11.01.2013 Views

ganmarteba - MAMULI

ganmarteba - MAMULI

ganmarteba - MAMULI

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

gamocemis gamocemis me-9 me-9 weli<br />

weli<br />

SemecnebiT-sazogadoebrivi<br />

Jurnali amerikaSi<br />

`2(70) dekemberi,<br />

2012 2012<br />

2012<br />

mTavari redaqtori manuCar manuCar kaWaxiZe<br />

kaWaxiZe<br />

EDITOR&PUBLISHER MANUCHAR KATCHAKHIDZE<br />

Jurnalis Jurnalis am am nomris nomris dabeWdva dabeWdva<br />

dabeWdva<br />

SesaZlebeli SesaZlebeli SesaZlebeli gaxda gaxda gaxda `mamulis~ `mamulis~ didi<br />

didi<br />

megobris, megobris, baton baton ilia ilia baramiZis<br />

baramiZis<br />

baramiZis<br />

uSualo uSualo xelSewyobiTa xelSewyobiTa xelSewyobiTa da da TanadgomiT<br />

TanadgomiT<br />

Cveni partnioria: asaval-dasavali<br />

mogvwereT: PO Box 13121, Jersey City, NJ 07303<br />

tel.: 1-347-724-0770; Tbilisidan: 2-420-320<br />

elfosta: mamuliusa@gmail.com; www.mamuli.com<br />

Jurnali Jurnali akrebilia, akrebilia, dakabadonebulia,<br />

dakabadonebulia,<br />

dabeWdilia dabeWdilia da da akinZulia akinZulia SeerTebul<br />

SeerTebul<br />

StatebSi StatebSi da da am am nomris nomris nomris gamocemis gamocemis dros<br />

dros<br />

warmoadgens warmoadgens erTaderT erTaderT erTaderT emigrantul,<br />

emigrantul,<br />

qarTul qarTul gamocemas gamocemas a.S.S.-Si.<br />

a.S.S.-Si.


yjvthibf|<br />

5<br />

9<br />

10<br />

12<br />

17<br />

20<br />

29<br />

33<br />

37<br />

40<br />

44<br />

48<br />

52<br />

54<br />

60<br />

saiubile mimarTva<br />

Salomianad, batono oTar!<br />

tavtologia<br />

cisferi ekranidan<br />

Cemi bebo -<br />

nino ramiSvili<br />

lana RoRoberiZe:<br />

ra mxrebiT vzido amxela dardi!<br />

brZola avtorobisaTvis<br />

sada xar Cemo varinka?!<br />

`iluzioni~ kabadonebSi<br />

viskontiana - roko da misi Zmebi<br />

ras vuyurebT?<br />

qarTuli serialis sociologia<br />

saymawvilo CanarTi<br />

vaJa-fSavelas `CxikvTa qorwili~<br />

margarita, mizana da<br />

rezo gabriaZis diadi samyaro<br />

agvistos omis gmirebi<br />

roman zoiZe da aleqsandre oniani<br />

`mogelandebi~<br />

Tbilisis quCebSi gamoCnda<br />

nomris stumari<br />

iq CemTvis dro gaCerda<br />

imogzaure saqarTveloSi<br />

ginaxavs yelis tba?<br />

masterklasi<br />

besik xaranaulTan<br />

portretebi `feisbukidan~<br />

gaicaniT - bela alania<br />

3


4<br />

levan<br />

fanCviZe<br />

wvimda da aRar gadaidara,<br />

Zlivs miaRwia sulma xatamdi,<br />

me damesizmra - viyav nikala<br />

da funjiT qarTul zecas vxatavdi.<br />

roca sicocxle ase tkbilia,<br />

vin gaimeta qarTli esoden?<br />

me damesizmra - viyav ilia<br />

da wiwamurTan tyvias mesrodnen.<br />

var yvela drois Tanamedrove,<br />

fiqriT mivcurdi natvris yuremdi,<br />

me damesizmra - viyav Tevdore<br />

da yizilbaSebs Tavgzas vurevdi.<br />

dafiqrebuli modis rioni,<br />

ca imereTis mxiblavs tiloTi,<br />

mesizmra - viyav galaktioni<br />

da TviTmkvlelobas Cemsas vcdilobdi.<br />

ver gamovican soflis igavi<br />

beTlemis mxridan qristes mosvlamdi,<br />

me damesizmra - beri viyavi<br />

da sinas mTidan mamuls vlocavdi.<br />

ramdeni leqsi damrCa uTqmeli,<br />

moquxs aragvad talRa striqonTa,<br />

me damesizmra - viyav rusTveli<br />

da samSoblodan cremli mimqonda.<br />

ioris piras cecxli minTia,<br />

dRe imzireba atmis Cerodan,<br />

me damesizmra - viyav mindia<br />

da Cemi sibrZnis arvis sjeroda.<br />

vidre Semova mwuxri Ramisa,<br />

Cemo xatebav, Cemo lerwamo, -<br />

momeci Tafli, unda wavisva<br />

da cotnesaviT SenTvis vewamo!<br />

sapirvelgverdo leqsi<br />

me damesizmra


� manuCar kaWaxiZe,<br />

Jurnal `mamulis~ redaqtori<br />

zRapariviT saamod Semovida Cvens SegnebaSi sityva -<br />

iluzioni. bevrma arc ki vicodiT am sityvis mniSvneloba.<br />

Semovida mTeli evropuli civilizacia Tavisi siaxliT<br />

sabWour cnobierebaSi, rac realizmis parametrebSi<br />

ar eteoda da ar jdeboda. ar iyo stereotipebi da kli-<br />

Seebi, ar iyo zeaRmatebuli paTosi kacobriobis bednier<br />

momavalze mofiqrali gmirebis.<br />

kacobrioba iyo, rogor ara, Tavisi maradiuli RirebulebebiT,<br />

magram ZaldatanebiT Tavs arafers gaxvevda;<br />

kacobrioba iyo adamianuri yofis yoveldRiurobaSi, TiToeuli<br />

kino-gmiris cxovrebaSi – mis tragizmSi, mis sarkazmSi,<br />

mis dramatizmSi...<br />

es iyo rkinis fardis miRma arsebuli realoba, romelic<br />

erTma gonierma kacma Cveni cxovrebis yoveldRiurobaSi<br />

daamkvidra kinoxelovnebis warmoCenis egidiT.<br />

am gonier kacs oTar sefiaSvili hqvia.<br />

man Tavis telegadacemebSi is moaxerxa, rasac ver moaxerxebda<br />

veranairi politikuri moZraoba, veranairi ukuTqmaTa<br />

aralegaluri gavrceleba.<br />

batonma oTarma moZebna is rakursi, riTac xels ver<br />

SeuSlidnen, TumcaRa xelis SeSlis mcdeloba da survili<br />

mravlad iyo. gana vinmes raime sawinaaRmdego aqvs<br />

kino-klasikisa? - ismoda pirdapir kiTxva.<br />

mavani da mavani aq Cerdeboda, Tavis agresias Sesaferisi<br />

droisTvis inaxavda. aseTi dro ki arasodes dadga,<br />

yvelaze Tamami filmebis Cvenebis drosac ki.<br />

`iluzionis~ telegadacemebma da piradad batonma oTar<br />

sefiaSvilma adamianTa azrovnebaSi mentalitetis cvlilebas<br />

didad Seuwyo xeli. misi sajaro leqciebi ama Tu<br />

im kino-klasikis garSemo, an reJisorisa Tu msaxiobis<br />

Sesaxeb iyo uaRresad akademiur doneze Sesrulebuli da<br />

rac mTavaria mavansa da mavans ar aRizianebda.<br />

iyo am gadacemebSi azartic,<br />

iyo metis Semecnebis survilic.<br />

ganxilvas eqvemdebareboda rogorc kinoxelovnebis mimdinareoba,<br />

aseve reJisoris, scenaristis, msaxiobisa da sxvaTa<br />

Semoqmedebis detalebi da biografiuli niuansebi. sirTules<br />

warmoadgenda is, rom aqamomde es yvelaferi sistematizebuli<br />

ar yofila da yvelafris sistemaSi moyvana baton<br />

oTars Tavad uxdeboda. es ki titanur Sromas moiTxovda<br />

yoveldRiurad.<br />

misma dauRalavma nebisyofam telegadacema `iluzioni~<br />

popularuli gaxada ara mxolod saqarTveloSi, aramed<br />

mTels sabWoTa kavSirSi, Tanac msoflios kinoxelovneba<br />

moaqcia erTian mecnierul sistemaSi... da es maSin, roca<br />

informaciuli simwire sufevda sabWoeTSi da vkmayofildebodiT<br />

mxolod im informaciebiT, rac `Ñîâåòñêèé<br />

ýêðàí~-Si da qarTul kinoperiodikaSi ibeWdeboda. Tanac<br />

misi saubrebi udavod mimzidveli iyo. es SemecnebiTi<br />

saubrebi, xandaxan Warbi monotonurobac ki Tavisebur<br />

xibls sZenda gadacemas da `iluzionis” savizito bara-<br />

Tad qceuliyo. swored amaSi gamovlinda batoni oTaris<br />

Tavisebureba, misi sulis nawili Caido am telegadacema-<br />

Si da amiT yvelani migvizida Tavisken, migvizida Tavisi<br />

naTeli saxismetyvelebiTac.<br />

wlebis manZilze izrdeboda Taobebi mis namoRvawarze -<br />

erTia gadaiRo filmi da Tanac kargi filmi,<br />

Salomianad<br />

brZandebodeT<br />

batono oTar!<br />

meorea moiZio es kargi filmi da gauSva teleekranebze<br />

da marto ki ar gauSva, aramed masze, an mis SemoqmedebiT<br />

jgufze moipovo informacia da ase srulyofilad<br />

miawodo is mayurebels. batonma oTarma yvelaferi es<br />

SesZlo pirvelyovlisa Tavisi ganswavlulobiT, Tanac Rirebulebas<br />

isic matebda `iluzions”, rom masSi ar moipoveboda<br />

Worebis doneze SeTxzuli informacia, orRobeebSi<br />

rom uyvebian erTmaneTs usaqmurebi. masSi mecnieruli<br />

akademizmiT, TanmimdevrulobiTa da avtoritetul<br />

kinomcodneTa damowmebiT ganxiluli iyo TiToeuli gaSvebuli<br />

filmi, TiToeuli warmodgenili reJisori da msaxiobi<br />

da mTeli kinoproduqtis koleqtivi. im akrZalulSic<br />

gadadioda da ise ostaturad, rom amas xazgasmiT ar ake-<br />

Tebda, aravis aRizianebda.B<br />

batoni oTari amas marto akeTebda, ra Tqma unda, teqnikurad<br />

telespecialistebi exmarebodnen, magram umTavresi<br />

mis mxrebze gadadioda - yvelaze sarTulo da sapasuxismgeblo.<br />

erTis mxriv rTuli iyo maSindeli ideologiuri<br />

politikis gaTvaliswinebiT aramarto masalis Sekreba,<br />

aramed TviT filmebis mopovebac da Tanac iseTebis,<br />

rogorebic ar iyo sabWoTa kinogaqiravebaSi, an iyo da<br />

akrZalvis tabu edo maT.<br />

TavisTavad sabWour sistemaSi did rols asrulebda<br />

enobrivi barieri. Tu filmi dublirebuli ar iqneboda,<br />

ucxo enaze maTi gaSveba uazroba iqneboda. maSin kapitalisturi<br />

qveynebis enebis codna didi fufunebis sagani<br />

iyo da am enebs mxolod erTeulebi flobdnen, iseTebi, vinc<br />

sandoni iyvnen partiisaTvis, Tu arada, maT meTvalyureobda<br />

fxizeli yovlismxedveli Tvali.<br />

mxolod aseTebisTvis, bunebrivia, mTeli telegadacema<br />

verc da arc gakeTdeboda.<br />

sazRvarze filmebis gadmotana, miT umetes aralegalurad,<br />

warmoudgeneli iyo (filmebi ar iyo patara videokasetebze<br />

Cawerili, an kompaqtdiskze, aseTi fufuneba jer<br />

ar iyo gamogonebuli, an Cven maTze xeli ar migviwvdeboda.<br />

filmebi warmoadgenda didi daxveul kinofirebis<br />

rulonebs sul mcire aTi nawilisgan Semdgars. Tavis-<br />

Tavad simZimiTac gamoirCeoda, gansakuTrebiT orseriani<br />

filmebi).<br />

baton oTars Sejaxeba uwevda konkretuli kinofilmebis<br />

SemoqmedebiT jgufebTan maTi saavtoro uflebebis<br />

gamo, rac sakmaod solidur Tanxas warmoadgenda ama Tu im<br />

filmis Tundac erTjeradi gaSveba. es ki saxelmwifos<br />

daawveboda jarimebad da aqedan gamomdinare sanqciebad.<br />

amitom unda gakeTebuliyo yvelaferi ise, rom iuridiuli<br />

safuZvliT marTali yofiliyo batoni oTari da Tanac<br />

saSualeba miscemoda qarTvel mayurebels usasyidlod<br />

yovelgvari kabalis gareSe saRamoobiT CaerTo televizori<br />

da eyurebina sayvareli gadacemisa da kinoSedevrebisaTvis.<br />

erTgvari xerxi SeimuSava batonma oTarma, sadac<br />

xel-fexi exsneboda da filmis saavtoro jgufi vera-<br />

5


fers moiTxovda anazRaurebis magvars - sakmarisi iyo<br />

filmi arasruli saxiT eCvenebina, rom saavtoro honorarebze<br />

moTxovna iqve Sewydeboda, amasTanave, am kino-nawarmoebebs<br />

wamZRvarebuli Tu eqneboda sakvlevi masala. batoni<br />

oTari amas Tavisuflad axerxebda - yvelaze gaWianurebul<br />

adgilebze Seakvecda films mcire nawils ise, rom<br />

filmis Rirebuleba ar waSliliyo da Tavisufldeboda<br />

erTi Tavi problemebisagan, romelsac SeeZlo gamoewvia<br />

arc meti da arc naklebi saerTaSoriso skandali. amas ki<br />

sabWoTa xelisufleba aravis patiobda.<br />

rac Seexeba filmebs, romlebic cenzuram Taroze Semodo<br />

akrZalvis iarliyiT da isini rusulad mainc iyo<br />

gaxmovanebuli - isev da isev mecnieruli kvlevis egidiT<br />

da keTilismyofelTa mier Tvalis daxuWvis xarjze gamodioda<br />

samzeoze da mxolod amis Semdeg ixsneboda tabu da<br />

gadioda sajaro CvenebebiT mTeli sabWoeTis masStabiT.<br />

mravali aseTi filmi gamovida kinoekranebze telegadacema<br />

`iluzionis~ wyalobiT.<br />

oficiozi TviT gadacemis saTaursac almacerad umzerda<br />

da baton oTars aiZules ufro banaluri saTauri gamoe-<br />

Zebna Tavisi teleproeqtisaTvis - `filmi, msaxiobi, roli~.<br />

am iarliyiTac gamodioda es gadacema. `iluzions~<br />

daCveulebi erTxans daibnen, magram maleve auRes alRo.<br />

TumcaRa daCveuliyvnen gadacemis araerTxel daxurvasac,<br />

miT umetes, mis isev da isev aRdgenasac. saCivrosnebic ki<br />

werdnen saCivrebs, oRond im gansxvavebiT, rom iTxovdnen<br />

yoveli daxurvis Semdeg `iluzioni~ aRdgeniliyo. es ar<br />

iyo mxolod kinofilmebis an cnobili kinomsaxiobebis<br />

siyvaruliT gamowveuli - batonma oTarma yvelas Seayvara<br />

Tavi. sazRvargareTuli filmebi (nebadarTulebi) sakavSiro,<br />

Tu respubliuri televiziiT ase Tu ise mainc gadioda,<br />

magram `iluzionsa” da mis mier yuradRebul filmebs<br />

Tavisi ganumeorebeli xibli hqonda. axlac ki, am Tavisufali<br />

mediis pirobebSi msgavsi gadacemebi ar ewyoba.<br />

dRes ucxour filmTa bumia, magram Rirebuli filmebi<br />

cotaa. waleka teleekranebi e.w. sakaso filmebma. informaciebic<br />

ama Tu im msaxiobebze Tavsayrelad Semodis,<br />

gnebavT presis saSualebiT,<br />

gnebavT televiziiTa da<br />

Tundac internet-saSualebebiT,<br />

magram ise dawyobil-dalagebuli da mecnierulad Seswavlili<br />

monacemebi, rogorc amas batoni oTari akeTebda,<br />

aRar mogvepoveba. maTSi aris yvelaferi sapirfareSo oTaxidan<br />

dawyebuli intimiT damTavrebuli, magram ar aris<br />

mTavari, riTac yuradReba unda miaqcio ama Tu im msaxiobs<br />

- Semoqmedeba, Semoqmedebis Tavisebureba, Semoqmedebis kavSiri<br />

msoflio kulturul tradiciebTan da am Semoqmedebis<br />

gansxvaveba sxvaTa Semoqmedebisgan.<br />

batoni oTaris leqciebi swored amiT gamoirCeoda, es<br />

iyo misi interesTa sfero da amitom gaxada man `iluzioni~<br />

ganumeorebel gadacemad aramarto saqarTveloSi, aramed<br />

mTels sabWoTa samyaroSi.<br />

gadacemis qudic ki gamoirCeoda - kolaJiTa da musikiT.<br />

am qudSi ido mTeli idea kinoxelovnebisa. wlebis<br />

Semdeg rom movismino es musika kinofilmidan `cis quxili~,<br />

am musikis Semdeg, ase mgonia (da survilic maqvs),<br />

batoni oTaris momRimare saxe gamoCndeba, mogvesalmeba da<br />

daiwyebs Tavisi keTilxmovanebiT Txrobas romeliRac mimdinare<br />

filmze. man SegvaCvia sakuTar TavSi CaRrmavebas,<br />

gveswavla siyvaruli,<br />

megobroba,<br />

6<br />

erTguleba kinoxelovnebis enaze.<br />

sakmaod STambeWdavi iyo misi gadacema miZRvnili induri<br />

filmebisadmi: imxanad, sabWoTa genseki iyo Casuli indoeT-<br />

Si, Tu indira gandi Camovida saWoTa kavSirSi, gamocxadda<br />

mTels qveyanaSi indoeTis dReebi da yvela televizia,<br />

kinoTeatrebi sul indoeTis filmebs uSvebdnen da indoeTis<br />

Sesaxeb werdnen da uCvenebdnen dokumentur filmebs,<br />

iyo koncertebic, sadac warmoCenili iyo indoeTis folklori.<br />

TavisTavad `iluzionsac~ unda eTqva Tavisi sityva.<br />

batonma oTarma gasaocari moxseneba gaakeTa indoeTis<br />

kinoze, sabWoeTSi sakmaod kargad cnobil msaxiob raj<br />

kapurze. faqtiurad man Tvali agvixila indoeTis kinoze<br />

zogadad da mis fenomenze. Cven, ase vTqvaT, indoeTis filmebze<br />

vizrdebodiT - yovel kviraSi axal-axali induri filmebi<br />

Semodioda da bileTebi windawin iyideboda. erTi ki<br />

iyo, aravin gvaxedebda mis samzareuloSi: riT cxovrobdnen,<br />

ra miswrafebebiT, ra suliskveTebiTa da ra msoflWvretiT.<br />

batonma oTarma Cveni cxoveli interesi sul raRac<br />

erTi Ramis ganmavlobaSi daakmayofila. Semdeg nimuSad<br />

gauSva sayovelTaod cnobili filmi `batoni 420~. momdevno<br />

gadacemaSi gvesaubra indoeTis filmebis struqturul<br />

Taviseburebebze, Tu ratom aris esa Tu is modeli induri<br />

kulturisTvis esoden misaRebi. Seexo rabindranaT Tagoris<br />

Semoqmedebas da gadaswvda kriSnaizmsac ki. mimoixila<br />

mahaTma gandisa da javaharlal nerus Sexedulebebi kulturisa<br />

da xelovnebis Sesaxeb da gagvacno axalfexadgmuli<br />

inglisisgan damoukidebeli indoeTis politikuri viTareba<br />

1947 wlisTvis (roca indoeTma damoukidebloba gamoacxada<br />

da amis Semdeg dRemde arsebuli, yvelaferi kinokonteqstSi).<br />

visac yuri hqonda da ismenda, uTuod sxva<br />

TvaliT Sexedavda indoeTis kino-fenomens. saubris dasasrul<br />

nimuSad gviCvena k/f. `avara~.<br />

ai, midgoma Tavisi gadacemisadmi amgvari hqonda baton<br />

oTars. arc erTi zerele da zedapiruli gadacema, arc<br />

erTi yalbi paTosi. Tundac misTvis miuRebeli filmi, an<br />

reJisori (gemovnebidan gamomdinare, Torem miuRebeli batoni<br />

oTarisaTvis arc erTi filmi ar arsebobs, undac yvelaze<br />

mdore filmic) mas unda warmoeCina ise, rogoric is<br />

Sevidoda msoflio kulturis saganZurSi da ara ise,<br />

rogoradac mas hqonda Seqmnili subieqturi azri.<br />

subieqtivizmis miRma arsebobs maradiuli Rirebulebebi<br />

da es kargad moexseneba baton oTars. man CvenSi ganaviTara<br />

kino-eniT azrovneba, daxvewa gemovneba. amiT gvaswavla saku-<br />

Tari pirovnebisadmi pativiscema, sakuTari mosazrebis Camoyalibebis<br />

kultura. Tavmoyvareobam (da ara pativmoyvareobam)<br />

gaaCina moTxovna ukeTesisadmi da veRar veguebodiT<br />

banalur sabWouri kliSeebiT gawyobil filmebs.<br />

mayurebeli momTxovni gaxda pirvelyovlisa erovnuli<br />

kinos mimarT, yofiliyo im mowinave simaRleebze, ra sima-<br />

Rleebsac flobda evropuli kino.<br />

didi cvlilebi gamoiwvia CvenSi akira kurosavas filmebis<br />

Semotanam da iaponuri kino-kulturis gacnobam. sabWoeTSi<br />

iTargmneboda riunaske akutagava, magram mis Semoqmedebas<br />

jerovan yuradRebas aravin aqcevda, sanam `iluzion-<br />

Si~ ar iqna naCvenebi `rasemoni~. am filmma misca biZgi<br />

qarTvel literaturaTmcodneebs SeeswavlaT iaponuri literatura<br />

safuZvlianad, amis Semdeg iTargmna qarTul enaze<br />

iaponuri `tankebi~ (erT-erTi mTargmneli murman lebani-<br />

Zec gaxldaT) - iaponuri saleqso modeli. telegadacema<br />

`iluzionma~ gaakeTa swored kulturaTa daaxloveba. Tundac<br />

Turquli filmebi (ZiriTadad melodramebi) Semovida CvenSi.


