloSi~. didi siamovnebiT imitom,<br />
rom rac Tavi maxsovs, marTla<br />
aqeT-iqiT davexetebi da araTu kuTxe,<br />
saqarTveloSi administraciuli erTeuli<br />
ar meguleba, rom ar viyo namyofi.<br />
roca sawerad davjeqi, swored ma-<br />
Sin mivxvdi, rom me am qveynis TiTqmis<br />
araferi vici. ki, bevri mixetialia da<br />
yvelgan namyofi var, magram is, rac<br />
mniSvnelovania, is, rac ganasxvavebs saqar-<br />
Tvelos sxvadasxva kuTxeebs erTmane-<br />
Tisgan - adamianebi - maT Sesaxeb araferi<br />
vici. garda imisa, rom am aRmoCenam Zalian<br />
damamwuxra, damafiqra kidec da<br />
Tvalic amixila - droa gavicno Cemi<br />
qveyana da viyo ukeTesi turisti, vidre<br />
avstrieli klausi.<br />
am yvelafridan gamomdinare, gadavwyvite<br />
dRes saqarTvelos im nawilze<br />
mogiyveT, sadac aravin cxovrobs, garda<br />
gareuli cxovelebisa da zafxulobiT<br />
karvebSi dabanakebuli turistebisa.<br />
am adgils yelis tba hqvia da dRes<br />
iq moxvedra TiTqmis SeuZlebelia. ara<br />
imitom, rom zamTaria, aramed imitom,<br />
rom yelis tbis mimdebare teritorias<br />
dRes rusi da osi mesazRvreebi<br />
akontroleben.<br />
yelis tbaze moxvedra ramdenime<br />
marSrutiT aris SesaZlebeli da aqedan<br />
yvelaze popularuli TeTri aragvis<br />
xeobidan, gudamayris marSruti da<br />
qsnis xeobis marSrutia. amboben, - qsnis<br />
xeobidan jobs, ufro STambeWdavia, bevrad<br />
ufro lamaziao. eg marSruti me<br />
ar vici, me aragvis xeobidan wavedi,<br />
zemo mleTas cota gavcdi da serpantinis<br />
pirvelive mosaxvevSi Camovedi<br />
transportidan, danarCeni fexiT...<br />
oTxni viyaviT - Tiniko, daTo, Zia<br />
da me. Tinikoc da daToc tye-RreSi<br />
gamocdili mogzaurebi arian, mec, ase<br />
Tu ise vqaCav, ai, Zias ki aSkarad etyoboda,<br />
rom gamoucdeli iyo. amas pirvelad<br />
maSin mivxvdiT, rodesac transportidan<br />
Camosulebma bargis gadanawileba<br />
daviwyeT. Zias iseTi zurgCanTa hqonda<br />
wamoRebuli, erTi kilometri ori kilo<br />
bargic ro etarebina, mxarze mosakidebeli<br />
qamrebi mxrebs moaWrida. es problema<br />
movagvareT, magram mere aRmoCnda,<br />
rom TiTqmis CustebiT iyo wamosuli,<br />
rac imas niSnavda, erTi aTjer mainc<br />
gadautrialdeboda fexi da SeiZleba<br />
ukan mobrunebac ki dagvWirveboda. Zias<br />
sasaxelod unda iTqvas, rom yvelaze<br />
magrad iara. maSin 15 wlis iyo.<br />
daviZariT da pirveli dabrkoleba<br />
iq Segvxvda, sadac yazbegas saxli dgas<br />
52<br />
V<br />
da saxls kidev ramdenime qofaki icavs.<br />
yazbegas saxli aragvis marjvena napirze<br />
(dinebis mimarTulebiT) sul marto<br />
dgas, Sefenili mTis ferdze. yazbega<br />
saxlSi ar iyo, misma qaliSvilebma ki<br />
ZaRlebs veraferi mouxerxes, amitomac<br />
TiTqmis kedelze mogviwia xoxva. rogorc<br />
iqna, aviareT yazbegas saxls ukan<br />
mTis ferdi da gavswordiT.<br />
pirvelive naxevar saaTSi ise davi-<br />
Rale, vifiqre, aqve gavSli karavs-meTqi.<br />
sworze mwyemsebi Segvxvdnen. salam-qalamis<br />
Semdeg, - aba, saiT gagiweviaTo, -<br />
da rom gaiges, yelis tbaze mivdiodiT<br />
da Tan Cemi qoSinic didxans ismines,<br />
Tavi gaaqnies da gza dagviloces. ki<br />
gagvikvirda, uxalisod rom agvixsnes<br />
gza, xelebiT da Tavis gawev-gamoweviT,<br />
magram sami dRis Semdeg, rodesac tbas<br />
mivaRwieT, mivxvdiT ratomac gvixsnidnen<br />
uxalisod - amxela gzis Cveneba SeuZlebelia<br />
da gansakuTrebiT maSin, roca<br />
TiTqmis gzis dasawyisSi xar. mignebiT<br />
ki mivagnebdiT, topografiuli samxedro<br />
rukac gvqonda da Tan Tbilisidan<br />
erTi TviT adre yelis tbaze<br />
namyofi jaba malaRuraZec xazze iyo,<br />
da Tu sadme orientirs vkargavdiT,<br />
egreve zari jabasTan da, yvelaferi<br />
Tavis adgilze dgeboda.<br />
orsaaTnaxevari ise viareT, erTxelac<br />
ar gavCerebulvarT da sakmaod<br />
didi da rTuli monakveTi gaviareT.<br />
dasasveneblad rom davsxediT, davinaxeT,<br />
gudauri TiTqmis motovebuli<br />
gvqonda. ise ki, ucnauri sanaxavi iyo<br />
xevis meore mxares motitvlebuli<br />
gudauri. amis Semdeg kidev cota viareT,<br />
ramdenjerme SevisveneT da aragvis<br />
saTavesTan misulebs, iq, sadac miwas<br />
mowyvetili mdinare CanCqerad iqceva,<br />
yelis tba<br />
davbanakdiT. pirvelma dRem, rukis da<br />
jabas monacemebis Tanaxmad, sakmaod nayofierad<br />
Caiara, anu meore dRes, daaxloebiT<br />
xuTi-eqvsi saaTisTvis ukve<br />
yelis tba unda gvenaxa.<br />
im Rames davkrifeT deka da gzad<br />
fiCxic mivayoleT da mSvenieri koconi<br />
gamogvivida. davlieT arayi, romelic<br />
imdeni gvqonda, sad wagveRo, ar<br />
vicodiT da daviZineT.<br />
meore dRe ufro rTuli iyo, vidre<br />
wina RamiT warmogvedgina, cecxlis<br />
garSemo mjdomebi arays rom vurtyamdiT.<br />
pirvelad sworad yelis tbaze<br />
gamovcade, Tu rogori mZime SeiZleba<br />
iyos `paxmelia~. me da daTo davitanjeT,<br />
rac Seexeba Zias da Tinikos, maT<br />
araferi etyobodaT. miuxedavad imisa,<br />
rom Zia da Tiniko mkvircxlad Seuyvnen<br />
biliks, iZulebulni gaxdnen, Cemi<br />
da daTos temps morgebodnen, amitomac<br />
yelis tba verc im dRes vnaxeT. Tumca,<br />
erTi aTjer mainc iyvira win wasulma<br />
Ziam, - vxedav, vxedavo, magram... Cven<br />
vulkanur platos mivuyvebodiT, sadac<br />
ramdenime aTeuli tba aris da albaT<br />
gazafxulobiT kidev ufro meti.<br />
Rame erT-erTi patara tbis napiras<br />
gavaTieT. karvebi qviSaze gavSaleT da<br />
gavimeoreT is, rac wina RamiT - koconi,<br />
oRond cota mokrZalebuli da dalevac<br />
kidev ufro mokrZalebuli. ra-<br />
Sic Tavi ar davzogeT, Wama iyo. gemrielad<br />
mivirTviT da dagveZina.<br />
daTom dilauTenia wamogvyara. Cven<br />
patara sanapiros jer mze ar mosdgomoda,<br />
kera, ra Tqma unda, gaciebuli iyo,<br />
da amitomac CavicviT yvelaferi, rac<br />
ki Tan gvqonda, ramenairad sicives rom<br />
ar avetaneT. daTom jer dasiebul saxeebze<br />
Semogvxeda, mere karvebis garSemo
da mTel plaJze jer kidev Tbili da-<br />
Tvis nakvalevi gvanaxa da xeli CrdiloeTiT<br />
gaiSvira, - am goras iqiT yelis<br />
tba ariso.<br />
yelis tba marTlac ulamazesi sanaxaobaa,<br />
miT ufro dilauTenia, jer<br />
kidev haeri rom ar iZvris da tbas<br />
mzis sxivebi ar dasdgomia. ggonia, TiTqos<br />
uzarmazari sarkis namsxvrevi gdia<br />
da masSi yvelaferi Cans, rac mas zeviT<br />
aris. mzis amosvlis Semdeg niavic<br />
dauberavs xolme da garda imisa, rom<br />
tba mzis sxivebs ireklavs da misi<br />
sruli silamaziT datkbobas ver axerxeb,<br />
tbac livlivs iwyebs, da sarkis<br />
efeqtic momaval dilamde qreba. dilaobiT<br />
yelis tba yvelaze lamazia.<br />
gadaviReT fotoebi, vibodialeT<br />
aqeT-iqiT da or saaTSi banakSi davbrundiT.<br />
jer aTi saaTic ar iyo. gadavwyviteT,<br />
maleve avbargebuliyaviT, rom<br />
is manZili erT dReSi Cagvevlo, romlis<br />
amovlasac TiTqmis sami dRe movandomeT.<br />
aq cotaTi kanonzomierebis darRveva<br />
movisurveT albaT, da amitomac moxda<br />
ise, rom mainc meore dRes CavediT.<br />
me mTeli meore dRe weli mawuxebda.<br />
xo, damaviwyda meTqva, rom yovel<br />
Rame wvimda. Cems karavSi wyali Semovida,<br />
Sesabamisad saZile tomaraSic<br />
da weli amitomac mtkioda - gamicivda.<br />
welis tkivilis gamo, CemTvis adgoma-dajdoma<br />
did sirTuleebTan iyo dakavSirebuli,<br />
amitomac daTos, Tinikos<br />
da Zias vuTxari, - me waval, ar gavCerdebi,<br />
gaxurebulze saerTod ar mawuxebs<br />
welis tkivili, da aragvis saTavesTan<br />
dagelodebiT, sadac pirveli banaki<br />
gvqonda-meTqi. Ziam, mec wamogyvebio.<br />
saaTnaxevari-ori saaTi iyo, rac<br />
gzaSi viyaviT, me da Ziam srolis xma<br />
rom gavigeT. Zalian Sors, daaxloebiT<br />
40 wuTis savalSi qveviT davinaxeT,<br />
wertilebi moZraobdnen. Zias filosofiurad<br />
vuTxari, - mwyemsebi, maTTan<br />
SevisvenoT da iq davelodoT daTos<br />
da Tinikos-meTqi. Tan gamoricxuli<br />
iyo, daTo da Tiniko agvcdenodnen -<br />
ukana gzaze viRac RvTisnieris mier<br />
agebul yorRanebs movyvebodiT.<br />
daaxloebiT 40 wuTSi adgilze<br />
mivediT. manamde vxedavdiT, rom mwyemsebi<br />
raRac ucnaurad gadaadgildebodnen.<br />
arc rame oTxfexi dagvinaxavs da cota<br />
eWvi ki Semepara - mwyemsebisTvis cota<br />
ucnaurad iqcevian-meTqi. mere vifiqre,<br />
monadireebi iqnebian, aba, sxva vin unda<br />
iyos-meTqi...<br />
Ðóêè ââåðõ! - didi lodis uknidan<br />
gamoZvra axalgazrda ymawvili da<br />
avtomati mogviSvira me da Zias. mas<br />
kidev ori daexmara - mogviSvires ruminuli<br />
kalaSnikovebi; dagvagdes qvasTan<br />
da gvekiTxebian aTas sisuleles. Zias<br />
uxaria, erTferovnul Tbilisur cxovrebas<br />
mowyvetili aseT ambavSi rom<br />
gaexvia. ver xvdeba, ramdenad seriozulad<br />
SeiZleba ganviTardes movlenebi<br />
da amitomac raRac sisuleleebs laparakobs,<br />
mesazRvreebs elaparakeba. aRmoCnda,<br />
rom osi mesazRvreebi yofilan da<br />
Cven gvadanaSauleben sazRvris ukanono<br />
gadakveTasa da jaSuSobaSi. me da Zias<br />
(15 wlis aris!). arafers gveubnebian,<br />
garda imisa, rom cxinvalSi unda wagviyvanon<br />
da xelisuflebas gadagvcen.<br />
gveubnebian, rom Tavis megobrebs elodebian<br />
da, rogorc ki isini movlen,<br />
cxinvalisken daviZvrebiT, magram gamoCnda<br />
erTi problema - rodesac gvkiTxes,<br />
marto xarT Tu arao, daveTanxme.<br />
am Cemma daufiqrebelma pasuxma kina-<br />
Ram imsxverpla daTo: sanam mesazRvreebis<br />
megobrebs velodebodiT, erT-erTi<br />
mesazRvre, romelsac SemdegSi rododendroni<br />
SevarqviT, durbindiT aremares<br />
aTvalierebda. uceb SaSxana moimarjva<br />
da Caujda. ra xdebao? viRac<br />