esec didi RonisZieba iyo kulturisa da xelovnebis dargSi<br />

da amas batoni oTari axorcielebda Tavisi gonebagam-<br />

WriaxobiT.<br />

ase rom, `iluzioni~ da oTar sefiaSvili lamis sinonimebad<br />

iqca qarTul realobaSi da visac ki misTvis mousmenia<br />

da misi erTi gadacemac ki unaxavs, aseTadve darCeba<br />

mTeli cxovrebis manZilze.<br />

igi iseve uCumrad wavida televiziidan, rogorc uCumrad<br />

movida 1981 wlis 1 ianvars. sabWoeTi daingra. Seiqmna<br />

damoukidebeli saxelmwifoebi, maT Soris saqarTvelos<br />

respublikac. Sidaproblemebma da konfliqtebma xalxs<br />

gadaaviwyda, droebiT mainc, maradiuli Rirebulebebi. gamogvepara<br />

politizebul sazogadoebas teleekranebidan `iluzionis~<br />

gauCinareba, TiTqosda misi saWiroeba gaqra. arada<br />

rogor videqiT am gadacemis sadarajoze, raTa komunistur<br />

cenzuras ar gaeqro CvenTvis yoveli SabaTis moaxlovebis<br />

siamovneba. xalxi iluziebidan iluziebSi vcxovrobdiT<br />

(komunizmis iluziidan gadavinacvleT demokratiis<br />

iluziebSi) da axlac vcxovrobT ase.<br />

batoni oTar sefiaSvili erTaderTi pirovneba iyo,<br />

visac Ria eTeris meSveobiT xalxi iluzoruli warmosaxvebidan<br />

gamohyavda da namdvil kinoxelovnebas aziarebda.<br />

es maSin (axla miT ufro) gmirobis tolfasi iyo.<br />

axla ra, mogveZaleba Zveli filmebis nostalgia da am<br />

nostalgiis dasakmayofileblad remiqsebs viRebT, an vyidulobT<br />

ucxour garemiqsebul filmebs, romlebsac aranairi<br />

mxatvruli Rirebuleba ar gaaCnia. iqamde, ucxo enis<br />

swavlis egidiT qarTul televiziebSi subtitrebian filmebs<br />

uSveben da veRarc filmebs vuyurebT da veRarc maT<br />

wakiTxvas vaswrebT. faqtiurad Cvengan gaqra kinoxelovnebaca<br />

da wignic, radgan masiurad warmodgenili filmebi<br />

arc filmebad weria enobrivi barieris gamo da arc<br />

wignad subtitrebiani Targmnis gamo, romelic saCqarod<br />

da sinqronulad aris Sesrulebuli da ara profesionalur<br />

doneze. `iluzionSi~ yvela filmi rusuli dublirebiT<br />

gadioda da cota Tu iyo subtitrebiT warmodgenili,<br />

magaliTad miuziklebi, rogorebic iyo `Serburgis<br />

qolgebi~, `vestdsaiduri istoria~. dRes sanatreli gagvixda<br />

es gadacema, saerTod, akademizmi did iSviaTobas warmoadgens<br />

Cvens sinamdvileSi, zogadad.<br />

amJamad batoni oTari amerikis SeerTebul StatebSi<br />

cxovrobs. Cemi bavSvobis cocxali legenda Cems siaxlovesaa.<br />

maxarebs da manebivrebs satelefono mokiTxvebiT,<br />

saxlSi mipatiJebebiT. masTan Sesaxvedrad sagangebod vemzadebi,<br />

vewvevi da gamTeniisxanamde vsaubrobT saqarTveloze,<br />

msoflio kinoze, legendebze, mis wil Tbilisze, xSirad<br />

Cais TanxlebiT, iSviaTad - ludis TanxlebiT.<br />

Cvens JurnalSi `iluzionis~ gacocxlebis ideac didi<br />

mokrZalebiT SevTavaze, vifiqre, yoymans daiwyebs-Tqo, magram<br />

man gamiRima da siamovnebiT damTanxmda am titanur samuSaos<br />

Sesrulebaze.<br />

yvela konspeqti, romliTac igi sargeblobda, TbilisSi<br />

inaxeboda saimedod. kompania `barami~ da misi Tavkaci, batoni<br />

ilia baramiZe dagvidga gverdSi uangarod am saSuro<br />

saqmeSi, rom es xelnawerebi (romlebic 750-mde gadacemis<br />

konspeqtia) srulad Camosuliyo mis avtorTan, raTa `iluzioni~<br />

sastambo kabadonebSi gamaradiulebuliyo.<br />

82 wlis amagdari kinoxelovani, CvenTvis legendaluri<br />

oTar sefiaSvili isev Cveuli enTuziazmiT Seudga<br />

`iluzionze~ muSaobas, raTa isev sazogadoebis sakuTrebad<br />

daabrunos `iluzioni~.<br />

didi kacia batoni oTari, didi pirovneba - ebraelma<br />

guliT Seiyvara Tavisi meore samSoblo saqarTvelo, qarTveli<br />

xalxi da Tavisi Segnebuli cxovreba moaxmara. Segnebulad<br />

Seayvara qarTvelebs kino, Torem kino Tavisi gaCenis<br />

dRidan spontanurad yvelam Seiyvara, yvela ocnebobda<br />

bavSvobaSi cnobili msaxiobi gamosuliyo, maTi fotosuraTebis<br />

koleqciasac agrovebdnen, magram batonma oTarma am<br />

siyvaruls sxva elferi SesZina - mecnieruli safuZveli<br />

daudo da cnobierebaSi Cado am siyvarulis Rrma azrovneba.<br />

siyvaruli azrovnebis gareSe sapnis buStiviTaa. batonma<br />

oTarma es siyvaruli yvela TaobaSi gaamyara da gaamaradiula.<br />

amitom xmamaRla da siamayiT vambob -<br />

Salomianad brZandebodeT, batono oTar mravalJamier!<br />

7


8<br />

stumrad CvenTan<br />

nato gelaSvili<br />

da<br />

laSa Rlonti<br />

273 Brighton Beach Ave, Brooklyn, Ny 11235<br />

bileTeb bileTebi: bileTeb : : 718-646-1225; 718-646-1225; 718-781-6945<br />

718-781-6945<br />

718-781-6945<br />

restoran<br />

restorani<br />

restoran<br />

nacionali<br />

18<br />

ianvari,<br />

7 saaTze


�<br />

biZina mayaSvili,<br />

radio `Tavisufleba~<br />

amas winaT werili davwere qarTul<br />

televiziebze, didi gamovida da boroti.<br />

roca movrCi da wavikiTxe, mivxvdi,<br />

rom Zalian arakolegialuri viyavi.<br />

absoluturad yvelas vlanZRavdi. yvelas<br />

`imedis~ garda, radgan isini amas<br />

Cemze ukeT ukeTeben sakuTar Tavs. mere<br />

werilSi movZebne yvelaze uwyinari nawili,<br />

amoviRe sakuTari saxelebi da<br />

nawyveti davarqvi.<br />

mogexsenebaT, televizia marto informacia<br />

ar aris. ideaSi mas garTobisa<br />

da ganaTlebis funqciac unda<br />

gaaCndes. ganaTleba - axla televizoria<br />

da Zalian bevric ar unda mosTxovo,<br />

nu, leqcias xom ar wagikiTxaven?! magram<br />

ra ganaTlebazea laparaki, roca dRis<br />

ganmavlobaSi erTi da imave arxis sam<br />

sxvadasxva dros gasul sainformacio<br />

programaSi belgiis qalaq lieJis saxeli<br />

erTxelac ar emTxveva mis originalur<br />

dasaxelebas?!<br />

kidev imaze vRiziandebi, roca oficiozs<br />

pretenzia aqvs, rom naTargmni<br />

filmebiT mosaxleobas ucxo enas aswavlis.<br />

ra ucxo enis swavlebazea laparaki,<br />

roca maswavlebelma mSobliuric<br />

ar icis?!<br />

rac Seexeba garTobas, aq TiTqos<br />

yvelaferi rigze unda iyos: Rlabuci<br />

xom sami centraluri arxidan oris<br />

profilia?! piradad me maT programebze<br />

ar mecineba. me ufro im gadacemebze<br />

mecineba, sadac, wesiT, ar unda gagecinos.<br />

magaliTad, sainformacio programebze.<br />

ise ar minda gaigoT, TiTqos am<br />

programebSi iumoris winaaRmdegi viyo.<br />

piriqiT, Zalian momwons BBC-s axali<br />

ambebis wamyvanis erTi Zveli xumroba,<br />

romelsac yvelas vuyvebi xolme da<br />

arc TqvenTvis davizareb: diqtorma mayurebels<br />

miuloca londonSi axali saavtomobilo<br />

gvirabis gaxsna da dasZina<br />

- dReidan erTi satransporto sacobidan<br />

meoreSi bevrad ufro swrafad<br />

moxvdebiT, vidre am gvirabis aSenebamdeo.<br />

RmerTma damifaros, Cvens wamyvanebs<br />

aseTi done movTxovo. maTi Zalian madlobeli<br />

davrCebi mxolod im SemTxvevaSic<br />

ki, Tu sakuTari saxelebis sworad<br />

gamoTqmas SeZleben. siciliT ki<br />

maTi kolegebis mier momzadebul siu-<br />

Jetebze gavicineb.<br />

magaliTad, Zalian mamxiaruleben im<br />

borotmoqmedebis mezoblebi, romelTa<br />

danaSaulic kvalificirebulia, rogorc<br />

`sazareli mkvleloba damamZimebeli<br />

garemoebebiT~. saSinaod gamowyobi-<br />

uazrobis tavtologia<br />

cisferi ekranebidan<br />

li es saTno qalbatonebi kamerebis<br />

win gaocebas ver malaven:<br />

- rogor gekadrebaT?! magas vin<br />

ifiqrebda?! WianWvelas ar gaWylitavda,<br />

ara genacvale, buzs ar aafrenda. saer-<br />

Tod ise uyvarda mwerebi, erTi skac<br />

ki hqonda da sul futkrebs efereboda.<br />

- marto mwerebi?! unda genaxa mcenareebi<br />

rogor uyvarda. raRac patara<br />

buCqic ki dargo saxlis ukan, mofarebulSi,<br />

SviliviT uvlida. gagiJda kina-<br />

Ram nerviulobisagan, ubnis biWebma rom<br />

daukrifes.<br />

magram, sanam am siuJets gvaCveneben,<br />

danaSauls detalurad aRwers sainformacio<br />

programis wamyvani. Semdeg<br />

is sityvas gadascems danaSaulis adgilze<br />

myof Jurnalists, romelic ukve<br />

iqidan mogviyveba zustad imave istorias.<br />

Semdeg es Jurnalisti, Tavis mxriv,<br />

alaparakebs borotmoqmedis mezobels<br />

(mamakacs), romelic kidev erTxel, ukve<br />

mesamed mogviyveba am istorias, oRond<br />

wamyvanisa da Jurnalistisgan gansxvavebiT,<br />

is damnaSaves gvariT ki ara, saxeliT<br />

moixseniebs.<br />

da swored am mesamed mosmenis Semdeg,<br />

roca ukve zepirad ici avismqnelis<br />

yvela mzakvroba, mobezrebuli gaqvs es<br />

istoria da mzad xar televizori sxva<br />

arxze gadarTo, siuJetis mxsnelad gvevlinebian<br />

zemoT naxsenebi qali mezoblebi<br />

TavianTi gamamxiarulebeli komentarebiT.<br />

amis Semdeg siuJets damTavrebamde<br />

iumoris maRali done uWiravs.<br />

mayureblisTvis ambavi grZeldeba<br />

quCaSi, romelime gamWvirvale Senobis<br />

win mdebare kibeebze, romelsac xalisiani<br />

kuntruSiT auyveba bortmoqmedi<br />

samarTaldamcavi struqturebis warmomadgenlebis<br />

TanxlebiT. mere `hugo<br />

bosSi~ gamowyobili axalgazrda samar-<br />

Taldamcavi meoTxed mogvasmeninebs danaSaulis<br />

istorias, oRond borotmoqmeds<br />

eWvmitanilad moixseniebs.<br />

da bolos dgeba kulminacia: dana-<br />

Saulis Sesaxeb amjerad mexuTed mogviyvebian!<br />

da amas TviT danaSaulis<br />

Semoqmedi gaakeTebs. yvelaze ucnauri<br />

is aris, rom danaSaulis simZimis da<br />

amazrzenobis miuxedavad, Cemi mxiarule-<br />

bis xarisxi izrdeba. amas ki ZiriTadad<br />

ganapirobebs borotmoqmedis saocari<br />

gaxsniloba da mkafiod gamoxatuli<br />

survili - maqsimalurad daexmaros<br />

gamoZiebas da telemayurebels<br />

aRuweros sastiki mkvlelobis yvela<br />

gulisamrevi detali: Tu rogor ar<br />

moawevina dazaralebulma sigareti, ris<br />

Sedegadac damnaSave afeqtSi Cavarda.<br />

is gaiqca saxlSi, gamoitana puris<br />

dana da mivida momaval dazaralebul-<br />

Tan, romelic `Zerski roJiT isev uban-<br />

Si abirJavebda~. mis mokrZalebul SekiTxvaze,<br />

ra praviT ar mawevineb sigaretso,<br />

momavalma msxverplma gamomwvevad<br />

upasuxa - aramweveli var da ar maqvso.<br />

am Tavxedurma provokaciam eWvmitanili<br />

sabolood gamoiyvana mwyobridan.<br />

`TavSi sisxli amivarda da dana davaZre.<br />

Tavidan meTqi gavafuWeb-Tqo da erTi<br />

ori trakSi vxie, mara sisxli ro davinaxe,<br />

mivxvdi, ro spravedlivad isjeboda<br />

da davai mucelSi, kiserSi, mkerdSi.<br />

bolo-bolo daeca da akuwva davuwye,<br />

Tan viTvlidi. sul 362 nawili<br />

gamovida. pasuxismgeblobas ar gavurbivar<br />

da imedi maqvs, rom mosamarTle<br />

Segnebuli pirovneba iqneba.~<br />

ase mxiarulad dawyebul sainformacio<br />

programas, sxva, aranakleb mxiaruli<br />

siuJetebi mohyveba xolme. magali-<br />

Tad Zalian mamxiarulebs qarTuli<br />

sainformacio seriali `axali saavadmyofo~.<br />

aseve sakmaod xalisian ganwyobaze<br />

mayenebs meore seriali, romelsac<br />

`mitingis darbeva moskovSi~ hqvia. maT<br />

tols ar udebs siuJetebi saqarTvelos<br />

turistuli infrastruqturis ganvi-<br />

Tarebis Sesaxeb, gansakuTrebiT is adgilebi,<br />

romlebic `Zalian magaria~. Tumca,<br />

aseTebi xom Cven samSobloSi Zalian<br />

bevria! ase rom, mxiaruli ganwyoba Ti-<br />

Tqmis uwyvetad gvaqvs garantirebuli.<br />

samwuxarod, ganaTlebasTan dakavSirebiT<br />

aseT mxiarulebas ver dagpirdebiT.<br />

Cveni arxebiT naCvenebi filmebi<br />

Zalian calmxriv ganaTlebas iZlevian.<br />

maTi meSveobiT srulfasovan inglisurs<br />

vera, magram `iT mai SiT” da<br />

`bladi mada faka”-s namdvilad iswavliT.<br />

da ggoniaT, rom vaWarbeb?<br />

9


me dRemde vcxovrob im saxlSi,<br />

romelSic iliko da nino cxovrobdnen<br />

da romelSic davibade. CemTvis es saxli-muzeumia,<br />

romelic arc maSin mivatove,<br />

roca Cemi mSoblebi gadavidnen.<br />

bolo periodSi marto me da nino<br />

vcxovrobdiT aq. masTan erTad viyavi<br />

sul - saxlSi, samsaxurSi, repeticiebze,<br />

gastrolebze. erTmaneTTan gansakuTrebiT<br />

bolo 15 wlis ganmavloba-<br />

Si vmegobrobdiT - roca ilikos Semdeg<br />

marto darCa. mas Semdeg me viyavi misi<br />

TanaSemwe, megobari, Svili, SviliSvili,<br />

deda, ar vici, yvelaferi.<br />

misi wasvliT Cems cxovrebaSi iseTi<br />

sicariele darCa, rom TiTqos aRar<br />

vicodi, ra unda gamekeTebina da visTvis<br />

mecxovra. yovelTvis vcdilobdi, raRaciT<br />

gamekvirvebina da mesiamovnebina<br />

bebiaCemi. misi wasvlis mere ki, Zalian<br />

gamiWirda. magram imis SegrZneba, rom<br />

is dResac Cem gverdiTaa, sul maqvs.<br />

rasac ar unda vakeTebde, yvelafers<br />

TiTqos uxilavad mas vuTanxmeb. zustad<br />

vici, ra moewoneboda, ra ara da<br />

dRemde misi azri CemTvis barometria.<br />

xSirad vambob: bebiaCemi amas ase ityoda,<br />

axla ase moiqceoda.<br />

Zalian daxvewili gemovnebis qali<br />

iyo. erTi saaTi undeboda sarkesTan<br />

momzadebas, sanam saxlidan gavidoda.<br />

repeticiebze yoveldRe maRali quslebiT<br />

dadioda. maxsovs, rogori gansakuTrebuli<br />

CanTebi da fexsacmelebi<br />

hqonda, rogori Tavsaburavebi. Zalian<br />

uyvarda samkaulebic: beWdebi, sayureebi,<br />

samajurebi, bolomde iyenebda am<br />

yvelafers.<br />

bavSvobaSi Zalian miyvarda mis karadaSi<br />

Zromiali. vicvamdi mis fexsacmelebs,<br />

tansacmels, viqeqebodi mis skivrSi.<br />

sarkis win videqi misi samkaulebiT<br />

da princesobanas vTamaSobdi. arasdros<br />

mibrazdeboda.<br />

roca wamovizarde, sul giJdeboda,<br />

rogor SeiZleba, erTi jinsiT, erTi<br />

maisuriT da erTi Tmis samagriT iaro<br />

da ise gaxvide saxlidan, sarkeSi arc<br />

Caixedoo.<br />

bolo wlebSi arafriT gaikeTa plastikuri<br />

operacia, saxe Zalian danao-<br />

Webuli hqonda, magram mainc ar undoda<br />

arc gadaWimva, arc araferi. roca<br />

amis Sesaxeb eubnebodnen, sul ana manianis<br />

sityvebs ixsenebda: `nu malavT<br />

Cems naoWebs, isini me Zalian Zviri damijda~.<br />

ninoc sul ambobda, am yvela<br />

naoWs dRe da ricxvi aqvso.<br />

Cvens saxlSi yovelTvis Zalian sa-<br />

10<br />

�<br />

nino suxiSvili<br />

intereso adamianebi ikribebodnen: maxsovs,<br />

soliko virsalaZe xSiri stumari iyo<br />

Cveni, aseve qeTevan maRalaSvili - mas<br />

ninos portretic aqvs daxatuli. kargad<br />

maxsovs sesilia TayaiSvilic, romelic<br />

quCis gadaRma cxovrobda da aseve<br />

xSirad modioda CvenTan. svamdnen Cais<br />

da uamrav saintereso ambavs yvebodnen.<br />

saocrad qvelmoqmedi iyo; am saxlSi<br />

gamudmebiT viRac cxovrobda: xan<br />

misi mkeravi, xan mamaCemis gamzrdeli,<br />

romelic moxucda da movla sWirde-<br />

boda, xan Cemi ZiZa. xSirad epatiJeboda<br />

sadilad Cvens meezoves, romelic<br />

axalgazrdobidan am ezoSi muSaobs. Zalian<br />

uyvarda xalxTan urTierToba.<br />

miuxedavad imisa, rom erTi SexedviT<br />

mkacri qalis STabeWdilebas tovebda,<br />

Zalian Tbili, mosiyvarule adamiani iyo.<br />

profesiaSi ukompromiso da momTxovni<br />

iyo: rogorc mocekvaveebis, ise<br />

sakuTari Tavis mimarTac, veravin gabedavda<br />

repeticiaze dagvianebas. mocekvaveebi<br />

sul formaSi unda yofiliyvnen.<br />

maSin, ansamblis garda TiTqmis veravin<br />

gadioda sazRvargareT da amitom dass<br />

Zalian didi pasuxismgebloba hqonda:<br />

mTeli msofliosTvis gaecno da dadebiTad<br />

warmoeCina saqarTvelo. es yvelaferi<br />

ki xdeboda totalitaruli re-<br />

Jimis periodSi, roca sul imis mtkiceba<br />

giwevda, rom qarTveli xar da ara<br />

rusi, da es maSin, roca uamravi uSiSroebis<br />

TanamSromeli dagyveboda, oficialuradac<br />

da araoficialuradac.<br />

xSirad ambobda xolme: me mebrZoli<br />

var, mTeli cxovreba vibrZvio. patara<br />

rom viyavi, sul mikvirda, netav, ras<br />

ibrZvis es qali-meTqi, magram mere mivxvdi,<br />

rom marTla ibrZoda mTeli cxovreba,<br />

bolo wuTamde ibrZoda.<br />

maxsovs, 1990-iani wlebis dasawyisSi,<br />

im rTul periodSi, erT dRes ar Cavardnila<br />

repeticia. nino yoveldRe dadioda<br />

samsaxurSi, xelTaTmanebiT da qur-<br />

TukiT ijda da ase atarebda repeticiebs,<br />

rac Zalian didi stimuli iyo<br />

ansamblisTvis.<br />

gastrolebisas, qalaqidan qalaqSi<br />

mogzaurobisas, xandaxan 10-12 saaTi<br />

gviwevda avtobusSi yofna. nino erTi<br />

wuTiT ar moixreboda, sariviT gamar-<br />

Tuli ijda: maRali quslebiT, makia-<br />

JiT, asxmuli sayureebiT da beWdebiT.<br />

arasdros gagrZnobinebda, rom daRlili<br />

iyo. amis Semxedvare, axalgazrdebs ukve<br />

rcxvenodaT, rameze daewuwunaT.<br />

Cemi<br />

bebo<br />

me da ilikos bavSvobaSi arasdros<br />

gvaZalebdnen, rom maTi saqme gagvegrZelebina,<br />

saerTod ar vizrdebodiT am<br />

ideiT, miaCndaT, rom cekva TviTon unda<br />

mogindes da ara viRacis gavlenis gamo.<br />

roca gadavwyvite, rom Cemi Tavi scenaze<br />

seriozulad gamomecada, kai xani ver<br />

vumxeldi ninos. didi pretenzia iyo<br />

es Cemi mxridan 20 wlis asakSi da<br />

Zalian bevri muSaoba damWirda, sanam<br />

dass SevuerTdebodi.<br />

90 wlis asakSic ki bunebiT axalgazrda<br />

da novatori iyo, yovelTvis<br />

Zalian uyvarda axalgazrdebTan kontaqti.<br />

Cemi megobrebi xSirad masTan saur-<br />

TierTod ufro modiodnen, vidre Cem-<br />

Tan. bolo periodSic, Cvens axal wamowyebebs<br />

Zalian dadebiTad afasebda. sul<br />

ambobda, ansambli ar aris cekvis muzeumi,<br />

es aris cocxali organizmi da<br />

unda viTardebodeso.<br />

maxsovs, bolos rogor uxaroda:<br />

vici, rom es yvelaferi saimedo xelSiao.<br />

ambobda, me vici, iliko geniosia da<br />

gaakeTebs imas, rac me ver movaswario.<br />

axla, roca kedlebze mis fotoebs<br />

vuyureb, sul Tvalwin warmomidgeba<br />

misi saocari feris, varskvlaviviT anTebuli<br />

Tvalebi da sicocxliT aRsavse<br />

gamometyveleba. amboben, asakSi Tvali<br />

qrebao, mas ar Cauqra, bolomde cocxali<br />

da xasxasa Tvalebi hqonda; Zalian<br />

lamazi, Rrma da TiTqos ukidegano.


olo wlebSi arafriT gaikeTa plastikuri operacia,<br />

saxe Zalian danaoWebuli hqonda. roca amis Sesaxeb<br />

eubnebodnen, sul ana manianis sityvebs ixsenebda:<br />

`nu malavT Cems naoWebs, isini me Zalian Zviri damijda~.<br />

ninoc sul ambobda, am yvela naoWs dRe da ricxvi aqvso.<br />

11


`ra<br />

lana lana RoRober<br />

RoRoberiZe:<br />

RoRober iZe:<br />

mxrebiT vzido amxela dardi~<br />

`aniesis sanapiroebi~ - ase hqvia anies<br />

vardas avtobiografiul dokumentur<br />

films, romelmac cota xnis win franguli<br />

oskari, anu `cezari~ miiRo.<br />

`sasaciloa idea, dadga da gadai-<br />

Ro Seni avtoportreti, rodesac ukve<br />

80 wlisa xar. es idea damebada erTxel<br />

nuarmuties plaJze, rodesac gaviazre,<br />

rom sxva sanapiroebmac daaCnies<br />

daRi Cem cxovrebas, - wers avtori, -<br />

zRvis sanapiroebi iqcnen filmis bunebriv<br />

sababad da Tavebad. bevr moxucs<br />

aqvs survili, mohyves Tavisi cxovrebis<br />

ambavi, mec aseve. mominda, gadavce<br />

Cem axloblebs da zogierT sxvasac<br />

Cemi cxovrebis faqtebi da namuSevrebi~.<br />

am survilebis Sedegi - ucnauri,<br />

Zalian subieqturi da Taviseburi filmi,<br />

fantaziis, warmosaxvis, ironiis<br />

da realobis narevi. `Cem erT-erT filmSi<br />

me erTi wuTiT gamovCndi ekranze.<br />

aq pirdapir wyalSi gadaveSvi da viTamaSe<br />

sakuTari Tavi. Cems azrebs, romlebic<br />

axlosaa sinamdvilesTan, kveTs sket-<br />

Cebi, sadac me Riad vTamaSob rols. momwons,<br />

viyo cotaTi masxara, rac maZlevs<br />

gaucxoebis saSualebas~.<br />

CrdiloeTis qariani, usasrulo da<br />

ukacrieli sanapiro, kamera aRbeWdavs<br />

80-ode wlis, patara, `Colkian~, sakmaod<br />

Casuqebul qals, CafarTxunebul<br />

samosSi, is modis kamerisken da laparakobs<br />

filmis miznebze da Tavis Tavze,<br />

romelsac moixseniebs, rogorc `erT<br />

enaWartala moxuc qals~, rac ukve<br />

TavisTavad gansazRvravs suraTis ironiul<br />

intonacias da mayurebelsac<br />

ndobiT ganawyobs momavali filmis<br />

mimarT... da isev is usasrulo qariani<br />

sanapiro da adamianebi, varda da<br />

misi TanamSromlebi, romlebic ebrZvian<br />

qars, raTa dadgan plaJze, anu daamagron<br />

sxvadasxvagvar konstruqciebze<br />

sul sxvadasxvagvari sarkeebi, didi<br />

da patara, mrgvali, mogrZo, Tu ovaluri,<br />

Zvelebur, xSirad moxatul CarCoebSi<br />

Casmuli... da am moulodnel adgilas<br />

damagrebul sarkeebSi raRac ucnaurad<br />

aisaxeba TviTon avtori, da sxvebi,<br />

da zRva, da sanapiro... erTdroulad<br />

realuri da ararealuri samyaro. da<br />

aseTia mTeli filmic. ironiuli, Rrma,<br />

gulwrfeli, Tamami. `enaWartala moxuci~<br />

hyveba Tavisi cxovrebis istorias<br />

- Tavisive filmebis kadrebiT, dRe-<br />

12<br />

vandeli gamosaxulebiT, Tavisi, Zveli<br />

da axali, fotoebiT... da sityviT. `kinos<br />

erT-erTi mizani - ocnebebis gacocxlebaa~<br />

- ambobs reJisori. zRvis piras<br />

qalis da kacis SiSveli, erTmaneTze<br />

gadajaWvuli sxeulebi... isev zRvis<br />

piras, erTmaneTisgan moSorebiT, sila-<br />

Si moTamaSe bavSvi da zRvisken mibrunebuli<br />

kaci, da avtoris teqsti: me<br />

isini yovelTvis mainteresebdnen - moTamaSe<br />

bavSvi da kaci, romelic gahyurebs<br />

zRvas. TviTon varda ki Tamamad<br />

daabijebs ekranze, xan Savad SeRebili<br />

da xan naxevrad TeTri TmiT, xan farTxuna<br />

SarvliT da xan egzotikur, mdidrul,<br />

aRmosavlur samosSi gamowyobili,<br />

da yvela saSualebiT hyveba Tavis<br />

Tavgadasavals, Tavisi fotografobis<br />

istorias Jan vilarTan, Jerar filip-<br />

Tan muSaobis ambebs, Tavisi siyvarulis<br />

da ojaxuri cxovrebis istorias<br />

`Serburis qolgebis~ avtor Jak<br />

demisTan, romelic Turme - im dros<br />

es saidumloebiT moculi sikvdili<br />

iyo - SidsiT gardaicvala.<br />

`siyvarulis es mSvenieri ambavi,<br />

Cemi cxovrebis didi nawili, bunebrivad<br />

Cajda Cemi kinematografiuli<br />

cxovrebis istoriaSi da am filmSi~.<br />

momxibvleli da dasamaxsovrebeli plani:<br />

varda, romelic iyureba kameraSi<br />

da Tan ukan-ukan ixevs, aseTi kadri<br />

ramdenjerme meordeba, xan plaJze, xan<br />

quCaSi, xan gadaRebis moedanze. `es<br />

filmic xom Taviseburi ukan daxevaa~,<br />

- ambobs TviTon. da kidev erTi Taviseburi<br />

plani - misi ojaxis wevrebi,<br />

ori Svili da oTxi Tu xuTi SviliSvili,<br />

yvelani TeTrebSi, moZraoben ekranze,<br />

raRac jgufebs qmnian da iSlebian<br />

da maT Soris - aniesi, SavebSi, isic<br />

moZraobs am TeTri jgufis fonze da<br />

Tan gvesaubreba: eseni Cemi ojaxis wevrebi<br />

arian, me ar vici, vicnob Tu ara maT<br />

da mesmis Tu ara maTi, ubralod es<br />

Cemi bednierebaa.<br />

anies vardas Cems wina cxovrebaSi<br />

vicnobdi. jer rogorc reJisors, misma<br />

pirvelma filmma `kleo xuTidan Svidamde~<br />

namdvili daRi daaCnia Cemi<br />

Taobis kinematografistebs. mere vxvdebodiT<br />

frangi reJisoris da qarTveli<br />

reJisorebis didi megobris - paskal<br />

obies saxlSi. paskali - gaxmaurebuli<br />

filmis `valparaizos~ avtori, didi,<br />

zonzroxa da dRes ukve Zalian Ripiani,<br />

70-ian wlebSi namdvili `Sarmiori~<br />

iyo - maRali, lamazi, niWieri,<br />

kargi mosaubre, tipiuri frangi bonvivani...<br />

mimzidvelia misi warmomavlobac<br />

- babua - wignebis cnobili gamomcemeli,<br />

deda - msaxiobi, axalgazrda paskals<br />

Tavis megobrebTan - Jerar filip-<br />

Tan da maria kazaresTan erTad akiTxavda<br />

xolme Tavgadaxdili manqaniT konservatoriaSi,<br />

(mogvianebiT samive erTad<br />

Jan vilaris Teatris msaxiobebi gaxdnen);<br />

maT saxlSi, romelic luqsemburgis<br />

baRs gadahyurebs, ukravda diuk<br />

elingtoni. sruliad araevropulad<br />

stumarTmoyvare paskalis hobi, winaTac<br />

da axlac - saWmlis momzadeba da<br />

mravalricxovani megobrebis miRebaa.<br />

unda naxoT, ra gatacebiT da ra SesaniSnavad,<br />

rogorc namdvili gurmani<br />

da Semomqmedi, akeTebs, da xSirad igonebs,<br />

Txzavs sxvadasxva kerZs, misi saxli<br />

savsea yvela qveynidan Camotanili sunelebiT,<br />

da maT Soris yovelTvis moipoveba<br />

svanuri marili!<br />

sasacilo isaa, rom paskals sami<br />

coli hyavda da arc erTma arafris<br />

gakeTeba icoda; ar vici, am niSniT ar-<br />

Cevda is Tavis colebs, rom aravis<br />

SeeSala misTvis xeli sayvarel saqmeSi,<br />

Tu qalebi siamovnebiT esadagebodnen<br />

qmris midrekilebebs. yovel SemTxvevaSi,<br />

yvela wveulebisas, rac Zalian xSirad


meuRlesTan,<br />

lado aleqsimesxiSvilTan<br />

erTad<br />

`roca ayvavda<br />

nuSi~ gadaRebisas<br />

13


imarTeboda, da imarTeba dResac, maT<br />

ojaxSi, yoveli coli fexi-fexze gadadebuli<br />

zis, winsafarafarebuli paskali<br />

ki samzareuloSi trialebs.<br />

is bevrjer yofila saqarTveloSi,<br />

ukanasknelad SarSandeli zafxuli Tavis<br />

ojaxTan da megobrebTan erTad<br />

kvariaTSi gaatara, Cvens mier amorCeul<br />

saxlSi, iqidan viRacis dayenebuli<br />

Rvinoc Camoitana, romelsac dRemde<br />

gansakuTrebiT ufrTxildeba da aravis<br />

asmevs. saqarTveloSi man kidev erTi<br />

Cveva aiTvisa - sadRegrZeloebis warmoTqma,<br />

da unda naxoT, ra ostaturad<br />

daeufla am xelovnebas. ai, am paskal-<br />

Tan vxvdebodi anies vardas, iseve, rogorc<br />

im drois franguli kinos sxva<br />

cnobil warmomadgenlebs... da Tumca<br />

maSin aniesic garegnulad sxvanairi<br />

iyo, albaT, ubralod axalgazrda da<br />

Txeli, me ekranze dResac zustad is<br />

adamiani davinaxe - cocxali, ironiuli<br />

da yvelafrisadmi interesiT savse.<br />

da CemTvis kidev erTxel gamovitane<br />

daskvna, rom `drois msaxvrali xeli~<br />

arcTu aucileblad swvdeba yvela adamians,<br />

ufro zustad, SeiZleba ise waxvide<br />

am qveynidan 80 Tu 90 wlis asakSi,<br />

rom moxucis stereotipad ar iqce.<br />

* * *<br />

dRes ramdenime saaTi konkordze,<br />

anu `Tanxmobis moedanze~ gavatare.<br />

davdiodi, vkiTxulobdi, vfiqrobdi...<br />

konkordi - es mTeli samyaroa, da is<br />

yovelTvis axlad mxiblavs - Tavisi<br />

gansakuTrebuli sinaTliT, SadrevnebiTa<br />

da skulpturebiT, mwvanisa da oqrosferis<br />

SexamebiT, xedebiT - triumfaluri<br />

TaRisa da madlenisaken, da, rac mTavaria,<br />

sivrcis usazRvrobiT, rasac, Turme,<br />

sruliad garkveuli axsna aqvs: is er-<br />

TaderTi moedania msoflioSi, romelic<br />

ar aris SenobebiT SemozRuduli da<br />

Riaa sami mxriv, Sanzelizes, tiuilris<br />

baRebisa da senis mimarTulebiT.<br />

da swored es gaxsnilobaa misi mTavari<br />

Tviseba, misi xibli. aq yovelTvis<br />

meufleba harmoniulobisa da simSvidis<br />

gancda...<br />

magram warsuli?<br />

magram giliotina?<br />

1793 wlis 16 oqtomberi.<br />

maSin am moedans `revoluciis moedani~<br />

erqva. mis SuagulSi giliotina<br />

idga. 16 oqtombris dRe iyo naTeli,<br />

magram civi. 11 saTze maria-antuaneta<br />

gamoiyvanes konsierJeridan `maisis ezo-<br />

Si~ sadac mas talaxiani etli elodeboda.<br />

jalaTma miuTiTa adgili, sadac<br />

unda damjdariyo. TviTon mis<br />

ukan dajda. etli nela migoravda<br />

14<br />

konkordisken, gzaze uamravi xalxi xvdeboda,<br />

magram ar ismoda arc yvirili,<br />

arc lanZRva, CurCulic ki. 30000 jariskaci<br />

qmnida mTel gzaze cocxal<br />

Robes. mxolod sent-onores misasvlel-<br />

Tan gaisma siZulvilis SeZaxilebi.<br />

luvris pirispir dedis xelSi mokalaTebulma<br />

bavSvma kocna gaugzavna.<br />

dedofals Tvalebi cremlebiT aevso.<br />

etli revoluciis moedanze Semogorda.<br />

maria-antuaneta adioda eSafotis<br />

kibeze, asvlisas SemTxveviT fexi daabija<br />

jalaTs xelze, misi bolo sityvebi<br />

iyo: `mapatieT, batono, me es gangeb<br />

ar gamikeTebia~. mere yvelaferi Cveuli<br />

TanmimdevrobiT moxda. 12 saaTsa<br />

da 15 wuTze rituali damTavrebuli<br />

iyo. jalaTma TmebSi Caavlo xeli maria-antuanetas<br />

Tavs da aCvena brbos,<br />

romelmac SesZaxa: `gaumarjos respublikas!~<br />

igive gza ramdenime TviT adre ludoviko<br />

me-16-m gaiara. 1793 wlis 21<br />

ianvars is gaxda revoluciis pirveli<br />

msxverpli. istoriaSi darCa misi<br />

jalaTis, samsonis werili, dawerili<br />

1793 wlis 20 Tebervals:<br />

`rodesac mivida giliotinis fex-<br />

Tan, ikiTxa, Sewydeboda Tu ara dolebis<br />

braxuni. sanam xdeboda misi mibma<br />

ficarze, daiyvira: `udanaSaulo var~.<br />

mere mogvibrunda jalaTebs: `batonebo,<br />

me udanaSaulo var yvelaferSi, rasac<br />

mabraleben. visurvebdi, rom Cemma sisxlma<br />

SeaduRabos frangebis bedniereba~.<br />

mefem aitana es yvelaferi simSvidiT<br />

da simtkiciT, romelmac yvela<br />

gaakvirva. me mjera, rom es simtkice<br />

man ipova religiis principebSi, romel-<br />

Tac masaviT aravin Cawvdomia~.<br />

ra sainteresoa, ara, rogor da ra<br />

sityvebiT laparakobs jalaTi Tavis<br />

msxverplze. am werilSi TanagrZnobac<br />

ikiTxeba mefis mimarT, mowiwebac da<br />

pativiscemac. rogor exameba es grZnobebi<br />

TviTon Tavis mokveTis faqts?<br />

wlebis mere aleqsandre diuma, mama,<br />

romelsac undoda ceremoniis detalebis<br />

dazusteba, Sexvda samsonis (jala-<br />

Tis) Svils da Semounaxa istorias<br />

am saubris Canaweri: `ra moxda mefesa<br />

da Tqveni mamis damxmareTa Soris? -<br />

diax, me SemiZlia gipasuxoT, me iq<br />

viyavi... roca mefe miiyvanes eSafotTan,<br />

xelebi Tavisufali hqonda. erTi damxmare<br />

eloda TokiT xelSi, meorem<br />

uTxra: aucilebelia SegikraT xelebi.<br />

- arasodes! - SesZaxa mefem, - arasodes!<br />

da Tokian kacs xeli hkra. sami<br />

danarCeni mefesTan miiWra. maSin mama-<br />

Cemi miuaxlovda da didi mowiwebiT<br />

uTxra: mxolod cxvirsaxociT, Tqveno<br />

udidebulesobav. am mimarTvaze - Tqveno<br />

udidebulesobav, romelic didi xania,<br />

aRar gaegona, ludoviko me-16 SekrTa<br />

da Tqva, - kargi, iyos ase. RmerTo Cemo,<br />

esec! - da gauwoda xelebi dasabmelad~.<br />

madam de stali ase afasebs ludoviko<br />

me-16-es pirovnebas:<br />

`am kacma, romelsac aklda Zalauflebis<br />

SenarCunebisaTvis aucilebeli<br />

Zala, siTamame - mtrebis mosagerieblad,<br />

kacma, romlis bunebrivad morcxvma gonebam<br />

verc sakuTari ideebi gaiCina da<br />

verc sxvaTa naazrevis aTviseba SeZlo,<br />

tanjvisa da Rirseulad sikvdilis<br />

gasakviri unari gamoamJRavna~. me es<br />

sityvebi bevris mTqmelad mimaCnia da<br />

mefisa da dedoflis golgoTas gza<br />

kidev erTxel mafiqrebs imaze, ra rTuli<br />

da winaaRmdegobrivia adamianis<br />

buneba da ramdeni, erTmaneTis gamomricxavi<br />

Tvisebis dateva SeuZlia mas.<br />

binddeba. me isev konkordis moedanze<br />

var... revoluciis dros giliotinis<br />

aq aRmarTviT is revoluciis<br />

sisxlian Teatrad iqca. am moedanze<br />

Tavi mokveTes 1119 adamians. ukanasknelad,<br />

1794 wlis 28 ivliss - robespiersa<br />

da mis megobrebs.<br />

giliotina... sainteresoa, da raRac<br />

gagebiT, Semzaravic am saxelwodebis<br />

warmomavloba. 1789 wels cnobilma<br />

eqimma Jozef ignas giliotinma parlamentSi<br />

orjer xotba Seasxa Tavis<br />

mokveTis axlad gamogonebul meqanikur<br />

meTods, rogorc ufro humanurs, CamoxrCobasa<br />

da najaxiT Tavis mokveTasTan<br />

SedarebiT. giliotini Tvlida, rom<br />

axali meqanizmi uzrunvelyofda dasjis<br />

myisierebas, rac Rirseuli sikvdilis<br />

aucilebeli da absoluturi pirobaa;<br />

Tavisi humanuri profesiidan<br />

gamomdinare, is cdilobda, daerwmunebina<br />

kanonmdeblebi, uari eTqvaT najaxiT<br />

Tavis mokveTisa da CamoxrCobis tradiciaze,<br />

romlebic sikvdilmisjils<br />

damatebiT wvalebas ayenebda; is ise<br />

damajereblad laparakobda, rom SeZlo<br />

kidec deputatTa darwmuneba. axalma<br />

meTodma Secvala Zveli, magram sabolood<br />

es gamarjveba humanisti eqimis-<br />

Tvis paradoqsulad tragikuli SedegiT<br />

dasrulda: Tavis mokveTis am axal<br />

meqanizms misi saxeli daerqva, ris gamoc,<br />

sawyali giliotini mTeli cxovrebis<br />

manZilze Rrma sinanuls gamoTqvamda.<br />

magram dasrulda teroris bneli<br />

epoqa da 1795 wels revoluciis moedanma<br />

SeiZina Tavisi bevrismTqmeli saxeli:<br />

konkordi. anu Tanxmoba. mere


sxva mniSvnelovani ambebic moxda: 1831<br />

wels egviptis mefem madlierebis niSnad<br />

aCuqa safrangeTs luqsoris taZris<br />

obeliski, frangi mecnieris - Sampolionis<br />

- mier ieroglifebis gaSifvris<br />

aRsaniSnavad; ludoviko-filipe pirvelma<br />

ki gadawyvita misi dadgma konkordis<br />

moedanze, radganac `is ar gagvaxsenebs<br />

arc erT politikur movlenas~.<br />

ase aRmoCnda konkordis SuagulSi<br />

es 3300 wlis asakis, 23 metris simaRlis,<br />

ramzes meores madidebeli ieroglifebiT<br />

mokazmuli, vardisferi granitis<br />

umSvenieresi monoliTi, romelic<br />

isea aq Serwymuli sivrcesTan, TiTqos,<br />

Soreul egvipteSi ki ara, aramed pirdapir<br />

aq, am adgilas gaCnda, gaCnda imisaTvis,<br />

rom samudamod daviwyebas miscemoda<br />

revoluciuri teroris avbediTi<br />

wlebi da TviTon moedani adamianTa<br />

da erTa Soris urTierTgagebis simbolod<br />

qceuliyo.<br />

da ai, dRes, Sen dgaxar konkordze<br />

da SeiZleba arc ici, rom sami saukunis<br />

win am moedanze cvioda adamianTa<br />

mokveTili Tavebi da amas aTasobiT<br />

damswre aRfrTovanebiT xvdeboda; magram<br />

Tu saRamoxans, bindSi idgebi didxans,<br />

zustad aq, am adgilas, usaTuod<br />

igrZnob raRac gaugebar TrTolvas<br />

da iqneb mogelandos kidec Tavis mosakveTad<br />

mimavali, lamazmani da garTobis<br />

moyvaruli dedofali, romelic sikvdilis<br />

piras warmoTqvams Tavisi cxovrebis<br />

yvelaze gasaocar sityvebs, jala-<br />

Tisadmi mimarTuls: `mapatieT, batono,<br />

me es gangeb ar gamikeTebia~. magram am<br />

molandebas maSinve gadafaravs silamazisa<br />

da harmoniulobis gancda. da<br />

Sen mTeli arsebiT SeigrZnob mSvenierebas,<br />

romelic ase xSirad aris gadajaWvuli<br />

tragediasTan, agvirgvinebs<br />

mas da iqneb amis gamo TviTonac ufro<br />

Rrma, bevris damtevi da mimzidveli<br />

xdeba.<br />

mSveniereba, rogorc tragediis<br />

gvirgvini!<br />

* * *<br />

am fiqrebSi Cafluli vbrundebodi<br />

saxlSi da uecrad Tvalwin damidga<br />

Cveni qveynis avbediTi wlebi, Cemi bavSvobis,<br />

da marto bavSvobis ki ara, albaT,<br />

mTeli cxovrebis umZimesi dRe, raJden-biZas<br />

dapatimrebis dRe. maSin 13<br />

wlisa viyavi, da miuxedavad imisa, rom<br />

ukve gancdili mqonda mamis da dedis<br />

daWera, magram es sul adreul bavSvobaSi<br />

moxda, 6 da 7 wlis asakSi, roca<br />

am movlenis bolomde gaazrebac ar<br />

SemeZlo. da ai, axla, raJden-biZa! -<br />

adamiani, romelic umSoblod darCeni-<br />

`me vxedav mzes~<br />

gadasaReb moedanze<br />

li bavSvis TavdaviwyebiT miyvarda, romelic<br />

CemTvis mamac iyo da dedac, da<br />

kidev pirovneba, romelsac veTayvanebodi.<br />

yovel wuTas masTan erTad mindoda<br />

yofna, es iqneb winaTgrZnobac iyo<br />

da SiSic, rom masac usaTuod wamarTmevdnen!<br />

roca is baTumSi midioda leqciebis<br />

wasakiTxad, me mTeli dReebi Cvens<br />

patara rkinis aivans vafarebdi Tavs<br />

da vtirodi. roca is ijda Tavis<br />

uzarmazar (rogorc me meCveneboda ma-<br />

Sin) sawer magidasTan da werda, me<br />

iqve mivujdebodi da ase vamzadebdi<br />

gakveTilebs, an vkiTxulobdi. roca,<br />

Tavisi Cveulebisamebr, oTaxSi bolTas<br />

scemda, me maSinve fexebze Sevadgebodi<br />

da is, yvelasTan mkacri da Seuvali,<br />

studentebis risxva, me, mis `Savtuxa<br />

gogos~, veraferze meubneboda uars, iZulebuli<br />

xdeboda aetana es axireba,<br />

Semoexvia Cems mxrebze xelebi, CemTan<br />

erTad evlo oTaxis erTi kuTxidan<br />

meoreSi da aseT ucnaur mdgomareoba-<br />

Si efiqra. efiqra wignebze da fizikis<br />

saxelmZRvaneloebze, romlebsac werda.<br />

me gvian mivxvdi, rom bavSvuri<br />

egoizmiT ubralod sicocxles ar vaclidi,<br />

is ki udrtvinvelad itanda<br />

yvelafers, vinaidan, albaT, masac hqonda<br />

winaTgrZnoba, rom im bnel qveyanaSi<br />

es idilia obol bavSvsa da mravalWi-<br />

15


gamovlil 55 wlis kacs Soris didxans<br />

ver gagrZeldeboda...<br />

an iqneb es winaTgrZnobac ar iyo,<br />

iqneb man ubralod icoda, rac eloda,<br />

vinaidan iyo cnobili germanofili,<br />

mis diploms ainStainisa da plankis<br />

xelmowerebi amSvenebda, es ki namdvili<br />

danaSauli iyo Cven aseT `progresul~<br />

qveyanaSi, gansakuTrebiT germaniasTan<br />

omis dawyebis Semdeg. icoda, rac eloda,<br />

vinaidan esmoda sistemis arsi...<br />

vfiqrobdi raJden-biZaze da uceb<br />

gonebaSi amomitivtivda leqsi, romelic<br />

davwere misi dapatimrebis dRes. sakvirvelia,<br />

axla pirvelad mominda am Cemi<br />

pirveli leqsis sxvebisTvis gandoba.<br />

aqamde is Cemi, da mxolod Cemi saidumlo<br />

iyo; an ubralod TviTon leqss<br />

ar vaniWebdi araviTar mniSvnelobas.<br />

dRes ki man uceb CemTvis dokumentis<br />

Zala SeiZina, Savbneli drois mamxilebeli<br />

dokumentis Zala.<br />

da raki vfiqrob, rom gamoqveynebis<br />

Rirsia yvelaferi, rac im epoqaze laparakobs,<br />

rom dRevandelma bavSvebmac unda<br />

gaigon, ra iyo es movlena, es `sabWoTa<br />

kavSiri~ sadac icxovres maTma mSoblebma<br />

da bebia-babuebma, amitom vubrundebi<br />

mas:<br />

modi, miSvele, miTxari rame,<br />

Tvalze gaaSre cremli faruli,<br />

modi, gandevne boroti Rame,<br />

SigniT sxeulSi Semoparuli.<br />

o, rogor mtanjavs avi sicive,<br />

vis davuSave, ra davuSave,<br />

rogor maSfoTebs sxvebis sicili,<br />

rogor Semodis gulSi siSave.<br />

umTvaro Rame meZaxis uxmod,<br />

Cemebr euli fexze mexveva,<br />

guls, naiarevs Tavisken uxmobs,<br />

rogorc nugeSis frTxili Sexeba.<br />

radganac davrCi masaviT marto,<br />

16<br />

me, raJden-biZas `Savtuxa gogo~,<br />

ra mxrebiT vzido amxela dardi,<br />

anda umisod vicxovro rogor.<br />

vici, davkarge me mosveneba,<br />

aq, saxlSic vxedav<br />

kedlebs cixisas,<br />

mxolod eg saxe, viT moCveneba,<br />

aRmobrwyindeba, rogorc Tilisma.<br />

bnel sudaraSi mTlad gavexvie,<br />

gulSic Camdgara unaTlo Rame,<br />

elva elvarebs, Tavze mexia,<br />

o, manugeSe, miTxari rame.<br />

marTali giTxraT, ar vici, vis mivmarTavdi<br />

da visgan velodi nugeSs! is<br />

gancda ki maxsovs, rom Cems pirispir<br />

vxedavdi saSinel urCxuls, romelic<br />

Cemi usayvarlesi adamianis gadaylapvas<br />

lamobda!<br />

da es aRsrulda kidec, vinaidan im<br />

dRes raJden-biZa marTlac samudamod<br />

davkarge - is ramdenime Tvis mere cixeSi<br />

gardaicvala dizinteriiT.<br />

* * *<br />

kalderisa da kandinskis gamofena<br />

boburSi, anu pompidus centrSi. kalderi,<br />

romelic naklebad aris cnobili<br />

saqarTveloSi...<br />

pirvelive darbazidan movixible<br />

misi sruliad gansakuTrebuli samyaroTi,<br />

am `rkinis ZafebiT~ Seqmnili<br />

da aseTi metyveli figurebiT da portretebiT.<br />

1926 wels es axalgazrda<br />

amerikeli dasaxlda parizSi. es iyo<br />

`giJuri wlebis~ epoqa, rodesac safrangeTis<br />

sruliad kosmopolitur dedaqalaqSi<br />

Tanaarseboben pablo pikaso,<br />

salvador dali, amadeo modiliani, konstantin<br />

brankuCi...<br />

ganaTlebiT inJineri da mowodebiT<br />

mxatvari kalderi Cqara monparnasis<br />

bohemis wevri gaxda. man adridanve<br />

miagno rkinis, rogorc skulpturisaT-<br />

vis Sesaferisi masalis SesaZleblobebs,<br />

demonstraciulad uaryo qandakebisTvis<br />

tradiciuli brinjao da marmarilo<br />

da Tavisi figurebisTvis masalad<br />

mxolod rkinas, naWers, Toks,<br />

xes da mavTuls iyenebda.<br />

da es marTlac sakvirveli sanaxaobaa!<br />

es rkinis ZafebiT `gamoZerwili~,<br />

haerSi dakidebuli, gamWvirvale,<br />

mTrTolvare figurebi da portretebi,<br />

romelTac Tanamedroveebma daarqves<br />

`naxatebi sivrceSi~. Jak preveri<br />

ambobda mis Sesaxeb:<br />

`es giJmaJi inJineri gaugebari saSualebebiT<br />

awyobs cxovrebis dResaswaulebs~.<br />

sartri aRiqvamda mis ucnaurad<br />

moZrav mavTulis sxeulebs, rogorc<br />

`adgilobriv dResaswaulebs~. miro<br />

eZaxda `jirkvs mercxlis suliT~.<br />

da bolos, misi Semoqmedebis kulminacia<br />

- cirki! kalderamde tuluzlotrekma<br />

Tu pikasom da bevrma sxvam, naklebad<br />

cnobilma, ukvdavyves klounebi da akrobatebi.<br />

kalderic, Tavis mxriv, gamoxatavs<br />

rwmenas, rom `cirki aris arsebobis<br />

sinonimi~ da qmnis Tavis `moxetiale<br />

cirks~. is moicavs orasamde miniaturul<br />

personaJs da aqsesuars, romlebic<br />

izidaven mnaxvels TavianTi TaviseburebiT<br />

da sadResaswaulo ganwyobiT<br />

da romlebic maSin, meoce saukunis<br />

ocian wlebSi, moZraobaSi mohyavdaT<br />

TviTon kalders da mis asistentebs.<br />

dRes iTvleba, rom es warmodgenebi,<br />

romlebic imarTeboda kerZo binebSi<br />

Tu sajaro darbazebSi, iyo saukunis<br />

pirveli artistuli performansebi.<br />

rogorc ambobs erT-erTi mkvlevari:<br />

`kalderis cirki - es aris magiuri<br />

samyaro, sadac sxeulebi amarcxeben<br />

mizidulobis kanons~.<br />

Cveni Jurnalis megobaria eqimi - merab boTeraSvili<br />

msxvili varikozuli venebis mkurnalobis<br />

uaxloesi da yvelaze Sedegiani meTodi<br />

lazeriT<br />

tkivilis gareSe!<br />

nawiburebis gareSe!<br />

narkozis gareSe!<br />

2177 65th st.<br />

Brooklyn, NY 11204<br />

1-718-238-1555<br />

1-718-238-1555<br />

eqim merab boTeris<br />

Semdeg<br />

Semdeg<br />

operaciamde<br />

operaciamde


�<br />

lela gafrindaSvili<br />

sada xar Cemo<br />

xelebis dabana<br />

1949 wels gamocemuli `deda ena~<br />

rom naxoT da iakob gogebaSviliseuls<br />

SeadaroT, - maSinve mixvdebiT, Tu ra<br />

saSinelebas aSenebdnen bolSevikebi: lenin-stalin-berias<br />

portretebi, maTi bav-<br />

Svobis Sesaxeb tyuil-marTali, belad-<br />

Ta sadidebeli, Camtkbari leqsebi, oqtombrelTa,<br />

pionerTa, komunistTa, sab-<br />

WoTa armielTa gmirobis ambebi.<br />

moTxrobaSi `ojaxis sixaruli~<br />

meoce saukunis tiranis dabadebaa<br />

aRwerili: gorel meCeqmes, besarions<br />

da mis meuRles, kekes pirveli<br />

ori vaJi daeRupaT da Svilis<br />

molodiniT edgaT suli.<br />

amitomaa, rom sandala Tavisi<br />

megobris saxelosnosken gaxarebuli<br />

garbis, raTa vaJis<br />

dabadeba amcnos.<br />

- Sen pirs Saqari, Cemo<br />

sandala, Sen pirs Saqari! wavideT,<br />

vnaxoT Cveni nukri da<br />

misi deda! - pasuxobs bednieri<br />

mama.<br />

amas mosdevs patara sosos<br />

keTilSobilebisa da gulCvilobis<br />

ambebi. niSandoblivia,<br />

rom mas cxovelebi uyvars, adamianebis<br />

mimarT mis Tbil grZnobebze<br />

ki `deda ena~ arafers<br />

gveubneba.<br />

erTi moTxroba gansakuTrebiT<br />

Semzaravia: cigaSi cxeniviT Sebmuli<br />

besarioni aRma-daRma asrialebs<br />

Svils. male mas patara dariko enacvleba<br />

da Sebindebamde anebivrebs Zmobils.<br />

bolos gundaoba imarTeba anu<br />

`namdvili omi~, rogorc avtori uwodebs<br />

da iqve dasZens:<br />

`sosom winaswar icoda gundebis<br />

momarageba. vai mas, visac daumiznebda!<br />

arasodes ar aacdenda. pirvel gundas<br />

miayolebda meores, mesames... roca Tama-<br />

SobiT guls ijerebda, Tavis cugas,<br />

giSeras, cigaSi Casvamda da aWarxlebuli<br />

loyebiT Sinisaken mirboda, sadac<br />

aguzguzebul buxars miujdeboda xolme<br />

da gayinul xelebs iTbobda~.<br />

xom geniSnaT tiranis sisastike<br />

da omis Semdeg xelebis gaTboba anu<br />

xelebis dabana?!<br />

Cven unda SevZloT sabWoTa istoriis<br />

wignidan mtvris, xavsisa da Semxmari<br />

sisxlis gadawmenda, Semdeg ki -<br />

am wignis gadaSla da masSi `adamianis~<br />

da adamianebis aRmoCena: daviwye-<br />

bulTa, ignorirebulTa, daCagrulTa da<br />

ganadgurebulTa alaparakeba da istoriis<br />

ise dawera, rogorc tiranias<br />

Sewirulni dawerdnen.<br />

suliko-varinka<br />

me-19 saukunis 70-ian wlebSi saqarTveloSi<br />

farTod gaiSala saganmanaTleblo<br />

moZraoba, romelsac rusifikaciis<br />

talRa unda Seekavebina. am<br />

moZraobis monawile iyo gvitia agiaSvili,<br />

romelsac sofel WorvilaSi sa-<br />

Sinao skola hqoda gamarTuli. misi<br />

brZola `sulikos~<br />

avtorobisaTvis<br />

varinka?<br />

meuRle, generali spiridon maWavariani,<br />

qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavrcelebeli<br />

sazogadoebis wevri iyo.<br />

1874 wels axalgazrda wyvils qaliSvili,<br />

barbare (varinka), SeeZina. qu-<br />

Taisis qalTa gimnaziis damTavrebis<br />

Semdeg, gansakuTrebuli musikalurobis<br />

gamo, zinaida vorobecs (filimon<br />

qoriZis meuRle) miabares, romelic<br />

fortepianos gakveTilebs atarebda qu-<br />

TaisSi.<br />

niWier gogonas maWavarianebis<br />

ojaxis yvela axlobeli da stumari<br />

Sehxaroda: `moswondaT Cemi<br />

simRera da mamxnevebdnen. gansakuTrebiT<br />

magulianebda akaki, romelsac,<br />

rogorc TviTon ityoda,<br />

Cemi simRera yvelaze ufro<br />

tkbilad esaubreboda. musikas<br />

ufro daejereba, vinem<br />

sityvebsao, - metyoda poeti,<br />

da mec ufro xSirad mis leqsebs<br />

vmRerodi~ - ixsenebs varinka.<br />

igi male mgosnis rZali<br />

gaxda - Cvidmeti wlisam<br />

sergo wereTelze iqorwina.<br />

or weliwadSi wyvils vaJi<br />

SeeZina, patara spiridoni, romelsac<br />

SinaurobaSi `gugulis~<br />

eZaxdnen. erTxel akaki saxlikacs<br />

gaxumrebia: `Sen ra mogklavs,<br />

Zamia, bulbulic saxlSi gyavs da<br />

gugulic~-o.<br />

1895 wels Jurnal `kvalSi~ daibeWda<br />

akakis `suliko~, romelic poetma<br />

maleve gadasca varinkas da sTxova,<br />

rame hangi SeerCia misTvis. `sagonebelSi<br />

Cavvardi, ra Tqma unda. leqsis<br />

momxiblavma silamazem CemSi uTvalavi<br />

musikaluri saxe aRZra. me Rrma<br />

interesiT movkide xeli gitaras da<br />

arsebuli kiloebis dauxmareblad<br />

Sevqmeni originaluri musika. amaSi<br />

didad damexmara TviT leqsis ritmuloba,<br />