zangi da qali modiano. zangi daTo<br />
iyo, wverebSi da damwvari saxiT. saswrafod<br />
viyvire - íå ñòðåëÿéòå, îíè ñ<br />
íàìè!<br />
sanam daTo da Tiniko Cvenamde movidnen<br />
(gzaSi maTac egonaT, rom mwyemsebi<br />
daxvdebodaT), avuxseni mesazRvreebs, rom<br />
ar momityuebia isini, rodesac vuTxari,<br />
marto varT-meTqi. Cvenze win iyvnen<br />
da megona, ukve unagirs iqiT iqnebodnen<br />
da amitomac giTxari, rom marto<br />
varT, eseni aq moCanCaleben-meTqi.<br />
daTo da Tiniko gaRimebulebi movidnen,<br />
Tinikos gzad alpuri yvavilebis<br />
Taigulic ki Seekra. roca mixvdnen,<br />
raSi iyo saqme, iseTive gaRimebulebi<br />
darCnen da gverdiT mogvisxdnen. hoda,<br />
visxediT ase gaRimebulebi, sanam is<br />
sami mesazRvrec ar movida. yvelaze<br />
uaryofiTi gmiri teroristi Tu gagaxsendaT<br />
vinme, romelime amerikuli `boevik~-trileridan,<br />
ai, sworad eg gmiri<br />
iyo erT-erTi im samidan da amitomac<br />
mis danaxvaze Rimili bunebrivad wame-<br />
Sala da saSineli mwuxareba gamomexata<br />
saxeze. yvelaferze vifiqre, rac<br />
ki damiSavebia cxovrebaSi da vinane<br />
yvelaferi, risi gakeTebac SemeZlo da<br />
ar gavakeTe. kbilebamde SeiaraRebuli,<br />
cxenze amxedrebuli Samil basaevi moemarTeboda<br />
Cvensken dinjad da cxenis<br />
yoveli nabiji maaxlovebda infarqtTan,<br />
arada, aseTi axalgazrda viyavi.<br />
sabednierod, Samil basaevi mxolod<br />
`vidze~ aRmoCnda Samil basaevi da im<br />
eqvskacian jgufSi mTavari da yvelaze<br />
saSiSi Turme sul sxva yofila,<br />
saxeladac da gvaradac `ZeduSka~ romlis<br />
sityvac iseTive kanoni iyo danar-<br />
Ceni xuTisTvis, rogorc - venesuelis<br />
ltolvilTa da gansaxlebis ministrisTvis<br />
ugo Cavesis sityva.<br />
bevri rom aRar gavagrZelo, dagvavles<br />
xeli da narnariT Camovlili es<br />
daRmarTi sul aRmarTad gviqcies -<br />
cxinvalisken gzas SevudeqiT. roca<br />
mivxvdiT, rom ar mogvklavdnen, daviwyeT<br />
jer tkbili sityviT axsna, rom agentebi<br />
ar varT, mere cota waviwuwuneT, mere<br />
mxolod vwuwunebdiT da bolos roca<br />
fexebi aRar gvemorCileboda da arc<br />
goneba, isev instinqtma gamogviyvana mdgomareobidan<br />
da gavbrazdiT. ufro<br />
sworad ki, Tiniko gabrazda, Cven ki<br />
Tinikoze vbrazobdiT, - nu uyviri, aqve<br />
dagvxocaven, dagvCexaven, dagvyrian da<br />
egeTi rame-rumeebi.<br />
Tinikom Tavisi gaitana: maSin maRlaferiZe<br />
mcxeTa-mTianeTis regionis gubernatori<br />
iyo, amaT vuTxariT, gadarekeT<br />
cxinvalSi, gadarekon vasosTan da<br />
iq gaarkveven, vin varT Cven. aman gaWra,<br />
mirekva-morekvis Semdeg gviTxres, - dRes<br />
veRar gagiSvebT da Rame erTad gavaTioT,<br />
xval ki Tqven gzaze mibrZandiTo.<br />
im Rames isev is gavakeTeT, rasac<br />
wina RameebSi vakeTebdiT - iseTi koconi<br />
gvqonda, jordano brunosac ki SeSurdeboda,<br />
arCvis mwvadebi (amaT iq unadiriaT<br />
kidec), cota arayi da cotac<br />
spirtSi gazavebuli wyali. maSin ki<br />
vinaneT, simZimis gamo pirvel banakTan<br />
ori litri arayi rom davtoveT, magram<br />
verafers vizamdiT - vsviT da vsviT<br />
es wyalnarevi samedicino spirti. sadRegrZeloebSi<br />
yvelam aRvniSneT, rom politikis<br />
dedac da Cven Zmebi da debi<br />
varT, ram gagvyo osi da qarTvelebi,<br />
rom orive marTlmadideblebi varT<br />
da daviZineT, magram tkbilad vera, imitom<br />
rom gawvimda da isev davsveldi.<br />
diliT fotoebi gadaviReT, Zias<br />
avtomatic ki misces xelSi da xelic<br />
gadaxvies. `ZeduSkam~ Tavisi telefoni<br />
Cagvawerina, Cven Cveni miveciT da saxlSi<br />
mSvidobiT davbrundiT.<br />
omamde `ZeduSkac~ rekavda da Cvenc<br />
vrekavdiT masTan, omis mere ki Cveni<br />
telefonebi dadumda. dadumda yelis<br />
tbac, imitom rom iq, qarTvelebis da<br />
saqarTveloSi Camosuli turistebis<br />
garda, aravin dadioda da isic Zalian<br />
iSviaTad, axla ki, albaT, aRaravin dadis<br />
da, vin icis, ramdeni weli iqneba ase.<br />
sandro naveriani<br />
53
54<br />
bantiani
masterklasi qeTevan sadRobelaSvili<br />
besik xaranaulTan<br />
nobelis premiiT dajildoebis ceremonialze,<br />
romlisTvisac Turme yvela<br />
mwerali pirveli gaumarTavi striqonis<br />
dawerisTanave emzadeba da romelic<br />
ager ukve 40 welia teqstobs<br />
besik xaranaulSi, is aseTi ramis Tqmas<br />
apirebs: mwerali amaod cdilobs, Tavisi<br />
sulieri metamorfoza aqcios wignad,<br />
cdilobs, raRaceebi moigonos, magram<br />
araferi gamosdis da ambobs: - xedav,<br />
ra yofila es poezia - erTaderTi<br />
marTali, romelic sruliad tyuilia...<br />
kidev amis Tqmasac apirebs: dae, didi<br />
erebi nu Caylapaven patara erebs, vaiTu,<br />
romelime aRmoCndes almasisa... didTa<br />
enebo, nu daamcirebT mcireTa enebs,<br />
vaiTu, romelime RmerTs eamebodes...<br />
am `sanobele sityvaSi~ saCemo adgilsac<br />
mivageni, besik xaranaulis axal<br />
wignTan mkiTxvelis misatyueblad rom<br />
gamomadgeba.<br />
`modi, fragmentebs SevaCvioT Cveni<br />
mkiTxveli. sinamdvileSi gabmulad araferi<br />
xdeba. yvelaferi fragmentebad<br />
mimdinareobs. modi, SevayvaroT. modi,<br />
SevaCvioT. modi, davarwmunoT fragmentebSi~.<br />
Seyvareba, SeCveva da darwmuneba<br />
fragmentebiT maSin gadavwyvite, roca<br />
besik xaranaulis axali wignis `samoci<br />
jorze amxedrebuli raindi anu wigni<br />
hiperbolebisa da metaforebisa~ mkiTxvelis<br />
winaSe wardgena mTxoves. wigns<br />
rom waikiTxav, wesiT, unda Segrcxves,<br />
rame dawero, radgan rac SeiZleboda<br />
gefiqra, gelaRa, geTqva da Cagedina, aq<br />
yvelaferia. wardgenac ra, wignis pirveli<br />
gverdidan, saTaurebis sarCevSivea.<br />
me ubralod, `tkbili sigiJis~ monawilis<br />
`statusi~ mTvral avtorTan<br />
saubarSic SevinarCune da mindoda Tu<br />
ara, alogikuri fragmentebis mdinares<br />
mivyevi. ai, ase:<br />
`imRere sisulele, dae sibrZnes<br />
edos safarveli! sisulele ver gaZlebs<br />
umRerlad, sibrZne kidev dumilis<br />
gareSe, Sen iqnebi maT pirSesayarze<br />
rogorc mTvrali miwismzomeli da<br />
sinamdviles aur-daurev~.<br />
`Cemi sityva arafers<br />
araa amofarebuli, arc<br />
gmirobas, arc nawarmobs...<br />
marto sakuTar Tavs ebrZvis<br />
da sxvebisTvis dro<br />
aRar rCeba~<br />
- CemTan yvela sityva aris kristali,<br />
romelsac unda miagno da poeziad<br />
aqcio. saerTod ar miyvars, roca poeti<br />
rames igonebs, poeti unda moedinebodes<br />
sinamdvilidan. me saidumloebebi<br />
ara maqvs, arasodes momindeba viyo<br />
arqiloqe, arada, momwons. homerosis<br />
iliada magonebs xevsurul poezias,<br />
absoluturad erTnairia da bevri aqvT<br />
saerTo, tipebi iqac oxrad yria, magram<br />
saqcieli, morali, zneoba da vaJkacoba<br />
erTnairia. sxvaTa Soris, homerosTan<br />
Semjavrda vaJkacoba, saZaglobaa da imitom,<br />
mTeli gza amtkicebs, rom es gmirebi<br />
sulac ar arian gmirebi, isini arian<br />
ampartavani xalxi, mkvlelebi da momxveWelebi.<br />
- egre Tu gavyvebiT, `vefxistyaosnis~<br />
gmirebic arahumanurebi arian, mkvlelobebze<br />
rom araferi vTqvaT.<br />
- mand ori rame ireva erTmaneTSi,<br />
`vefxistyaosani~ rogorc mxatvruli<br />
nawarmoebi, yvelaze winaa mTel dedamiwaze,<br />
radgan arsad araa suli da<br />
xorci aseT harmoniaSi, dante vin aris<br />
magasTan. yoveli mesame striqoni rom<br />
erTmaneTs eriTmeba, is aris qajoba.<br />
vaJasTan striqonebi aris ioli. jojoxeTis<br />
aRwera xalxur poeziaSi iseTia,<br />
rom magasTan veravin miva. sikvdili?<br />
qarTvel kacs marto eg ainteresebs.<br />
- me mgoni, `jorze amxedrebul raindebsac~<br />
marto eg ainteresebT - sikvdilTan<br />
TamaSi da arSiyi. sikvdili<br />
gaigivebuli aqvT adamianTan, romelic<br />
uyvarT, romlis Tanasworadac Tvlian<br />
Tavs.<br />
- arc arsebobs iseTi srulyofili<br />
arseba, visTvisac sikvdili ar iyos<br />
subieqti. sikvdili aris marad arsebuli<br />
mistika, amitom is, rac ukvdavia,<br />
aris mxatvruli, rac mokvdavia, aris<br />
aramxatvruli.<br />
- adamians, romelsac ar esmis poezia,<br />
rogor gaagebinebT, ra aris poezia.<br />
- ver gaagebineb. es yofila saocari<br />
raRac. me verc davijereb, rom<br />
wesier adamians ar esmis ra aris poezia.<br />
niWia, ra. me rom dagaswro imis<br />
Tqma, rasac Sen mere gaigeb. poeti<br />
aris arseba, romelic igebs da ambobs<br />
`raRacas~, me mgoni swori eg aris.<br />
- axla es gamaxsenda: `rac me ar<br />
vici - es aris cxovreba, rasac ar vicnob<br />
- adamiani, magram ameebsac arafrad<br />
CavTvlidi Cems Tavs rom vicnobde,<br />
amitomac vwer, vwer arcodnaze da usasruloa<br />
Cemi asparezi~.<br />
- me sanam cocxali var, ar Sevwyvet<br />
brZolas imisaTvis, rom gavigo, vina<br />
var, saidan movdivar... adamians aqvs<br />
ufleba ecados, meti araferi SeuZlia.<br />
erTi suraTi gadamiRo dedaCemma,<br />
yelze abreSumis bantiT, mis mere vexvewebi<br />
yvelas es banti momitanon, traqtors<br />
mogitanen, magram im bants veravin<br />
mogitans. minda rom is viyo, imas ver<br />
davSordebi, dedaCems, Cems bavSvobas, imis<br />
iqiT nabiji ar minda.<br />
- mTvrals odesme giweriaT?<br />
- damiweria, magram ar vargoda da<br />
gadavyare, sisulele iyo, samarcxvino.<br />
bantis ambavi ar gainteresebs? deda-<br />
Cemi movida erTxel, sayvareli, da miTxra<br />
- wamo, sosikom suraTi unda gadagiRoso.<br />
gamikeTa Savi banti da wamiyvana,<br />
sosikom gamoaRo Sifaneris kari,<br />
foni daayena, Cxak-Cxuk gadamiRo da<br />
gamovedi jokondasnairi tipi... is adamiani,<br />
romelic pirvelad Seuracxyves,<br />
exla vin unda Seuracxmyos? ici, ra<br />
magari biWi viyavi? yvelas vereodi<br />
ubanSi, mere miTxres, mamaSens ra qviao<br />