simsubuqe.<br />

did poets Cem mier Seqmnili musika<br />

Zalian moewona. igi mTeli grZnobiT<br />

ugdebda yurs `sulikos~ simReras da<br />

mis naTel saxeze usazRvro siamovneba<br />

ixateboda. aRfrTovanebis gamosaxatavad<br />

akakim Tavisi suraTi maCuqa warweriT:<br />

`Cems sayvarel bulbuls, su-<br />

17


liko-varinkas akakisagan~. akakis mier<br />

simRera `sulikos~ aseTi mowonebis<br />

Semdeg xSirad gamovdiodi saRamoebze<br />

am simReriT da amgvarad gavrcelda<br />

igi xalxSi~.<br />

1898 wels inglisurma firmam `fonografi~<br />

varinkas simRera cvilis<br />

lilvalebze Cawera, vano maCablis saxlSi,<br />

xolo 1900 wels kote focxveraSvilma<br />

notebze gadaitana, meCongureTa<br />

gundisaTvis da fortepianosaTvis,<br />

romelic orkestrma 1905 wlis<br />

agvistoSi Seasrula quTaisis saqalaqo<br />

TeatrSi.<br />

1909 wlidan varinka wera-kiTxvis<br />

gamavrcelebeli sazogadoebis Tavmjdomarea<br />

yvirilis (zestafoni) TemSi.<br />

ramdenime weliwadSi samkiTxvelos gaxsnac<br />

moaxerxa da sakuTar saxlSi,<br />

sofel cxrawyaroSi, skolac gamarTa.<br />

es patara ganaTlebis kera aTamde sofels<br />

emsaxureboda. manve aRadgina adgilobrivi<br />

Teatris Senoba, sadac saqvelmoqmedo<br />

warmodgenebs marTavda, qu-<br />

Taisidan da Tbilisidan mowveuli SemoqmedebiT<br />

jgufebis daxmarebiT.<br />

1905 wlis revoluciis Semdeg, reaqciis<br />

wlebSi alixanov-avarskis sadamsjelo<br />

laSqrobas swored zestafonis<br />

Teatri Seewira, sadac oxranka<br />

didi raodenobiT iaraRs eZebda. axalgazrda<br />

revolucioneri stalini ki<br />

Jandarmebs swored varinkas saxlis<br />

sardafSi emaleboda. rogorc Cans, aqedan<br />

modis tiranis `sulikosadmi~ gansakuTrebuli<br />

siyvaruli.<br />

amasobaSi varinkas vaJma saSualo<br />

skola daamTavra da safrangeTSi, qalaq<br />

monpelieSi gaemgzavra mevenaxeoba-meRvineobis<br />

Sesaswavlad. 1919 wels sam-<br />

SobloSi momavals peterburgSi Wleqis<br />

umZimesi forma Seeyara. dauRalavi<br />

mkurnalobisa da rudunebis miuxedavad,<br />

igi maleve gardaicvala. sasowarkveTili<br />

deda karga xniT moswyda garesamyaros:<br />

xaliCebakrul fanjrebSi<br />

mzis sxivs ar uSvebda da dReniadag<br />

dastiroda dakargul erTaderT imeds.<br />

axali cxovrebis mSeneblebma martod<br />

darCenil varinkas misi qonebis<br />

didi nawili CamoarTves, xolo saxlis<br />

nawilSi meurneobis sawyobi gamarTes.<br />

sasowarkveTas rom gamklaveboda, martosulma<br />

qalma naTesavis gogona iSvila<br />

da momavlis imedi daibruna.<br />

am wlebis saqarTvelo sasomixdili<br />

da dabeCavebuli iTmenda bolSevikebis<br />

usastikes TareSs. 1924 wels<br />

swored zestafonSi, antisabWoTa ajanyebaSi<br />

monawileobaSi braldebuli imerlebi<br />

ramdenime vagonSi Seyares da<br />

18<br />

msxvilkalibriani iaraRi dauSines, jalaTebi<br />

isrodnen manam, vidre sasaklao<br />

sisxlisgan ar daicala.<br />

20-ian wlebs vinc gadaurCa, maT<br />

win 30-ianebi eloda.<br />

simReris gadarCena orma faqtorma<br />

ganapiroba: pirveli iyo - im dros<br />

gadaRebuli filmSi `ukanaskneli maskaradi~<br />

Casmuli gonebamaxviluri siu-<br />

Jeti, sadac saqarTvelo Sedarebulia<br />

patarZals, romelsac jer mefis ruse-<br />

Tis Cinovnikze, Semdeg burJuaze da<br />

bolos ki - bolSevikze gaTxovebas<br />

upireben. mTeli Tbilisi alaparakda<br />

da bevrma am filmSi dramaturgi qalis,<br />

natalia azianis scenari amoicno.<br />

filmis warmatebis meore mizezi<br />

iyo `suliko~ romelsac filmSi Tavad<br />

reJisori asrulebs. advili misaxvedria,<br />

Tu vis umReris Wiaureli, vis<br />

vnebebs elaciceba?!<br />

1937 wlis ianvarSi moskovSi qar-<br />

Tuli literaturisa da xelovnebis<br />

pirveli dekada gaimarTa. roca `sulikos~<br />

asrulebdnen, beladi Turme fexze<br />

wamodga da ise usmina momRerlebs. im<br />

dRidan mTelma qveyanam gaigo stalinis<br />

am simRerisadmi gansakuTrebuli<br />

siyvaruli da amitomac mTeli sabWoeTis<br />

SemoqmedebiTi jgufebi erTmaneTs<br />

aswrebdnen mis Sesrulebas, gadamRerebas<br />

Tu gadamuSavebas. varinka wereTeli,<br />

cxadia, aravis uxsenebia, radgan<br />

`suliko~ warmodgenili iyo, rogorc<br />

xalxuri simRera.<br />

varinkas naTesavi, papuna wereTeli,<br />

romelic dekadaze rusTavelis Teatrs<br />

axlda, samSobloSi guldamZimebuli<br />

dabrunda: `sulikos~ arnaxuli warmateba<br />

da varinkas unugeSo mdgomareoba<br />

erTmaneTTan ver Tavsdeboda.<br />

mixvda varinka, rom mas yovelTvis<br />

daiviwyebdnen, Tu Tavad ar gaixsenebda<br />

sakuTar arsebobas, amitomac daiwyo<br />

`brZola gaxsenebisTvis~: Camovida Tbi-<br />

lisSi da Sesabamis saministros mimarTa:<br />

`saqarTvelos ssr. saxkomsab-<br />

WosTan arsebul xelovnebis saqme-<br />

Ta sammarTvelos ufross<br />

zestafonis raionis, sofel<br />

cxrawyaros 26 komunarebis saxelobis<br />

kolmeurneobis wevris varinka<br />

wereTlis<br />

g an c x a d e b a<br />

simRera `suliko~, romelic am-<br />

Jamad gavrcelebulia mTel sabWoTa<br />

kavSirSi, misi sityvebis avtoris,<br />

akaki wereTlis TxovniT, 1895 wel-<br />

Si Cems mier aris gamoTqmuli da<br />

gitaraze dasamRereblad awyobili.<br />

am simReras aRniSnul wlidan<br />

ramdenime wlis ganmavlobaSi<br />

mxolod me vasrulebdi da swored<br />

am gziT gavrcelda igi mTel saqarTveloSi.<br />

yovelive amis dasadastureblad<br />

me SemiZlia warmovadgino rogorc<br />

werilobiTi sabuTebi, agreTve<br />

sando mowmeebic, romelTa<br />

CvenebiT gamoirkveva Cemi gancxadebis<br />

sruli siswore. aseT mowmeebad<br />

Cemis mxriT me vasaxeleb: sabWoTa<br />

kavSiris umaRles sabWos wevrs,<br />

sabWoTa kavSiris saxalxo artists,<br />

ordenosans akaki xoravas da saqarTvelos<br />

respublikis saxalxo<br />

artists, kompozitors, ordenosans<br />

kote focxveraSvils.<br />

gTxovT, moawyoT Tqveni TandaswrebiT<br />

Cemi sabuTebis ganxilva,<br />

dasaxelebuli mowmeebis dakiTxva<br />

da momceT Tqvenmieri sabuTi sim-<br />

Rera `sulikos~ kiloze Cemi avtorobis<br />

damtkicebis Sesaxeb~.<br />

sabWoTa kompozitorTa kavSiris,<br />

1938 wlis 5 oqtombris sxdomam (Tavmjdomare<br />

vano gokieli, eswrebodnen:<br />

kote focxveraSvili, Salva dadiani,<br />

avqsenti megreliZe da xelovnebis damsaxurebuli<br />

moRvawe, ordenosani san-


dro kavsaZe) daadgina, rom simRera<br />

`sulikos~ avtori varinka wereTelia.<br />

magram avqsenti megreliZem ar isurva,<br />

rom Semosavali avtorisTvis gaeyo<br />

da Tanaavtoroba daiCema. amitom varinka<br />

iZulebuli Seiqna, am sakiTxSi meti<br />

garkveuloba Seetana da 1939 wlis 3<br />

ianvars iusticiis komisars mimarTa:<br />

`mas Semdeg, rac sruliad gamoirkva<br />

da dadasturda, rom simRera `suliko~<br />

me mekuTvnis, am nawarmoebze<br />

Semosuli saavtoro honorari me unda<br />

meZleodes uklebliv.<br />

magram es ase ar xdeba, radgan honoraris<br />

damrigebeli organizacia gadaWriT<br />

ver erkveva im erTaderTi pirovnebis<br />

pretenziaSi, romelic me honoraris<br />

nawilSi medaveba.<br />

es aris moqalaqe avqsenti megreliZe,<br />

romelic Tavis pretenzias amyarebs<br />

ara kanonier safuZvelze, rom mas<br />

CemTan SeTanxmebiT arsebiTad gadaemu-<br />

Savebinos da axali, gansxvavebuli forma-Sinaarsi<br />

mieces Cemi kilosTvis, aramed<br />

mxolod masze, rom igi mas ara<br />

Cemgan, aramed mraval ukve CamwerTa<br />

Semdeg, mxolod ubralod Cauweria<br />

da es Canaweri Congurze daumRerebia.<br />

aseTi operaciis Camtarebels, am<br />

SemTxvevaSi ki avqsenti megreliZes, Cemis<br />

cnobiT, kanoni ar unda aniWebdes Tanaavtorobis<br />

uflebas.<br />

Tu vinme Cems `sulikos~ gadaamu-<br />

Savebs da axal gansxvavebul forma-<br />

Sinaarss miscems, es sxva sakiTxia.<br />

avqsenti megreliZes ki gamoqveynebuli<br />

aqvs Cemi danamReris ganmeoreba.<br />

gTxovT werilobiTi <strong>ganmarteba</strong> momceT<br />

amis Sesaxeb. amasTanave davsZen<br />

`sulikos~ Sesaxeb ramdenime sabuTs<br />

(daurTo levan asaTianis, kote focxveraSvilis,<br />

sandro kavsaZis werilebi,<br />

sadac isini kidev erTxel amtkiceben<br />

varinkas avtorobas, aseve kompozitorTa<br />

kavSiris 1938 wlis 5 oqtombris<br />

dadgenilebas).<br />

1939 wlis 7 aprils xelovnebis<br />

saqmeTa sammarTvelos ufrosis moadgile,<br />

leo esakia `sauds~ ugzavnis<br />

werils: `xelovnebis saqmeTa sammar-<br />

Tvelo gacnobebT, rom simRera `suliko~-s<br />

avtorobis sakiTxis garkvevis<br />

SemdegaT, Tanaxmad warmodgenili faqtiuri<br />

masalebisa, dadasturda, rom<br />

aRniSnuli simReris avtoraT unda<br />

CaiTvalos varinka wereTeli. honoraris<br />

75%-i unda mieces varinka were-<br />

Tels da 25% avqsenti megreliZes,<br />

vinaidan ukanasknels ekuTvnis simReris<br />

Congurze damuSaveba~.<br />

varinkas avtoroba sul male mos-<br />

kovSic gaiges. 1939 wels TbilisSi<br />

leningradis kapela Camovida, aleqsandre<br />

sveSnikovis xelmZRvanelobiT.<br />

rusTavelis Teatris mcire darbazSi<br />

gamarTuli koncertis bolos maT `sulikoc~<br />

Seasrules da misi avtori<br />

scenaze aiyvanes. aseTi yuradRebiT gakvirvebuli<br />

varinka aRtacebas ver malavda.<br />

Sin mimavalma, roca mas tramvaiSi<br />

adgili dauTmes, naTesavs uCur-<br />

Cula: `etyoba, micno am axalgazrdamo~.<br />

1940 wlidan qarTul kulturas<br />

xalxuri da qalaquri simReris ganumeorebeli<br />

Semsruleblebi Seematnen -<br />

debi iSxnelebi. maTi deda, vasasi lolaZe<br />

varinkas megobari da saukeTeso<br />

momRerali iyo.<br />

iSxnelebis repertuarSi, `sulikos~<br />

garda, Sedioda varinkas meore aranakleb<br />

popularuli `muxambazi~. samwuxarod,<br />

dRes ukve Zalian rTulia mis<br />

mier Seqmnili sxva melodiebis dadgena,<br />

radgan aRaravinaa iseTi, visac am<br />

sakiTxze daelaparakebi.<br />

varinka wereTeli 1948 wlis 21<br />

marts gardaicvala. dakrZalulia sofel<br />

cxrawyaroSi, misi vaJis gverdiT.<br />

simRera `sulikos~ uamrav sanoto<br />

gamocemaTagan musikis avtori mxolod<br />

1939 wlisazea aRniSnuli, esec imitom,<br />

rom es sakiTxi maSin sul axali garkveuli<br />

iyo. sxva yvela gamocemas aweria:<br />

`teqsti akaki wereTlisa, musika - xalxuri~.<br />

maT Soris aris 1954 wels<br />

vano gokielis mier gundisa da fortepianosTvis<br />

dabeWdili notebi. aq<br />

ucnauri is aris, rom swored es adamiani<br />

Tavmjdomareobda sxdomas, romelmac<br />

varinkas avtoroba daadgina.<br />

daviwyebis am mistikas eZRvneba lia<br />

jayelis filmi `sada xar, Cemo suliko~.<br />

reJisori detalurad mogviTxrobs<br />

`sulikos~ istorias da demonstraciulad<br />

aRadgens samarTlianobas<br />

- titrebSi xazgasmulad aCvenebs<br />

warweras: `kompozitori varinka were-<br />

Teli~ anu aRadgens samarTlianobas:<br />

varinkas uwodebs `kompozitors~ rac<br />

aqamde veravis dascda.<br />

1981 wlidan, mamuka aslanikaSvilis<br />

iniciativiT, varinkas mSobliur cxrawyaroSi<br />

`varinkoba~ aRiniSneba. wels<br />

pirvelad movxvdi am zeimze. mowveuli<br />

stumrebi kmayofilebi darCnen, radgan<br />

bevri kargi simRera moismines da<br />

saukeTesoebic gamoavlines. varinkac<br />

mravaljer moixsenies, magram sulikovarinkas<br />

saflavi, romelsac mTeli saqarTvelo<br />

dRemde daeZebs, aravis gaxsenebia.<br />

arada, igi sakonkurso ezodan<br />

sul raRac 40 metrSia.<br />

kidev erTxel davfiqrdi am ganmanaTlebeli<br />

qalis tragikul bedze.<br />

TiTqos swored mas eZRvneba akakis<br />

`suliko~, 12-kupletiani leqsi, sadac<br />

sayvarlis saflavis saZebnelad moxetiale<br />

mgosani moulodnelad aRmoa-<br />

Cens, rom satrfos suli vardis, varskvlavebis<br />

da bulbulis mSvenierebas<br />

SenivTebia da gaxarebuli ambobs:<br />

bulbuls yurs vugdeb, vards vynosav,<br />

varskvlavs Sevyureb lxeniTa<br />

da, rasaca vgrZnob me im dros,<br />

ver gamomiTqvams eniTa!<br />

isev gamexsna sicocxle,<br />

dRemdi rom mwareT krul iyo,<br />

axla ki vici, sada xar,<br />

samgan gaqvs bina suliko!<br />

19


Cvens saubrebSi ukve araerTxel iTqva,<br />

rom `iluzioni~ oden salaRobo da<br />

Tvalsaseiro, gasarTobi gadacemebi ar<br />

aris, rom igi, uwinares yovlisa, miznad<br />

isaxavs telemayurebelTa farTo auditoriis<br />

ziarebas WeSmariti kinoxelovnebis<br />

qmnilebebTan (raRa Tqma unda,<br />

Cveni SesaZleblobis farglebSi).<br />

da ai, amjerad pirvelad Semodis<br />

Cvens programaSi axali rubrika saxelwodebiT<br />

`viskontiana~, anu viwyebT sayovelTaod<br />

aRiarebuli cnobili italieli<br />

reJisoris - lukino viskontis<br />

filmebis retrospeqtul Cvenebas.<br />

meore msoflio omisSemdgom sazRvargareTuli<br />

kinos istoriaSi ki, albaT,<br />

Znelad moiZeveba sxva, ufro naTeli<br />

da amaRlebuli saxeli, vidre lukino<br />

viskontia. WeSmaritad, rac mas gauke-<br />

Tebia, rac Seuqmnia, yvelafers namdvili<br />

xelovnebis Suqi adga da am Tval-gulgonebis<br />

mimtacebeli Suqis anarekli<br />

efineba didostati xelovanis saxelsac.<br />

dRes misi cxovrebis da Semoqmedebis<br />

araerTi mkvlevari acxadebs (da<br />

mec mTlianad viziareb maT mosazrebas),<br />

rom `viskonti~ saxierebaa im iSviaTi,<br />

- kinoSi ki sulac gamonaklisi, - movlenisa,<br />

roca xangrZlivi da Zalze nayofieri<br />

sicocxle xelovanisa SemoqmedebiTi<br />

energiis arnaxuli afeTqebiT<br />

mTavrdeba.~<br />

arada, marTla saocaria - zogjer ra<br />

idumal iers ideben sityvebi, odesme<br />

yovelgvari qveteqstis gareSe Tqmuli:<br />

1972-Si, italiur gazeT `stampas~ TanamSromelTan<br />

interviuSi viskontis<br />

uTqvams: `Cemi mTavari filmi, - is, jerac<br />

rom ar gadaRebula, - iqneba filmi<br />

Tavad Cemze: `viskonti guSin da dRes~...<br />

axlaxans ki, presaSi gamoCnda erTi<br />

cnobiswadilis aRmZvreli informacia:<br />

axalgazrda italieli kinematografisti<br />

luka verdone iRebs dokumentur<br />

films, romelic miznad isaxavs lukino<br />

viskontis yofierebis av-kargze fiqrTan<br />

erTad, epoqis waruSlel movlenebTan<br />

wilnayar misi cxovrebisa da<br />

Semoqmedebis gzebis saxierad Txrobas.<br />

suraTSi mogonebebiT gamovlen didi<br />

maestros yofili Segirdebi da Tana-<br />

20<br />

�<br />

ser seriidan<br />

ser iidan `viskont<br />

`viskontiana~<br />

`viskont iana~<br />

roko da misi Zmebi<br />

eTerSi gavida 1982w. 7 marts<br />

oTar sefiaSvili,<br />

saqarTvelos xelovnebis<br />

damsaxurebuli moRvawe<br />

eTerSi gavida 1982w. 7 marts<br />

moazreni - reJisorebi franko Zefireli<br />

da franCesko rozi, msaxiobebi -<br />

vitorio gasmani da marCelo mastroiani,<br />

filmSi uxvad iqneba fragmentebi<br />

viskontiseul kinosuraTebidan da speqtaklebidano...<br />

ukeTilSobilesi da, imavdroulad,<br />

umZimesi saqme utvirTia axalgazrda<br />

kacs. aba warmovidginoT: ocdaaTwlianze<br />

meti xnis urTulesi gzebi xelovnebaSi,<br />

ToTxmeti didi filmi da xuTi<br />

kinonovela, samoci dramatuli da saopero<br />

speqtakli, ocdaoTxi scenografiuli<br />

namuSevari! Tanac, lukino viskontis<br />

Tavis reJisorul moRvaweobaSi<br />

arasodes miuniWebia upiratesoba oden<br />

kinematografisaTvis, arasodes dauyenebia<br />

igi `dramasa~ da `operaze~ maRla.<br />

misi ekranuli Tu scenuri naxelqmnaris<br />

mxilvelni erTxmad aRniSnaven, rom<br />

isini, yvela Tanabari simaRlis movlenebia<br />

xelovnebaSio.<br />

da isic xomaa, rom viskontis Semoqmedebis,<br />

misi filmebisa Tu Teatraluri<br />

dadgmebis irgvliv arasodes damcxrala<br />

vnebaTaRelva. mis erT biografs,<br />

romelsac Seuswavlia yvelaferi, rac<br />

ki dawerila viskontize, gaognebuls<br />

wamouZaxia: `SexedulebaTa warmoudgeneli<br />

kakofoniaao!~ viskontisa da mis<br />

mxatvrul memkvidreobas erovnul siamayedac<br />

acxadebdnen da, imavdroulad,<br />

araerTgzis ucdiaT maTi damcireba<br />

da damdablebac.<br />

is ki, uwinares yovlisa, iyo neorealizmis<br />

- omisSemdgomi sazRvargareTuli<br />

kinos am yvelaze adamianuri mdinarebis<br />

- Tavkaci da damfuZnebeli roberto<br />

roselinisTan da vitorio de<br />

sikasTan erTad. mis filmSi `miwa caxcaxebs~<br />

Tavmoyrili da Sejamebulia<br />

am mdinarebis mTeli ideuri da esTetikuri<br />

principebi. SeiZleba iTqvas,<br />

rom adreuli neorealizmi am nawarmoebis<br />

simaRlis dones ver ascilda,<br />

iseve rogorc gviani neorealizmis sworupovar<br />

Sedevrad darCa misi filmi<br />

`yvelaze lamazi~ - marTla igavmiuwvdomel<br />

legendis, ganumeorebeli ana<br />

manianis monawileobiT.<br />

jer kidev xelovanis sicocxleSi<br />

kinokritikosebi da Jurnalistebi samduravs<br />

gamoTqvamdnen, rom lukino viskonti<br />

sityvaZviria da ar uyvars Tavis<br />

Tavze laparakio. misi biografebi ra-<br />

Rac Cagrulad grZnobdnen Tavs. samagierod<br />

iSviaTad Tu visme auvlia gverdi<br />

im efeqturi sapirispiro faqtisaTvis,<br />

rom uZvelesi aristokratiuli<br />

sagvareulos STamomavali lukino<br />

viskonti (misi namdvili gvaria - viskonti<br />

di modrone) imTaviTve Segnebulad<br />

miemxro istoriis cocxal Zalebs da<br />

Cadga sazogadoebis Zireulad gardaqmnisaTvis<br />

mebrZolTa rigebSi da SeiZleba<br />

guldajerebiT iTqvas, rom mas<br />

sicocxlis bolomde gahyva is rwmena,<br />

zurgi ar Seuqcevia Tavisi axalgazrdobis<br />

idealebisaTvis.<br />

iqneb amitomac iyo, rom viskontis<br />

cxovrebisa da Semoqmedebis mkvlevarebi<br />

raRac warmoudgeneli gulmodginebiT<br />

uRrmavdebodnen xelovanis biografias<br />

da Semdeg `aRmomCenTa~ siamayiT acxadebdnen:<br />

jer kidev meTerTmete saukunis<br />

italiis istoriul qronikebSi<br />

sistematiurad gvxdeba viskontebis gvari,<br />

rogorc politikurad aqtiuri,<br />

Sinaganad Zlieri, sisxliani damyroblebis<br />

Sto; rom TviT dante aligiersac<br />

hyavs moxseniebuli Tavis `RvTaebriv<br />

komediaSi~ viskontebis sagvareulo.<br />

Sua saukuneebidan moyolebuli<br />

ki maT ixsenieben rogorc humanistebis,<br />

mwerlebis da arqeologebis STamomavlobas.<br />

italiuri xelovnebis istoriis<br />

analebidan cnobilia, rom milanSi<br />

viskontebis sasaxlis kedlebze<br />

freskebi mouxatavs did jotos, xo


lo meToTxmete saukuneSi Turme vinme<br />

gasparo viskonti Txzavda komediebsa<br />

da gasarTob sakarnavalo siuJetebs,<br />

romelic genialuri leonardo da vin-<br />

Cis mier Seqmnil dekoraciebSi TamaSdeboda.<br />

(da magondeba: milanSi yofnisas raRa<br />

ar viRone, rom movxvedriliyavi viskontebis<br />

sasaxleSi. swored iq vixile<br />

Cemi TvaliT namdvili saocreba - erTerT<br />

kedelze baTqaSqveS aRmoCenili<br />

leonardo davinCis xeliT Sesrulebuli<br />

mcire zomis eskizi Tu scenuri<br />

sanaxaobisaTvis sagulisxmo detalebis<br />

fanqriT Canaxati. sxvaTaSoris, iqve -<br />

viskontebis sasaxlis erT-erT darbazSi<br />

didxans videqi monusxuli sakmaod<br />

did TeTr italiur marmarilos lod-<br />

Tan, romelSic naTlad ilandeba vertikaluri<br />

tragikuli kompozicia - miqelanjelos<br />

daumTavrebeli meoTxe `pieta~).<br />

Tavad lukino viskontis biografia<br />

mWidrodaa dakavSirebuli meoce saukunis<br />

italiis im movlenebTan, romelic<br />

kvebavda da asuldgmulebda neorealizms.<br />

igi monawile gaxldaT e.w.<br />

`winaaRmdegobis moZraobisa~ - im antifaSisturi<br />

brZolis, romliTac esoden<br />

maRldeboda omisSemdgomi wlebis italiis,<br />

da ara martoden italiis, progresuli<br />

konoxelovneba. milaneli aristokrati,<br />

romelsac axalgazrdobaSive<br />

movlili hqonda CrdiloeT afrikis<br />

qveynebi da evropis kulturuli centrebi,<br />

30 wlis asakisa parizSi Cadis<br />

da modebis momavali kanonmdeblis -<br />

koko Sanelis rekomendaciiT - cnobili<br />

frangi impresionisti mxatvris,<br />

ogiust renuaris Svilis - aranakleb<br />

saxelganTqmul, sicocxlisa da Tavisuflebis<br />

trfial-konoreJisor Jan<br />

renuaris asistenti xdeba film `qalaqgareT<br />

gaseirnebaze~ muSaobisas. es iyo<br />

1936-Si da SeiZleba iTqvas, rom swored<br />

aqedan - franguli saxalxo frontis<br />

atmosferoSi iwyeba viskontis ideologiuri<br />

mrwamsis simwifeSi Sesvla<br />

da misi siZulvili faSizmisadmi.<br />

samSobloSi dabrunebuli ki, igi<br />

omis gansacdelis Jams, aqtiurad amoudga<br />

mxarSi frangul mebrZol jgufs,<br />

romelsac frontis xazsmiRma gadahyavda<br />

sakoncentracio banakebidan ltolvili<br />

mokavSireTa armiebis samxedro<br />

tyveebi. viskontis daeZebda gestapo,<br />

igi imaleboda megobrebTan, maT Soris<br />

legendarul ana manianisTanac. magram<br />

erT-erTi operaciis dros Seipyres<br />

da `jojoxeTur satusaRod~ cnobil<br />

- `pansion iakarinoSi~ gadaitana wamebiT<br />

dakiTxvebi. igi sikvdilmisjili<br />

`roko da misi Zmebi~<br />

gadasaReb moedanze<br />

`roko da misi Zmebi~<br />

21


22<br />

`yvelaze<br />

lamazi~<br />

1951<br />

`miwa caxcaxebs~ 1948<br />

`TeTri Rameebi~ 1957<br />

saswaulebrivad gadaurCa ganaCenis aRsrulebas<br />

da mravaldRian SimSilgamovlili,<br />

magram gautexeli, ukve mZime<br />

distrofiiT dasneulebuli, sakaciiT<br />

gamoutaniaT megobrebs `iakarinodan~.<br />

aqve xazgasmiT vityvi: viskonti sicocxlis<br />

bolomde iyo antifaSisti da<br />

Seurigebel antifaSistadve darCa xelovnebaSic.<br />

amjerad, `viskontianas~ am pirvel<br />

gadacemaSi, Cven vixilavT saukunis didi<br />

reJisoris erT-erT dauviwyar naxelqmnars,<br />

films `roko da misi Zmebi~.<br />

problemas, romelic wamoWrilia am<br />

suraTSi, Tavad italielebi `samxreTis<br />

sakiTxs~ uwodeben. igi Rrma istoriuli<br />

Zirebis, adamianurad Zalze mtkivneuli<br />

problemaa da mis gamo viskontis<br />

Cafiqrebuli hqonda farTo kinotrilogia<br />

Tu triptiqi. misi pirveli<br />

kari - filmi `miwa caxcaxebs~ gadai-<br />

Ro 1947-48 wlebSi. `roko da misi<br />

Zmebi~ kinotrilogiis meore filmia.<br />

igi 1960-Si gamovida. triptiqis mesame<br />

kari ki saerTod ar gadaRebula.<br />

viskontis mudam itacebda da aRelvebda<br />

`ojaxis Tema~ anu cxovrebaSi<br />

mravalsuliani ojaxis erTobisa da<br />

gadarCenisaTvis, mzis qveSeTSi Seni adgilisaTvis<br />

brZolis, adamianuri RirsebisaTvis<br />

SemarTebis Tema. `roko da<br />

mis ZmebSi~ ki tradiciuli ojaxis<br />

rRvevisa da sulierad gadagvarebis<br />

tragedia sruliad gansxvavebul mas-<br />

StabSia gadmocemuli. SemTxveviT ar<br />

acxadebda reJisori imTaviTve, rom es<br />

suraTi `realistur tragediad~ maqvs<br />

warmodgenilio. xolo Zala im gulaxdilobisa<br />

da emociurobis, romliTac<br />

`roko da mis ZmebSi~ wamoWrilia imJamindel<br />

italielTa saarsebo problemebi,<br />

films uTuod aqcevda socialuri sinamdvilis<br />

mniSvnelovan faqtad da, imavdroulad,<br />

cxadi xdeboda, rom viskonti<br />

ukve sul sxva elfers aniWebda<br />

da axali mimarTulebiT warmarTavda<br />

im mxatvrul aRmoCenebs, romelic Tavis<br />

droze mohyva neorealizmis mdinarebas.<br />

lukino viskontis ganumeorebeli<br />

talanti, samyaros originaluri Wvreta<br />

da gancda, misi individualuri xelwera<br />

iseTi ZaliTa da simkveTriT vlindeba<br />

mis filmebSi - Znelad, rom daeWvdes<br />

vinme am suraTebis avtoriseul<br />

sawyisebSi. arada, viskontis filmebis<br />

umetesoba literaturuli nawarmoebebis<br />

ekranizaciebia. Zneli warmosadgenia<br />

am xelovanis Rrma da intensiuri<br />

sulieri cxovreba misi mSobliuri<br />

qveynis mxatvrul memkvidreobasTan da,<br />

saerTod, evropul kulturasTan ganuy-


eli kavSiris gareSe. aq idebda saTaves<br />

misi mravalferovani da mravalwaxnagovani<br />

Semoqmedeba, misi ltolva sxvadasxva<br />

avtorebisadmi:<br />

Seqspiri da stendali, goldoni da<br />

bomarSe, verga da kamiu, dostoevski da<br />

Cexovi, Tomas mani da marsel prusti,<br />

Jan kokto, anui... mas TiTqos xelTepyra<br />

raRac jadosnuri gasaRebi, romli-<br />

Tac axleburad xorcs asxavda am avtorTa<br />

nawarmoebebs, xelaxla xsnida da<br />

avlenda maT arssac da azrs sakuTari<br />

reJisoruli koncefciiT - scenasa Tu<br />

kinoekranze. diax, viskontis filmebis<br />

avtoriseuloba ganpirobebulia Tavad<br />

xelovanis mxatvruli palitris ferTa<br />

siuxviT, daxvewili reJisoruli partituriT<br />

da, uwinares yovlisa, CanafiqriT<br />

- drosTan, mRelvare sinamdvilesTan<br />

Tanxmier CanafiqriT, romelic<br />

moedineboda avtoris msoflSegrZebidan,<br />

msoflWvretidan.<br />

raRa Tqma unda, yofiereba da gzasavali<br />

iseTi Rrma da daucxromlad ma-<br />

Ziebeli xelovanisa, rogoric lukino<br />

viskonti gaxldaT, oden vard-yvavilebiT<br />

mofenili ver iqneboda. mas araerTgzis<br />

ganucdia aTvalwunebisa da<br />

xelovnebaSi misi Rvawlis daunaxaobiT<br />

gamowveuli Takilic; ugrZvnia da<br />

Seucvnia sakuTari xelmocarvis, zogjer<br />

ki aSkara Cavardnebis tkivilis sisastikec.<br />

da mainc, swored mas SeeZlo<br />

eTqva - da Tqva kidec: `yvelafers, rac<br />

sicocxleSi mikeTebia, oden kargad<br />

vakeTebdio~. es sityvebi ki imis dasturi<br />

da gamoxatulebaa, rom Tavad masSi<br />

arasodes Canavlula da Canacrebula<br />

Semoqmedebis uwmindesi cecxli; da<br />

maTSi imis miniSnebac ismis, rom igi<br />

yovel Tavis naxelqmnarSi axorcielebda<br />

ukompromiso umaRlesi ostatobis<br />

miRwevis sakuTar ltolvasa da wadils.<br />

da iqneb, swored ostatobis, `xelobis~<br />

dauflebis kriteriumia is uaRresad<br />

faseuli aRTqma Tu anderZi, romelsac<br />

kinematografistTa axal Taobebs utovebda<br />

didi maestro - lukino viskonti.<br />

aqve aRvniSnav - viskonti arc sadme<br />

da arca vis miuCneviaT bedis nebier,<br />

e.w. `modur~ reJisorad. arada, viRa<br />

ar yofila modaSi mis TanamedroveTagan<br />

- Jan renuari Tu roselini, bergmani<br />

Tu kurosava, antonioni Tu felini,<br />

xiCkoki, triufo, godari... viskontis<br />

ki, marTalia, ver Cqmalavdnen, magram<br />

misi saxelis irgvlis `sicivis~ an<br />

dumilis gamefebas ki cdilobdnen saeWvo<br />

mimarTulebisa Tu mizandasaxulobis<br />

presa da kritika. `amxedrebul snobebs~<br />

TavianTi sinamdvilis Zalze dauride-<br />

bel mxilebad, an yvedrebad eCvenebodaT<br />

misi gulaxdilad moubari da araCveulebrivad<br />

daxvewili ostatobiT Sesrulebuli<br />

filmebi, maTi TvalsazrisiT,<br />

viskontis Semoqmedeba moklebuli<br />

iyo e.w. `Tanadrouli kinos~ namdvil<br />

garegnul niSnebs.<br />

TumcaRa, viskontis arcTu iSviaTad<br />

uwodebdnen `perfekcionists~. es gamoTqma<br />

warmomdgaria franguli sityvidan<br />

- `perfection~, rac `srulqmnils~, `srulyofilebas~<br />

niSnavs. drom, JamTasvlam<br />

daadastura am wodebis miniWebis samar-<br />

Tlianoba im xelovanisTvis, romlis<br />

saxeli da naxelqmnari Rirseulad Sevida<br />

da damkvidrda msoflio xelovnebis<br />

istoriaSi. SemTxveviT ar SeurqmeviaT<br />

Tanamemamuleebs misTvis - `aRorZinebis<br />

xanis didostat mxatvarTa toli<br />

da swori xelovani~.<br />

viskontis kinoSemoqmedeba, metadre<br />

misi `meore periodi~ - dawyebuli<br />

filmebiT `roko da misi Zmebi~ da<br />

`leopardi~, sul ufro da ufro sibrZniT<br />

daxunZlulad warmogvidgeboda.<br />

sicocxlis bolo wlebSi igi Zalze<br />

axlo iyo Tavis kinoTxrobaSi farTo<br />

da tevad romanul formasTan. axal<br />

epikur saxierebas iZendnen ara martoden<br />

misi e.w. `germanuli trilogia~<br />

- `RmerTebis daRupva~, `ludvigi~ da<br />

`sikvdili veneciaSi~, aramed Semdgomi<br />

suraTebic: `ojaxis portreti interierSi~<br />

(Tavisi moCvenebiTi kamerulobiT)<br />

da viskontis bolo filmi - `udana-<br />

Saulo~ (e.w. `danuncios kompleqsis~<br />

daZlevis cda). TiTqos aRaraferi aSorebda<br />

did xelovans, rom xorci Seesxa<br />

ekranze Tavisi didi xnis CanafiqrnaocnebarisaTvis<br />

- gadaeRo ekranizaciebi<br />

Tomas manis `jadosnuri mTis~ da<br />

marsel prustis romanisa - `dakarguli<br />

drois ZiebaSi~.<br />

magram... ulmobelia wuTisoflis<br />

triali. 1976-is swored am TveSi - 17<br />

marts aResrula viskonti. jer 70-ic<br />

ar Sesruleboda. albaT ar darCenila<br />