da davkompleqsdi, ratom ici? Cems garda<br />
aravin iyo iseTi, visac mama ar<br />
hyavda da aman damTrguna.<br />
`aseT patara sofel-<br />
Si xbozec ki ar ikiTxavdnen,<br />
- visiao? da mec SemkiTxvelebs,<br />
sxvadasxva<br />
formiT, maxsovs, valSi ar<br />
davrCenilvar. amaze guli<br />
ara mwydeba. me ufro is<br />
mainteresebs, am bolo xanebSi<br />
kiTxva rom amekviata:<br />
gana RmerTs miwaze<br />
Svili ara hyavs? gana Rmer-<br />
Ti ar eZebs Tavis Svils?<br />
da, ai, erT dilas, azrisa<br />
da grZnobis erTdroulma<br />
dartymam gamomaRvi-<br />
55
Za: RmerTi eZebs Svils<br />
da poulobs mas nagavsayrelze.<br />
ukeTes pasuxs arc velodi~<br />
(wignidan)<br />
- nervebamde SiSveli poetia besik<br />
xaranauli, visTanac araferia dafaruli<br />
da ratom gaqvT es mamis kompleqsi,<br />
TqviT erTxel da moisveneT. zedmet<br />
tvirTs ratom imatebT?<br />
- tvirTs ki ara, upiratesobas vimateb.<br />
magari var da arc SeiZleba, sxvanairi<br />
viyo. me myavs SviliSvili, romelsac<br />
besiki hqvia da Zalian mgavs, ici,<br />
rogor umklavdeba sofels? erTxel<br />
levans uTqvia - sawyali mamaCemi, rogor<br />
umklavdeboda am gaTaxsirebul sofelso.<br />
- gaTaxsirebul qalaqs rogorRa<br />
umklavdebiT?<br />
- vacli, rom iyos gaTaxsirebuli,<br />
ra Cemi saqmea. sofeli sxva aris, radgan<br />
Sen TviTon xar sofeli. qalaqi didia,<br />
aqedan waxval, sxvagan mixval, sofeli<br />
pataraa.<br />
rogor ivargeb - esaa, meti ki araferia<br />
cxovreba, amisTvis ki yvelaze kargia<br />
xelovneba. xedav, ramdenxans gaZlo homerosma,<br />
imitom rom ufro maRalia,<br />
vidre sinamdvile. poezia yvelaze didi<br />
ramea, prozaSi rac kargia, isic poeziisaa.<br />
bevri poeti xom ar arsebobs,<br />
poetebi arian TiTo-orola Serekilebi.<br />
TavisTvis cxovrobdnen didi poetebi<br />
- bernsi, mercxala. Cvenze didi poetebi<br />
ar arsebobs, mere es yvelaferi<br />
Sekona Seqspirma, homerosma.<br />
- aRar gamogeliaT maragi?<br />
- arc gamomeleva arasodes. erTaderTxel<br />
mqonda krizisi, roca mivxvdi,<br />
rom Cemi naweri leqsi ar iyo, patara<br />
viyavi maSin, skolaSi vswavlobdi. bebo-<br />
Cemma sami maneTi saxsari gamatana gasvenebaSi,<br />
iq itires qalebma, visac TviTonac<br />
hyavdaT micvalebuli. kioda motirali<br />
da es scena arasodes amomiva<br />
Tavidan, namdvili iyo, is tiroda Tavis<br />
qmars, Svilebs, warsuls, qmari aqeT ixrwneboda<br />
- es iyo ZRveni CemTvis, imitom,<br />
rom maSin gavige, ra aris poezia. Sen<br />
rogor fiqrob, axali aRTqma, ioanes<br />
saxareba prozaa Tu poezia?<br />
- fsalmunebic didi poeziaa.<br />
- me ese mimaCnia, rom saxareba poeziaa.<br />
CemTvis WeSmaritebis forma poeziis<br />
garda arafers ara aqvs. 2+2<br />
aris 4, Tu es poeziaSi ar aris naTqvami,<br />
me is ara mwams, mecineba. absoluturad<br />
maTematikurad zustia poezia. baraTaSvilisTana<br />
geniosi poeti sadRaa, arc<br />
daibadeba. nikoloz baraTaSvilisnai-<br />
56<br />
ri rom viyo, Tavs moviklavdi dResve.<br />
anda ilia, yvarlis mTebisnair leqss<br />
veravin dawers. kidev aTas sisuleles<br />
amboben iliaze. me magaliTad viltvi,<br />
rom vinme kargi iyos, egeni iltvian,<br />
rom vinme cudi iyos. viRacam miTxra,<br />
ai, tomeulebi gamovida galaktionis<br />
da ori tomi Tu iqneba kargio. galaktioni<br />
imiT ki araa cudi, rac ar uvarga,<br />
imiTaa kargi, rac kargi aqvs. cuds<br />
eZeben, gaige?<br />
- jorze amxedrebul raindebs mivxedoT,<br />
realurebi iyvnen isini?<br />
- ici, ras getyvi? (pauza), me mgoni<br />
minaxia egeni. raRacnairad darwmunebuli<br />
var, rom minaxia, Tu ar minaxia,<br />
ar mainteresebs.<br />
`imis eWvic miCndeba,<br />
iyo Tu ara es yvelaferi<br />
sinamdvileSi, magram<br />
rom gamaxsendeba, rogor<br />
maZlevda sicxeebs am ambebis<br />
gamo da rogor visvelebdi<br />
RamRamobiT, ris gamoc<br />
iZulebuli gaxda dedaCemi,<br />
calTvala mkiTxav-<br />
Tan waveyvane gamosalocad<br />
(aseTi SemTxveva erTi da<br />
ori rodi yofila), vamjobineb<br />
davijero, rom samoci<br />
jorze amxedrebuli<br />
raindi namdvilad vnaxe~<br />
(wignidan)<br />
- nanaxi gamonagons unda Sereoda,<br />
sxvadasxva avtorebis mogonebebiT da<br />
eTnografiuli CanaxatebiT - Tavidanve<br />
aseTi forma gqondaT Cafiqrebuli?<br />
- es aris erTi leqsi, dawerili<br />
xuTas gverdze, meti araferi. erTi<br />
xuTasi gverdi kidev, amovyare. rom<br />
Caixedo im gadayrilSi, dagenaneba, ratom<br />
ar Sevida wignSio, magram veRar avitane.<br />
davxoce xmliT, xanjliT. 3 weli vwerdi.<br />
Cemi tvini aris isariviT gasrolili,<br />
magram mainc is banti minda<br />
mqondes, suraTSi rom maqvs, Zvirfas<br />
saCuqrebs mCuqnian da im bants aravin<br />
mCuqnis.<br />
- vinc ukve waikiTxa `hiperbolebisa<br />
da metaforebis wigni~, yvela ambobs,<br />
Zegli daudga fSav-xevsurebso.<br />
- ra Zegli? es aris zRapruli<br />
sinamdvile, romelSic adamiani cxovrobda.<br />
qeris marcvals iTvlidnen da<br />
sicocxles ar iTvlidnen, es iyo maTi<br />
ubedureba, magram mainc jigrebi iyvnen,<br />
miyvaran, ra.<br />
- wignSi mainc SeimCneva dapirispireba<br />
xevsurebsa da fSavlebs Soris.<br />
- vaJa fSaveli iyo da 85-86 wlebSi<br />
werda korespondenciebs hiperboleb-<br />
ze ki ara, maT aCrdilebze, magram ra<br />
qna ici, rac genialuri dawera, dawera<br />
hiperbolebze, anu xevsurebze. `aluda<br />
qeTelauri~ da `gvelismWameli~ sul<br />
magaT andrezebze dawera. es xalxi<br />
Tavad iyo wigni, magram rogorc ki<br />
fexi gadmodges wignidan, daerxaT...<br />
- Tqven maTi dawerili zepiri wigni<br />
gadmowereT?<br />
- yvela sityva, rac wignSia, me mekuTvnis,<br />
da amave dros, Cemi ki ar aris,<br />
ekuTvnis namdvil istorias.<br />
- mkiTxvelma rogor gaarCios, Tqven<br />
ra gekuTvniT da istorias ra.<br />
- rac Cemi araa, brWyalebSia. mkiTxveli<br />
TviTon igrZnobs, rom me arasodes<br />
vityvi imas, rac ar vici. rasac amboben<br />
zisermani, rade, vaJa-fSavela, rafiel<br />
erisTavi, besarion gabuuri, me imaT-<br />
Tan ar verevi, Cemsas vmReri, Cems sim-<br />
Reras.<br />
- romelic saTaurebidanve igrZnoba.<br />
- ai, iqa var, saTaurebSi. 140 saTauria<br />
anu erTi didi leqsi, marto sa-<br />
Taurebi rom waikiTxon, metis wakiTxvis<br />
Tavi arca aqvT da arc aris saWiro.<br />
arada, am wignSi kiTxva vaqcie xelovnebad,<br />
mTeli wigni aris TamaSi, radgan<br />
veraferze ityvi, rom realuria. mTel<br />
wigns vTavazob mkiTxvels imisaTvis,<br />
rom imxatvrulos, raRaca naxos.<br />
- wignis saTauridanve `jorze amxedrebuli<br />
raindebi~ erTgvar ironiul<br />
asociacias iwvevs rosinantze amxedrebul<br />
raindisas.<br />
- gana ratom ar unda gaCndes es<br />
asociacia? oRond es aris komizmi -<br />
marad ganmeorebadi WeSmariteba. sinamdvile,<br />
silamazea komizmi, eseni absoluturad<br />
ara hgvanan don kixots, magram<br />
mkiTxveli elodeba don kixots, am<br />
dros ki mkiTxvelsac davcini da yvela<br />
danarCensac.<br />
- Zalian naTelia jorosnebis saxeebi,<br />
cocxebis Tavebsa da joris floqvebs<br />
adevnebuli mtvris buRs axlac vxedav.<br />
namdvili wignic xom sinamdvilea, romelic<br />
odesRac ginaxavs. `hiperbolebisa<br />
da metaforebis~ finali Cveni saukunis<br />
ironiaa?<br />
- namdvilad ironiaa. is biWic me<br />
var, 40 wlisa rom xdeba, mere wava,<br />
wava da uceb gaxdeba asakis gareSe.<br />
cxovrebaSi Sesatyuebel wignSi vambob:<br />
sitkboTi ki ar Seityuebs kacs cxovreba<br />
- simwariT. sixaruliT ki ara -<br />
tanjviT.<br />
- wignSi bevria filosofia da<br />
sibrZneebi.<br />
- sibrZnea Svilo, esa, filasofiaa.<br />
rac vnaxe, vnaxe bavSvma da is araso-
des amomewureba. me, bavSvma vnaxe mTeli<br />
qveyniereba, rogor midgas ici Tvalwin<br />
mTeli samyaro, gagiJdebi. xandaxan vfiqrob,<br />
ras vaferadeb-meTqi, mrcxvenia.<br />
rac vnaxe, imas vwer da Zaan ioladac.<br />
wamovwvebi, vdgevar Tu davdivar, yvelgan<br />
Camesmis ra unda davwero. asea, ase.<br />
`unda mihyve poezias srulad da leqss<br />
ramdenadme~.<br />
warsuli aris is, rac ar gaxsovs,<br />
magram gelandeba. me magaliTad ucnauri<br />
raRaceebi memarTeba. wina wignSi myavda<br />
proklovianT kato, erTxelac, minda,<br />
rom gadavakeTo es proklovianT kato<br />
da mivdivar gamomcemlobaSi, sadac wigni<br />
ewyoba, erTi quCa unda gadavkveTo da<br />
gadavide meoreze. besik, gamarjoba! -<br />
mesmis uceb - ver micani, proklovianT<br />
katos SviliSvili varo. iseTi grZnoba<br />
gamiCnda, mindoda, metira. mapatie, Cemo<br />
kato deida, rogor gRalatobdi-meTqi.<br />
- am erTgvar eposSi kavkasiaze umetesoba<br />
xalxur andrezebzea dafuZnebuli<br />
Tu gamonagonic bevria?<br />
- me var adamiani, romelsac uyvars<br />
es yvelaferi da minda vanaxo mkiTxvel-<br />
sac, rac dawera vaJam, gabuurma. gabuurs<br />
xom arasodes waikiTxavs mkiTxveli.<br />
movagrove es yvelaferi da miveci<br />
mkiTxvels. bevri ram aRmovaCine<br />
CemTvisac, imdenad mxatvrul ironia-<br />
Sia moTxrobili yvelaferi, moukvdeT<br />
Cemi Tavi, `vyofilvarT cotinikani, adgil<br />
gvWeriva xmliTao, vxocilvarT<br />
siuWkoviTa, isiv adgomamc iyvao!~ aravis<br />
ar aqvs TavisTavze egeTi ram naTqvami.<br />
xevsurebisnairi kilokavic, mwignobruli<br />
ena arsad araa saqarTveloSi, maTnairi<br />
tansacmelic, Cemi axirebiT kavkasiaSi<br />
aravis acvia, arada, kavkasia ra<br />
aris? yvelafers erTmaneTisgan iReben.<br />
- hiperbola da metafora ase gaqvT<br />
ganmartebuli - SeuZlebeli da SesaZlebeli.<br />
roca SeuZlebeli da SesaZlebeli<br />
erTmaneTTan ver Tavsdeba, is kultura<br />
iRupeba?<br />
- ara, is kultura ar iRupeba, poeziaSi<br />
rCeba. sanam aris SesaZlebeli da<br />
SeuZlebeli da es yovelTvis iqneba,<br />
manam aris poezia, egrea. poezia ki maradcocxalia,<br />
sicocxlis gareSe poezia<br />
ar arsebobs.<br />
- meeWveba `hiperbolebisa da metaforebis<br />
wigns~ mravalricxovani mkiTxveli<br />
gamouCndes.<br />
- mkiTxvels mxaliviT davukepe mTeli<br />
wigni anu saTaurebi rom waikiTxos,<br />
isic eyofa, bolomde magis wakiTxva<br />
vis SeuZlia? davuSvaT, Sen ginda<br />
msoflios gaagebino, razea es wigni,<br />
esaa saga kavkasiaze, adamianebze, romlebmac<br />
siyvaruli ki ar icodnen, survili<br />
hklavdaT. survili maTTvis iyo<br />
SeuZleblisadmi ltolva.<br />
- es aRmatebuli sagaa?<br />
- besarion gabuurisas rom waikiTxav,<br />
ar aris egre.<br />
- besik xaranaulisas rom waikiTxav?<br />
- aki giTxari, mTeli wigni poeziaa,<br />
xuTas gverdze gaWimuli da arcerTi<br />
striqoni ar aris iseTi, poeturi rom<br />
ar iyos. mejavreba yvelaferi arapoeturi<br />
da arc SemiZlia, vera vwer egeT<br />
frazebs, imitom, rom poeziis garda<br />
arcerTi ena ar mesmis. arc arasodes<br />
daixureba poeziis kari, iseTi ramea,<br />
waawydeba viRaca da aiRebs. me ara<br />
mwams iseTi warsuli, romelsac ada-<br />
57
miani Tundac orasi wlis mere aRiqvams<br />
rogorc imdrouls, me mwams iseTi<br />
warsuli, romelic axal kulturul<br />
garemoSi moeqceva, rac iyvnen xevsurebi<br />
da fSavlebi, is kulturuli garemo<br />
unda viTamaSoT axal droSi, axali<br />
xerxebiT.<br />
- saxarebas aRiqvamT rogorc poezias,<br />
Tavad poeti religiuria?<br />
- me saxareba `Semowmebuli~ maqvs<br />
poeturi TvaliT, imitom rom poezia<br />
CemTvis aris yvelaze zusti mecniereba<br />
da poeturi TvaliT rom Sevamowme,<br />
vnaxe, rom zustia, qristes yoveli sityva<br />
aris zusti anu poeziaa. CemTvis<br />
saxarebis oTxive teqsti poeziiTaa<br />
gaJRenTili, fsalmunebze ara var ise<br />
gadareuli, ramdenime miyvars, magram<br />
fsalmunebs ise ar vuyureb, rogorc<br />
saxarebas, fsalmunebis avtori qriste<br />
ar iyo. qristem Secvala kacobrioba<br />
Cemi azriT, mere borotad gamoiyena<br />
qriste kacobriobam, eg ar momwons.<br />
qriste CemTvis Zala ki ar aris, romli-<br />
Tac SegiZlia mokla meore, aramed Zalaa,<br />
romliTac Sens Tavs unda moerio.<br />
- hiberbolebsa da metaforebsac<br />
aseTive damokidebuleba hqondaT? maT<br />
xom arc esmodaT locvebi, romlebic<br />
gaugebari sityvebis grova ufro iyo.<br />
`mamao da RmerTo Cveno,<br />
romeni xar caTaSia,<br />
agre xoyanaTaSia! mogviSvi<br />
da mogviteve puri Cveni<br />
arsobilTa, rac ufal-<br />
Ta mogvitana nu Segviyvan<br />
gansacdelsa~ (wignidan)<br />
- erTi RmerTi yovelTvis hyavdaT.<br />
istorikosebi da eTnografebi arasodes<br />
amboben, rom es xalxi niWieri iyo,<br />
arada, niWierebi iyvnen, rac zeviT miiwevda<br />
marto is qondaT - alvis xe da<br />
muxa - rac maRali iyo da maT zeviT<br />
iyo, imaze loculobdnen, mere ipoves<br />
RmerTi. kacobriobam ra, rodis ipova<br />
qriste, maSin, roca daWirdaT, rogorc<br />
adamiani. amaT kide, sul adamianebi<br />
hyavdaT xatebad, imisaTvis rom gverdze<br />
yolodaT da mixmarebodaT, mere yvela<br />
wminda giorgiT gardaisaxa. `mze dedaa<br />
Cemi, mTvare mamaCemi...~ kosmosSi araa<br />
gasuli amis mTqmeli?<br />
- locvebis azrs ki ar miyvebian,<br />
aramed ritms.<br />
- sworedac iqcevian, imitom rom<br />
Selocvebi da qadageba ZiriTadad emyareba<br />
poetur ritms.<br />
- fiqrobT, rom isini ufro metad<br />
ganviTarebulebi, sivrceSi ganfenilebi,<br />
samyarosTan d axloebulebi iyvnen, vidre<br />
Cven?<br />
58<br />
- darwmunebuli var, rom TavianT<br />
mcire sivrceSi isini absoluturad<br />
ekuTvnodnen mxolod cas da miwas,<br />
swamdaT, ra. arada, dascinodnen maT.<br />
Cven xom sasacilod vigdebT imas, rac<br />
Tavad ar SegviZlia.<br />
- am samyaroSi arian hiperbolebi<br />
da metaforebi, Tu gadaSendnen?<br />
- ar gadaSenebulan, iltvian, iltvian,<br />
iltvian. arc Sen da arc me ar gvinda<br />
viyoT Sedarebebi, Cven gvinda viyoT<br />
hiperbolebi da metaforebi. xangrZlivi<br />
epika ki araa poeti, erTi abzacia,<br />
erTi striqonia, romelsac is mTeli<br />
cxovrebis ganmavlobaSi moipovebs.<br />
- mere ras Svreba, rom moipovebs?<br />
- arafers ar Svreba, poetis mopovebuli<br />
rame ginaxavs? poeti moipovebs<br />
mxolod sikvdils, namdvil sikvdils.<br />
poetisTvis bedniereba ra aris, ici?<br />
iman icis, rom kvdeba, magram warmoidgine,<br />
rom waxvedi saiqioSi da dagejaxa<br />
homerosi, aqilevsic dagejaxa, nabuqodonosoric...<br />
- geSiniaT saiqiosi?<br />
- saiqiosi ara, codvebis meSinia<br />
da imis, rom codva ar Cavidino, Cven<br />
vcxovrobT anbans zeda, notebs zeda,<br />
Zaan mgrZnobiarea miwa, rasac codvas<br />
varqmevT, amas mxolod Cven vxedavT.<br />
arada, codva aris iseTi rame, romelic<br />
mogindeba, rom sxvam ar gagike-<br />
Tos. mokled, codva aris siglaxe (didi<br />
pauza). Tu iyav, rad aRar xar, Cemo<br />
Tavo.<br />
- besik xaranauli esaa deda, miwa<br />
da poezia. vercerTidan ver gadixarT,<br />
es aris tvirTi Tu jildo?<br />
- deda, miwa da poezia aris erTi<br />
da igive.<br />
ratom viyavi dedasTan ese? marto<br />
viyaviT, erTad viyaviT, sul ase iqneba,<br />
me dedaCemze kargi adamiani ar minaxavs<br />
cxovrebaSi.<br />
miwa kidev, erTi mtkaveli gvqonda<br />
da sul vicavdi imaTgan, vinc im miwaze<br />
Semoiwevda.<br />
poeziaSi davibade kaco da axla<br />
rom meubnebian xolme verlibris mama<br />
xaro - mecineba, ra verlibri, verlibrze<br />
davimcireb Tavs? ioanes saxareba<br />
verlibria? natirlebi verlibria? me<br />
ar davbadebulvar verlibrSi, me davibade<br />
poeziaSi.<br />
P.S. meeWveba ase waradgendnen axal<br />
wigns. marTla ise gamovida, mTvrali<br />
miwismzomeli rom sinamdviles aurdaurevs.<br />
arada, es wigni sayovelTaoa, yvelanairi<br />
jurisa da Janris mkiTxvelis-<br />
Tvis:<br />
Tavgadasavlebis moyvarulTaTvis<br />
istoriisadmi TavmodrekilTaTvis<br />
eTnografiiT dainteresebulTaTvis<br />
sasiyvarulo, romantikulisadmi<br />
TvalebminabulTaTvis<br />
uxamsobis motrfialeTaTvis<br />
fantastikurSi dakargulTaTvis<br />
ironiulad TvalebmowkurulTaTvis<br />
filosofia - sibrZneebisaken miltolvilTaTvis<br />
paTetikisken midrekilTaTvis<br />
Sara-gzisa da nagavsayrelis xifa-<br />
TosnebisaTvis<br />
avtoriT aRfrTovanebulTaTvis<br />
poeziaze gadareulTaTvis<br />
TqvennairebisaTvis<br />
CemnairebisaTvisac -<br />
`adre megona, rom yvelas vuyvardi.<br />
mere mindoda, rom yvelas vyvarebodi.<br />
axla minda, rom Tavi damanebon~.
narkomanebi birJaze dganan. gamoiara<br />
Savkanianma.<br />
- es vin ari, to? - ikiTxa erTma.<br />
- es somaleli ltolvilia!<br />
- va, somalic davkargeT to? - daamata<br />
mesamem.<br />
* * *<br />
sami svani sadguridan axlad daZrul<br />
matarebels misdevs. ori Seaxteba,<br />
erTi ver daeweva, dgas da icinis. sadguris<br />
morige ekiTxeba:<br />
- ra gacinebs?<br />
- is ori me macilebda!<br />
* * *<br />
megrels uTxres, spilo gaqceula<br />
zooparkidan da dasaWerad dasdeveno.<br />
- xox, ras daiWeren egeni amxela<br />
spilos?!<br />
mere gaigo, dauWeriaTo.<br />
- xox, aba sad gaiqceoda magxela<br />
spilo.<br />
* * *<br />
guruls ekiTxebian, Wadraks ratom<br />
ar TamaSobo?<br />
- reiza Zama da dedofals ro vkideb<br />
xels, Jruanteli miars tanSio.<br />
* * *<br />
avtobusSi:<br />
- modi Svilo, mowove ZuZu, Torem,<br />
ager, im Zias mivcem!<br />
qalma gajiutebul bavSvs veraferi<br />
Seasmina, gverdiT mjdoma kacma uyura,<br />
uyura da bolos veRar moiTmina:<br />
- qalbatono, droze gadawyviteT<br />
ras apirebT, Torem ukve sami gaCerebiT<br />
gavcdi Cems saxls.<br />
* * *<br />
qalma ufrosi qaliSvili gaaTxova.<br />
dedam Svils sTxova, rom Seetyobinebina,<br />
rogor aewyoboda misi intimuri<br />
cxovreba. erTi kviris Semdeg qaliSvilisagan<br />
werili miiRo, romelSic erTaderTi<br />
sityva ewera: `neskafe~.<br />
dedam gazeTSi `neskafes~ reklama<br />
waikiTxa: siamovneba ukanasknel wveTamde.<br />
deda kmayofili darCa. male meore<br />
qaliSvilic gaaTxova da masac igive<br />
sTxova. ori kviris Semdeg iRebs werils,<br />
romelSic weria: `benson end hajis~.<br />
dedam pasuxs sigaretis reklamaSi miagno:<br />
eqstra long, qing saiz, - da isev<br />
kmayofili darCa.<br />
mesame, nabolara gogonac gaTxovda<br />
da masac igive Txovna gaumeora. pasuxi<br />
erTi Tvis Semdeg miiRo, masSi ewera:<br />
`britiS earveis~. sareklamo gancxadeba<br />
naxa da goneba dakarga. masSi<br />
ewera: dReSi samjer, kviraSi Svidi<br />
dRe, yvela mimarTulebiT.<br />
* * *<br />
gamoigones roboti, romelic qur-<br />
debs iWers. iaponiaSi, 5 wuTSi daiWires<br />
100 qurdi; amerikaSi, 5 wuTSi<br />
daiWires 200 qurdi; quTaisSi, 5 wuTSi<br />
moipares super-roboti.<br />
* * *<br />
wvrTnas gadian rusi, qarTveli da<br />
amerikeli specrazmelebi. davalebaa, vin<br />
ufro male gamoiyvans kurdRels tyidan.<br />
amerikelebma Sekribes gundi: fsiqologi,<br />
snaiperi, advokati, policieli<br />
da monadire. Sevlen tyeSi da naxevar<br />
saaTSi gamoiyvanen uvnebel kurdRels.<br />
rusebi Secvivdebian tyeSi tankebiT,<br />
mTvrali specrazmelebiT da `uras~<br />
ZaxiliT. naxevar saaTSi gadawvaven tyes,<br />
daxocaven cxovelebs da gamoiyvanen<br />
mkvdar kurdRels.<br />
qarTvelebidan tyeSi Seva 3 Ripiani<br />
policieli, cota xanSi ismis cemisa<br />
da ginebis xma. gamoiyvanen daTvs, dasvamen<br />
magidasTan, CasCrian TaTSi kalams<br />
da daawerineben: var kurdReli, vcxovrob<br />