dasavleTSi gazeTi Tu Jurnali,<br />

radio - Tu telearxi - wrfeli dananebiT<br />

rom ar gamoTxoveboda mas. maxsovs<br />

erTi popularuli gamocema werda:<br />

`misi biografia istoriis Sedevrad<br />

moCans - masSi ise Tvalxmierad aisaxa<br />

italiis - da saerTod - didi evropuli<br />

kulturis uwyveteloba, misi<br />

ZirZveli, maRali tradiciebisa da dekadenturi<br />

esTetizmis winaaRmdegobrivi<br />

kavSiri~.<br />

... vgrZnob, rom rogorRac gagvigrZelda<br />

winaTqma, magram viskontis gamo<br />

SemdegisTvisac bevria saTqmeli. amje-<br />

rad ki, filmis Cvenebis dawyebamde, albaT,<br />

mainc unda aRiniSnos erTi sagulisxmo<br />

garemoeba:<br />

rogorc viciT (da vinc ar icis -<br />

axla ixilavs), - `roko da misi Zmebi~<br />

iwyeba imiT, rom samxreT italieli,<br />

lukanieli pafundebis mravalsuliani<br />

ojaxi, romelsac marCenali mama<br />

daukargavs, winaparTa keridan ayrila<br />

da - dabneuli da miusafari - ukve<br />

CrdiloeTis didi samrewvelo qalaqis,<br />

milanis rkinigzis vagzalzea...<br />

filmis dramaturgiul fuZeSi anu<br />

scenarSi ki aris `prologi~, romelic,<br />

samwuxarod, viskontis ar gadauRia.<br />

`samwuxarod~-meTqi, rameTu, SesaZloa,<br />

igi italieli mayureblisaTvis aucilebeli<br />

arc iyo, metadre - maSin, roca<br />

maT sulSi jer isev `duRda~ e.w. `samxreTis<br />

problema~, magram sxva qveynebis<br />

mayureblebisaTvis lukaniel glex-<br />

Ta iZulebiTi emigraciis mTeli tragizmis<br />

warmosadgenad, vfiqrob, saWiro<br />

da aucilebelic ki iyo es mokle `prologi~.<br />

ai, isic:<br />

`... dilabindia. wvims da gaSmagebiT<br />

uberavs qari. zRvac gaavebula<br />

da zaTqiT, RrialiT awydeba<br />

kldovan napirs... koncxze nislSi<br />

ilandeba oTxi adamianis uZravi figura.<br />

amaTgan ors mxrebze kubo SeudgamT.<br />

isini moulodneli moZraobiT<br />

kubos maRla asweven da zRvaSi<br />

isvrian... erTi vaJi win gamodis.<br />

wvima da cremli usvelebs saxes.<br />

qviTins Zlivs ikavebs da ambobs:<br />

- me simone var. SenTvis gamosaTxovari<br />

sityva vinCencos unda eTqva.<br />

is aris Seni ufrosi Svili. magram<br />

axla igi Sorsaa da Cveni ara icis<br />

ra. Sen rom zamTarSi momkvdariyavi,<br />

dasamarxavad bernalSi wagiRebdiT.<br />

iq aris sasaflao. axla ki yvelgan<br />

mewyeria, yvelaferi lafSi efloba<br />

da gza arsad Cans...<br />

simones gverdiT dgeba meore Zma<br />

da gaubedavad warmoTqvams:<br />

- me roko var. gulSi mwuxareba<br />

Cagvidga da nugeSismcemeli aravin<br />

a. magram mand, zRvis fskerze, sxvebica<br />

wvanan, isini yvela Seni megobrebi<br />

arian...<br />

Zmebi ukan brundebian, uxmod Cauvlian<br />

lukaniaSi Sromis birJasTan<br />

TavSeyril umuSevar Tanasoflelebs...<br />

Semdeg ismis ojaxis dedis - qvrivi<br />

rozarias werili ufrosi Svilisadmi,<br />

romelSic Taviseburad axsnilia<br />

ojaxis sasowarkveTa da milanSi<br />

Camosvlis iZulebiTi nabiji...~<br />

vimeoreb, samxreTeli Rataki pafun-<br />

23


debis sabediswero emigraciis, CrdiloeTis<br />

milanSi misi tragikuli Sedegis<br />

asaxsnelad, es `prologi~, uTuod,<br />

gamarTlebuli iqneboda, cxadia, ara<br />

italielebisaTvis, aramed CvenTvis -<br />

sxva qveynebis mayureblebisaTvis. etyoba,<br />

Tavad lukino viskontic grZnobda amas<br />

da amitomac datova es `prologi~<br />

wignad gamocemul filmis scenarSi.<br />

filmis pirveli<br />

naxevris Semdeg:<br />

1961-Si, roca `roko da mis Zmebs~<br />

uCvenebdnen bevri qveynis ekranebze, lukino<br />

viskonti moskovs estumra, rogorc<br />

saerTaSoriso kinofestivalis Jiuris<br />

wevri. bunebrivia, rom im did kinoforumze<br />

saxelganTqmul reJisors araerTi<br />

Sexvedra da dialogi hqonda kinoxelovan<br />

kolegebTan, kinokritikosebTan,<br />

JurnalistebTan. maSin am festivalis<br />

prescentrSi mec viyavi akreditebuli,<br />

rogorc kinokritikosi da, raRa Tqma<br />

unda, davswrebivar viskontisTan Sexvedrebs.<br />

gansakuTrebiT SemomrCa xsovna-<br />

Si misi saubari SesaniSnav reJisor mixeil<br />

romTan, sadac - arcTu SemTxveviT,<br />

- sityva Camovarda italiur kinoSi<br />

imJamad neorealizmis irgvliv sakmaod<br />

garTulebul viTarebis gamo. cnobilia,<br />

rom am Zalze mniSvnelovani mimar-<br />

Tulebisa Tu mdinarebis gaCenis momenti<br />

Tanxvda italiaSi faSisturi reJimis<br />

damxobas. da viskonti ambobda: `mimaCnia,<br />

rom iseTi mxatvruli mdinareba,<br />

rogoric neorealizmia, ver gaCndeboda<br />

da ver icocxlebda, imavdroulad rom<br />

ar damdgariyo simarTlis Tqmis garduvaloba~.<br />

ase zustad da ubralod, xilvadi<br />

konkretulobiT gansazRvra maSin viskontim<br />

neorealizmis xelovanTa umTavresi<br />

mizani da amocana - xalxis cxovrebis<br />

marTlad, Seulamazeblad Cveneba!<br />

igi ambobda: `neorealizmis - da saer-<br />

Tod, xelovnebaSi realizmis - sakiTxi,<br />

pirvel rigSi, Sinaarsis sakiTxia da<br />

ara stilistikuri sistemisa~. da iqve<br />

asaxelebda im filmebs, romlebsac igi<br />

gulisxmobda `neorealizmis~ mcnebaSi.<br />

uwinares yovlisa, gaixsena:<br />

roberto roselinis `romi, Ria qalaqi~<br />

da `paiza~, Cezare Zavatinisa da<br />

vitorio de sikaseuli Sedevri - `velosipedebis<br />

gamtacemlebi~, `SuSa~, `umberto<br />

d.~, dageSiT aRniSna juzepe de<br />

santisis tetralogia - `tragikuli<br />

nadiroba~, `mware brinji~, `ar aris<br />

mSvidoba zeTisxilis WalebSi~, `romi,<br />

11 saaTze~. maSin, im momentisTvis Cven<br />

ukve nanaxi gvqonda am filmebis umrav-<br />

24<br />

lesoba, romlebSic yvelaze naTlad,<br />

mkveTrad da mTeli sisavsiT iyo xorc-<br />

Sesxmuli marTlmorwmune neorealistTa<br />

msoflgancda, maTi stilistikuri<br />

da ideuri midrekilebani. da rasakvirvelia,<br />

isic vicodiT, rom Tavad lukino<br />

viskontis naxelqmnari iyo - siciliaSi,<br />

zRvispira Ratak sofel aCi<br />

trecSi gadaRebuli `miwa caxcaxebs~,<br />

romlis gamoc Semdeg ityvian cnobili<br />

kinomoRvaweebi: rom es suraTi<br />

axal italiur kinoSi imTaviTve `gamoirCa<br />

Tavisi simedgriT da gabedulebiT~<br />

(karlo liZani), gamoCnda rogorc<br />

`neorealizmis mwvervali~ (juzepe ferara),<br />

rom is iyo `upirvelesi, yvelaze<br />

diadi filmi omisSemdgomi periodis<br />

italiaSi~ (franCesko rozi)...<br />

diax, `miwa caxcaxebs~ umaRlesi<br />

novatoruli Rirsebis nawarmoebia, e.w.<br />

`gamougonebeli simarTlis kinematografis~<br />

arnaxul SesaZleblobaTa aRmomCeni.<br />

viskontisaTvis neorealizmi<br />

iyo zneobrivi principi, cxovrebasTan<br />

damokidebulebis mrwamsi. aqedan moedineboda<br />

misi swrafva - aesaxa sinamdvile<br />

ise, rogoric isaa - yovelgvari<br />

sicruisa da simrudisagan Tavisufali,<br />

Seulamazebeli, piruTvnelad warmomCeni<br />

im problemebisa, romelic aRelvebda<br />

xalxs...<br />

rodesac 1947-is Semodgomaze lukino<br />

viskonti siciliaSi miemgzavreboda,<br />

ganacxada, rom apirebs dokumenturi<br />

filmis gadaRebas samxreTis dRevandel<br />

mebadureebze da, imavdroulad, es<br />

iqneba mweral jovani vergas romanis -<br />

`malavolis ojaxis~ ekranizaciao. maxsendeba<br />

viskontis Semoqmedebis erTi<br />

mkvlevaris SeZaxili: `msgavsi ormagi<br />

Canafiqri albaT arc arsebula msoflio<br />

kinos istoriaSi!~ arada, mkacrad<br />

dokumentur films, personaJTa rolebis<br />

araprofesionali SemsruleblebiT,<br />

marTla uSualod vergas romanis siu-<br />

Jetis mixedviT iRebdnen. da miuxedavad<br />

am nawarmoebis novatoruli xasiaTisa,<br />

reJisoris mier tradiciul kinosanaxaobaTa<br />

gadaWriT uaryofam filmi<br />

- (maSindeli yvelaze avtoritetuli<br />

kinokritikosis, andre bazenis TqmiT)<br />

- `sastik warmodgenad~ aqcia, rameTu<br />

`misi dokumenturi Rirebuleba raime<br />

emociuri gamomsaxvelobiTi saSualebiT<br />

mxardaWerili ar aRmoCnda~.<br />

filmi `miwa caxcaxebs~ - Tavisi SinaarsiTa<br />

da bunebiT WeSmaritad saxalxo<br />

xasiaTis nawarmoebi - ver gaxda<br />

masobrivi mayureblis mimzidveli sanaxaoba.<br />

`igi gamoiyureboda rogorc movlenaTa<br />

qronika. iazreboda rogorc<br />

romani, da ar ki moqmedebda rogorc<br />

drama~... raRa Tqma unda, viskonti guldaTanRruli<br />

iyo misTvis esoden moulodneli<br />

viTarebiT, romlis ganeitralebas<br />

igi Seecdeba - da miaRwevs<br />

kidec - Semdgomi namuSevrebiT, uwinaresad<br />

ki filmiT `grZnoba~, romelic<br />

lamis erTxmad aRiares `imJamindel<br />

msoflioSi ferebSi Sesrulebul yvelaze<br />

saukeTeso ferwerul kinosanaxaobad~.<br />

magram mainc, `roko da misi<br />

Zmebi~ darCeba yvelaze mWidrod dakav-<br />

Sirebul viskontis siciliur dokumentur<br />

panoramasTan - `miwa caxcaxebs~.<br />

orive filmi eZRvneba imJamindel italiis<br />

samxreTis gulSemZrav duxWir<br />

adamianur da Zalze mtkivneul socialur<br />

dramas. orive yvelaze realisturi<br />

filmia lukino viskontis kinoSemoqmedebaSi.<br />

albaT, aqve unda iTqvas, rom viskontisaTvis<br />

SemTxveviT ar uwodebiaT<br />

`reJisori-stenografi~, radgan am gamo-<br />

Tqmis mniSvnelobis gaazrebis gareSe<br />

SeuZlebelia yvela misi kinematografiuli<br />

Tu Teatraluri namuSevris<br />

esoden maRali gamomsaxvelobiTi kulturis<br />

axsna. neorealistebma xom imTaviTve<br />

Seurigebeli omi gamoucxades<br />

yovelgvar esTetizms da ekranze amkvidrebdnen<br />

yofierebis yoveldRiurobis<br />

mosawyen xats. lukino viskonti ki<br />

pirveli iyo italiur kinoSi, vinac<br />

samSoblo-qveyanas daubruna misi srulfasovani<br />

silamaze.<br />

da aqve: Znelia dumiliT gverdis<br />

avla im faqtze, romelic uTuod sagulisxmo<br />

aRmoCnda rogorc viskontis,<br />

ise mTlianad axali italiuri kinos<br />

sinamdvileSi. 1954-Si idebs saTaves<br />

mwvave kamaTi neorealizmis bediRbalsa<br />

da momaval gzasavalze: - saiT miemarTeba<br />

axali italiuri kino, ra gziT<br />

viTardeba misi, arcTu didi xnis winandeli<br />

aRmoCenebi? kamaTi mTlad gaalmasda,<br />

rodesac lamis erTdroulad<br />

gamoCnda kinoekranebze ori, marTla<br />

drois winaaRmdegobrivi suliskveTebis<br />

matarebeli filmi: axalgazrda federiko<br />

felinis - `gza~ da nacadi lukino<br />

viskontis - `grZnoba~.<br />

amboben, viskontis arc erT suraTs<br />

ar mohyolia esoden mravalmxrivi da<br />

mravalmniSvnelovani gamoZaxili da nayofieri<br />

diskusiebio. erTni sayvedurobdnen<br />

viskontis, rom zurgi Seuqcevia<br />

neorealizmis tradiciebisaTvis da sanaxaobiTi<br />

kinos Zveli poetikisaken<br />

ixrebao. meoreni ki, aRfrTovanebulni<br />

aRniSnavdnen, rom viskontim amjerad<br />

mweral kamilo boitis xandazmuli


novelis Cveulebrivi ekranizacia ki<br />

ar gadaiRo, aramed Seqmna italiur<br />

kinoSi pirveli namdvili istoriuli<br />

filmi - sruliad moulodneli Tanadrouli<br />

JReradobisao.<br />

gamogitydebiT, Tavis droze CemSi<br />

raRac gaucnobierebul protests iwvevda<br />

felinisa da viskontis, maTi yoveli<br />

axali qmnilebis is auxsneli dapirispireba,<br />

romelic ratomRac jiutad<br />

fexs ikidebda presaSi da kinokritikaSi.<br />

ara-da, zogjer ironiuli Rimilis<br />

momgvrelic iyo is paradoqsuli<br />

axireba: 1957-Si viskontim Seqmna dostoevskis<br />

moTxrobis - `TeTri Rameebis~<br />

ekranizacia. Tavad reJisori acxadebda:<br />

am filmze muSaobisas `ocnebasa da<br />

sinamdviles Soris kontrastis~ Tema<br />

mipyrobdao. kinokritikam ki, suraTi<br />

filosofiur-fsiqologiur etiudad<br />

aRiqva da mas `formiT romantikuli<br />

da azriT antiromantikuli~ uwoda...<br />

magram moxda ise, rom imav 1957-Si gamovida<br />

felinis axali filmic - `kabirias<br />

Rameebi~ da sensaciur `aRmoCenebze~<br />

daxarbebulma presam da kritikam<br />

am or, Zalze gansxvavebuli sura-<br />

Tis saxelwodebaTa Tanxmier JReradobaSic<br />

(`TeTri Rameebi~ - `kabirias Rameebi~)<br />

maTi avtorebis erTmaneTTan dapirispireba<br />

`amoikiTxa~.<br />

am tendenciam kidev ufro damafiqreblad<br />

iCina Tavi Semdgom wlebSi.<br />

jer iyo-da, 1960-Si veneciis saerTa-<br />

Soriso bienalieze, festivalis aSkarad<br />

araobieqturi direqcia arafers<br />

daridebia, oRond `roko da mis Zmebs~<br />

ar mieRo `gran-pri~ - `wminda markozis<br />

oqros lomi~. es gaxmaurebuli skandali<br />

ukve cnobili iyo CvenTvisac, roca<br />

1961-Si vixileT, moskovis meore saer-<br />

TaSoriso kinofestivalze konkursgareSe<br />

warmodgenili `roko da misi Zmebi~.<br />

maSin CvenSic arcTu cota iyo am<br />

filmis irgvliv gansxvavebul azrTa<br />

Sejaxeba, sjani da kamaTi, metadre -<br />

mis literatul TavwyaroTa gamo. ra<br />

varaudi aRar gamoiTqva, TumcaRa yvelaze<br />

sando isev reJisoris aRiareba iyo.<br />

viskonti ki, erT-erT preskonferenciaze<br />

aRniSnavda: `rokos~ rom viRebdi, STagonebuli<br />

viyavi verizmis TvalsaCino<br />

warmomadgenlis - jovani vergas romanebiT~,<br />

riTac gamoxata pieTeti saku-<br />

Tari erovnuli mwerlobis memkvidreobisadmi.<br />

igi asaxelebda sxva Tavwyaroebsac:<br />

biblias, Tomas manis `iosebsa<br />

da mis Zmebs~, jovani testoris qalaquri<br />

bulvaruli beletristikis Tavisebur<br />

samyaros, - da bolos - dostoevskis<br />

romans - `idiots~, romlis erT-<br />

`leopardi~ 1963<br />

`RmerTebis<br />

daRupva~ 1969<br />

`ludvigi~ 1972<br />

25


26<br />

`sikvdili veneciaSi~ 1971<br />

`udanaSaulo~ 1976<br />

`ojaxuri<br />

portreti<br />

interierSi~ 1974<br />

erT personaJs, Tavad miSkins `TviTmiznad<br />

qceuli sikeTis filosofiis Zalze<br />

damaxasiaTebeli warmomadgeneli~<br />

uwoda.<br />

bunebrivia, rom rusuli kritika<br />

gulisyurs amaxvilebda, Tu ra siRrmiT<br />

aris gaazrebuli filmSi dostoevskis<br />

prozis klasikuri motivebi, kerZod,<br />

ramdenad mkveTradaa miniSnebuli nadias,<br />

rokosa da simones urTierTobebiT roman<br />

`idiotis~ mTavar gmirTa - nastasia<br />

filipovnas, miSkinisa da rogoJinis<br />

e.w. `samkuTxedi~...<br />

werdnen, rom `rokoSi~ uCveulod<br />

rTulad aRiqmeba suraTis damdgmelis<br />

reJisoruli neba da wadili, metadre<br />

- mis mier aRmoCenili mTavari rolebis<br />

axalgazrda Semsruleblebis - ani<br />

Jirardos, alen delonis, renato salvatoris<br />

artistuli niWis gaxsnasa da<br />

efeqtur warmarTvaSi;<br />

aRniSnavdnen - erTgvari Sinagani<br />

winaaRmdegobis, raRac mogangaSe da gulSemZravi<br />

disharmoniis SegrZnebas, rom<br />

suraTSi `miRweuli ar aris naturalizmisa<br />

da esTetizmis mTlianoba, fsiqologiuri<br />

daZabuloba mezoblobs sociologiur<br />

sqematurobasTano~.<br />

da lamis erTxmad miuTiTebdnen -<br />

filmSi damTrgunvel STabeWdilebas<br />

axdens Zaladobisa da mkvlelobis scenebis<br />

sisastikeo...<br />

diax, Tavdapirvelad raRac gaorebuli,<br />

eWviani da frTxili kritikuli<br />

damokidebuleba ufro sufevda CvenSi<br />

`roko da misi Zmebisadmi~. mere, mogvianebiT,<br />

araerTi recenzenti da kinomimomxilveli<br />

inaniebda Tavis maSindel<br />

miuxvdomlobas Tu Secdomas, TumcaRa,<br />

iSviaTad, Tu vinme eZebda mizezTa mizezs.<br />

arada, yvelafris Tavi da Tavi mizezi<br />

isev felinisa da viskontis da maTi<br />

filmebis tradiciulad dapirispireba<br />

iyo. swored im wels `roko da misi<br />

Zmebis~ paralelurad ekranebze gamoCnda<br />

kidev erTi mniSvnelovani italiuri<br />

suraTi - felinis `tkbili cxovreba~,<br />

romelic umal iqca imJamindeli<br />

sazRvargareTuli kinos mTavar<br />

movlenad. raRa Tqma unda, maSin swored<br />

felinis am araCveulebrivad STambeWdav<br />

`freskasTan~ uSualod gverdigverd<br />

yofnasa da masTan garduval SedarebaSi<br />

aRiqmeboda `roko da misi Zmebi~.<br />

- ra xiblavda an riT ipyrobda mayureblisa<br />

Tu kritikosTa gulisyurs<br />

`tkbili cxovreba~? - uwinares yovlisa,<br />

sinamdvilis gamWoli mzeriT aRqmisa<br />

da mxilebis ZalasTan erTad, albaT<br />

es iyo adamianis warmoudgenel SesaZleblobebiT<br />

gancvifreba, yofierebis


poeturi gancda da swored xelovanis<br />

esoden wrfeli da gadamdebi gancvifreba<br />

ganapirobebda mayureblis winaswar<br />

ganwyobas ara martoden filmis<br />

personaJebTan SexvedrisaTvis, aramed<br />

suraTis avtorTan uSualo urTierTobisTvisac.<br />

da axla, Tu kadnierebad ar CamiTvliT,<br />

movixmob erT amonarids swored<br />

imxanad - 1960-Si Tu 1961-Si - daweril<br />

Cemi naSromidan, romelsac `Taoba<br />

da misi bedi~ erqva. movixmob imisTvis,<br />

rom dRevandeli mayurebeli, metadre<br />

- axalgazrdoba ukeT gaerkves, Tu ra<br />

socialuri sinamdvilis, ideaTa Widilisa<br />

da kinoSemoqmedebis konteqstSi<br />

aRiqmeboda imJamad ori kinoSedevri -<br />

`roko da misi Zmebi~ da `tkbili<br />

cxovreba~.<br />

intermedia - CanarTi<br />

`omis Semdgom, sul male, - 50-anis<br />

CamodgomisTanave - gansakuTrebiT mwvaved<br />

iCina Tavi dasavleTis samyaroSi<br />

axalma krizisma, romelic pirvel rig-<br />

Si gamovlinda rogorc sulieri anu<br />

ideebis krizisi. es ar iyo raRac moulodnelad<br />

`Tavsdatexili ubedureba~.<br />

igi kanonzomierad, TandaTan mzaddeboda.<br />

magram Tu es procesi `mamebisTvis~<br />

Tanmimdevruli iyo, `Svilebs~<br />

daxvdaT am procesis mxolod Sedegi.<br />

cxovrebaSi SemosvlisTanave maT dainaxes<br />

irgvliv gamefebuli sibinZure,<br />

sisastike, siyalbe da gamomfitavi er-<br />

Tferovneba. presa ki xmamaRla `winaswarmetyvelebda~<br />

atomuri omis garduvalobas...<br />

da axalgazrdoba, romelsac, cxadia,<br />

ar gaaCnda raime axali Tavisi ideali,<br />

amboxda, uari Tqva yvelaferze,<br />

yovelgvar moralur principze, ramac<br />

gamoxatuleba hpova ukidures anarqizmSi...<br />

da ai, gazeTebi myvirala saTaurebiT<br />

iuwyebian TviTmkvlelobisa da<br />

mkvlelobis, mZarcvelobisa da sisxlis<br />

samarTlis qronikebs, yoveldRiurad<br />

afiqsireben axalgazrdobis ukiduresobamde<br />

misul sulieri sicarielis,<br />

cinizmis, amoralurobis gamovlinebebs...<br />

sazRvargareTuli kinos progresuli<br />

moRvaweebi gverds ver auvlidnen<br />

am mware sinamdviles. asec moxda.<br />

msoflio ekranebze gamoCnda reJisor<br />

nikolas reis `umizezod meamboxe~,<br />

andre kaiatis `warRvnis win~, laslo<br />

benedekis `velurTa brigada~, marsel<br />

karnes `TvalTmaqcebi~, xuan bardemis<br />

`mTavari quCa~, karel reisis `SabaT<br />

saRamos, kviras diliT~, alen renes<br />

`SarSan zafxuls marienbadSi~, franguli<br />

`axali talRis~ liderTa - fransua<br />

triufos da Jan-liuk godaris<br />

pirveli filmebi, klod Sabrolis `bi-<br />

ZaSvilebi~. da bolos, TiTqos yvelas<br />

erTad Semajamebeli lukino viskontis<br />

`roko da misi Zmebi~ da federiko felinis<br />

`tkbili cxovreba~, romelsac<br />

imTaviTve adarebdnen miqelanjelos<br />

freskebs, goias ofortebs, dantes `jojoxeTs~...<br />

zemoT CamoTvlil filmebSi asaxulia<br />

sxvadasxva qveynebis da gansxvavebuli<br />

erovnebis axalgazrdebis cxovrebis<br />

erTi raime momenti Tu etapi.<br />

cxadia, amjerad Cven gvainteresebs<br />

ara maTi gadamRebi reJisorebis filosofiuri<br />

koncefciebi, aramed Tavad<br />

filmebSi asaxuli sinamdvile:<br />

erTgan axalgazrdebi ocnebiT miiltvian<br />

Soreul marjnis kunZulebisken<br />

- isinic SeZrwunebuli arian mosalodneli<br />

atomuri katastrofiT da<br />

`warRvnis win~ gadarCenis imeds eZeben<br />

gaqcevaSi... magram ai, gamoCndnen `Tval-<br />

Tmaqcebi~, romlebic usasrulod msjeloben<br />

atomur omsa da TviTmkvlelobaze,<br />

fransuaza saganis romanebsa da<br />

beketis piesebze da, gamosavlis ZiebaSi,<br />

iZirebian parizis kafeebSi, loTobisa<br />

da Ramis drostarebisaTvis daqiravebul<br />

oTaxebSi, jazis RrialSi, ucxo<br />

loginSi - pirvel SexvedrilTa gverdiT...<br />

mere TiTqos Cadga qarbuqi, dacxrnen<br />

axalgazrdebi da is, rac zogs<br />

saxad saymawvilo senad eCveneboda,<br />

iqca yoveldRiurobad: isev wamieri,<br />

swrafwarmavali sasiyvarulo kavSirebi,<br />

mosawyeni uRimRamo qeifebi, uxaliso<br />

Sexvedrebi da ganSorebebi, usixarulo<br />

warmateba, guls gaukarebeli<br />

xelmocarva, diliT universitetebis<br />

mkacri auditoriebi, RamiT ki isev<br />

Tavbrudamxvevi rokva, ugrZnobi kocnisTvis<br />

meqanikurad gawvdili tuCebi,<br />

alkoholiTa da avadmyofuri vnebiT<br />

dabinduli Tvalebi, uazro yofiT gamofituli<br />

saxeebi...<br />

- ra daayenebT `ZeSecTomilebs~<br />

WeSmaritebis gzaze?<br />

am SekiTxvaze sagulisxmo pasuxad<br />

meCveneba klod Sabrolis `biZaSvilebis~<br />

finali. suraTis mTavar gmirs -<br />

pols xelmarcxad Semoakvdeba provinciidan<br />

parizSi bedis saZieblad Camosuli<br />

biZaSvili Sarli, es Jiulien<br />

sorelisa da rastiniakis dakninebuli<br />

oreuli. pols, romelic uneburi<br />

mkvleli Seiqmna, saxeze aRbeWdia tkivili,<br />

gaoreba, gaurkvevloba... iqve, mis<br />

gverdiT ki, radiolaze isev brunavs<br />

patefonis Savi firfita... brunavs...<br />

brunavs...<br />

... da ai, `tkbili cxovreba~ - misi<br />

sawyisi efeqturi kadrebi:<br />

qristes Crdili dascemia roms -<br />

siZveleebiT damZimebul Ria qalaqs.<br />

helikopterze dakiduli macxovris<br />

qandakeba gadaufrens abdRvialebul<br />

via venetoze Ramis klubebs, feSeneblur<br />

vilebs, Zvel aristokratul cixedarbazes,<br />

kosmopolitur salonebs...<br />

TiTqosda, marTla goias ofortebidan<br />

gadmosulano, landebiviT irevian Ramis<br />

saeWvo duqnebis mudmivi muStrebi;<br />

iaffasiani siZvis diacebi kabareebTan;<br />

sxvaTa intimur cxovrebas dadarajebuli,<br />

sensaciebs daxarbebuli paparaci<br />

reportiorebi; Tavxedi turistebi; aRtkinebuli,<br />

lamis SeSlili fanatikosebi<br />

- `madonas saswaulebrivi gamocxadebis~<br />

adgilze TavSeyrilni; cxovrebamoyirWebuli<br />

milioneris qaliSvili,<br />

meZavi qalis sawolze rom eZleva<br />

vnebaTaRelvas... ai, axali babiloni,<br />

misi ZeSecdomilTa `tkbili cxovreba~<br />

da amaoeba amaoebaTa!<br />

aseT garemoSi gvixatavs felini<br />

Tavis sulierad gaxleCil personaJebs<br />

da erTdroulad imasac migvaniSnebs,<br />

Tu rogori iqnebodnen isini sxva samyaroSi<br />

da rad aqcia Tanadroulma sinamdvilem.<br />

es ar aris ganyenebuli sjani<br />

adamianze an sazogadoebaze. `tkbili<br />

cxovrebis~ personaJebi konkretuli<br />

sazogadoebis istoriis, misi gansaz-<br />

Rvruli momentis Svilebi arian. amitomac<br />

ase Seucdomlad amoicno am<br />

filmSi Tavisi saxe Tanadroulma dasavleTma,<br />

dainaxa sakuTari `gankiTxvis<br />

dRe~. amitomac ase gaborotebiT aRsdgnen<br />

mis winaaRmdeg vatikani, memarjvene<br />

politikuri partiebi da presa.<br />

martoden kaTolikuri eklesiis oficiozma<br />

- `osservatore romanosma~<br />

TerTmeti saredaqcio statia `miuZ-<br />

Rvna~ `tkbil cxovrebas~, TerTmetjer<br />

gadasca igi anaTemas. kinos istoria-<br />

Si jerac ar Cawerila aseTi sastiki<br />

brZola romelime filmis gamo. erTi<br />

kritikosis moxdenili Sedarebisa ar<br />

iyos. felini bibliur brZenTa msgavsad<br />

amxels da winaswarmetyvelebs swored<br />

im sazogadoebis kraxs, romelsac<br />

Tavadve ekuTvnis~.<br />

lukino viskonti ki gansxvavebuli<br />

poziiciidan, sul sxvagvarad Wvretda<br />

da ganixilavda `rokoSi~ Tavis personaJebs<br />

- mRelvared, gulSeZrulad, TanagrZnobiT<br />

da, imavdroulad, yovelgvari<br />

macTunebeli sibralulis gareSe. es<br />

aris mZime da mware istoriuli gamocdilebis<br />

pozicia. igi uRrmavdeba da<br />

xsnis ara oden fsiqologiur, aramed<br />

im socialur kanonzomierebasac, romelsac<br />

xSirad mihyavs adamiani fatalur<br />

Sedegamde - TviTmsxvrevamde, roca adamiani<br />

uneburad da gaucnobiereblad Tvi-<br />

Tonve xdeba sakuTari Tavis damRupveli<br />

viTarebis xelSemwyobi.<br />

TiTqos moulodnelia, rom `rokos~<br />

literaturuli Tavwyaroebidan viskontis<br />

- rogorc scenaris satitulo<br />

27


furcelze, ise filmis TavsarT titrebze<br />

- dautovebia mxolod erTi: `jovani<br />

testoris romanis - `xidi gizolfize~<br />

motivebi~. TumcaRa arc esaa<br />

SemTxveviTi, rameTu - iseve, rogorc<br />

alberto moravia da pier paolo pazolini<br />

TavianT nawarmoebebSi ZiriTadad<br />

romisa da misi Semogarenis sinamdviles<br />

asaxaven - jovani testoric Tavis novelebsa<br />

da romanebSi mxolod milans<br />

gvixatavs. lukino viskonti ki, mogexsenebaT,<br />

milaneli gaxldaT da kargad<br />

icnobda `CrdiloeTis dedaqalaqad~<br />

wodebul am samrewvelo gigantis cxovrebas,<br />

mis naTel-Crdils, zne-Cveulebebs,<br />

codo-madls.... cxadia, reJisors uSualod<br />

ar gamoqvs filmSi romanis siu-<br />

Jeturi svlebi, magram suraTSi mainc<br />

aSkaraa testoris milanuri moTxrobebis<br />

atmosfero da TiTqmis gameorebulia<br />

is sqema, romelic damaxasiaTebelia<br />

am mwerlisa da, saerTod, qalaquri<br />

bulvaruli folklorisaTvis. es<br />

sqema ki, daaxloebiT, ase warmogvidgeba:<br />

`ori RviZli Zmis siyvaruli erTi<br />

gzasamcdari qalisadmi. am qalis wrfeli<br />

ltolva da dauokebeli vneba suf-<br />

Ta, Seuryvneli Wabukisadmi. am axali<br />

siyvaruliT misi sulierad ganwmendis<br />

imedi, magram binZur sinadvilesTan Sejaxebis<br />

Sedegad misi imedis gacrueba<br />

da cxovrebaze xelis Caqneva, bolos<br />

ki - eWvianobis cofmoreuli yofili<br />

sayvarlisagan sisxliani Surisgeba...~<br />

cxadia, viskonti - Rrma fsiqologireJisori<br />

da qalaquri xalxuri beletristikis<br />

SesaniSnavi mcodnec - am<br />

sqemas martoden WeSmariti xelovnebis<br />

keTilSobilebas ki ar sZens, aramed<br />

mniSvnelovani socialuri azriTac tvirTavs.<br />

igi imTaviTve acxadebda, rom<br />

es suraTi mas warmoudgeboda rogorc<br />

`Tanadrouli italiiis Taviseburi<br />

matiane, viTarca epikuri reportaJi,<br />

romelic ar gulisxmobda istoriul<br />

distancias da retrospeqtivas~, rom<br />

`am filmSi gansakuTrebulad mitacebda<br />

sociologiuri analizio~.<br />

`roko da mis ZmebSi~ moqmedeba viTardeba<br />

1955-is oqtombridan 1960-is Tebervlamde,<br />

esec Zalze niSandoblivia,<br />

radgan cnobilia, rom 50-iani wlebis<br />

meore naxevridan italia ukve ganicdida,<br />

- Tu SeiZleba ase iTqvas, - `materialurad<br />

momjobinebas~, e.w. `bums~ anu<br />

`ekonomikur saswauls~. isic cnobilia,<br />

rom am `saswauls~ pirvel xans mohyva<br />

adamianTa zneobrivi dacemuloba, maTi<br />

moqalaqeobrivi Segnebis daqveiTeba, rasac<br />

xelovani mtkivneulad ganicdida.<br />

swored xalxis sulieri cxovrebis<br />

28<br />

`cduneba~<br />

1943<br />

am krizisuli mdgomareobis, qveynis<br />

istoriaSi am gaurkveveli momentis<br />

mxatvruli gaazrebaa `roko da misi<br />

Zmebi~. igi ganixilavs im utopiis<br />

cdas, roca burJuazia cdilobda `ekonomikuri<br />

saswaulis~ - `bumis~ pirobebSi<br />

`socialuri arsebobis gareSe~<br />

daeyenebina adamiani, an ufro sworad,<br />

filmi asaxavs am utopiuri cdis moralur<br />

da sulier Sedegs - mis katastrofulobas,<br />

xsnis da TvalnaTlivs<br />

xdis, rom socialuri cxovrebidan xelovnurad<br />

gamodevnil adamians gardauvalad<br />

elis gadagvareba, rom igi iqce-<br />

`didi daTvis nisliani<br />

Tanavarskvlavedi~ 1965<br />

va an iseT biologiur cxovelad, amZuvebuli<br />

kunTebisa da hormonebis imgvar<br />

monad, rogoric simonea, anda iseT `ganyenebul<br />

sikeTed~, adamian-sulad, rogoric<br />

rokoa...<br />

da bolos: `roko da misi Zmebi~<br />

lukino viskontis rigiT meeqvse didi<br />

filmia, Semdeg man kidec rva suraTi<br />

gadaiRo - yvela lamis xelierTpirad<br />

kinoSedevri.<br />

imedi maqvs, rom `viskontianaSi~ gzadagza<br />

yvela films vixilavT da metnaklebad<br />

saubaric gveqneba TiToeulze.<br />

gemSvidobebiT - momaval Sexvedramde!<br />

redaqciisagan:<br />

redaqciis misamarTze SegiZliaT gamogzavnoT Tqveni<br />

azrebi, Sexedulebebi, survilebi, mogonebebi... maT piradad<br />

batoni oTar sefiaSvili gaecnoba da upasuxebs.<br />

filmis naxva SegiZliaT am linkze:<br />

http://www.youtube.com/watch?v=j-3u70OpDoI


qarTuli serialis sociologia<br />