soroSi, meZaxian yurcqvitas...<br />
* * *<br />
guruls anketas avsebineben:<br />
- saxeli: levani<br />
- gvari: Rlonti<br />
- ojaxuri mdgomareoba: uf, nametani<br />
daxlarTuli.<br />
* * *<br />
guruli vaWrobs jixurSi. klienti<br />
ekiTxeba:<br />
- sigareti Tu gaqvT RerebiT?<br />
guruli pasuxobs:<br />
- sigareti RerebiT ara, Zama, mara<br />
`maroJni~ gvaqvs tlakviT.<br />
* * *<br />
muzeumSi guruls zedamxedveli eubneba:<br />
- am savarZelSi jdoma ar SeiZleba,<br />
es savarZeli napoleonisaa.<br />
- mere ro mua qi avdgebi.<br />
* * *<br />
guruls TokiT indauri hyavs da<br />
rusTavelze aseirnebs. gaaCerebs patruli<br />
da etyvis: - aq frinveliT seirnoba<br />
ar SeiZleba!<br />
- reiza kaco? mtredebi ro dadian?<br />
- mtredi mSvidobis simboloa.<br />
- davijero Cem indours omi unda?<br />
* * *<br />
amerikaSi wasuli Svili dedas urekavs<br />
guriaSi. gadairia sixaruliT<br />
deda:<br />
- menatrebi Svilo, reiza ar Camoi<br />
amdon xans?<br />
- ki minda, Camosvla, mara mrcxvenia.<br />
- ra qeni, nena, amferi, saxlSi dabruneba<br />
rom grcxvenia?<br />
- coli meviyvane!<br />
- magas ra jobia, Svilo?!<br />
- zangia, nena! - pauza.<br />
iumori<br />
- siyvaruls feri ara aq, Svilo,<br />
Camoi da Cameiyvane!<br />
- oTxi Svili yavs, nena!<br />
- ara uSavs nena, geixarebs kuTxe,<br />
ezoSi Savtuxei baRnebi ro irbenen.<br />
- ki mara, sad dagvawven amden suls?<br />
- Sens Zmas naliaSi, mamaSens sawnaxelSi...<br />
- Sen, nena, Sen sa dawobi?<br />
- me, nena, ravarc davkideb yurmils,<br />
im minutSi kuboSi Cavwobi nena!!!!<br />
* * *<br />
dilauTenia ori guruli xvdeba<br />
erTmaneTs:<br />
- rafer xar Zama, saiT mixval?<br />
- mamaCemis saflavze.<br />
- mere am dilauTenia?<br />
- rava, eZineba Tu?<br />
* * *<br />
- aa, daayure, ra weria ager, - eubneba<br />
erTi guruli meores, - egnate ninoSvili<br />
iseTi gaWirvebuli da Raribi<br />
yofila, civi WadiT izrdebodao.<br />
- ver yofila moxerxebuli mai vincxa<br />
ninoSvili.<br />
- reiza viTom?<br />
- rava, Se kaco, i Wadi cxeli ar<br />
cxveboda? ras ucdida gaciebas!<br />
* * *<br />
deda Svils cixeSi werils swers:<br />
`Svilo, Zala aRar maqvs, bostnis Txra<br />
ar SemiZlia, arc aravin damexmara, wels<br />
veraferi davTese, ra vqna, aRar vici...~<br />
Svili pasuxobs: `deda, bostans ar<br />
gaekaro, Torem iseT rames amoTxri, magrad<br />
inaneb!~<br />
deda: `Seni werili rogorc ki movida,<br />
policia movarda, bostani sul gadaTxares,<br />
veraferi ipoves da gabrazebulebi<br />
wavidnen~.<br />
Svili: `ra vqna, dedi, riTac SemeZlo,<br />
dagexmare. daTesva Senzea~.<br />
* * *<br />
guruls mama moukvdeba, fuli ar<br />
aqvs da meoradebSi uyidis kostums.<br />
gadis ori kvira, xvdeba mezobeli, ra<br />
gWirs, ras gigavs Tvalebio, - ekiTxeba.<br />
- bijo, mamai mesizmreba yoveldRe,<br />
meubneba: ra miqeni aio, damdevs aqane<br />
erTi germaneli, momeci Cemi kostumio.<br />
* * *<br />
guriaSi Camovida Cineli turisti<br />
da erT-erT guruls estumra saxlSi.<br />
Cinelma gacnobis mizniT guruls xeli<br />
gauwoda da Tavisi saxeli da gvari<br />
uTxra: - sagava kuo!<br />
- magiza Tu moi Zama, ager gai aivanze.<br />
59
adamianebs xSirad metsaxeliT mimar-<br />
Taven. es saxelebi maT umetesobas bav-<br />
Svobidan moyveba. xSirad metsaxeli<br />
zustad asaxavs adamianis bunebas, Tvisebebs.<br />
xSirad ki akninebs mas da mTeli<br />
cxovreba ver iSorebs mis anarekls.<br />
Wyvitina, wiwila, kuWa, Cloye... ra metsaxels<br />
ar arqmeven, ras ar gaigeb...<br />
sofelSi izrdeboda biWi da mas<br />
`amCemfexeba~ Searqves. Turme uyvarda<br />
Wama, ar swavlobda, yvelaferi iyo mis-<br />
Tvis sulerTi, gulTan araferi mihqonda<br />
da SerCa es saxeli didobamdec. gavida<br />
wlebi da erTxelac es adamiani,<br />
ukve asakSi, Semxvda quCaSi. Tbilad<br />
momikiTxa. ver vicani. goCa varo, miTxra.<br />
roca Seatyo, ver gavixsene, daamata:<br />
- amCemfexeba var bela, rogor ver<br />
micanio.<br />
- ras ambob, rogor maSinve ar miTxari,<br />
rogor gamixarda Seni naxva, - marTlac<br />
gaxarebulma vuTxari. Tumca moulodnelobisgan<br />
verc ki movzome, rom<br />
arakoreqtuli viyavi.<br />
- TbilisSi Camovedi, 20 welia aq<br />
vcxovrob. vifiqre, aq mainc aravis exsomeba<br />
es oxeri saxeli-meTqi da aqac<br />
ar masvenebs, - sevdanarevad miTxra goCam.<br />
mivxvdi, rom Zalian aRizianebda es<br />
metsaxeli. ufro metic, mgoni am saxels<br />
gamoeqca soflidan.<br />
ra aris cxovreba. SeiZleba gamdidrde,<br />
SeiZleba varskvlavebi dakrifo,<br />
magram saxels verasodes Seicvli...<br />
goCas vkiTxe Tu sad, ras saqmianobda.<br />
miTxra, rom biznesi hqonda da gakotrda.<br />
roca Sevicxade, damamSvida:<br />
- am Cems fexebs, gavkotrdi da ra<br />
unda vqna. cxovreba grZeldeba. fuls<br />
kidev viSovi. axla ki Salvas daureke<br />
da minda sadme dagpatiJoTo.<br />
vucqerdi goCas da vfiqrobdi, rogor<br />
ar cvlis wlebi adamians.<br />
* * *<br />
mezoblis bavSvi Camovida safrange-<br />
Tidan. maTi ojaxi ukve 7 welia wasulia<br />
emigraciaSi. Camomijda da iqaur<br />
ambebs miyveboda. erTi patara istoria<br />
damamaxsovrda... nona, parizis erT-erT<br />
skolaSi mesame klasSi swavlobs. man<br />
miTxra, rom mamam mas flomasterebis<br />
ori Sekvra uyida. skolaSi rom mivida,<br />
erTi kolofi klasels, lutecias<br />
aCuqa. megobarma Zalian gaixara da<br />
nonamac mamas mouyva sixaruliT. megobars<br />
kidevac unda aCuqo da kidevac<br />
unda uyido, Tu es mas sixaruls moutanso,<br />
- Seuqia nona mamas.<br />
gavida ramdenime dRe da nonas saxl-<br />
Si darCenia Tavisi flomasterebi. lutecia<br />
maTxovebso, daumSvidebia guli<br />
60<br />
redaqtorisagan:<br />
ocdameerTe saukuneSi, Cais saRamoebma socialur qselebSi gadainacvla<br />
da saintereso adamianebsac ukve virtualur sivrceSi vicnobT. viciT, rogor<br />
sunTqaven, ra stkivaT da uxariaT. zogi `frendi~ imdenad sainteresod<br />
meCveneba xolme, survili miCndeba Tqvenc gagacnoT, im kuTxiT daganaxoT<br />
da SegayvaroT, rogorc me vxedav.<br />
es axali rubrikac siyvaruls emsaxureba, imas, rom gagacnoT adamianebi,<br />
daganaxoT portretebi feisbukidan.<br />
dRevandel rubrikas Cemi virtualuri megobris - bela bela alanias alanias gacnobiT<br />
viwyeb. is ulamazesi sulis adamiania, kargi deda, da Wkviani meuRle<br />
- nomer pirveli leiboristis, Salva naTelaSvilisa.<br />
da ukan ar motrialebula, gaugrZelebia<br />
gza skolisken.<br />
- bela deida, roca skolaSi mivedi<br />
da lutecias fanqrebi vTxove, man mkacrad<br />
miTxra: Tu SenTvis ar gqonda, me<br />
ratom maCuqe. Tu gqonda erTi flomasterebis<br />
kolofi, meore rad iyide. Tu<br />
me maCuqe, ar unda meTxovo. miTumetes,<br />
roca gaqvs, saxlSi ar unda datovo<br />
da ufro yuradRebiT unda iyo saku-<br />
Tari nivTebis mimarT. axla me rom<br />
gaTxovo, mieCvevi da ivli Cems imedzeo.<br />
nonam es yvelaferi naRvlianad miambo.<br />
iTxovda Cemgan iseT <strong>ganmarteba</strong>s,<br />
rom menugeSebina. davibeni Zalian. mesame<br />
klaseli lutecia iseT <strong>ganmarteba</strong>s<br />
akeTebda, rogorsac Cveni cxovrebis<br />
gamocdilebac ar eyofa. luteciam<br />
ra icis, rom nonas mama emigrantia da<br />
ukanaskneli kapikebs gaiRebs marto<br />
SvilisTvis ki ara, sxvisTvisac. lutecia<br />
ver gaugebs, Tu ratom unda iyido<br />
2 flomasteri, roca mxolod erTi<br />
gWirdeba, miTumtes Tu saSualeba ar<br />
gaqvs da saxelmwifo daxmarebaze cxovrob.<br />
lutecia verc imas mixvdeba, rom<br />
saxlSi SemTxveviT roca dagrCeba saWiro<br />
nivTi, SeiZleba eTxovo vinmes da<br />
ar dabrunde mis asaRebad. ra Tqma unda,<br />
verasodes gaigebs, rom megobris<br />
imediT SeiZleba mTeli sicocxle iyo.<br />
rom megobroba flomasteris Txovebaze<br />
metia... samagierod lutecias mkacri<br />
ganacxadi, nonas Wkuas didi xniT aswavlis<br />
da miaCvevs ekonomias, Tavis imediT<br />
yofnas, pasuxismgeblobas..<br />
Zalian gamiWirda nona menugeSebina.<br />
misi pawia guli Zalian iyo natkeni.<br />
- nona, miTxari, rom apatieb megobars.<br />
ise moiqcevi, TiTqos araferi momxdara<br />
da roca Sesaferisi momenti dadgeba,<br />
Seni saqcieliT aswavli megobrobas.<br />
- ar vapatieb, arc arafers vaCuqeb<br />
da saerTodac misgan araferi minda! -<br />
mipasuxa nonam.<br />
- mere ra gamodis, ginda misnairi<br />
iyo, masaviT eqceode megobrebs da advilad<br />
stkende guls?<br />
- ar minda, - Caqindra Tavi gogonam.<br />
- hoda, aqedan rom dabrundebi, raime<br />
qarTuli Cautane da uTxari, rom Zalian<br />
giyvars da amitomac ginda, rom es<br />
mciredi incidenti daiviwyoT...<br />
- SeiZleba ase sjobdes, - dameTanxma<br />
nona da imaze fiqri daiwyo, rogor<br />
gaexarebina megobari. gadavirie misi<br />
aseTi ucabedi gardasaxviT. fusfusebda<br />
da arCevda nivTebs saCuqrad.<br />
didxans vfiqrobdi, rom Znelia ucxoeTSi<br />
myofi Cveni TanamemamuleebisaTvis<br />
iqaurebTan adaptireba. udidesi<br />
kulturis mqone qveynebma gaiares ekonomikuri,<br />
politikuri daRmavlobisa<br />
da aRmavlobis periodebi; iswavles<br />
ekonomia; sakuTari da sxvisi Sromis<br />
pativiscema; meti pasuxismgebloba da<br />
mudmivi brZola arsebobisa Tu damkvidrebisaTvis;<br />
Sromisa da swavlis fasi...<br />
amaod ecdeba nona, rom lutecias<br />
qarTveloba aswavlos, megobrobas ki,<br />
albaT, aucileblad aswavlis. nonac<br />
bevr rames iswavlis misgan.<br />
* * *<br />
am ambidan albaT 20 weli gavida.<br />
fasanaurSi gavemgzavreT. Salvas deida<br />
fefeno unda gamecno. roca mivediT,<br />
WiSkarSi idga da gvelodeboda.<br />
- rogor imgzavreT, Svilebo? - gagviRima<br />
da Cagvexuta orives.<br />
- egaa, dei, Cemi qala! - uTxra Salvam.<br />
deidam amxed-damxeda, TiTqos TvaliT<br />
gamzoma da amwona...<br />
saxlSi fxlovanebi da xinkali gveloda.<br />
erTmaneTs nel-nela gavuSinaurdiT<br />
da deidam gulwrfelad hkiTxa<br />
Salvas: - amas elodi 9 weli? am gogos<br />
jani sul gamoclia. eg rogor<br />
migixedavs sofels?<br />
Salvam mwared gaiRima da uxerxulad<br />
gadmomxeda.<br />
- ager erbo-Tafli gadaurie da Seneburad<br />
aWame, uceb moemateba jani -
`gaimarTla~ Tavi Salvam.<br />
gavida wlebi. erTxelac deida avad<br />
gagvixda da TbilisSi CemTan Camoviyvane.<br />
- ici, pirvelad rom gnaxe gaxsovs?<br />
adamiani erTi naxviT arasodes Seafaso.<br />
SenTvis saCuqari maqvs, - miTxra<br />
da CanTidan vercxlis qamar-xanjali<br />
amoiRo.<br />
- es nivTi mamapapiseulia da Salvas<br />
ekuTvnis. am xmliT Cemi winapari mters<br />
ebrZoda. magas kidev imxela ena aqvs,<br />
aba xanjali rad unda. eg Sen Sainaxe<br />
da balRs gamaadgeba.<br />
unikaluri silamazis, ganumeorebeli<br />
nakeToba gadmomca deidam da didxans<br />
movundi mis daTvalierebas. kidev<br />
raRac unda gaCveno Svilo, - miTxra<br />
da Cemi miwerili, 3-4 wlis winandeli<br />
werili manaxa: - es is werilia,<br />
daSas rom gamaatane, gaxsovs? midi kidev<br />
erTxel wamikiTxe, gTxov..<br />
arc ki maxsovda eg werili. vkiTxulobdi,<br />
Tan vfiqrobdi, axla ufro<br />
sxvanairad davwerdi, axla ufro sityvagrZeli<br />
viqnebodi. deidas Tvalebze<br />
cremli moadga. me kidev misi mowerili<br />
baraTi vaCvene...<br />
- ici, me Svilebi ar myavs da Cemi<br />
Svilebi Tqven xarT.<br />
- deida, male SviliSvili gagiCndeba,<br />
eqoze miTxres gogoao. Salvas unda<br />
dedamisis saxeli daarqvas, darejani...<br />
minda rom Tqvennairi Tvalebi hqondes,<br />
Tqvennairi TeTri gogo gamiCndes, - marTlac<br />
Zalian gulwrfelad vuTxari.<br />
darejani rom gaCnda, Salvas vkiTxe,<br />
mgoni marTla deidasac hgavs-meTqi.<br />
Salvam miTxra: masSi yoveli Cvengani<br />
mis sayvarel adamians dainaxavs, imas<br />
amoicnobs, visi danaxvac surs, visTan<br />
msgavsebac uxaria: cols, qmars, deidas,<br />
dedas, Zmas, das... esaa Cveni sulieri<br />
da genetikuri erTobis gagrZeleba.<br />
axla Cems Svilebs vuyvebi yvela im<br />
adamianze, visac maTma gaCenam amqveynad<br />
didi bedniereba moutana, maT danatovar<br />
nivTebs, maT Soris werilebs, maTTvis<br />
naqsov windebs da uamrav xilul Tu<br />
uxilav wvrilmanebsac vuyvebi, rom TvalnaTliv<br />
avuRwero maTi raoba. minda<br />
maT davanaxo isini iseTebi, rogorsac<br />
Cemi Svilebi ver moeswrnen...<br />
* * *<br />
gulo babo movida dRes da Rvinis<br />
kasri mTxova.<br />
- ager, gulo babo, modi naxe, egeTi<br />
gindaT? - gaviyole sakuWnaoSi.<br />
- ki, Svilo, eg minda... ui, am kladovkaSi<br />
mgoni Tagvi gagCenia, - daiwyo gulom<br />
aremaris daTvaliereba.<br />
- guli ar gamixeTqo, gulo babo,<br />
meSinia me Tagvebis, - SevZaxe da uceb<br />
gamovkete kari.<br />
- amxela qalai xar da patara wruwunam<br />
SegaSina? - icinis gulo babo<br />
da Salvas sayvedurobs, TiTqos mas<br />
elaparakeba: moiyvane cicai da morCa<br />
SiSi.<br />
Salvas gadavxede, TiTqos TvalebiT<br />
vekiTxebi, neta raRaa cicaiiii-Tqo.<br />
- gogo, cicai gaixsene fSaveladan...<br />
mimaniSna Salvam.<br />
daaklikeT: https://www.facebook.com/bela.alania<br />
oi, es rogor damaviwyda: `Tavis patroni<br />
enacvlos, Tavis Tav-yviTel cicasa,<br />
daZvreba mezoblebSia, dambal xaWosa<br />
zidavsa, vinc magas rames damirtyavs,<br />
ZaRl iyos misi mkvdrisada~. cicai<br />
xom kataa. gamagiJa am fSavlebma. kidev<br />
kargi gamaxsenda.<br />
- xo, gulo babo, momiyvane cicai,<br />
momiyvane...<br />
gulo babo gavacileT, kasri bavSvebma<br />
miutanes. saxlSi dabrunebulma Salvas<br />
vuTxari, ratom pirdapir ar miTxari,<br />
rom kataa-meTqi?<br />
- gonebas Tu wvens gamoaden, mere<br />
arasodes gadaviwydeba. ise ki, xvalamde<br />
ar migyveba, - miTxra gaRimebulma.<br />
kidev kargi gamaxsenda, Torem mteri<br />
Cavarda fSavlebis ybaSi.<br />
* * *<br />
mesame kursze viyaviT, taniam damireka<br />
da dabadebis dReze dampatiJa. me<br />
SevTavaze, Tu ginda sacivs gagikeTeb<br />
da `mamaligasac~ SenTan movamzadebmeTqi.<br />
wavedi, sulugunic Tan gaviyole,<br />
qarTuli Rvino da dedaCemis Cur-<br />
Cxelac barem ar davinane.<br />
Cemi kurselebi monatrebul qarTul<br />
sufraze Tavs Sinaurulad grZnobdnen.<br />
taniam mTxova, rom Tamadac me vyofiliyavi.<br />
bevri TavpatiJi arc damiwyia<br />
da movkalaTdi sufris TavSi da SevudeqiT<br />
sadRegrZeloebs. smisa ra mogaxsenoT,<br />
magram brtyel-brtyeli sityvebi,<br />
ra Tqma unda, ar davakeli da suliko-sulikos<br />
RiRiniT moTavda qeific<br />
da moqeifeebic.<br />
- alo, tania, Sen xar? - vekiTxebi<br />
portretebi<br />
`feisbukidan~<br />
Cems Tanakursels.<br />
- belaCka, Cemo sayvarelo, rogor<br />
damekarge, xom kargad xar? - mpasuxobs<br />
sasiamovnod aRelvebuli.<br />
- momenatre Zalian. rac TbilisSi<br />
wamovedi, ratom ar mexmianebi, albaT<br />
ar genatrebi an ar gaxsovar. Sen, marTalia<br />
moskovSi varskvlavebs eTamaSebi,<br />
CvenTvis aba rodis moicli.<br />
- ras ambob, me girekavdi 2008 wlis<br />
agvistoSi, Sen ar mpasuxobdi... me, me...<br />
mindoda bodiSi momexada yvelas magivrad,<br />
- aukankalda xma tanias.<br />
- Sen ra SuaSi xar, me da Sen aravin<br />
arafers gvekiTxeba. Cven xom gviyvars<br />
erTmaneTi, esaa mTavari, - vuTxari mec<br />
akankalebuli xmiT.<br />
- sofelSi gaxsovs, bebos `peCkaze~<br />
Rameebs rom vaTenebdiT. gaxsovs petrovna,<br />
rogor gvicxobda sokos `peraSkebs~,<br />
gaxsovs rogor kiTxulobdi esenins<br />
xmamaRla, me kidev rogor gikiTxavdi<br />
tabiZes qarTulad da Sen meubnebodi,<br />
rom yvelaferi gaige... aryis<br />
WalaSi seirnoba menatreba. is siTeTre,<br />
61
siCume da Cveni gulwrfeli megobroba....<br />
- ametira me.<br />
- mec, menatreba Seni suliko... - vem-<br />
Svidobebi da Tan studenturi dReebi<br />
midgas Tvalwin. ramdeni dro gasula.<br />
- belaCka, icode, rom me miyvars saqarTvelo<br />
da xma arasodes mimicia im<br />
ZalisTvis, visac saqarTvelos atkina.<br />
me minda, rom Sen es icode. momikiTxe<br />
Salva, bavSvebi da iza deida. me dResac<br />
maqvs misi moqsovili `variSkebi~...<br />
davemSvidobe tanias da mere didxans<br />
vixsenebdi lamaz dReebs. mtkioda, Zalian<br />
mtkioda gulSi Rrmad Cemi afxaze-<br />
Ti, Cemi samaCablo.... mjera rom taniasac<br />
stkioda CemsaviT.<br />
* * *<br />
saarCevno kampania iyo da guriaSi<br />
gavemgzavreT. lanCxuTSi aris maRalmTiani<br />
sofeli - acana. soflamde arc<br />
ise axlo gzaa. rogorc iqna mivaRwieT.<br />
soflis TavSi manqanidan gadmovediT<br />
da fexiT avuyeviT gzas. uknidan<br />
moxuci kaci dagvewia, uRelSi Zroxa<br />
yavda Sebmuli: - dabrZandiT, wagiyvanT,<br />
stumrebi CanxarTo. TavpatiJi daviwye:<br />
- Zroxaa da codoa, ar SewuxdeT...<br />
- me ki ara mixeila TevdoraZe abamda<br />
Zroxas, xarsac da kameCsac... saqonlis<br />
daniSnuleba egaa! - ar Cerdeba moxuci.<br />
am saxeli da gvaris gagonebaze<br />
Salvas gadavxede.<br />
- mixeila vinaa? - vekiTxebi moxucs.<br />
- vinaa da am kuTxis baton-patroni,<br />
kaci, romelmac erovnuli mTavroba daafinansa<br />
da safrangeTSi gaagzavna. erTi<br />
meSoki oqro gaatana. rom ara mixeili,<br />
verc ki wavidodnen amxela gzaze...<br />
siamayiT aRvivse. es moxuci Cems<br />
did babuaze saubrobda. TvalebiT vesaubrebi<br />
Salvas da TiTqos veubnebi,<br />
rom rasac giyvebodi Cems winaparze,<br />
xedav rogori simarTlea-meTqi?!<br />
- iciT me vin var? albaT verc ki<br />
warmoidgenT, rom me mixeilas SvilTaSvili<br />
var. ra ucnauria, rom Tqven ase<br />
SemTxveviT swored axla axseneT Cemi<br />
didi babuas saxeli?! - veubnebi da<br />
Tvalebidan cremlebs ver vikaveb. moxucsac<br />
cremlebi moadga...<br />
sofelSi damxvdnen naTesavebi. bevr<br />
maTgans arc ki vicnobdi. am sofelSi<br />
erTaderTi umdidresi ojaxis fuZeze<br />
ukve sxvebi cxovroben. gakulakebuli,<br />
raionis muzeumSi gadatanili awdakarguli<br />
veS-inventari arsad iyo... veZebdi<br />
Cemi winaprebis aCrdilebs naTesavebis<br />
saxeebSi da RimilSi, maT mogonebebSi,<br />
siTbosa da siyvarulSi. uceb<br />
vipove is Zafi, romelic warsuls da<br />
awmyos aerTianebs; Zafi, romelic uwyve-<br />
62<br />
tia da romelsac Cveni genetikur-sulieri<br />
kodi hqvia.<br />
levilis mamuli, romelic qarTvelebis<br />
navsayudelia safrangeTSi, swored<br />
is adgilia, romlis SeZenaSic mixeil<br />
TedoraZem didi wvlili gaiRo<br />
da Jordanias xelisuflebas didad<br />
daexmara...<br />
didi sufra gaiSala, yvela sadRegrZelo<br />
dailia...<br />
Tbilisisken gvian gamoveSureT... mTeli<br />
gza vfiqrobdi imaze, rom adamiani<br />
manamaa cocxali, sanam misi sikeTe Tundac<br />
erT adamians axsovs.<br />
* *<br />
abaSis raionSi aris sofeli ontofo.<br />
iq Cemi bebos ded-mama cxovrobdnen<br />
- anton da liza nadareiSvilebi. Cemi<br />
bavSvobis mogonebebSi dResac cocxlobs<br />
ulamazesi ezo-kari oda saxliT,<br />
uTvalavi vardiT da gumbaTovani bzebiT;<br />
ezoSi mofusfuse moxucebiT da<br />
qalaqebidan zafxulad CamobrZanebuli<br />
stumrebiT.<br />
erT zafxuls saSineli tragedia<br />
datrialda da 17 wlis axalgazrda<br />
gardaicvala mdinareSi. bunebrivia, rom<br />
mTeli sofeli glovobda da Cvenc<br />
vmonawileobdiT mTeli dakrZalvis ceremonialSi.<br />
bavSvebs gvirgvinebs dagvirigebdnen,<br />
zogs suraTi eWira da mivyvebodiT<br />