`cxeli ZaRli~<br />

„cxeli ZaRli“ politikuri deteqtivia.<br />

is 2003 wels gamovida ekranze<br />

da mogviTxrobs miliciis ori gamom-<br />

Zieblis Sesaxeb. erTi maTgani gamocdili,<br />

asakSi Sesuli operia (Janri lolaSvili),<br />

meore ki - amerikaSi ganaTlebamiRebuli<br />

da idealisti axalgazrda<br />

(giorgi yifSiZe). is, rac iwyeba,<br />

rogorc rigiTi kriminaluri SemTxveva,<br />

male gadaizrdeba politikuri konspiraciis<br />

gamoZiebaSi, romelsac mTeli<br />

qveynisTvis didi mniSvneloba aqvs. ori<br />

ramaa saintereso.<br />

pirveli, serialis naxvis Semdeg<br />

advilad SeiZleba mixvde, ratom moxda<br />

noembris revolucia saqarTveloSi: sajaro<br />

institutebis disfunqcia, korufcia,<br />

yoveldRiurobis nawilad qceuli<br />

kriminali - da usamarTlobis<br />

mZafri gancda, rasac es yovelive tovebs.<br />

garda amisa, aris kidev erTi sagulisxmo<br />

Tema - am, erTi SexedviT,<br />

wmindad kriminaluri movlenebis ukan<br />

serialSi erTmniSvnelovnad rusuli<br />

specsamsaxurebis konspiracia ikveTeba.<br />

SeiZleba iTqvas, rom revoluciam-<br />

de gadaRebul pirvel or sezonSi mocemulia<br />

yvela is Tema, romelic ganmsaz-<br />

Rvreli iqneba revoluciis Semdgomi<br />

ramdenime wlis sazogadoebriv debatebSi.<br />

magram, garda amisa, aris kidev erTi<br />

saintereso momenti - garkveuli utopiuri<br />

xedva imisa, Tu rogor unda moevlos<br />

yvela am problemas. xedvis arsi<br />

Taobebis urTierTkavSirSi mdgomareobs.<br />

adgilobrivi situaciis mcodne,<br />

gamocdili mamakaci da dasavluri codnisa<br />

da Rirebulebebis mqone axalgazrda<br />

- es ara mxolod warmatebuli<br />

deteqtivebis duetad SeiZleba aRviqvaT,<br />

aramed utopiur xedvad imisa, Tu rogori<br />

unda yofiliyo sasurveli sazogadoebis<br />

modeli. solidaroba ara klasebs,<br />

sqesebs, eTnosebs Soris, aramed<br />

Taobebs Soris - es aRmoCnda serialis<br />

mTavari Tema, radgan mTavari socialuri<br />

napralic swored generaciebs<br />

Soris Cndeboda. serialma warmosaxviT<br />

doneze gadaWra realurad arsebuli<br />

problema, romelsac jer arc ki mieRwia<br />

gamZafrebis pikisaTvis.<br />

serialis esTetika<br />

rac am or naxseneb serials ganas-<br />

giga giga zedan zedania<br />

zedan ia<br />

Tu satelevizio seriali Sedga,<br />

rogorc esTetikuri faqti,<br />

maSin mas sociologiuri Rirebulebac<br />

eqneba. anu, Tu seriali warmatebulia<br />

mxatvrulad, maSin is sazogadoebis<br />

aRsaweradac gamogvadgeba. ara imitom,<br />

rom is realobas pirdapir asaxavs, aramed<br />

imitom, rom is adamianTa didi jgufis<br />

fantaziebsa da cnobierebas aireklavs.<br />

amis gareSe seriali ver Seasrulebda<br />

sakuTar mTavar funqcias - iyos xelovneba<br />

masobrivi mayureblisaTvis.<br />

ori serialis magaliTze Sevecdebi<br />

am Tezisis dadasturebas. qarTuli satelevizio<br />

serialebis istoriaSi swored<br />

isini mgonia yvelaze warmatebuli, jer<br />

erTi, esTetikurad, meorec - maTi mWidro<br />

kavSiriT koleqtiur cnobierebasTan. es<br />

serialebia „cxeli ZaRli“ da „Cemi colis<br />

daqalebi“.<br />

kargad mesmis, rom Janrebi sruliad<br />

gansxvavdeba erTmaneTisagan.<br />

xvavebs umetesi sxva qarTuli seriebisagan,<br />

aris maTi mimarTeba, ukacravad<br />

naTqvamia da, pornografiasTan. umberto<br />

ekom Tavis droze pornografiuli filmebi<br />

gaaanaliza da mivida daskvnamde,<br />

rom maTi mTavari maxasiaTebeli aris<br />

realuri qmedebis realur droSi Cveneba.<br />

Tu seqsualur aqtebs Soris gmiri<br />

manqaniT mgzavrobs, pornofilmi aCvenebs<br />

am mgzavrobis yvela detals: rogor<br />

gaaRebs is manqanis kars, rogor daxuravs<br />

mas, rogor daqoqavs motors, rogor<br />

gadarTavs siCqares, rogor daZravs<br />

manqanas... mizezi martivia: aqtebs Soris<br />

filmSi raRac unda aCvenon, magram<br />

seriozuli siuJetis da dialogebis<br />

mofiqreba aravis unda. hoda, aCveneben<br />

sruliad umniSvnelo detalebs realur<br />

droSi.<br />

umberto eko TviTon avlebs paralels<br />

pornografiis am maxasiaTebelsa<br />

da sxva Janris xelovnebis nawarmoebebis<br />

zogierT xerxs Soris. marTlac,<br />

gavixsenoT braziliuri an venesueluri<br />

serialebi, anda Tundac mravali qarTuli<br />

teleproduqti: isini savsea ufun-<br />

29


qcio qmedebebiT, romelTa erTaderTi<br />

daniSnuleba drois Sevsebaa.<br />

umberto ekoze Sorsac SeiZleba<br />

wavideT (rac gaakeTa kidec robert<br />

skoulzma): Tu nebismier Txrobas warmovidgenT,<br />

rogorc seqsualur aqts, romelic<br />

boloSi orgazmiT unda dasruldes,<br />

xolo yvelaferi danarCeni misTvis<br />

momzadebaa, maSin aseTi tipis dabalxarisxiani<br />

serialebi zustad ise iqcevian,<br />

rogorc pornografiuli filmebi<br />

- ganuwyvetliv, gulisarevamde aCveneben<br />

monotonur aqts. amis sapirispirod<br />

kargi Tanamedrove seriali imdenad<br />

Cqaria, rom is ufunqcio monotonurobisTvis<br />

adgils ar tovebs. Tanamedrove<br />

amerikuli sitkomebi, magaliTad,<br />

savsea patar-patara „orgazmebiT“, romlebsac<br />

xumrobebis Zalian maRali six-<br />

Sire uzrunvelyofs. garda amisa, TiToeuli<br />

detali aseT serialebSi Casmulia<br />

simetriebisa da gameorebebis saa-<br />

TiviT awyobil sistemaSi, sadac SemTxveviTi,<br />

drois Sesavsebad naCvenebi ufunqcio<br />

detalebisTvis adgili ubralod<br />

aRar rCeba.<br />

serialebis am monotonul „pornografiulobas“<br />

sxva gzebiTac SeiZleba<br />

gaeqce. swored am perspeqtividan xdeba<br />

gasagebi iseTi reJisorebis talanti,<br />

rogorebicaa tarantino da linCi. tarantinos,<br />

marTalia, serialebi ar gadauRia,<br />

magram Cvens konteqstSi misi<br />

filmebi mainc sainteresoa, radgan am<br />

filmebis dialogebi savsea „pornografiiT“<br />

(zemoT aRwerili azriT). erTi<br />

gansxvavebiT: tarantinos maTSi komikuri<br />

elementi Seaqvs da swored amiT usxlteba<br />

xelidan televiziasa da realobas,<br />

sadac aseTi uazro dialogebis<br />

simravles xSirad ganvicdiT. xolo<br />

rac Seexeba linCs, man moaxerxa gaeke-<br />

Tebina sruliad unikaluri seriali<br />

- „tvin piqsi“ - romelic Txrobis aranormalurad<br />

dabal siCqares akompensirebs<br />

mizansceniTa da saspensiT, romlebic<br />

nebismier, yvelaze ufunqcio detalsac<br />

ki arnaxuli mniSvnelobis SegrZnebas<br />

aniWeben. tarantino mibaZvadia, imitom<br />

rom man gamoigona meTodi; linCi<br />

- ara, imitom rom man Seqmna stili.<br />

SeiZleba gadaiRo tarantinosnairi filmebi,<br />

linCis ki mxolod parodireba<br />

SeiZleba.<br />

magram davbrundeT ukan, saqarTvelo-<br />

Si. Cemi azriT, rogorc „cxeli ZaRli“,<br />

ise „Cemi colis daqalebi“ warmatebiT<br />

arTmeven Tavs am „pornografiulobis“<br />

daZlevis amocanas, romelsac<br />

Zalian bevri sxva qarTuli seriali<br />

emsxverpla. rogorc aRmoCnda, am warma-<br />

30<br />

tebisTvis araa aucilebel saaTiviT<br />

awyobili teqnikuri maSineria gqondes<br />

(romlis saucxoo magaliTic aq SegiZliaT<br />

naxoT) da arc maincdamainc genialobaa<br />

saWiro (rac raRac axlis<br />

gamogonebas gulisxmobs kinematografiis<br />

enaSi). ubralod, orive qarTuli<br />

serialis SemTxvevaSi SemoqmedebiT<br />

jgufs eyo codna da gemovneba, ar gadaemlaSebina<br />

iq, sadac ar iyo saWiro.<br />

am gemovnebis zusti gazomva SeuZlebelia,<br />

magram mas mayurebeli grZnobs.<br />

„Cemi colis daqalebi“<br />

viRacas SeiZleba gaukvirdes, komediuri<br />

satelevizio Janridan ratom<br />

avirCie gasul wels dawyebuli es seriali<br />

da ara „Sua qalaqSi“, romelmac<br />

Tavis droze marTlac did auditorias<br />

Seayvara Tavi (mis dRevandel<br />

mdgomareobaze jobs delikaturad gav-<br />

CumdeT). saqme isaa, rom „Sua qalaqSi“<br />

iyo sitkomi, romelmac moaxerxa xalxis<br />

kargad garToba, magram ver moaxerxa<br />

Seeqmna personaJebi, romelTa gavliTac<br />

moxdeboda koleqtiuri fantaziebis<br />

aqtualizeba. debi Rlontebis<br />

SesaniSnavi duetis garda, „Sua qalaqis“<br />

personaJebi daaxloebiT imave planis<br />

figurebi iyvnen - Tumca, ra Tqma<br />

unda, Seudareblad ufro gemovnebianad<br />

Seqmnilni - rogorebic arian dRes<br />

„komedi Sous“ sketCebis gmirebi. maT<br />

ar hqondaT fsiqologiuri siRrme, rac<br />

aZnelebda maTTan identifikacias. metic,<br />

maT ar hqondaT sakuTriv sociologiuri<br />

ganzomilebac - magaliTad, axalgazrdebis<br />

cxovreba umeteswilad ise<br />

iyo „Sua qalaqSi“ warmodgenili, TiTqos<br />

maTi mSoblebi arc arsebobdnen.<br />

koleqtiuri fantazia, rasakvirvelia,<br />

kargia, magram raRac kavSiri realobas-<br />

Tan masac ki unda hqondes.<br />

„Cemi colis daqalebSi“ sxvadasxva<br />

Taobebis urTierTobis CvenebasTan dakav-<br />

SirebiT yvelaferi rigzea. daviwyoT<br />

imiT, rom es sitkomi ki ara, komediuri<br />

dramaa. Tu „Sua qalaqis“ modeli<br />

amerikuli „megobrebi“ iyo, „rusTavi<br />

2“-is seriali Janrulad ufro „seqsi<br />

da qalaqis“ gverdze unda davayenoT.<br />

nawilobriv am Janruli mikuTvnebulobis<br />

gamo, nawilobriv ki - meti fsiqologizmis<br />

gamo, romelic personaJebs<br />

ufro reliefurs xdis, axalma serialma<br />

SeZlo aqtivacia gaekeTebina imas-<br />

Tvis, rasac, sakmaod mouxerxeblad, koleqtiur<br />

cnobierebas Tu koleqtiur<br />

fantazias vuwodeb.<br />

Tu „cxel ZaRlSi“ orive mTavari<br />

gmiri mamakaci iyo da qalebs mainc<br />

ukana planis rolebi hqondaT, am axal<br />

komediaSi mTavar personaJebad sami<br />

axalgazrda qali gvevlineba. es araa<br />

Cvens sazogadoebaSi qalebis rolis<br />

zrdis niSani - ubralod, deteqtivis<br />

mamakacebi da komediuri dramis qalebi<br />

sxvadasxva sivrceebSi moZraoben.<br />

pirvel SemTxvevaSi Cveulebrivi kriminali<br />

aucileblobiT gadioda nacionaluri<br />

politikisa da sajaro problemebis<br />

ganzomilebaSi; meore SemTxveva-<br />

Si ki sajaro sivrce ubralod ar arsebobs:<br />

sami axalgazrda qali eqskluziurad<br />

kerZo sivrceSi cxovrobs, romelic<br />

garda ojaxisa, marTalia, samsaxursac<br />

moicavs, magram es samsaxuric<br />

sruliad privatuli saqmea. ojaxi, na-<br />

Tesavebi, mezoblebi, TanamSromlebi, Tayvanismcemlebi<br />

- esaa serialis axalgaz


da qalebis socialuri garemo. „cxeli<br />

ZaRlis“ gadaRebidan aTi welic<br />

ar gasula, magram cvlileba saxezea.<br />

SeiZleba vinme Semomedavos - es<br />

gansxvaveba ara periodebis, aramed Janrebis<br />

gamoao. magram ar daveTaxmebodi:<br />

Cven gvinaxavs qarTuli deteqtiuri<br />

serialebi, romelTac aranairi politikur-sajaro<br />

datvirTva ar hqoniaT (magaliTad,<br />

„yava da ludi“), xolo komediuri<br />

Janris qarTuli seriali arasodes<br />

uCioda politikosebis vizitebis<br />

simcires, rac maT sajaro funqcias<br />

Tu ar aniWebda, manipulaciis iaraRad<br />

namdvilad aqcevda. ase rom, Tu Cven<br />

dRes vuyurebT komediur dramas, romelic<br />

mTlianad kerZo sivrceSi mimdinareobs,<br />

es SeiZleba garkveuli simptomi<br />

iyos - swored jgufuri cnobierebisa,<br />

romelic, gansxvavebiT 2003 wlisgan,<br />

qveynis Secvlaze ki ara, sakuTri cxovrebis<br />

mowyobazea mimarTuli.<br />

gamiWirdeba imis Tqma, es realobis<br />

asaxvaa, romelic tendenciis saxiT arsebobs,<br />

Tu kidev erTi utopia, romelsac<br />

axdena ar uweria. magram me mainc mgonia,<br />

rom dRes saqarTveloSi ukve arseboben<br />

iseTi adamianebi, romlebic cxovrebis<br />

azrad swored privatuls miiCneven<br />

da ara - sajaros. es ar gamoricxavs<br />

am adamianebis „politizacias“<br />

qarTuli azriT: anu politikaze bevr<br />

laparaksa da Cxubs. marTalia, zedapiruli<br />

politizaciis es aspeqti serialSi<br />

asaxuli araa, magram albaT swored<br />

imitom, rom sinamdvileSi es adamianebi<br />

sakuTari problemebis gadaWras<br />

politikur sferos aRar ukavSireben.<br />

„Cemi colis daqalebi“ - esaa seriali<br />

saSualo klasis Canasaxze, romelic<br />

piradi cxovrebis mowyobas cdilobs.<br />

miuxedavad imisa, Tu ras amboben<br />

seriis personaJebis prototipebi<br />

realur cxovrebaSi nacmoZraobasa Tu<br />

„qarTul ocnebaze“, maTi cxovrebis<br />

WeSmariteba maTi kerZo cxovrebis dramebia,<br />

romlebsac seriali ase niWierad<br />

gadmogvcems. xolo socialurad<br />

es imis momaswavebelia, rom saqarTvelo-<br />

Si nel-nela xdeba privatuli sferos<br />

avtonomizacia, romelic aRarc infrastruqturul<br />

problemebzea damokidebuli<br />

da aRarc uSualo fizikuri Zaladobis<br />

safrTxeze. ubralod es privatuli<br />

sfero jer kidev Zalian cota<br />

adamianis privilegiaa - maTi, visac<br />

kargi Semosavali aqvs.<br />

moxdeba Tu ara am adamianebis ricxvis<br />

zrda, amas, albaT, ase aT weliwad-<br />

Si vnaxavT, Semdegi kargi qarTuli<br />

satelevizio serialis analizisas.<br />

31


32<br />

wm. ninos saxelobis niu-iorkis<br />

qarTuli eklesiis avtobusis marSruti<br />

dilis 9:35/saRamos 5:35<br />

92nd street da<br />

Fort Hamilton Ave.<br />

kuTxeSi, R-train-is<br />

gaCerebidan 2 blokSi.<br />

avtobusi<br />

muSaobs<br />

SabaT saRamosa<br />

da kvira diliT,<br />

agreTve<br />

sadResaswaulo<br />

dReebSi<br />

dilis 9:20/saRamos 5:20<br />

Bay Parkway Ave. da 67th Street kuTxeSi,<br />

N-train-is Sesasvlelis sapirispiro mxares;<br />

dilis 9:25/saRamos 5:25<br />

Bay Parkway Ave. da 85th Street<br />

kuTxeSi, ChaseBank-is win;<br />

dilis 9:18/saRamos 5:18<br />

Bay Parkway Ave. da McDonald Ave.<br />

kuTxeSi, F-train-is gaCerebasTan;<br />

dilis 9:15/saRamos 5:15<br />

Coney Island Ave. da Avenue J kuTxeSi,<br />

ChaseBank-is mopirdapire mxares;<br />

dilis 9:10/saRamos 5:10<br />

Coney Island Ave. da Kings Hwy.<br />

kuTxeSi, AT&T-is win;<br />

dilis 9:05/saRamos 5:05<br />

Coney Island Ave. da Avenue U kuTxeSi,<br />

McDonald-is sapirispiro mxares;<br />

dilis 9:00/saRamos 5:00<br />

Coney Island Ave. da Brighton Beach Ave.<br />

kuTxeSi, ChaseBank-is win;<br />

thsb upbc<br />

cfafcehb<br />

jhb ljkfhb<br />

dagvikavSirdiT:<br />

rauli: 646-267-8312<br />

malxazi: 347-634-9836


vaJa-fSavela<br />

vaJa-fSavela<br />

vaJa-fSavela<br />

CxikvTa qorwili<br />

es ambavi dids, Savs, daburuls tyeSi mohxda, soflebsa<br />

da qalaqebze didad moSorebiT. ra ambaviao?<br />

ikiTxavT. CxikvTa qorwilze mogaxsenebT. Cxikvi zaqara<br />

iwerda jvars lamazs, siturfiTganTqmul da metismetad<br />

eSmak Cxikvs qeTevanze. am or axalgazrda frinvels<br />

jvarsa swerda mxcovani Cxikvi Toma.<br />

Tomam gulmodgined aRapyro Tvalni zecad da warmoTqva:<br />

akurTxe, ufalo, gvirgvini amaTi, STaunerge<br />

amaT erTmaneTis siyvaruli da erTguleba, ganamravlen<br />

eseni, viTarca wyalSi Tevzni, caSi varskvlavni,<br />

hqmen SeubRalavi sareceli monisa Senisa zaqariasi<br />

da mxevlisa Senisa qeTevanisa. amin.<br />

sTqva ra es, orives turfa yvavilebis gvirgvini<br />

daadga Tavze.<br />

amin! amin! - gaisma grgvinviT xma aqeT-iqidan. amas<br />

iZaxdnen stumrad mowveulni frinvelni: Cxikvni, qeronebi,<br />

wipriebi, nibliebi, kakbebi, gnolebi, Robem-<br />

Zvralebi, bolocecxlebi, WivWavni, kodalebi, gvritni,<br />

mtredni da sxvani mravalni.<br />

teva aRar iyo, imodena stumrebs moeyaraT Tavi.<br />

saqeifod mSvenieri adgili amoerCiaT: erTi tafobi<br />

xSiryvaviliani, balaxiT dafenili da uzarmazari<br />

xeebiT daCrdiluli. yvavilebsac uxarodaT,<br />

isinic qorwilSi iyvnen dapatiJebulni. iqve civi,<br />

ankara wyali gamodioda. sufra grZlad iyo<br />

dafenili da zed aTasnairi saWmelebi da xileuloba<br />

elaga. ra juris Wias da buzs ityviT, aq ar<br />

moetanaT, - balaxTa Tesli aTasnairi.<br />

nefe-dedofali miiwvies yvavilebiT dafenils<br />

taxtze da wveulnic wamosxdnen mwkrivad.<br />

gaimarTa didi smeuloba da Wmeuloba. aTasnairi<br />

sasmelebi ismeoda: kaxuri lalisferi Rvino wyaliviT<br />

modioda sufraze. yvelam adRegrZela nefe-dedofali<br />

da yvelamac ZRveni miarTva.<br />

iqve kodala mjdariyo erT yunWze fuRuroSi da<br />

iman „mravalJamieri“ daiZaxa.<br />

- Sen, ei, myviralav, Rvinos ki ara svam, Sviloniav,<br />

da ra iqneba? Rvino dalie, da! - SeuZaxes kodalas<br />

erTxmad frinvelTa.<br />

- moicaT, kacebo, cota xani damacadeT, RmerTi<br />

gadRegrZelebT; aq erTi kai msuqani Wia vipovne, is<br />

minda gamovTxaro da mere, ramdenic ginda, Rvino masviT,<br />

fiqri aRara maqvs, guldamSvidebiT viqnebi, - miugo<br />

maT kodalam da Tan niskartiT dauwyo futuro<br />

xes CiCqna. yvelam Tvali kodalas miapyro.<br />

- aba, Sen ici da Senma vaJkacobam, - misZaxodnen<br />

kodalas frinvelni: - Tu ar gamogiyvania, vai Sens<br />

tyavs, purs aRar gaWmevT, icode.<br />

karga xans gaudioda futuro xeze kodalas niskarts<br />

da fexebs fxakuni da arc tyuilad: kodalam gamoaTria<br />

erTi kargi mogrZo Wia, gvelis Waris (gvelis<br />

wanayari tyavi) msgavsi, da niskartiT miarTva<br />

nefe-dedofals.<br />

- gaumarjos nefes da dedofals! - daiyvira kodalam<br />

maRalis xmiT, - kampaniasac gaumarjos, ura!<br />

- gaumarjos, gaumarjos! ura! yoCaR, kodala! baraqala,<br />

rom arc Tavi Seircxvine da arc Cven, - hyvirodnen<br />

frinvelni. Tamadam „sakargymo“, radganac vaJkacoba<br />

gamoiCina kodalam, RviniT savse jixvi miawoda;<br />

imanac suluqcevrad gadahkra da gadaugdo Tamadas carieli<br />

jixvi. Tamadad igive moZRvari Cxikvi Toma amoerCiaT.<br />

- pursa sWamen da Rvinos smen, simReras ar ityviano,<br />

- sTqva yvavma da Tavis mSvenieris xmiT SemosZaxa<br />

sufruli. yvavs misces aqeT-iqidan bani da gaZlierda<br />

mRera ise, rom tyes WaxWaxi gahqonda. mTa-bari zanzarebda.<br />

yvavilebi siciliT ixocebodnen.<br />

aqve axlos erT Taguniasa hqonda soro. xmaurobaze<br />

saRerReli aeSala da gamoixeda sorodan gareT.<br />

33


didxans ucqira frinvelTa nadims, Seqcevas, hxedavda<br />

msuqans, noyier saWmelebs, ferad-ferads, nair-nairs<br />

da xarbad hylapavda nerwyvs nerwyvzed. iTmina didxans<br />

da veRar moiTmina: rac momiva momivao, sTqva; micunculda<br />

axlos, iskupa da pirdapir nefe-dedoflis win<br />

Txilians sufraze daskupda.<br />

- vinc movida, gaumarjos! gaumarjos wruwunas! -<br />

gaisma saerTo xma frinvelTa, - hoi, Seni Wirime, ro<br />

dagvxede, biWo! - eubnebodnen Tagvs SezarxoSebulni<br />

frinvelni.<br />

- gagimarjoT, gagimarjoT, genacvaleT, icocxleT<br />

da ixareT, mudamac lxini da kai saqme nu mogi-<br />

SaloT ufalma dambadebelma, - ambobda Tagvi da Tan<br />

erTs gulians Txils Cascieboda, kbiliT aknawunebda<br />

nel-nela.<br />

- Rvino miarTviT wruwunas, Rvino! - daiZaxa Tamadam,<br />

- magas Cvenodnobamdis bevri aklia.<br />

- ar giaxlebiT, genacvaleT, Txili Cemis Tvalis<br />

sinaTlesac mirCevnia, Tqven gaatareT droeba; me Txils<br />

vaknawuneb, araferi miSavs.<br />

- ar giaxlebiT, ra sityvis pasuxia! ha, dalie,<br />

Torem Tavze dagasxamT Rvinos, uTxra SeteviT Tamadam<br />

Tagvs da jixvi kodalas miawoda. kodalam CamoarTva<br />

Tomas jixvi da miujda wruwunas axlos.<br />

- dalie, e, Zmobilo, qorwilia, gana is xom ar<br />

aris! Txili aknawuno, ra brZanebaa! hai, Tu aknawuneb<br />

Senca, ha, CamomarTvi jixvi-meTqi, - uTxra kodalam<br />

da Tan jixvi miawoda.<br />

- ver davlev, Tu Zma xar, Tavi damanebe, ar SemiZlian<br />

da ra vqna, ra wyalSi gadavvarde, - miugo mas Tagvma<br />

da piri moarida.<br />

- daasxiT, Tavze daasxiT mag viriSvils, magas! -<br />

daiyvira Tamadam, - maS, nefe-dedofali ar unda adRegrZelo,<br />

Se briyvo, Sena?!<br />

- Cems dReSi Rvino ar misvams, kacebo, exla unda<br />

damaCvioT Rvinis smasa? rogor iqneba, ra axirebaa<br />

mainc da mainc?! patiosani, darbaiseli xalxi brZandebiT.<br />

ai, nefe-dedoflis sadRegrZelod erTs sokos<br />

giaxlebiT.<br />

- daaleine, daaleine, ZaliT unda dalios. aq ris-<br />

Tvis moeTreoda, Tu Rvinos ara svamda, daaleine, daaleine,<br />

- ismoda frinvelTa xma.<br />

kodalam dastaca wruwunas calis xeliT kiserSi,<br />

meore xeliT pirSi miageba RviniT savse jixvi da dauwyo<br />

ZalaTi smeva.<br />

- Seni neba Tu iqneba, ki vici, ar miirTmev, vaJbatono,<br />

magram aq Tamadis nebaa. uyureb amodena dunias,<br />

erTi ar aris, Rvinos ar svamdes. erTi Sen gamosCndi<br />

34<br />

aq axirebuli. ha, gaubede, gaubede, codo ar aris dedis<br />

rZesaviT Rvinos pirs aridebde, Se ujiSov, Sena?<br />

Tagvma ris wvalebiT Caylapa ramdenime wveTi da<br />

Tan wruwunebda, etyoboda, ar esiamovneboda Rvino.<br />

- gaubede, wruwunav, gaubede! aba da ha! emangre,<br />

mangre! a, yoCaR, biWo! - dahkiJinebdnen Tagunas frinvelni.<br />

Tagunam daiwkipa, daiWima yelis Zafebi, SeebrZola<br />

Rvinos da gadahkra, dascala. xolo xaverdis qulajaze<br />

gadaesxa cotaodeni Rvino.<br />

- qulajaze nu masxam Rvinos, e, CerCeto, gana Sens<br />

xaCanis fafanaksa hgavs, rom agre briyvad eqcevi?! -<br />

Seutia kodalas. mere Rrmad amoixvneSa. sul ukanaskneli<br />

ylapiRa aklda da daiyvira: gaumarjos nefes<br />

da dedofals!<br />

- gaumarjos! gaumarjos! mocala! mocalao! - ismoda<br />

aRtacebuli xma.<br />

wruwunas male moedo Rvino da mohyva baiaTebs.<br />

ise mReroda, rom wripiniT yvelas yurebi gamouWeda.<br />

mere cekvac daiwyo. xalxs siciliT hxocavda. imas kaWkaWi<br />

ahyva da davlurs uvlidnen oriveni. yvavebs muclebi<br />

xeliT eWiraT, imdens icinodnen am suraTis<br />

mnaxvelni.<br />

- uh, daviRaleo, - sTqva bolos Tagvma; marTlac<br />

pirze da gul-mkerdze xviTqi gadasdioda: iqve sufris<br />

axlos wamowva. gamoburTuli faSvi zecas miapyro da<br />

ise qSinavda. sul bolos sufraze bulbuli ijda, mgalobeli<br />

Citi ara lxinobda, ar icinoda; daRonebuldafiqrebuli<br />

ucqeroda seirs.<br />

- mSveniero bulbulo, ratom Sens mSveniers xmas<br />

ar gagvagonebo? - SesTxoves bulbuls frinvelTa.<br />

bulbuli uarze dadga; gana yovelTvisa var simReris<br />

iStaze, ugunebod gaxlavarTo, - sTqva man. rogorc<br />

iyo, frinvelTa xvewna-mudaram gasWra da bulbulmac<br />

daiwyo. frinvelT xma gakmindes, buzebis frena<br />

ismoda, yvavilT suli ganabes da motrfiale TvalebiT<br />

Sescqerodnen mgosans. bulbulma daimRera.<br />

amdros Soriaxlos xariremi gamoCeniliyo da<br />

gulmodgined ugdebda yursa frinvelTa mReras, bulbulis<br />

stvenas. bulbulis stvenam naRveli aRuZra<br />

gulSi. raRac moagonda, Tvalebze cremli mouvida,<br />

amoioxra da gabrunda, miefara uRrans tyes.<br />

frinvelT gaabes saerTo mRera. erTs simReras ambobdnen<br />

yvelani, xolo Tav-TavianTs xmaze ki; am sim-<br />

ReraSi bunebis qeba ixateboda, tyisa da dedamiwis madli.<br />

am madls madlobas uZRvnidnen frinvelni. am dros<br />

Tvalis vlebiT gadmoiara arwivma; „arwivi, arwivi!“<br />

gaisma xma: „mefe mobrZandebao!“ erTbaSad yvelas Cau-


aCveneT bavSvebs multfilmi:<br />

http://www.youtube.com/watch?v=MdxyJ8XJ80I<br />

35


vardaT mucelSi ena, xmis amoRebas veRar hbedavdnen;<br />

yvelani caxcaxma, kankalma aitana.<br />

marTlac da saSineli sanaxavi iyo am dros arwivi:<br />

ra undoda? erTis datevebis meti ki ar moundeboda,<br />

rom mTlad burnuTad eqcia frinvelTa brbo.<br />

- rad SehkrTiT, xalxno? xma amoiReT. gana mefe<br />

Cvens Semusvras ikadrebs, moiwadinebs?! - etyoda frinvelT<br />

Cxikvi moZRvari, - Tu metyviT, am wuTas aq moviwvev<br />

mefes.<br />

zogni uarze dadgnen; imis Tvalebis brials vin<br />

gauZlebso, ambobdnen: Cven ki veRaras visiamovnebT<br />

da ra iqnebao. sxvebma mouwones, moviwvioTo.<br />

moZRvari Cxikvi wavida srialiT aRma da gauTama-<br />

Sa win frinvelTa mefes. arwivma siaruli ar SeSala,<br />

TiTqos buzi ufrinavda wina.<br />

- gaumarjos Sens didebulebas, Cveno mefev, - misca<br />

qudmoxdilma Cxikvma salami arwivs.<br />

- gaumarjos Cxikvsac, - sTqva man dinjad.<br />

- Cveno didebulo mefev, gTxovT qorwilSi gvewvioT,<br />

gTxovT guliT da suliT; muxlmoyriT gevedreba<br />

mTeli Seni saymo; Tu gvikadrebs Seni didebuleba, didad<br />

madlobelni dagrCebiT, Tavs SemogevlebiT.<br />

- SeiZleba, ratom! - sTqva arwivma, - gamiZeR win!<br />

Cxikvi daeSva Tavqve da arwivmac Semoikveca Tavisi<br />

mZlavri frTebi da daeSo Tavqve.<br />

mTeli frinvelTa gundi wamoiSala da Jivil-xiviliT<br />

miegeba win Tavis mefes. arwivmac Taviseburi salami<br />

misca frinvelTa krebuls.<br />

moiwvies mefe da dasves TavSi. yvelani fexze idgnen<br />

qudmoxdilni. bulbuli ara sCanda mxolod.<br />

- SegiZliaT dasxdeT, - uTxra maT arwivma da frinvelnic<br />

ufros-umcrosobis wesze dalagden.<br />

es ambavi oTxSabaTs dRes mohxda. tyeSi wasuli<br />

xalxi, Tu samuSaod, Tu sanadirod, gaocebuli rCeboda.<br />

ambobda yvela: es ra ambavia, ram gaawyo Citebi,<br />

rom erTis xmac aRarsaidan ismiso. xalxma ra icoda,<br />

Tu frinvelni CxikvTa qorwilSi iyvnen, - gancxromasa<br />

da qeifSi. arwivs miarTves Rvino jixvebiT. igi dauzarebliv<br />

svamda da Zlierac gamxiarulda; SemosZaxa<br />

Tavisi sazareli xmiT raRac sagmiro simRera; yvelas<br />

tanSi Jruantelma dauara.<br />

- RmerTo, - exvewebodnen yvelani RmerTs, - Rmer-<br />

To, nu gaajavreb nurafriT Cvens mefes, Torem gagvJu-<br />

Javs erT wamSio.<br />

arwivi mainc ara javrobda, sTxovda frinvelT emxiarulaT,<br />

emReraT, ecekvaT, magram frinvelT raRac<br />

guneba gadaubrundaT. ar icodnen, ra daemarTaT, rom<br />

frinvelebisTvis gabeduleba mieca, arwivma ubrZana<br />

36<br />

STaeberaT buk-naRarisaTvis. brZaneba imave wuTas asrulda<br />

da arwivmac daiwyo bobRva Tavis mZlavris klanWebiT:<br />

sul gaTela TiTqmis is yvaviliani adgili.<br />

mainc kidev veravin hbedavda TamaSobas. bolos isev<br />

wruwunam gahbeda: iseTi lekuri dauara, iseTs buqna-<br />

Si amodioda, rom mtveri casa swvdeboda. erTxel gatacebuli<br />

da gacxarebuli arwivsac ki gadaaxta Tavze.<br />

cota ar iyos, ewyina mefes ymis aseTi briyvuli qceva,<br />

magram zrdilobisa da SemTxvevis gamo, araferi uTxra,<br />

mxolod SeubRvira ki erTxel ise, rom Tagunam<br />

SiSisagan kinaRam suli ganuteva. mainc am SebRvervis<br />

Semdeg wruwuna kacad aRar vargoda, gaxda avad, wavida<br />

da dawva erTis xis Ziras, zed erTi xmeli verxvis<br />

foToli waixura.<br />

frinvelebSi yvelaze Tamamad kodala iqceoda, karga<br />

gadakrulic gaxldaT da iseTs baiaTebs gahkioda,<br />

rom mTeli mTa-bari inZreoda. kodala exla iqamdis<br />

gaTamamda, rom mefesac auxirda.<br />

- Sen mefoba vin mogcao, - uTxra man arwivs, - Cven<br />

rodis amogirCieTo.<br />

- biWo, Se ojaxqoro, su, gaCumdi, ras ambob, Se<br />

Tavxedo? - wasCurCules frinvelTa.<br />

- arc gavCumdebi da arca! rad unda gavCumde, rao<br />

Cemo?! - ambobda kvlav SezarxoSebuli kodala. - Tqven<br />

ra xalxi xarT? guli-gulSi yvelas gejavrebaT, da<br />

pirSi ki verafers eubnebiT. biWoba pirad Tqmaa.<br />

arwivma bevri icina kodalas axirebaze, magram<br />

frinvelTa iTakiles mefis Seuracxyofa, Seipyres kodala,<br />

niskartSi wbila gauyares da iqve xeze miakres.<br />

daRonda kodala, aRar iRebs xmas, ar esmis, risTvis<br />

dasajes ase sastikad. frinvelni rom am gaziduloba-<br />

Si iyvnen, mela mohparvodaT axlo. didxans uTval-<br />

Tvala cbierma cxovelma tyis piridan da ucdida dros,<br />

fiqrobda, jer kargad daTvrnen, maSinaa Cemi drovo.<br />

mela im dros dainaxes, rom is-is iyo unda nefe-dedoflisaTvis<br />

etaca piri. atyda xma, yvirili, aiSala<br />

frinvelTa gundi, xolo niskartaRerebuli arwivi<br />

eZgera melas da erTs wams suli gaafrTxobina. frinvelni<br />

gaifantnen: zogi xeebze Sesxda, sxva maRla<br />

trialebda. dabla arwivi da kodalaRa darCa; avadmyofma<br />

Tagvmac gangaSis xmaze soro moZebna. arwivma kodalac<br />

gaaTavisufla da uTxra: eg miqarva mipatiebia,<br />

radganac nasvami iyavi, da meored aRar gabedoo.<br />

TviTonac afrinda, afrinda maRla, TiTqos cas miekrao,<br />

da iq irgvliv daiwyo triali. qeTevani da zaqarac<br />

miefarnen uRran tyes: erTmaneTis alersSi da<br />

kocna-xvevnaSi gaatares is dRe da saRamod erTis wiflis<br />

totze daeZinaT gverdis-gverd.