micvalebuls... damwuxrebulma<br />
Wirisufalma, yvelas jvari gvweria<br />
da sasaflaoze maleve aaSena patara<br />
saxli. iq micvalebulis sruli foto,<br />
karada misi tansacmelebiT, televizori,<br />
magnitofoni, e.w. praigrivateli Tavisi<br />
plastinkebiT, magida, skamebiT, nardi,<br />
Wadraki, domino elaga.<br />
saxlidan sasaflaomde sul raRac<br />
50-100 metri iyo. soflis centramde<br />
rom misuliyavi, sasaflao unda gagevlo.<br />
micvalebulis ojaxi 40-mde yovel<br />
dRe magidaze awyobda xils, xaWapurs,<br />
Rvino-limonaTs. soflis bavSvebis Sekrebis<br />
adgili sasaflao gaxda. simaRlis<br />
mixedviT davmwkrivdebodiT da<br />
mivdiodiT, rom plastinkebi CagverTo<br />
da limonaTi dagvelia... ase grZeldeboda<br />
raRac dro, sanam, erTxelac anto<br />
babum mocekvave da momReral bavSvebs<br />
ar mogviswro. wvrili wkneliT sul<br />
saxlSi gamogvreka: `gvalo, miodineTi<br />
sindisi~, `onjRore va giCqunani~. dResac<br />
maxsovs im wknelis xma da simware.<br />
meore dRes Wirisufali saxlSi<br />
mogvadga da antoni da liziko sul<br />
bodiSebiT miegeba. qalbatonma naTelam<br />
ki moxucebs usayvedura:<br />
- me sanam am bavSvebis Jriamuli<br />
mesmoda, manam megona, rom Cemi kaxa co-<br />
cxalia. gana marTla micvalebuls davudgi<br />
televizori da radio... anto,<br />
eg ra miqeni, rogor dadumda da dasamarda<br />
dRevandeli dRe.<br />
saxlSi dabrunebuli moxucebi tirodnen.<br />
meore diliT bebom xaWapuri<br />
gamogvicxo da gagvatana. Cven sirbiliT<br />
gaveSureT da kidev erTxel movilxineT<br />
kaxas saflavTan.<br />
* * *<br />
cota xnis win ulamazes qorwilSi<br />
viyavi. me patarZlis mxares warmovadgendi.<br />
siZe marTlmadideblad moinaTla<br />
patarZlis TxovniT da jvaric ananuris<br />
eklesiaSi daiweres. qorwilSi<br />
germaniidan specialurad CamobrZanebulma<br />
stumrebma gamogvicxades, ar inerviuloT,<br />
patarZali ki ar wagarTviT,<br />
aramed siZe SemogimateTo. marTlac,<br />
siZe ise gaSinaurda, rom qarTulad<br />
sadRegrZeloc ki dagvalevina da didi<br />
simpaTiebic moipova Cveni.<br />
mTelma ceremonialma uaRresad Tbil<br />
garemoSi Caiara... Tamadam winaprebis<br />
sadRegrZelo warmoTqva da siZe-patar-<br />
Zlis papis Sesandobari warmoTqva. Turme,<br />
nu ityviT da orive 1945 wels germaniaSi<br />
omis dros daRupula, orive<br />
erT qalaqSi da vin icis... Tvalebze<br />
cremlebi momadga. me Cemi babua gamaxsenda,<br />
romelic omidan ar dabrunebula...<br />
ramxela Zala aqvs siyvaruls, is<br />
Slis sazRvrebs, midgomebs, wyenas, tkivils...<br />
visxediT gverdi-gverd axla<br />
ukve moyvrebi da saqarTvelosa da germaniis<br />
sadRegrZelos guliTa da suliT,<br />
marTlac da didi siyvaruliT<br />
vsvamdiT.<br />
* * *<br />
saqaRaldeSi raRacas veZebdi da Sem-<br />
TxveviT Cemi Svilebis pataraobis droindel<br />
Canawerebs wavawydi. Cems bebos<br />
Camouweria maT mier warmoTqmuli sityvebi:<br />
matabele-matarebeli, kafua-kamfeti,<br />
peCeCia-peCenia, bebe-bebia, ononominda,<br />
fua-mtkiva, zizi-lamazi, Zia-mZivi,<br />
amunia-ZaRli, mua-fiso...<br />
iqve, saqaRaldeSi werilebi vipove...<br />
moskovSi yofnisas rom mwerdnen axloblebi.<br />
siamovnebiT Cavujeqi. Zalian didi<br />
siamovneba miviRe maTi kiTxvisas da<br />
sinanulic. zogierTi maTgani axla<br />
cocxali aRaraa... ramdeni siTbo, siyvaruli<br />
modis maTgan. am xelnawerebis<br />
miRma TiToeuli maTganis sunTqva ismis<br />
TiTqos. xelnaweri avtoris sulis nawilia<br />
udaod. TiToeuli sityvis ukan<br />
emociaa...<br />
guli mwydeba, rom TandaTan sakomunikacio<br />
saSualebebma gaaZeves Cveni ukvdavi,<br />
uberebeli, gacveTili, magram mainc
maradiuli werilebi.<br />
* * *<br />
moskovSi, samsaxurSi erTma qarTvelma<br />
qalbatonma damireka. sakmaod asakovani<br />
xma hqonda, menatreba saqarTveloomiTxra.<br />
didxans visaubreT... SevTanxmdiT,<br />
rom xSirad damirekavda da me<br />
movuyvebodi axal-axal ambebs. mere<br />
saxlSic vewvie. sruliad martoxela,<br />
daucveli iyo. TandaTanobiT davuaxlovdiT.<br />
vficavar, guls da suls ar<br />
viSurebdi misTvis. vyidulobdi saWmels,<br />
tkbileuls, wamlebs. saelCodan<br />
daxmarebac ki gamovawerine. uZlurobisgan<br />
uWirda Tavis movla. ar mezareboda<br />
namdvilad. gareT ijda xolme da<br />
melodeboda, rodis mividodi masTan.<br />
patara bavSviviT mimndobi iyo... ase<br />
gagrZelda Tveebi. erTxelac uxasia-<br />
Tod momeCvena, miTxra, rom salaparako<br />
aqvs CemTan. ar gewyinos da ase mgonia,<br />
rom Cemi bina gainteresebs da imitomac<br />
mivlio, - miTxra Tvalcremlianma.<br />
xma gamiwyda, veraferi vuTxari. maSin<br />
Zalian axalgazrda viyavi da es sityvebi<br />
did tragediad miviRe... uceb wamovxti<br />
skamidan da gaviqeci usityvod.<br />
mivrbodi da yelSi gaCxerili burTi<br />
maxrCobda. man Cems uangarobaSi eWvi<br />
rogor Seitana-meTqi... imis mere mirekavda<br />
samsaxurSi da me ar vpasuxobdi,<br />
mere sulac gaqra. axla mgonia, rom<br />
masTan ufro damTmobi unda vyofiliyavi,<br />
an saerTod ar mimeqcia didi yuradReba<br />
misi sityvebisaTvis. ar vici,<br />
axalgazrdobaSi yvelaferi sxvanairad<br />
geCveneba. axla, albaT sxvanairad moviqceodi,<br />
vapatiebdi didsulovnad.<br />
* * *<br />
1995 wlis saparlamento arCevnebi<br />
axlovdeboda. Salvas senakis xoravas<br />
saxelobis TeatrSi hqonda amomrCevel-<br />
Tan Sexvedra. dedaCemi saguldagulod<br />
emzadeboda da am dRisTvis TeTri kostiumi<br />
Seukeravs. me vurCie, rom oqtombrisTvis<br />
arc ise Sesaferisi samosiameTqi<br />
da Tan ar minda, rom gamorCeulad<br />
gecvas xalxisgan-Tqo. dedam sinanuliT<br />
Semomxeda da usityvod gamoicvala...<br />
or TveSi mamaCemi gardaicvala da es<br />
kaba-pijaki dResac ukidia Caucmeli...<br />
amaswinaT, karada rom gamovaRe, Tval-<br />
Si meca da cremlebma damaxrCo.<br />
aseTia cxovreba - arasodes ici ra<br />
moxdeba xval. arasodes gadado xvalis-<br />
Tvis is, risi moswreba, gakeTeba, Tqma<br />
dRes SeiZleba.<br />
* *<br />
universitetSi am dReebSi pirvelkurselebis<br />
registracia mimdinareobs.<br />
dilidan reestrSi viyaviT atestatis<br />
asaRebad me da Cemi qaliSvili. bunebrivia,<br />
rom sabuTebis CamonaTvalSi, romelic<br />
unda waradginon axladCaricxulebma,<br />
atestatic aris. reestrSi rigia.<br />
Cven win 80 wels gadacilebuli qalbatoni<br />
dgas yavarjniT. mas piradobis<br />
aReba surs. qalbatoni Sewuxebulia,<br />
radgan fexi aqvs motexili da daxmarebas<br />
ver aiRebs, Tu piradoba ar aiRo.<br />
mis magivrad vnerviulob, radgan Zalian<br />
tkiva... rodesac misi rigi movida, gaarkvia,<br />
rom 30 lari unda gadaixados<br />
piradobaSi. moxuci Zalian dabneuli<br />
Cans, radgan egona ufasod aiRebda.<br />
- ar maqvs Svilo 30 lari, - tiris<br />
da Civis.<br />
- ra vqna qalbatono, roca geqneba,<br />
maSin mobrZandiTo, - zrdilobianad<br />
da Sewuxebuli saxiT pasuxobs Tanam-<br />
Sromeli...<br />
guli damewva. mindoda misTvis es<br />
Tanxa gadamexada, magram amomrCevlis<br />
mosyidvaze Sari ar avikido-meTqi...<br />
axla saxlSi var da vnerviulob. Rmer-<br />
To, ra eSveleba am qveyanas, ramdeni sawyalia<br />
Cvens irgvliv. ratom ar gamovarTvi<br />
telefoni an misamarTi? axla<br />
amaze bevrs vidardeb.<br />
* * *<br />
malina, malinaaa... malina, malinaaa...<br />
dilauTenia Camesmis yurebSi. ra maRali<br />
notebiT mReris qalbatoni, ra xma aqvs.<br />
usaTuod gaimarjvebda `niWierSi~.<br />
ra sayvarlad Tendeba. amitomac miyvars<br />
Tbilisi.<br />
* * *<br />
mezoblis dedam sasiZod biWi daiwuna.<br />
atira da aiZula qaliSvili dascileboda<br />
Seyvarebuls.<br />
- ra sWirs, kargi biWia, lamazi, ganaTlebuli<br />
qarTvelia-meTqi, - Zlivs Sevbede<br />
mezobels.<br />
- Raribiao, - miTxra, - da sad velodo<br />
rodis gamdidrdebao.<br />
Semecoda is biWic da misi siyvarulic<br />
- fulze gacvlili da dawunebuli.<br />
* * *<br />
es ambavi ramdenime wlis win iyo.<br />
Tamaris saxelobis taZari doliZezea<br />
da siaxlovis gamoc iq xSirad davdivar.<br />
erTxelac, Zalian adre momiwia<br />
misvla. wirva dilis 7 saaTze iwyeboda<br />
da mgoni, naxevari saaTiT adre<br />
mivedi. taZarSi aravin iyo. erTi qalbatoni<br />
alagebda. bunebrivia, gulxeldakrefili<br />
ver viqnebodi da mec mivexmare.<br />
xalxiT nel-nela ivseboda darbazi,<br />
Cven ki ganvagrZobdiT dalagebas,<br />
dawyebamde unda mogveswro... wirvis<br />
damTavrebis Semdeg qalbatons telefoni<br />
davutove da vTxove, roca saWiro<br />
viqnebodi, mzad viyavi mec davexmarebodi<br />
mas aseT madlian saqmeSi...<br />
am ambavSi gasakviri araferia, rom<br />
ara zari, romelic or dReSi gaisma<br />
Cems mobilurze. axalgazrda qalbatonma<br />
damireka da wyneTis agarakis dalagebaSi<br />
150 lari SemomTavaza. marTali<br />
giTxraT davibeni, vuTxari, albaT sxvagan<br />
moxvdiT-meTqi. Cemi nomeri gaimeora<br />
da miTxra, rom es nomeri misces,<br />
radgan Turme Zalian kargad valageb.<br />
- Tu davrdomili, loginad Cavardnili<br />
xarT, dagexmarebiT-meTqi, - amoviluRluRe...<br />
aseTi rom yofiliyo, mar-<br />
Tla davexmarebodi. meeWveba, rom mas<br />
dalageba sdomoda, mgoni sakmaod uni-<br />
Wod gamaSayira.<br />
* * *<br />
sazamTros mozrdili naWeri Cems<br />
stumrad myof naTluls gadavuRe da<br />
Tan gavafrTxile, rom Tu kurkebs SeWamda,<br />
mucelSi sazamTroebi gaezrdeboda.<br />
man Semomxeda da ironiulad gaicina.<br />
arada, misi toli rom viyavi, advilad<br />
vtyuvdebodi. marTalia ar vasrulebdi<br />
da rac SeiZleba met kurkas vylapavdi<br />
imis molodinSi, rom mucelSi diiiiiidi<br />
sazamTro gamezrdeboda. sarke-<br />