uCqi deidas<br />

moyolili ambebi<br />

„torpedos“ stadionis win, mixeil<br />

mesxis quCaze, orsarTuliani, kerZo saxlebia<br />

Camwkrivebuli. erT-erTi maTganis<br />

WiSkarTan mivakvlieT friad kolorituli<br />

garegnobis, 72 wlis qalbatons.<br />

moklesaxeloebiani monacrisfro<br />

kaba ecva, marcxena Rawvze didi,<br />

muqi xali hqonda, Tavze koxtad Semoxveuli<br />

Savi xilabandidan ki WaRara-<br />

Sereuli, mowiTuro, xveuli kululebi<br />

uCanda. ifiqrebdi, Sexnierebuli<br />

margalita bicolaa „Serekilebidano“,<br />

ise Camohgavda... axalgazrdobaSi mar-<br />

Tlac mSvenieri qali iqneboda.<br />

masTan saubrisas aseTi saintereso<br />

ram movismineT:<br />

- saxlSi buCqis meZaxian, ise qsenia<br />

mqvia pasportSi. qmari iyo Cemi bregvaZe,<br />

valiko bregvaZe. rezos bebia da Cemi<br />

mamamTili besarioni da-Zmani iyvnen.<br />

kinoSi ro margalitaa, sinamdvileSi,<br />

iyo rezos kvidri deida. isedac margalita<br />

erqva. marTla gavda imas, ekranze<br />

romaa: didi, mosuli, farTesaxiani<br />

qali iyo isic, saxeze is qonda, ra qvia,<br />

nabatonars ro ityvian... nayvavilars...<br />

kai Sexeduli qali iyo Zaan.<br />

marifaTiani qali, ui, raferi!<br />

jer muSaobda konduqtorad - pirvelad<br />

ro gevida troleibusi aqane,<br />

maSin. icoda gadmoZaxeba mgzavrebSi:<br />

sayvarlebo, oqroiebo, genacvaleT! -<br />

efereboda xalxs, bileTis fuls ro<br />

iTxovda. mere gadmevida sunelebze did<br />

bazarSi. niorebs qe ro yidian axla,<br />

im riadSi ijda.<br />

yvelas uyvarda margalita da pativs<br />

cemda, sanaTesaoSic kai qali iyo<br />

nametani.<br />

didi xania, gardaicvala. iqneba er-<br />

Ti 15 wlis, metis gardacvlili. Svili<br />

yavda erTi, mayvala, kai gogo Zalian<br />

da mokvda isic, sawyali! kai STamomavloba<br />

darCa mayvalas, naswavli xalxi.<br />

Cem mamamTils, rogorc giTxariT,<br />

besarioni erqva, marTla kai kaci iyo,<br />

mSromeli, gulkeTili, giJdeboda disSvilebisTvis.<br />

es filmi, „Serekilebi“<br />

ro gamovida, rezo emasxra: Sen gamogiyvane,<br />

biZiao. aseao. Sen ar ici gadaxTa<br />

valis da amiza gamogiyvaneo. Cem mamam-<br />

Tils ewyina, aseTi var meo? - da<br />

daemdura. Cemi mamamTili filmSi romelia<br />

da - mizana bregvaZe. ra iyo<br />

gulmosasvleli, mara Cem mamamTils<br />

guli dawyda mainc: me aseTi varo? me<br />

miyvars sxvis xarjze yofnao? erTi<br />

patara ambavi momxdara didi xnis winaT,<br />

- Cemi mamamTili gviyveboda, - Turme,<br />

Zalian Znelia, cdunebas gaumklavde da ar dainteresde sayvareli<br />

mwerlis Sida laboratoriiT: rogor qmnis is siuJets; rogor iyenebs<br />

prototipis Tvisebebs mxatvruli saxis Sesaqmnelad; rogor aisaxeba mis<br />

SemoqmedebaSi realurad nanaxi da gancdili...<br />

ho, kacma rom Tqvas, ra Cveni saqmea! mkiTxvelebma ukve gamzadebuli da<br />

garanduli nawarmoebi unda vikiTxoT, xolo mwerlis ubis wignakSi Tu<br />

mexsierebis dafaze Cawerili, samzeoze gamoutaneli sityvebi, saxelebi,<br />

faqtebi ra Cveni gansaxilvelia! magram mainc... rogor unda gauZlo cnobismoyvareobas<br />

da ar mousmino adamianebs, romlebic didi rezo gabriaZis<br />

Sesaxeb Taviseburad giyvebian?!<br />

margarita, mizana da<br />

da<br />

rezo gabriaZis didi<br />

samyaros sxva mobinadreebi<br />

„iwivla „iwivla „iwivla mizanam, mizanam, xma xma zecas<br />

zecas<br />

ebdRvna,ebdRvna,ebdRvna, eCxuba, eCxuba, Semdeg Semdeg moefemoefemoefe- ra, ra, Tavqve Tavqve daeSva daeSva da, da, is is iyo,<br />

iyo,<br />

sufrassufras unda unda dabruneboda, dabruneboda, isis-<br />

ev ev ev afrinda afrinda zeviT zeviT zeviT da da da isev isev iwyo<br />

iwyo<br />

caSi caSi brdRvna brdRvna da da da gleja...“<br />

gleja...“<br />

SroSaSi wasula rezos babuas, varlamis<br />

faetvniT, Wurebis Camosatanad, ese<br />

igi, siZe da colisZma. xoda, raxan<br />

axloblebi iyven, Cemma mamamTilma, besarionma,<br />

fuli ar gadauxada, Turme,<br />

siZes. es axsovda, etyoba, rezos. amaze<br />

aago mizanas xasiaTi, mgonia, ra vici.<br />

margalitasac uTxra Turme: deida,<br />

es Sen xaro da imasac wyenia - rois<br />

iyo, biWo, me buxrebSi vaZvrendi kacebso.<br />

mara, yvelaferi zustad ise xo ar<br />

iqneboda, mwerali xo amatebs da lamazad<br />

yoba ambavs. me margalitac Zaan<br />

momwons da mizanac. rezos naCuqari<br />

wignebi maqvs, siamovnebiT vkiTxulob,<br />

mara axla amaTma sacxa gadamikargen<br />

am remontis dros.<br />

TviTan rezoc rogori kai kacia<br />

urTierTobebSi! uyvars ubralo adamianebi.<br />

icis SekiTxvebi, ki. namdvilad<br />

ar aris iseTi, qe ro geipranWebian.<br />

ufro - Sinauruli da Tbili kacia.<br />

wignebic ra kai aqvs dawerili! rogor<br />

iyo, rafer izrdeboda, - yvelaferi<br />

aqvs erT wignSi Setanili...<br />

ufrosi da<br />

prototipebsa da mwerlis Sinaur<br />

37


garemoze sasaubrod, sad unda ipovno<br />

mis RviZl daze ukeTesi respondenti?<br />

rogorc ki Tbilisis quCaze, mwvane<br />

suroSi naxevrad Cafluli saxlis<br />

sadarbazo kars gagiRebs Tovlisferi<br />

qalbatoni, Rvawlmosili eqimi nora<br />

gabriaZe, pirveli gaoceba Segipyrobs:<br />

„rogor hgavs saxis nakvTebiT Zmas!..“<br />

- qalbatono nora, Tqveni naTesavis<br />

TqmiT, margalitas prototipi rezo<br />

gabriaZis deidaa. asea?<br />

- me vfiqrob, rom rezos persona-<br />

Jebs erTi konkretuli prototipi<br />

ar hyavT. isini cxovrebaSi Sexvedrili<br />

adamianebisa da gamogonilis krebi-<br />

Ti saxea, mxatvrulad gardaqmnili da<br />

damuSavebuli. ase rom, ver davadastureb.<br />

rezos unikaluri mexsiereba aqvs.<br />

iseT rameebs gaixsenebs xolme warsulidan,<br />

iseT SemTxvevebs, faqtebs, adamianebs,<br />

uwvrilmanes detalebs, rom yovelTvis<br />

gaocebuli var - saidan gaxsovs-meTqi.<br />

ai, is STabeWdilebebi da<br />

emociebia mxatvrulad gardasaxuli<br />

mis nawarmoebebSi.<br />

magaliTad, mizana mamaCvenis erTerT<br />

TanamSromels erqva... ara, ara, TanamSromeli<br />

ki ara, fardulSi Rvinos<br />

yidda. Zalian kargi, simpaTiuri kaci<br />

iyo. rezom mere swored mizana daarqva<br />

Tavis erT, sruliad gansxvavebul<br />

personaJs, romelsac, vfiqrob, Zalianac<br />

mouxda es saxeli. mis persona-<br />

Jebs Soris bevrs hqvia Cveni axloblebis<br />

saxelebi, gvarebi. magaliTad, varlami<br />

(romanidan „quTaisic qalaqia“)<br />

Cveni babuas saxelia da a.S.<br />

me rezoze xuTi wliT ufrosi<br />

var. gvyavs kidev erTi da, lali. imis<br />

miuxedavad, rom mamaCveni, levan gabriaZe,<br />

umaRlesi partiuli muSaki iyo,<br />

Cveni ojaxic, sxvebis msgavsad, Zalian<br />

did gaWirvebaSi cxovrobda. ise, rom,<br />

Tqven warmoidgineT, roca saswavleblad<br />

TbilisSi gadavedi da iqaur ojaxebSi<br />

movxvdi, zogierTi kerZi pirvelad<br />

gavsinje da bevri ram pirvelad<br />

vnaxe. Cven arasodes gvqonia fufuneba<br />

da sxvebisgan gansxvavebuli yofiTi<br />

pirobebi. mZime dro iyo, SiSis da<br />

gaWirvebis dro. Cemgan, albaT, kargi<br />

dizaineri dadgeboda, magram eqimis profesia<br />

amirCia ojaxma da, iciT, ratom?<br />

- gadasaxlebaSi rom moxvdes, am profesiiT<br />

ufro gaitans Tavso... ai, aseT<br />

droSi vcxovrobdiT, Tumca am wlebidan<br />

bevri kargic gvaxsovs - adamianuri<br />

urTierTobebis, qalaquri tradiciebis,<br />

kulturis silamaze... es yvelaferi<br />

daleqilia rezos nawarmoebebSi, roca<br />

38<br />

maT vkiTxulob, veRar gamovdivar im<br />

Zveli, mSvenieri quTaisis nostalgiidan.<br />

rezo ise wers, veRarc vamCnev,<br />

sad mTavrdeba namdvili quTaisi da<br />

sad iwyeba rezos Semoqmedeba.<br />

- rogori urTierToba gaqvT Semoqmed<br />

ZmasTan?<br />

- me SemiZlia vTqva, rom mudam misi<br />

erTguli mkiTxveli viyavi. roca raimes<br />

Seqmnida da wamakiTxebda, icoda, rom<br />

gulwrfelad gavuziarebdi Cems STabeWdilebebs,<br />

SeniSvnebs. Tumca, naklebad<br />

maxsendeba, rom raime SeniSvna mimeces<br />

- is ise lamazad, gansxvavebulad<br />

werda, rom, rogorc mkiTxveli, yovel-<br />

Tvis udides siamovnebas vgrZnobdi.<br />

axla aRar makiTxebs. arc vici,<br />

raze muSaobs. mgoni, ufro xatavs. mas<br />

erTi dRiTac ki ar SeuZlia, ar xatos.<br />

ai, ageraa misi Zveli naxatebic -<br />

daakvirdiT, xom sakuTari, gansxvavebuli<br />

xelwera aqvs?<br />

- diax, Zalze gamorCeuli.<br />

- misi Zveli naxatebi ufro meti<br />

mqonda; wlebia, vinaxav. magram, ramdenjerac<br />

Camovida, imdenjer SearCia namu-<br />

Sevrebi da waiRo. erTxelac, gavubrazdi<br />

da vuTxari - awi, Seni Camosvlis<br />

win, naxatebs sadme gadavmalav-meTqi.<br />

me ise miyvars TiToeuli namuSevari<br />

da ise vufrTxildebi, Zalian guli<br />

mwydeba, roca miaqvs.<br />

- batoni rezo quTaisSi Camosvlisas<br />

sul Tqveni ojaxis stumaria?<br />

- diax, ra Tqma unda. ai, es misi<br />

sayvareli kuTxea, aq iZinebs xolme.<br />

misi naxatebic aqvea gamofenili.<br />

erT saidumlos gagimxelT: rezos<br />

CemTan patara ubis wignaki darCa, Sig<br />

raRacebi aqvs CaniSnuli... Zalian miy-<br />

vars es wignaki, amitom ar veubnebi,<br />

jerjerobiT, rom esec ar wamarTvas.<br />

- qalbatono nora, SeiZleba, cali<br />

TvaliT mainc CavixedoT am wignakSi?<br />

- jer ara. jer vetyvi rezos. mere,<br />

pirobas gaZlevT, pirveli, vinc am wignakSi<br />

Caixedavs, Tqven iqnebiT. mainc<br />

sadRac maqvs gabneuli...<br />

- uRrmesi madloba. erTi aseTi<br />

SekiTxva maqvs: Tqveni meuRle saqar-<br />

Tvelos damsaxurebuli mxatvari, cnobili<br />

moqandake da kolorituli pirovneba<br />

gogilo nikolaZe brZandeboda.<br />

zogjer amboben, rom swored gogilo<br />

nikolaZe iyo rezo gabriaZis „ara-<br />

Cveulebrivi gamofenis“ gmiris - aguli<br />

erisTavis prototipi. marTalia?<br />

- ai, Tqvens winaSea gogilos namu-<br />

Sevrebi, daakvirdiT - es xelmocaruli<br />

moqandakis nawarmoebebia? erTxel<br />

viRacam dawera da mere sxvebmac aitaces,<br />

TiTqos gogilo iyo agulis prototipi.<br />

araviTar SemTxvevaSi! minda<br />

es xazgasmiT giTxraT, sxvebis gasagonadac,<br />

rom erTxel da samudamod mor-<br />

Ces amaze laparaki: gogilo nikolaZe<br />

ar aris agulis prototipi! sxva mxatvaria,<br />

dasaxeleba ar minda...<br />

- modiT, batoni rezos marionetebzec<br />

miTxariT rame: „araCveulebrivi<br />

gamofenis“, „ar daidardos“, „feolas“,<br />

„Serekilebis“ - am aRiarebuli, SesaniSnavi<br />

filmebis Semdeg, rezo gabriaZem,<br />

yvelasTvis moulodnelad, marionetebis<br />

Teatrisaken aiRo gezi...<br />

- zustad maxsendeba is dRe da<br />

adgilic ki - sportis sasaxlesTan,<br />

wiTel Suqze iyo manqana gaCerebuli,<br />

roca rezom uecrad miTxra, rom marionetebis<br />

Teatris gakeTebas apirebs. me<br />

gavocdi: ras ambob, kinosamyaroSi ase-<br />

Ti cnobili xar, Seni scenarebiT Seqmnili<br />

filmebi msoflioSia aRiarebuli,<br />

kinos rogor toveb-meTqi?<br />

mimaCnia, rom rezom, rogorc Semoqmedma,<br />

saocari winaTgrZnobiT ganWvrita<br />

is procesebi, rac msoflio kinoSi<br />

male moxdeboda... daiwyo sruliad<br />

sxva JanrSi moRvaweoba da Seqmna kidec<br />

Tavisi sruliad gansxvavebuli, axali<br />

samyaro.<br />

ramdenjer mitiria misi ama Tu im<br />

speqtaklis dros! magaliTad, „stalingradis<br />

brZola“-Si aris scena, roca<br />

moaxloebuli matareblis borblebis<br />

xmaurSi JRers simfonia, romelsac qvemexebisa<br />

da zarbaznebis Semzaravi griali<br />

Caanacvlebs: ...iseTi emociuri epizodi<br />

iyo, wnevam amiwia. rezos vuTxari,<br />

gaskda guli, meti aRar SemiZlia,<br />

ras miSvrebi-meTqi. imis mere „sta


lingradis brZola“ saerTod aRar minaxavs.<br />

marionetebi, mxatvroba, musika, teqsti<br />

- yvelaferi ise sinTezuradaa<br />

erTmaneTTan dakavSirebuli, rom scenuri<br />

pirobiTobidan uceb namdvil cxovrebaSi<br />

aRmoCndebi da, ggonia, am tragikomediis<br />

uSualo TviTmxilveli da<br />

monawile xar.<br />

- gamorCeulad romeli nawarmoebi<br />

giyvarT batoni rezos Semoqmedebidan?<br />

- „Serekilebi“. Sesavali mainc saocaria,<br />

didebulia. ram dagawerina esmeTqi,<br />

kidec vuTxari aRfrTovanebulma.<br />

- Tqveni bavSvobis okribaSi aRmoCndiT,<br />

ara? ZuynurSi...<br />

- arc ki viyavi namyofi.<br />

- rogor...<br />

- erTaderTxel gaxldiT maSin, sawyali<br />

zurab gabriaZe rom daasaflaves,<br />

sazogadoeba „baRiskidis“ Tavmjdomare.<br />

ara, manamdec var, ki, erTxel namyofi,<br />

7-8 wlis winaT.<br />

- ese igi, mxolod batoni rezo<br />

dadioda bavSvobaSi ZuynurSi?<br />

- bavSvobaSi sad dadioda!.. Cven<br />

arsadac ar davyavdiT... saidan SeigrZno<br />

da daxata ase Rrmad sofeli,<br />

pirdapir gakvirvebuli var. SeiZleba,<br />

rom wamoizarda, mere dadioda?<br />

ar vici.<br />

zurabis dakrZalvaze rom viyaviT<br />

ZuynurSi, Jruantelma damiara: vxedav,<br />

sasaflaos qvebze yvelgan aweria: gabriaZe,<br />

gabriaZe... viRac ymawvili gvaxlda<br />

megzurad, imas gavuziare Cemi emocia,<br />

ramdeni gabriaZea-meTqi da - mec gabriaZe<br />

varo. vuTxari, mec-meTqi. ise gauxarda,<br />

ise gauxarda, ar icoda, riTi<br />

gamoexata pativiscema.<br />

- qalbatono nora, visac „Serekilebi“<br />

aqvs wakiTxuli, an rezo gabriaZis<br />

scenaris mixedviT gadaRebuli<br />

filmi unaxavs, rogor daijerebs, rom<br />

mwerali „turfa okribis qveyanas“ uRrmesi<br />

fesvebidan ar icnobs? am frazas,<br />

sxva SemTxvevaSi, mwerali rogor dawerda:<br />

„iwivla mizanam, xma zecas ebdRvna,<br />

eCxuba, Semdeg moefera, Tavqve daeSva da,<br />

is iyo, sufras unda dabruneboda, isev<br />

afrinda zeviT da isev iwyo caSi<br />

brdRvna da gleja...“<br />

- Tqven zepirad gcodniaT „Serekilebi!“<br />

qalbatoni nora iRimeba.<br />

da kidev erTxel vamCnev, ufrosi<br />

da rogor saocrad hgavs saxis nakvTebiT<br />

Tavis saxelovan Zmas.<br />

nanuli cxvediani<br />

margarita<br />

erTaozi<br />

mizana<br />

39


SeiZleba filmi gegonoT, an raindobis droindeli ambavi.<br />

marTla rTulia dajereba, rom es dRes moxda...<br />

20 weli Zalian cotaa imisaTvis, rom fexsa da mklav-<br />

Si daWrils, ufro mZime mdgomareobaSi myofi TanamebrZolebi<br />

hospitalisken migyavdes. roca sami daWrili<br />

mebrZoli samSvidobos gamoiyvana, roman zoiZe eqimebs ar<br />

daemorCi-la da ukan, cxeli wertilisken gaswia... dRes<br />

samive qa-rTveli cocxalia da cxovrebis bolomde emaxsovreba<br />

gmiri, romelmac maT sicocxle aCuqa...<br />

qarTulma SenaerTebma ukan daxeva daiwyes, romani da<br />

misi TanamebrZolebi, jer SindisSi eklesiasTan SeCerdnen,<br />

Semdeg ki matareblis relsebs meore soflisken gauyv-nen.<br />

Turme win qarTuli droSebiT SeniRbuli rusuli Casafreba<br />

elodaT... moulodneli aRmoCnda biWebisTvis mSobliur<br />

droSebsmiRma mtris tyviamfrqvevis aRmoCena. alya-<br />

Si moqceulebs resursi mxolod saaTsa da oc wuTs<br />

eyoT. rusebi ise ucbad gadmovidnen Setevaze, rom veRarc<br />

Setyobinebis gadacema moaswres da derefnis gareSe darCnen.<br />

70 metris radiusSi mimdinareobda ormxrivi srola.<br />

mteri Zalian bevri iyo. erTi rusuli aseuli, sxvadas-xva<br />

SenaerTebiT, Cvidmetiode qarTvels ebrZoda. rogorc SeeZloT,<br />

mters akavebdnen, Tan daWrilebi gahyavdaT. 17-ma<br />

biWma iseTi winaaRmdegoba gauwia rusebs, rom maTi manqanebis<br />

kolonam, rogorRac ukan daixia da sxva gziT wavida.<br />

17–ma biWma maSin ramdenime qarTuli aseuli gadaarCina.<br />

am ambis momswre rusi oficeri, saSa drozdovi, dRemde<br />

gakvirvebuli yveba Turme am istorias.<br />

alyaSi sabolood orni darCnen, romani da misi naTlia<br />

- aleqsandre oniani. romani kidev daWrila, arteriaSi<br />

moxvedria anasxleti da sisxlisgan icleboda... aleqsandre<br />

saerTod uvneblad iyo gadarCenili, Tumca romani ar<br />

miutovebia... exveweboda naTluli, me mainc veRar gadavrCebi<br />

da Sen mainc gaaRwie, rom Semdeg saflavze Cemi sadRegrZelo<br />

Tqvao, magram isini bolomde erTad darCnen...<br />

muxlebze idgnen da `mamao Cvenos~ ambobdnen, ori gaaqtiurebuli<br />

yumbara fexebSoris hqondaT damaluli. rusebi<br />

moityues, viTom xelaweulebi bardebodnen mters da rodesac<br />

maT siaxloves mtris raodenobam imata, yumbarebi<br />

gaixsna. 300 metris radiusiT gaiSala anasxleti da 48<br />

rusis jariskaci daaziana, aqedan 35 daiRupa. didi danaklisi<br />

miayenes rusebs. orma kacma TiTqmis gaanadgura<br />

mtris aseuli...<br />

gmirobis istoria 1988 wlis 9 ivniss, dedofliswyaros<br />

raionis sofel firosmanSi daiwyo, roca samSoblos<br />

roman zoiZe SeeZina.<br />

marina zoiZe, deda: „Suaxevis raionSi, sofel karapetSi<br />

vcxovrobdiT. mewyersaSiSi zona iyo da iqidan kaxeTSi,<br />

dedofliswyaros raionis sofel firosmanSi gadagvasaxles.<br />

romani iq daibada da oTx wlamde iq izrdeboda.<br />

bavSvebma haeri ver aitanes da 1993 wels gadmogvasaxles<br />

marneulis raionSi, sofel SulaverSi. Tavidan aqaurobas<br />

ver eCveoda, ucxo garemo iyo, Tan bevri azerbaijanuli<br />

ojaxi cxovrobs da maTi saubari ar esmoda... roca wamoizarda,<br />

ukve kargad flobda azerbaijanul da rusul<br />

enas. Zalian bevri megobari hyavda...<br />

sul metyoda xolme, rom gavizrdebi, arafers mogaklebo...<br />

gaizarda da roca marTla raRaca SeeZlo, bedma<br />

gvimtyuna...“<br />

fridon zoiZe, romanis Zma: „skolidanve hqonda gadawyvetili,<br />

samxedro gamxdariyo. Cvens ojaxs samxedro xazi<br />

winaprebidan mogvdevs, babuaCemi, misi Zmebi, Cveni biZaS-<br />

40<br />

u<br />

v<br />

b<br />

h<br />

b<br />

kap kaprali<br />

kap rali<br />

roman roman zoiZe<br />

zoiZe<br />

vaxtang gorgaslis<br />

III xarisxis ordenosani<br />

1988-2008<br />

vilebi, yvelani samxedroebi iyvnen da arian. mec sasaz-<br />

Rvro policiaSi vmuSaob amJamad. roca bavSvobaSi gvekiTxebodnen,<br />

vin unda gamoxvideTo, orive jariskacs vambobdiT...<br />

Zalian uyvarda istoria, bevrs kiTxulobda da<br />

albaT, aqedanac modioda misi survili.“<br />

deda: „18 wlis rom gaxda, komisariatidan mowveva<br />

mouvida. jan-RoniT savse biWi iyo, kargi simaRlec hqonda<br />

da komisariatSi Semowmeba rom gauvlia, uTqvamT, es biWi<br />

pirdapir senakSi gavuSvaTo. weliwadi rom moixada savaldebulo,<br />

Semdeg gadavida kontraqtze. magram manamde saxlSi<br />

movida da gviTxra, kontraqts unda movawero xeli da<br />

mSoblebis Tanxmoba mWirdebao. vuTxari, jer samxedro<br />

bileTi aiRe, saxlSi dabrundi, sadme Caabare da iswavlemeTqi,<br />

magram verafriT daviTanxme... Senc da mamamac aucileblad<br />

unda moaweroT xelio.<br />

iseTi mizanswrafuli da mondomebuli iyo, rom ver<br />

SevewinaaRmdegeT. mamamisma uTxra, mami, Sen rogorc gagixardeba,<br />

ise moiqecio, es iyo da es...“<br />

Zma: „mec winaaRmdegi viyavi. veubnebodi senaki SoriameTqi.<br />

mag periodSi Sevitane sasazRvroSi sabuTebi da<br />

yoveldRe velodebodi, rom unda daerekaT. romansac veubnebodi<br />

gaiare testireba da Senc dagawyebineb-meTqi. Seni<br />

didi xaTri maqvs, Zmao, magram iq erTi oceuli biWebi vinc<br />

varT, yvelani gadavdivarT sainJinro aseulSio. sainJinro<br />

qimiuri aseuli, ase erqva maT aseuls. danaRmva, ganaRmva,<br />

sangrebis gaTxra... es iyo maTi misia. sakmaod safrTxilo<br />

da saSiSi profesiaa.<br />

maTze asec ambobdnen, cxovrebaSi or Secdomas uSveben,<br />

pirveli am profesiis arCevaa da meore Secdomas rom<br />

uSveben, ise iRupebian, mesame Secdomis dro aRar rCebaTo.<br />

vkiTxe maincdamainc es profesia ratom airCie-meTqi da


mipasuxa: - erTi nacnobi myavs, sainJinro aseulSia da<br />

roca am Temaze vlaparakobT, Zalian minda es yvelaferi<br />

viswavloo... minda, rom Cems mters ,,siurprizebi“ movuwyoo...<br />

oceulis biWebma movilaparakeT da am saqmes ver<br />

vuRalatebo.“<br />

2008 wlis agvistos omSi, erT oceulSi 9 jariskaci<br />

arc erT brigadas da danayofs ar daukargavs. yvelaze<br />

didi danaklisi sainJinro aseulma ganicada - maT Sindisis<br />

gmirebi uwodes, erT-erTi romani iyo.<br />

Zma: „mec maqvs wvrTnisa da aRWurvis programa gavlili<br />

da vici, rodesac Semadgenlobis 30% ikargeba brZolis<br />

dros, danayofi ukan ixevs. es sisxlis dakargvas niSnavs, 9<br />

adamiani oceulisTvis Zalian bevria... mainc ar moeSvnen<br />

da bolomde gmirulad ibrZoles...“<br />

deda: „16 agvistos zustad erTi weli Seusruldeboda,<br />

rac kontraqts moawera xeli, magram 11 agvistos, SuadRis<br />

mere yvelaferi gaCerda...<br />

rac kontraqtze iyo, sam TveSi erTxel Tu amovidoda<br />

saxlSi. sul menatreboda da gzas gavyurebdi. pirvel<br />

ivlisamde bolo ori kvira Svebuleba hqonda aRebuli da<br />

saxlSi iyo amosuli. Zalian ucnaurad iqceoda. saxlSi<br />

rom modioda, ar undoda, rom dameZina, surda sul masTan<br />

vyofiliyavi. metyoda xolme, deda bavSvobaSi, rom iavnanas<br />

mimRerodi, erTxel ise mimRereo.... oTaxSi iyo wamowolili<br />

da ,,gaputulo glexis Svilo“ wavuRiRine, eg ar<br />

gamagonoo da maSin ,,visi bedisa xar meTqi“- vumRere.<br />

gaiRima. im Rames bevri vilaparakeT, sanam cols moviyvan<br />

jer bina unda viyidoo, mere warmoidgina, rogori qorwili<br />

eqneboda. Seyvarebuli hyavda da seqtemberSi daojaxebas<br />

apirebdnen... ar uyvarda am Temaze bevri saubari. marto<br />

is viciT, rom quTaiseli gogo uyvarda. marto Cveni karis<br />

mezobels, Tavis Tanaklasel gogonas uyveboda-xolme mis<br />

ambebs. marto misTvis uTqvams omSi var da dedaCems ar<br />

uTxrao... mxolod is vici, rom gogo quTaiselia, warmo-<br />

SobiT aWaridan. mSoblebi saberZneTSi hyolia da Turme<br />

romans exveweboda kontraqti daarRvie, jarimis fuls<br />

Cemi mSoblebi gadmogiricxaven da Cvenc saberZneTSi wavideTo...<br />

Seyvarebulis Zmamac daureka, ukve siZed miaCnda<br />

romani da manac uTxra: wamodi jarimis fuls Cven gadmogiricxavTo,<br />

magram ar qna... me Tu Sevqmni, Cemi xeliT<br />

Sevqmni cxovrebaso... xuT Svilze ocnebobda...<br />

roca pirveli xelfasi aiRo, 90 lariani telefoni<br />

iyida. saxlSi rom movida vuTxari, deda es ra giyidia,<br />

ori Tvis xelfasi aiRe da cota normaluri mobiluri<br />

geyida-meTqi. miTxra, dedi rom dagirekav, xom dageleparakebio<br />

da meti ra mindao... bolos garderobi miyida, xumrobiT<br />

miTxra kidec, erTi ujra Cemiao... 6 seqtembers ufrosi<br />

ZmisSvili erTi wlis xdeboda. meubneboda, iseTi raRac<br />

unda vuyido, rom mTeli cxovreba darCes samaxsovrodo...<br />

Zmis Svils bolo saCuqari, velosipedi uyida... mTel<br />

ojaxs romani inaxavda...“<br />

Zma: „mdinareze CavdiodiT da iq vsvamdiT xolme luds.<br />

saRamos saxlSi rom movdiodiT ezoSi videqiT da vlaparakobdiT.<br />

deda fanjridan gadmogvZaxebda-xolme, amodiTo.<br />

romani ki etyoda ,,deda, samSoblo - cxinvali gvixmobso“.<br />

es fraza amoiCema bolo erTi kvira da am sityvebs xSirad<br />

imeorebda. rogorc aRmoCnda am yvelaferSi raRac gamoZaxili<br />

iyo...“<br />

deda: „pirvel agvistos senakSi unda gamocxadebuliyo.<br />

kviras wavida saxlidan, meore kviras isev unda Camosuliyo,<br />

megobris mejvare iyo da qorwilSi modioda. im<br />

dRes, roca senakSi midioda, wveri mamamisma gaparsa, ra<br />

lamazi xar mamio, moefera mamamisi da romanma uTxra: ,,is<br />

urCevnia mamulsa, rom Svili sjobdes mamasao...“ es iyo<br />

misi bolo sityvebi. Caicva da saxlidan gavida... megobari<br />

manqaniT ezoSi elodeboda, mas unda waeyvana senakSi...<br />

fanjridan vuyurebdi rogor Cavida kibeebze. Cajda manqanaSi<br />

da xeli damiqnia, aba, Tqven iciTo...“<br />

manqana ramdenime wuTi gaunZrevlad mdgara, Semdeg saxlisTvis<br />

biWebs ramdenime wre daurtyamT da wasulan.<br />

romani megobris qorwilSic ver Camovida, iq idga sadac<br />

mis qveyanas gmiri yvelaze metad sWirdeboda...<br />

ojaxis wevrebs cxel wertilSi yofnis ambavs bolomde<br />

ar umxelda, roca daWrili Zmas esaubra, uTxra fexi<br />

41


mivartyi manqanidan Camosvlisas da gadayvlefili maqvso...<br />

14 agvistos gaigo ojaxma es ubedureba... bolomde<br />

egonaT, rom senakis tyeSi iyo... Sindisis gmirebi uwmindesis<br />

daxmarebiT gadmoasvenes. romanis gardacvalebis<br />

ambavs misi TanamebrZolebi, canava, kalmaxeliZe da CitiZe<br />

Seeswrnen, isini daWrilebi iyvnen mis Soriaxlos, sami<br />

dRis Semdeg ipoves, samive komaSi iyo, hospitalSi gaacocxles...<br />

Sindisis tragedias mxolod isini gadaurCnen.<br />

dRes biWebi yvebian istorias, romelic did tkivilTan<br />

erTad gulSi siamayis grZnobas acocxlebs...<br />

isini idgnen iq, sadac gmirebi erTxel da samudamod<br />

dgebian -<br />

saqarTvelos sadarajoze.<br />

umc. umc. serJant<br />

serJanti<br />

serJant<br />

aleqsandre aleqsandre on onian on ian iani ian<br />

aseTi aseTi gmiroba marto qarTvels Tu SeuZlia, es, albaT,<br />

yvelaze Semzaravi tragediaa da kidev erTi dasturi<br />

qarTuli sulis siZlierisa. aleqsandre oniani roman<br />

zoiZis naTlia iyo... aq Sindisis tragedia grZeldeba...<br />

roman zoiZe ukve sisxlisgan icleboda, alekos sTxovda:<br />

damtove, Tavs uSveleo, ar dagtoveb da arc maT CavbardebiTo,<br />

- iyo naTliis pasuxi, mtkice da saboloo, gadawyvetileba<br />

ukve miRebuli hqonda...<br />

mamao Cveno waikiTxes - naTliam da naTlulma, xelebi<br />

auwevia onians, bolos Turme aRarc esrodnen rusebi...<br />

rogorc gadarCenili biWebi amboben, maTi tyved ayvana<br />

undodaTo. Rimilnarevi saxiT miiwevdnen rusi samxedroebi<br />

qarTveli gmirebisken. onians fexebSi hqonda damaluli<br />

gaaqtiurebuli `limonka~ da mtris moaxloebas eloda.<br />

swored am dros gaisma afeTqebis xma... naTlia-naTlulis<br />

gmirobam bevri jariskacis sicocxle ixsna. maT<br />

mteri saaTnaxevris ganmavlobaSi SeaCeres SindisTan da,<br />

sakuTari sisxlis fasad, yvelaze didi danakargic mouta-<br />

42<br />

u<br />

v<br />

b<br />

h<br />

b<br />

vaxtang gorgaslis<br />

I xarisxis ordenosani<br />

1988-2008<br />

nes rus agresorebs.<br />

elene oniani, da: `alekom da romanma erTmaneTi senakSi,<br />

jarSi msaxurobis periodSi gaicnes. zoiZe mosanaTli<br />

iyo da Cemi Zma saxlSi gveubneboda-xolme, erTi biWia<br />

jarSi da unda movnaTloo... TviTon alekoc gvian moinaTla,<br />

daaxloebiT 23 wlis iqneboda. amis miuxedavad,<br />

yvela dResaswauls eswreboda da swamda uflis.<br />

erT dRes, rodesac davureke, miTxra, rom naTlia gavxdio.<br />

pirveli da ukanaskneli naTluli iyo Cemi ZmisTvis<br />

roman zoiZe...<br />

samwuxarod, misi naTluli ver gavicaniT. mxolod<br />

Cemi umcrosi Zma icnobda.<br />

... verafriT vukavSirdebodiT alekos. mis megobrebTan<br />

daviwyeT rekva. erTma misma TanamebrZolma miTxra, roca<br />

Wurvi Camoagdes liandags aqeT viyavi mofarebuli da<br />

aleko liandagis meore mxares imalebodao.<br />

brZolis velze mamacurad yofila, daWrilebi gadmohyavda<br />

da yvelafers uxmod akeTebda. im biWebma gviTxres<br />

mere, bolos Segvrcxva biWebs da Cvenc vexmarebodiTo...<br />

erT-erTi Cveni saubris dros vTxove, iaraRi xom Caaba-reT<br />

da wamodi, dedaSeni Zalian cudadaT aris da veravin<br />

gaigebs, mand iqnebi Tu ara-meTqi. miTxra, ras meubnebi, axla<br />

vWirdebi aq xalxs da vinc ukan brundeba, yvelas pasuxi<br />

moeTxovebaTo...<br />

daWrilebi erTad Seuyvania SenobaSi. ormxrivi srola<br />

mimdinareobda. 17 biWi iyo daaxloebiT daWrili. tyviebi<br />

gamoleviaT da erTaderTi `limonka~ hqondaT darCenili...<br />

daWrili biWebi exvewebodnen, wadi, Sen mainc gaaswari<br />

rusebso. SeeZlo wasuliyo, magram ar datova arc<br />

erTi... naTluli, zoiZec exveweboda, `svani~ wadio (ase<br />

eZaxdnen jarSi), magram ar dautovebia... mere biWebs uTqvamT,<br />

sisxli mainc waisvi da Caweqi, viTom daWrili xaro,<br />

magram azri ar hqonda, sakontrolod mainc esrodnen da<br />

Seamowmebdnen cocxali iyo, Tu ara...<br />

zoiZe ukve sisxlisgan icleboda, nu geSinia, ar dagtoveb<br />

da arc maT CavbardebiTo, uTqvams alekos....<br />

bolos Turme aRarc esrodnen, Rimiliani saxiT miiwevdnen<br />

maTken rusebi. rogorc biWebi yvebian maTi tyved<br />

ayvana undodaT. daWrilebi bolomde exvewebodnen gaiqeci,<br />

Cveni gulisTvis ratom unda moikla Tavio, magram...<br />

amaT tyved ar CavbardebiT. `limonka~ gauxsnia, danar-<br />

Cenebs Tvalebi dauxuWavT da afeTqebis xmac gaisma...<br />

aleqsandre oniani 1981 wlis 9 marts daibada, mraval-<br />

Svilian ojaxSi. ori da da ori Zma hyavda. lentexSi,<br />

sofel SaxunderSi gaizarda. sanimuSo bavSvi yofila.<br />

cxra klasis daamTavrebis Semdeg moixada savaldebulo.<br />

pirvelad umcrosi Zma wavida kontraqtze, Semdeg - leqso.<br />

mama rva wlis win gardaecvalaT da ojaxze zrunva<br />

biWebma ikisres.<br />

elene oniani, da: `roca kontraqtze midioda, winaaRmdegoba<br />

ar hqonia ojaxidan, radgan leqso iseTi adamiani<br />

iyo, romelic rasac ityoda, aucileblad gaakeTebda... vazianSi<br />

msaxurobda, Semdeg senakSi ZmasTan erTad gadavida.<br />

xelfass roca aiRebda saCuqrebs yidulobda CvenTvis,<br />

disSvilebze gagiJebuli iyo. didi amagi hqonda maTze.<br />

dasaojaxebeli iyo, magram, rogorc viciT, hyavda Seyvarebuli...<br />

ambobda, jer umcrosi Zma unda davniSnoo...<br />

sxvanairi pirovneba iyo. dedaze giJdeboda da Zalian<br />

xSirad adioda mis sanaxavad.<br />

... omamde 10 dRiT adre, lentexSi, saxlSi iyo asuli.<br />

am aTi dRis ganmavlobaSi, Zalian Secvlili yofila.