Sic sul tyuilad vicqirebodi. mezoblis<br />
gazrdil mucels mis Rormucelobas<br />
da kurkebis siyvaruls mivawerdi<br />
da saSinlad mSurda. ra Sterukaa<br />
bavSvi...<br />
* * *<br />
dedaCemi metyoda: xeli ar axlo am<br />
`bambanerkas~, stumrebisTvis gvindao.<br />
miveparebodi, gamovxravdi da cariel<br />
kolofs, isev adgilze davdebdi. stumrisTvis<br />
gasamaspinZleblad ki carieli<br />
kolofi imdenjer SerCeniaT, rom<br />
mainc ver iswavles Wkua Cemma mSoblebma...<br />
magram axla sxva ramis Tqma minda.<br />
arsebobs msoflioSi aseTi eri, romelic<br />
yvelafer saukeTesos stumars<br />
unaxavs, yvelaferi gemrieli misTvis<br />
emeteba. Cven xom Sewiruli eri varT,<br />
roca vambobT: `Seni Wirime, Sen genacvale,<br />
Sen Semogevle, vaime, uime~...<br />
daakvirdiT Cvens dedikoebs, gana maT<br />
mxolod CvenTvis ar icocxles. ramdeni<br />
ram daakles Tavs, oRondac Cven<br />
araferi mogvkleboda... elementarulad<br />
sufrazec ki mudmivad vgrZnobdiT maT<br />
mzrunvelobas. me manam megona, rom deda-<br />
Cems mxolod qaTmis frTa, kiseri uyvarda,<br />
sanam TviTon deda ar gavxdi.<br />
aseT xalxs ar uweria gadarCena?!<br />
mudmivad sxvisTvis fiqrsa da jafa-<br />
Si daRlil ers.<br />
63
ogor rogor menatrebi<br />
menatrebi<br />
ulamazeso Cemo qveyanav,<br />
ra vqna, rom ase miyvarxar Zlier<br />
minda cota xniT gadagiviwyo,<br />
magram siyvaruls verafriT vZlie.<br />
sul maxsovxar da sul menatrebi,<br />
saocreba xar namdvilad didi,<br />
rac wamovedi da Sen dagtove,<br />
dRe ar mqonia wynari da mSvidi.<br />
aq me yvelafers - Sensas vadareb,<br />
saxlebs, xeivnebs, skverebs Tu quCas<br />
Sens silamazes ra Seedreba....<br />
Sens monatrebas bolo ar uCans.<br />
iqneb verc gnaxo, veRar vixilo<br />
Seni usazRvro mSveniereba,<br />
dae, ufalma Sen moganiWos<br />
ukvdaveba da bedniereba.<br />
patara patara nergi<br />
nergi<br />
es norCi nergi Cven erTad davrgeT,<br />
magram ar xarobs - daWkna, Camoxma...<br />
es imitom, rom Cveni mdinaris<br />
Sen gaRma xar da me ki - gamoRma.<br />
nergi xom Cveni imediT aris,<br />
da mas sicocxle Zlier swyuria,<br />
Tuki patara ar gaizarda<br />
es xom samyaros dasasrulia.<br />
kacis Zala rom erTobaSia,<br />
Cven bavSvobaSi yvelam viswavleT.<br />
cxovrebaSi ki mas ar viyenebT,<br />
sxvebsac vawvalebT,<br />
Tavsac viwvalebT.<br />
Cven erTad SevZlebT mis gadarCenas,<br />
orTav gavuyofT gulebis siTbos,<br />
mas Cven orTave erTad vWirdebiT,<br />
orTaves erTad gveZebs da gvixmobs.<br />
da rom patara gadavarCinoT,<br />
erTad yofna rom SevZloT,<br />
viswavloT,<br />
neba momeci xeli mogxvio<br />
da Cems napirze gadmogiyvano.<br />
nebismieri<br />
asakisa da donis<br />
msurvelebs.<br />
survilis<br />
mixedviT<br />
praqtikis<br />
gakveTilebi<br />
Catardeba<br />
telefonis<br />
da skaipis<br />
saSualebiT<br />
64<br />
mzisken mzisken mzisken gafrena<br />
gafrena<br />
es bilikebi mzisken midian<br />
Sen mas miyvebi sul martod-marto<br />
is xom saSiSi bewvis xidia<br />
Sen ki mis gavlas eswrafvi, natrob.<br />
Tavad mzis sxivi misken miiltvi<br />
rom mzes Seerwyme misi nawili<br />
bednierebis wamsac miiTvli<br />
rom daipyari Sori manZili.<br />
dedamiwaze mze kvlav ibrwyinebs<br />
SuqTamfeni da sxiviT aRvsili<br />
is ar Caqreba, ar ganeldeba<br />
radgan Sena xar misi nawili.<br />
SenTvis...<br />
SenTvis...<br />
sul yvavilebiT movrTav Cems binas,<br />
rom silamaze sufevdes irgvliv,<br />
diliT, mze roca SemoanaTebs,<br />
mas atyvevebdes yvavilTa xibli.<br />
mzis siTbosa da yvavilT morevSi,<br />
CaiZireba mSveneba Seni...<br />
o, rogor nazad erwymiT erTmaneTs...<br />
gaswavliT inglisurs<br />
Tanguli zambaxiZe<br />
mkiTxvelis mkiTxvelis kuTxe kuTxe<br />
kuTxe<br />
erTmaneTs rogor saocrad SveniT...<br />
me ki sixaruls veRar davfarav,<br />
ar dameteva guli sagules...<br />
gulSic, saxlSic da<br />
Cems samyaroSic,<br />
bedniereba daisadgurebs.<br />
is is Soreuli Soreuli mogonebebi<br />
mogonebebi<br />
gacamtverda da sul mTlad moisra,<br />
rogor gadarCa es mogoneba,<br />
viT ar waleka talRam droisa...<br />
Sena xar CemTvis dauviwyari,<br />
Sen ver giviwyeb Zvirfaso dedav,<br />
da menatrebi, o, ise Zlier,<br />
sizmarSiac da cxadSiac gxedav.<br />
xan baRSi gxedav sul mofusfuses,<br />
xan Cais kref da mzeSi iwvebi,<br />
xan - ki martoka gascqeri Saras<br />
Svilebs moeli TavdaviwyebiT.<br />
sadRac midixar, isev modixar,<br />
sikeTes Tesav da sofels Sveni...<br />
Senze fiqrebs da Sens warmosaxvas,<br />
msurs Semoevlos sicocxle Cemi!<br />
manheteni manheteni<br />
manheteni<br />
Senobebi maRla camde aziduli,<br />
aziduli Senobebi maRal caze,<br />
manheteni, manheteni niu iorkis<br />
savizito baraTi da silamaze.<br />
reklamebis siuxve da ferTa gama,<br />
silamaze, sikaSkaSe, elvareba.<br />
yvelaferi, yvela erTad aRebuli<br />
sixaruli, siyvaruli, mRelvareba.<br />
garTobebi, musika da simRerebi<br />
Serwymulia erTmaneTSi maRal xmaze.<br />
manheteni, manheteni niu iorkis<br />
savizito baraTi da silamaze.<br />
lela<br />
lela<br />
347-924-4027<br />
347-924-4027<br />
347-924-4027<br />
212-564-4148<br />
212-564-4148
17<br />
6<br />
9<br />
11<br />
15<br />
4<br />
32<br />
33<br />
26 27<br />
10<br />
13<br />
20<br />
21<br />
24<br />
18<br />
Tarazulad::<br />
1. poeturi uSfoTveli cxovreba<br />
bunebis wiaRSi; 2. urCxuli (wign); 3.<br />
literaturuli nawarmoebi an misi<br />
nawili, romelic dawerilia saubris<br />
saxiT; 4. taepebi, romlebic leqsSi<br />
garkveuli wesiT meordeba; 5. rusi<br />
mwerali; 6. dionises mxlebeli ber-<br />
Znul miTologiaSi; 7. qarTveli mwerali,<br />
dramaturgi, avtori piesebisa `metexis<br />
CrdilSi~ da `ieTim gurji~; 8.<br />
`mas tansa kaba emosa, gare-Tma vefxis...~;<br />
9. arCibald mekeSis satrfo (`gvelis<br />
perangi~); 10. floberis romani; 11.<br />
ninoSvili `Cveni qveynis...~; 12. rezo<br />
WeiSvili `Cemi megobari...~; 13. xelovnuri<br />
ena; 14. hamletis megobari; 15.<br />
daTa TuTaSxias sayvareli; 16. literatori,<br />
romelic raime nawarmoebis,<br />
visime Semoqmedebis kritikas eweva; 17.<br />
homerosis poema; 18. bernard Sou `...<br />
da kleopatra~; 19. mTavari personaJi<br />
grinis nawarmoebidan `alisferi ialqnebi~;<br />
20. v. gunias piesa `da-...~; 21.<br />
mefe-liris erT-erTi qaliSvili; 22.<br />
mSvenieri elenes da dioskurebis deda;<br />
42<br />
28<br />
5<br />
8<br />
29<br />
16<br />
12<br />
30<br />
2<br />
38<br />
litvordi<br />
34<br />
43 19 44<br />
23. zolas romani; 24. produqti, romelsac<br />
magdana yidda; 25. IV-Vss ber-<br />
Zeni poeti, ... panapoliseli;<br />
Sveulad:<br />
7. leqsi `... muxasa~; 21. qarTveli<br />
mwerali ... CaCaniZe (`gza navsadgurisken<br />
midis~, `lurji wigni~); 26. zola<br />
`tereza...~; 27. ra gvaria SuSaniki?;<br />
28. literaturuli nawarmoebis didi<br />
qveganayofi; 29. mama gorios erT-erTi<br />
qaliSvili; 30. erT-erTi `bremeneli<br />
musikosi~; 31. jumberis gamzrdeli<br />
`sibrZne sicruisadan~; 32. kontinenti,<br />
sadac gaemgzavra aiboliti mxecebis<br />
7<br />
23<br />
25<br />
35<br />
46<br />
3 36<br />
1 31<br />
samkurnalod; 33. juanSeris deda<br />
(`TeTri kurdReli~); 34. ase gamoiTqmis<br />
berZnulad sityva `vwer~; 35. Cexovi<br />
`...vania~; 36. nunus satrfo (`mamis<br />
mkvleli~); 37. ungreli mwerali; 38.<br />
godunovis saxeli; 39. nabukovis romani;<br />
40. leoniZe `Ciriki da...~; 41. ninoSvilis<br />
moTxroba; 42. `rac ufro<br />
Sors xar, miT ufro vtkbebi! me SenSi<br />
miyvars ... Cemi~ (galakt); 43. amerikeli<br />
mwerali, avtori romanisa `wyurvili<br />
sicocxlisa~; 44. sulelis amyoli<br />
TviTonac... (and); 45. iaponeli<br />
mwerali; 46. diuma `dedofali...~<br />
wina nomris litvordis pasuxebi<br />
Tarazulad: 1. dorian; 2. dea; 3. adela; 4. mTas; 5. abaSiZe; 6.<br />
nekrasovi; 7. balzaki; 8. bioni; 9. fanjikiZe; 10. nifnifi; 11. kasia; 12. maiko;<br />
13. defo; 14. mumu; 15. iaraRo; 16. dadiani; 17. lalioni; 18. bonasie;<br />
19. epiTeti; 20. dania; 21. eklaSi; 22. ampi; 23. anabazisi.<br />
Sveulad: 24. jorjaZe; 25. proza; 26. zaqara; 27. gavatini; 28.<br />
grigori; 29. alan; 30. xalvaSi; 31. Tvali; 32. leo; 33. didi; 34. finezi;<br />
35. igoris; 36. merime; 37. buxaiZe; 38. noneSvili; 39. ariosti; 40. ras;<br />
41. fausti; 42. maRraZe; 43. navoi; 44. danae; 45. biZina; 46. ilia; 47. gza.<br />
39<br />
22<br />
14<br />
40<br />
45<br />
37<br />
41<br />
65
patara daCis dabadebas<br />
vulocavT irina mSvenieraZesa<br />
da giorgi CantlaZes.<br />
66<br />
Ztj,t,b tvbuhfwbfib<br />
patara giorgi kakauriZis<br />
dabadebas vulocavT dimitri<br />
kakauriZesa da Teo gobeCias.<br />
V V<br />
patara zosime adeiSvili<br />
veisis dabadebas vulocavT<br />
eka adeiSvilsa da akiva veiss.<br />
vusurvebT vusurvebT bednier bednier da da laR laR bavSvobas, bavSvobas, sasaxelo sasaxelo qarTvel qarTvel vaJkacebad vaJkacebad gazrdas<br />
gazrdas<br />
dabadebis dRes vulocavT 64-wliani SualediT erT dRes<br />
dabadebul babua da SviliSvils - Cveni emigraciisaTvis<br />
sayvarel kacs, ansambl `fesvebis~ cnobil medoles, baton<br />
nodar obolaSvils da mis patara sexnia SviliSvils -<br />
nodari obolaSvils. pataras vusurvebT amayad evlos da<br />
gaegrZelebinos babuis didi saxeli da kacoba, babuas ki<br />
didxans tkbobas vusurvebT misi monagariT.<br />
megobrebi jvrisweras vulocavT Cvens<br />
Zvirfass megobrebs beqa gubelaZesa<br />
da Tiko SalamberiZes, vusurvebT<br />
sitkbos, ojaxur bednierebas da ulev<br />
siyvaruls.