dReidan Cveni Jurnali Tanamedrove saqar-<br />

Tvelos gmirebs gagacnobT... 2008 wlis agvistoSi<br />

gmirulad daRupul qarTvel vaJkacebs.<br />

es saSuri proeqti gamomcemloba `praimtaimsma~<br />

ganaxorciela da xelisuflebisagan miviwyebuli<br />

gmirebi ukvdavyo. am saqmeSi Cvenc<br />

gvsurs wili SevitanoT da amerikaSi mogiyveT<br />

maTi gmiruli istoriebi.<br />

saerTod Tbili da mosiyvarule iyo, sxvanairad iqceodao,<br />

amboben. mTeli sanaTesao Semouvlia. yvela unaxavs, bolos<br />

uTqvams, SeiZleba veRar amovideo...<br />

saxlidan daaxloebiT 1 agvistos gavida. dedaCemi<br />

mTaSi iyo asuli, cxvari hyavda ayvanili. sanam saxlidan<br />

wavidoda, asula mTaSi dedasTan da gamomSvidobebia...<br />

cudi winaTgrZnoba gvqonda. im kviraSi, roca omi daiwyo<br />

gulze Camokidebuli ori jvari gamityda...<br />

roca deda sainformacio gamoSvebebSi ambebs igebda,<br />

aleko giJdeboda, eubneboda - nu ujerebo.<br />

bolos ra ricxvSi velaparake aRar maxsovs, magram<br />

maxsovs, rogor gavigone sxva biWebis xma, gaviqeciT biWeboo<br />

da telefoni gaiTiSa...<br />

Cemi ufrosi Zma cixeSia da man dagvireka - omi daiwyoo...<br />

orive waiyvaneso. maSinve umcros Zmas, sozars<br />

davureke, mere alekosac da orivem miTxres senakSi varT,<br />

araferi ar xdebao. ver davijere, rom omi iyo qveyanaSi...<br />

Semdeg gavigeT senakis baza daibombao. alekos davureke,<br />

miTxra, rom yvelaferi kargadaa, araferze inerviuloTo.<br />

televizori CavrTe da maSinve mivxdi, rom saSineleba<br />

trialebda qveyanaSi... umcros Zmas veRar vukavSirdebodiT...<br />

11 agvistos ufrosi Zma mirekavs cixidan da meubneba,<br />

rom sozars davukavSirdi, sadRac aris, magram ver<br />

ambobs, sad ariso. areuli aqvs goneba, Zalian mZime dReSia<br />

da iqneb, rogorme daexmaroTo...<br />

mTeli Rame telefoni xelSi meWira, rom romelimes<br />

daereka da ar CamZineboda. Ramis 4 saaTze sozarma dareka,<br />

xaragaulis tyeSi var, gadavrCio. xaragaulis sasaflaoebze<br />

sZinebiaT biWebs... saSinel mdgomareobaSi iyo...<br />

sozari gadarCa... me vxvdebodi, aleko cocxali rom<br />

yofiliyo, aucileblad damirekavda.<br />

micvalebuli sami dRis Semdeg mogviyvanes... yvelas<br />

scodnia, rogor da ra viTarebaSi daiRupa, Cven mere gviTxres,<br />

misi gmirobis ambavi... erT-erT interviuSi rusi jariskaci<br />

yveba, Cvenma ufrosma gviTxra, aseTi jariskacebi me rom<br />

myoloda, Zalian amayi viqnebodio da brZaneba gaucia, rom<br />

es gardacvlili biWebi ar gaeZarcvaT. maT saamayod ibrZoles<br />

Tavisi qveynisTviso.<br />

bolos svaneTSi rom yofila, mamis saflavze iyo asuli,<br />

raRac mTasaviTaa da uTqvams, ra kargi adgilia, rom movkvdebi,<br />

aq davimarxebio. Cems biZaSvils uTqvams, ra dros es<br />

aris, Cvenamde aq bevri daimarxebao... aleko im adgilze<br />

davkrZaleT...<br />

saSinelia mis gareSe cxovreba. erTi ocneba hqonda,<br />

undoda, rom didi saxli eyida da yvela dedmamiSvils<br />

erTad gvecxovra.~<br />

es ocneba aleqsandre onians auxdeneli darCa. samagierod,<br />

man samudamod daimkvidra adgili eris saamayo istoriaSi,<br />

iseve, rogorc agvistos omSi gmirulad daRupulma<br />

qarTvelma vaJkacebma. dRes maTi saxeli yvelam icis...<br />

Sindisis sisxliani tragedia, 17 gmiris saxels iTvlis.<br />

damaxsovrebuli yava<br />

namdvili istoria<br />

erTxel erT-erTi radiosadgurSi stumrobisas<br />

cnobilma italielma poetma, mweralma<br />

da scenaristma tonino gueram aseTi istoria<br />

mohyva:<br />

- erTxel me da de sika misi filmis ”qorwineba<br />

italiurad” scenarze vmuSaobdiT. amis-<br />

Tvis neapolSi momixda Casvla. de sikam niSnismogebiT<br />

miTxra: vici rom CrdiloeT italielebs<br />

samxreTelebi naklebad giyvarT. axla iseT<br />

rames gaCveneb, ris gamoc samxreTelebi ufro<br />

Segiyvardeba.<br />

de sikam yavaze dampatiJa. Cven davsxediT<br />

sazafxulo kafeSi, romelic sadguris moedanze<br />

iyo ganTavsebuli. saSinlad cxeloda da<br />

kafes kari Ria iyo. Semovida ori axalgazrda<br />

mamakaci da mimtans uTxres:<br />

- xuTi yava, ors aqve davlevT, sams ki davimaxsovrebT!<br />

maT marTlac xuTi finjani yavis safasuri<br />

gadaixades. TiTo-TiTo finjani yava dalies<br />

da wavidnen.<br />

me de sikas mivutrialdi: - ras niSnavs damaxsovrebuli<br />

yava?<br />

de sikam miTxra: moicade!<br />

Semodian axalgazrdebi, gogonebi, vaJebi,<br />

Cveulebrivad ukveTaven yavas, safasurs ixdian,<br />

svamen da midian.<br />

kafeSi solidurad Cacmuli mamakacebi Semovidnen.<br />

isini samni iyvnen, magram Svidi yava SeukveTes:<br />

- sams davlevT, oTxi davimaxsovroT.<br />

Svidi yavisas ixdian, svamen sam finjan yavas<br />

da midian.<br />

Semdeg erTma biWma SeukveTa ori finjani,<br />

erTi dalia, erTic daimaxsovra.<br />

me de sikas vuyurebdi, is - dumda.<br />

SuadRe dadga. mze anaTebda. gaRebul vagzalis<br />

win mdebare moedani mzis TvalismomWrel<br />

sinaTleSi iyo gaxveuli. am sinaTleSi nelnela<br />

Crdili gamoikveTa. kafeSi wynarad Semovida<br />

aCaCul-daCaCuli maTxovari. man aqeTiqiT<br />

moridebiT mimoixeda, Semdeg barmens Cumad,<br />

Zlivs gasagonad mimarTa:<br />

- damaxsovrebuli yava aris?<br />

43


Tumca dRes Tbilisis quCebSi kvlav<br />

gamoCnda da es `molandeba~ ar aris -<br />

qarTveli mwerali, msaxiobi da kinoreJisori<br />

samSoblos daubrunda da<br />

isev iseTivea, rogoric iyo, erTaderTi<br />

- WaRara morevia, STabeWdilebas ki<br />

isev danaxvisTanave axdens. arasodes<br />

damaviwydeba redaqciaSi stumrobisas<br />

misive pijakis jibidan iatakze gadmovardnili<br />

kovzi, romelic aiRo da<br />

miTxra: - es kovzi, diliT rom visauzme,<br />

gavrecxe, WurWlis saSrobze unda<br />

damedo, magram Tan gamomyolia. kidev<br />

kargi - gzad viRacis ojaxur<br />

kafeSi Cemi usayvarlesi ispanaxis mxali<br />

davinaxe da am kovziT mivirTvio.<br />

- rogor gaZeliT amden xans ukrainaSi<br />

kacma, romelic ambobda, saqarTveloze<br />

Zvirfasi araferi maqvso?<br />

- rogorc Zleben isini, visac sam-<br />

Soblos putCistebis sisxliani xrova<br />

xelidan hglejs. magram gagdebamde<br />

ukrainaSi Tavad zviad gamsaxurdiam<br />

mimavlina elCad. vuTxari, iq ra unda<br />

gavakeTo-meTqi da - rasac aq akeTeb,<br />

ukrainaSi ukrainuli ena unda daicvao.<br />

samSobloSi dabrunebis neba mxolod<br />

2000 wels damrTo saqarTvelos<br />

mTavrobam. magram veRar Camovedi -<br />

Cemi movaleobebi mqonda Sesasrulebeli.<br />

magaliTad, valebi unda gamestum-<br />

44<br />

qarTul enaSi kacis dasaxasiaTeblad mravali sxarti sityvaa. zogi<br />

aRgafrTovanebs, zogic guls mogiklavs. magaliTad, sityva `uferuli~<br />

adamians spobs, - es imas niSnavs, rom kaci SeiZleba asjer naxo, magram ar<br />

dagamaxsovrdes, arsebobs iseTi xalxic, romelsac erTxel naxav da arasodes<br />

dagaviwydeba. magaliTad, guram petriaSvili, - is yovelTvis axerxebda<br />

da axerxebs, Tqvas Tundac erTaderTi sityva da samudamod CagrCes gul-<br />

Si. ase iyo 1992 welsac. visac erTxel mainc unaxavs gaqanebuli omis<br />

dros televiziiT gamosuli damoukidebeli saqarTvelos uzenaesi sabWos<br />

wevri guram petriaSvili, gamoricxulia, an is daviwyeboda, anda misi<br />

`mogelandebiT!~ mas mere 20 weli am sityvas xalxi sxvadasxva konteqstiT<br />

imeorebda. Tavad guram petriaSvili mas Semdeg aRaravis unaxavs...<br />

rebina - dalxinebulad ar vcxovrobdi.<br />

magram madloba RmerTs, mainc vcxovrobdi.<br />

amaSi is damexmara, rom Cemi<br />

coli ukrainelia. umcrosi Svili<br />

waviyvane da jer colis mSoblebTan<br />

vcxovrobdi, mere bebia-babuis saxlSi.<br />

rezo CxeiZe da misi damsaxurebiT<br />

naswavli xelobac damexmara. bevri<br />

iviwyebs sikeTes, magram me ver daviviwyeb,<br />

- rezo CxeiZem rusebs pirdapir<br />

xelidan gamohglija TbilisSi kinosareJisoro<br />

fakulteti da me am fakultetze<br />

vswavlobdi Tengiz abula-<br />

Zis saxelosnoSi. mivedi am xelobiT<br />

Cernigovos televiziaSi da gadaviRe<br />

Svidi multfilmi `ku-ku-ku, anu samjer<br />

ku~. es aris ambavi kusa da mis gasa-<br />

Tbilisis<br />

quCebSi<br />

`mogelandebi~<br />

gamoCnda<br />

Wirze. Zalian moewonaT iqaur bav-<br />

Svebs. mere gadavedi kievSi, iqac gadaviRe<br />

mxatvruli filmebi. Tanac vwerdi<br />

(rusuladac) werilebs, leqsebs, zRaprebs<br />

(cxadia, qarTulad - enas xom<br />

ver vuRalateb) - me bevri ram SemiZlia,<br />

magram sinamdvileSi mainc namdvili<br />

mezRapre var, bavSvebs uyvarT<br />

Cemi zRaprebi. mweralma nino sadRobelaSvilma,<br />

me rom ukrainaSi viyavi,<br />

maSin dauwera Tavis bavSvobas, - naxe,<br />

is kaci, Sen rom geSinoda, televizor-<br />

Si rom gamodioda da `mogelandebio~,<br />

- iZaxoda, ra keTili yofila, ra kargi<br />

zRaprebi aqvs dawerilio.<br />

- mec Zalian miyvars Tqveni zRaprebi.<br />

marTla, maSin vis aSinebdiT, `moge


landebiTo~?<br />

- Tqven ar geubnebodiT, imaT veubnebodi,<br />

vinc tyvia isrola. is ki ara,<br />

imasac vpirdebodi, rom mogelandebiT,<br />

fanjridan gadaxtebiT-meTqi. magram<br />

sindisis natamali ar hqoniaT da ras<br />

gadaxtebodnen. zviad gamsaxurdias abralebdnen,<br />

200 milioni dolari moipara<br />

saqarTvelodano da mere gairkva,<br />

rom am fulis waRebas Turme erTi<br />

konteineri sWirdeboda... magaT am laparakiT<br />

vebrZodi - roca rame `mogelandebiT~-is<br />

msgavss vityodi, srola<br />

Zlierdeboda, Tu gavCerdebodi, misustdeboda.<br />

oTar CxeiZem Tqva Tavis romanSi<br />

- `gadatrialeba~, - rac guramma<br />

gaakeTa, imas ciceronic ver gaakeTebda,<br />

gurami laparakobda srolis dros, ciceroni<br />

- parlamentSio.<br />

- Tqven aseTi maprovocirebeli<br />

ukompromisobiT manamdec iyaviT cnobili<br />

da nervebs bevrs `putCamdec~ uSlidiT.<br />

- riT? axla bevr maSindel put-<br />

Cistze laparaki aRarc minda, radgan<br />

am sisxlianobisTvis RmerTmac miago,<br />

magram me vuSlidi, Tu aqeT miSlidnen?<br />

ar vilaparakeb imaze, rac kargad ar<br />

vici da ra vici kargad, es namdvilad<br />

vici. aristoteles davimowmeb: isic<br />

ambobda, rom `namdvili codna aris is,<br />

roca ici, ra ici da ra - ara~. me ki<br />

kargad vici qarTuli ena da masze<br />

vlaparakobdi. medavebodnen da raRacebs<br />

mabralebdnen enis ucodinarni.<br />

magaliTad, momaweres, TiTqos moviTxovdi,<br />

rom violinosTvis dagverqmia<br />

yelfandura. putCis Semdeg erTma kacma<br />

isic ki Tqva, - rogor ar momewyo<br />

putCi, roca petriaSvils undoda violinosTvis<br />

yelfandura daerqmiao! magram<br />

me vambobdi, rom Cven, qarTvelebma<br />

unda vilaparakoT qarTulad da roca<br />

ase vilaparakebT, maSin SeiZleba violinos<br />

yelfandurac davarqvaT-meTqi.<br />

rusebi da ukrainelebi rom violinos<br />

skripkas eZaxian, amitom iq gadatrialebas<br />

awyobs vinme da xalxs xocavs?<br />

- arc operaSi SevardnilxarT pu-<br />

Cinis `turandotis~ warmodgenaze da<br />

msaxiobebisTvis ar giyviriaT, rad gWirdebaT<br />

es rusuli operao?<br />

- eg germaniaSi myofma erTma `politikosma~<br />

Tqva da mere vaxtang kikabiZem<br />

gaimeora, - petriaSvili evropas-<br />

Tan urTierTobas gviSliso. ese igi,<br />

me, Teatralur institutSi gazrdilma<br />

kacma, ar vicodi, rom puCini rusi ki<br />

ara, italieli iyo? sinamdvileSi ki<br />

kulturis ministrad daniSnul gogi<br />

xoStarias Sevyevi operaSi da Tanac<br />

maSin, roca araviTari speqtakli iq<br />

ar iyo da iqaur muSakebs vuTxari, -<br />

megobrebo, vatyob, rom giyvarT rusuli<br />

operebi da amitomac mReriT rusulad<br />

`turandots~, magram Tu rusuli<br />

operebi giyvarT, rusulad im-<br />

RereT `boris godunovi~, `turandoti~<br />

ki italiurad-meTqi. urCxuloba<br />

damabrales. ras igoneb, ras mabraleb,<br />

Se kaco, cotani arian namdvili ur-<br />

Cxulebi?!<br />

- msaxioboba namdvilad aravis daubralebia<br />

TqvenTvis, qarTul filmeb-<br />

Si Tqveni epizoduri rolebi marTlac<br />

brwyinvalea. visac unaxavs, ar daaviwydeba,<br />

rogor gaqvT mxarze amosuli<br />

naZvi goderZi Coxelis filmSi.<br />

- dabraleba ara, magram viRacas<br />

Cemi dacinva rom unda, ambobs, - yvela<br />

filmSi Tavis Tavs TamaSobso. kaco,<br />

yvela filmSi Tu yvelas me vTamaSob,<br />

- kagebeSniksac, parikmaxersac, mebaResac<br />

da yvelas hgonia, rom es namdvilad me<br />

var, ese igi, tyuilad damcinian! mag<br />

films `werili naZvebs~ hqvia. erTi<br />

leqsi maqvs - `CameZina mindorSi er-<br />

Txel, rom gaviRviZe, vnaxe, viRac dabneul<br />

mebaRes zed Cems mkerdze pawawina<br />

nergi daergo da rogorc wamoviwie,<br />

nergma amoikvnesa~. waukiTxavs goder-<br />

Zis es leqsi da meubneba, - guram, Sens<br />

leqsze scenari davwere da aucileblad<br />

Sen unda gadagiRoo. borjomSi rom<br />

viRebdiT, biWebi damdevdnen, - aba, mxari<br />

gvaCvene, marTla amogivida eg nergio?<br />

veubnebodi, - amomdis, aba, ra! saRamos<br />

gadaWris goderZi da dilas isev mezrdeba-meTqi.<br />

mere wamovedi TbilisSi,<br />

gadis kino, uyurebs Cemi ufrosi go-<br />

dilaadrian nawvimar baRs<br />

vucqer fanjridan<br />

da Tvals varideb<br />

baRis erT kuTxes;<br />

iq mowyenili da fiqriani<br />

dgas patara xe alublisa,<br />

pirvelad rom<br />

dakrifes guSin.<br />

gona, am filmSi ormoSi rom Camagdeben<br />

da uceb iseTi tirili amouSva,<br />

veRar vaCereb, - ratom tiri, Svilo, ar<br />

var im ormoSi, ager var Sen gverdiTmeTqi,<br />

magram verafriT gavaCere.<br />

- amaze gamaxsenda Tqveni naTqvami -<br />

mTawmindaze filipe maxaraZe amosaTxrelia<br />

saflavidan da egeba, Cemma Svilma<br />

amoTxaroso. is marTlac amoTxares,<br />

magram saflavidan amoTxra sworia?<br />

- me ar var arc vinmes mkvleli,<br />

arc vinmes amomTxreli. filipe maxaraZe<br />

suleli iyo. magisTana suleli<br />

bevri gvyavs da axla magas rom mivyveT,<br />

daiwyeba saflavebis Txra. cotaa, vinc<br />

daumsaxureblad daidga Zegli? me is<br />

kaci var, romelic dabadebisas xelidan<br />

gauvarda bebiaqals da Tavi im kuTxiT<br />

daartya, rom ukurnebeli optimizmi<br />

Sehyroda. ara marto filipe, zogadad<br />

ar varT qarTvelebi Wkua-damjdarni,<br />

RvTismSobeli rom ar gvifaravdes, Cven<br />

qveyanas gavanadgurebdiT. yvela qar-<br />

Tvels unda, iyos saqarTvelos gadamrCeneli,<br />

magram vTqvaT, es qarTveli<br />

aris vinme RobeglejiaSvili, mas unda<br />

rom am gadarCenas mxolod misi, ker-<br />

Zod, RobeglejiaSvilis saxeli daerqvas<br />

da Tu ase ar daerqmeva, mzad aris,<br />

saqarTvelo daangrios. frangebi amboben,<br />

Cveni naklovaneba Cveni Rirsebis<br />

gagrZelebaa da Tu moviSoreT naklovaneba,<br />

maSin SeiZleba Rirsebac mogvSordes<br />

da gadaviqceT sxva erad, romelsac<br />

eqneba axali Rirseba, magram<br />

aRar eqneba Zvelio. ase varT Cvenc, es<br />

yvelaferi, - putCic, SevardnaZec, saakaSvilic...<br />

aucilebladac unda yofiliyo,<br />

rom am droSi dabadebuliyo da<br />

gazrdiliyo is axalgazrdoba, romelmac<br />

adamianis sulieri sikvdili -<br />

Rirsebis sikvdili gaaprotesta (laparakia<br />

aqciebze `Zirs wameba cixeebSi~).<br />

didi xania ase amayad da aRtacebiT<br />

aRar gamixedavs, rogorc maT vuyurebdi<br />

Tbilisis quCebSi. ai, swored aseTi<br />

`siurprizebis~ gamo venanebiT RvTismSobels<br />

gadasaSeneblad...<br />

eTer eraZe<br />

45


misamarTze misvlisTanave davusignale.<br />

ramdenime wuTiani lodinis Semdeg<br />

isev davaWire sayvirs. vinaidan es Cemi<br />

bolo gamoZaxeba iyo da samuSao dRes<br />

vasrulebdi, vifiqre wavsuliyavi, magram<br />

amis nacvlad manqana quCaSi davtove,<br />

avakiTxe da karze davakakune.<br />

- erTi wuTiT, - pasuxad susti, moxucebulis<br />

xma gaisma. karsmiRma raRacis<br />

Zirs davardnis xmac momesma.<br />

xangrZlivi pauzis Semdeg kari gai-<br />

Ro. Cems win idga tanmorCili, oTxmocdaaTamde<br />

wlis asakis qalbatoni. tanT<br />

CiTis kaba ecva, Tavs emosa pilboqsis<br />

qudi koxtad mimagrebuli vualiT, zustad<br />

iseTs, 1940-ani wlebis filmebSi<br />

rom vxvdebodiT.<br />

gverdiT patara neilonis Cemodani<br />

edga. binaSi iseTi STabeWdileba Segeqmneboda,<br />

TiTqos didi xania aravis ucxovria.<br />

aveji zewrebiT iyo dafaruli,<br />

saaTic ki ar ekida kedelze, verc tkbileulobas<br />

da WurWels dainaxavdi<br />

samzareulos daxlze. mxolod erTi<br />

muyaos yuTi idga kuTxeSi - savse fotoebiT<br />

da SuSis nakeTobebiT.<br />

- xom ver gaitandiT Cems CanTas<br />

manqanaSi? - mokrZalebulad mkiTxa man.<br />

Cemodani gavitane da ukan moxucis<br />

dasaxmareblad Semovbrundi. man mklavze<br />

CamWida xeli da neli svliT daviZariT<br />

manqanisken. xSirad maxsenebda madlobas<br />

sikeTisTvis.<br />

es araferia, - vpasuxobdi, - vcdilob<br />

Cems mgzavrebs ise moveqce, rogorc visurvebdi<br />

dedaCems moqceodnen.<br />

- oh, ra kargi biWuna xar, - gauxarda<br />

Cemi pasuxi.<br />

roca manqanaSi CavsxediT, momawoda<br />

46<br />

misamarTi da mkiTxa, SevZlebdi Tu ara<br />

qalaqis centriT gavlas.<br />

- es arc is mokle gzaa, - vupasuxe<br />

umal.<br />

- oh, es ar Semawuxebs, arsad meCqareba,<br />

davrdomilTa ukanasknel TavSesafarSi<br />

mivdivar.<br />

gavxede sarkidan, Tvalebi ubrwyinavda.<br />

- ojaxi aRar myavs, - saTno, rbili<br />

xmiT ganagrZo, - eqimebma miTxres, bevri<br />

dro aRar damrCa. mSvidad mivaRwie<br />

dasasruls da Cemi mricxveli gamoirTeba.<br />

- romeli gziT isurvebT wasvlas?<br />

- SevekiTxe.<br />

Semdegi ori saaTi qalaqSi davdiodiT.<br />

maCvena Senoba, sadac erT dros<br />

liftis operatorad muSaobda. gaviareT<br />

im ubanSic, meuRlesTan erTad<br />

rom cxovrobda, axaldaqorwinebuli.<br />

misi TxovniT SevaCere manqana avejis<br />

sawyobis win, romelic adre sacekvao<br />

darbazi yofila, sadac ymawvilqalobisas<br />

dadioda.<br />

zogjer SemaCerebda gansakuTrebul<br />

SenobebTan Tu kuTxesTan, ijda usityvod<br />

da gascqeroda wyvdiads fiqreb-<br />

Si CaZiruli.<br />

mzis pirveli sxivis gamoCenisTanave,<br />

uecrad miTxra rom daiRala da wayvana<br />

mTxova. mgzavroba uxmod gavagrZeleT<br />

daniSnulebis adgilisken.<br />

iq misulT dabali Senoba dagvxda<br />

- patara sanatoriums Camohgavda misasvleli<br />

gziT, romelic Sedioda TaRebian<br />

SesasvlelSi.<br />

misvlisTanave manqanas ori sanitari<br />

mouaxlovda, romlebic gamoirCeodnen<br />

mzrunvelobiT da sifrTxiliT.<br />

niu-iorkis<br />

iu-iorkis<br />

iu-iorkis<br />

taqs taqsis taqs<br />

taqs taqsis taqs is<br />

is<br />

mZRolis<br />

mZRolis<br />

mZRolis<br />

mZRolis<br />

monaTx monaTxrobi:<br />

monaTx<br />

monaTx monaTxrobi:<br />

monaTx robi:<br />

robi:<br />

Tvals adevnebdnen mis yovel moZraobas.<br />

rogorc sCans, elodebodnen kidec.<br />

gavaRe sabarguli da amoviRe patara<br />

Cemodani. qalbatoni ukve invalidis<br />

etlSi CaejinaT.<br />

- ramdeni mmarTebs Tqveni? - mkiTxa<br />

da Tan xelCanTisken waiRo xeli.<br />

- araferi, - vuTxari me.<br />

- Tqvenc xom unda iarseboT?<br />

- sxva mgzavrebic arseboben! - vupasuxe.<br />

daufiqreblad davixare da gadavexvie.<br />

man gulSi Camikra mWidrod.<br />

- Tqven moxuc qalbatons sixarulis<br />

wuTebi aCuqeT, - warmoTqva man.<br />

xeli movuWire da davemSvidobe.<br />

gavuyevi dilis mqrqal Suqs. Cems ukan<br />

kari daiketa da mas cxovrebis daxurvis<br />

xma hqonda.<br />

im cvlaSi meti mgzavri aRar amiyvania.<br />

davxetialobdi umiznod, fiqrebSi<br />

dakarguli. dRis bolomde metyvelebac<br />

ki miWirda.<br />

warmovidgine - ra moxdeboda im<br />

qalbatons braziani an gaRizianebuli<br />

mZRoli rom Sexvedroda, an vinme sulswrafi<br />

Tu rodis daamTavrebda samu-<br />

Sao dRes? an me rom ar avsuliyavi, ubralod<br />

erTxel mimeca signali da<br />

ukan gamovbrunebuliyavi?<br />

mokled rom giTxraT, ar mgonia<br />

amaze mniSvnelovani rame gamekeTebinos<br />

cxovrebaSi. Cven dasaCuqrebulni varT<br />

iseTi cxovrebiT, romelic brunavs udidesi<br />

momentebis irgvliv. magram xandaxan<br />

es udidesi wamebi gaufrTxileblad<br />

modian - lamazad SefuTulni,<br />

Tumc umniSvnelo rom ggonia.<br />

moamzada Tiko maWavarianma


iveria<br />

iveria<br />

$19.99<br />

V[JKJL $19.99<br />

qarTuli televizia da filmebi<br />

amerikaSi, Tqvens televizorze<br />

pirdapiri eTeri, erTi kviris Canaweri; nebismier dros<br />

yureba, pauza, gadaxveva; klasikuri, dokumenturi, axali<br />

filmebi; qristianuli da sabavSvi gadacemebi; umaRlesi video<br />

da audio xarisxi; umartivesi instalacia, qarTuli meniu.<br />

www.iveriatv.com<br />

1-800-959-8541<br />

iyavi iyavi<br />

saxlSi! saxlSi!<br />

47


48<br />

nomris<br />

stumari


manana: Zalian, Zalian didi survili<br />

mqonda, rom Cems mSobliur qalaq-<br />

Si, monatrebuli megobrebis gverdiT,<br />

aRmeniSna es dRe - 50 wlis Sesruleba...<br />

ici, ris fasad miviRe es bedniereba?<br />

yovel kviraSi vikeTeb gadasxmas...<br />

eqims davuCoqe, rom neba moeca,<br />

es erTi kvira rogorme „amoegdo“ da<br />

CemTvis Tavisufleba eCuqebina.<br />

fizikurad ar viyavi kargad... RamiT<br />

iyo daniSnuli reisi da dRis 4 saaTze<br />

jer kidev ar mqonda gadawyvetili,<br />

gamovfrindebodi Tu ara. bileTi dajavSnuli<br />

mqonda. Cemma Zvelma nacnobma<br />

Tengom, romelic „airzenas“ warmomadgenelia,<br />

orjer damireka - modixaro?<br />

me TviTon ar vici, saidan movikrife<br />

es Zala da nebisyofa - gamovfrindi...<br />

- manana, quTaisSi Zalian aqtiur<br />

adamianad gicnobdnen. iq, israelSi, ras<br />

saqmianob?<br />

- faqtobrivad, axla arafers vake-<br />

Teb. me maqvs 100 procentiani invalidobis<br />

statusi, amitom oficialurad<br />

ar meZleva muSaobis ufleba. saxlSic<br />

ra gamaCerebs, Cavdivar xolme<br />

meuRlesTan, Cvens daqiravebul patara<br />

mini-marketSi da cotas vexmarebi.<br />

CvenTan, xaifaSi, qalTa kargi organizaciaa,<br />

romelsac mwerali izolda<br />

moSiaSvili xelmZRvanelobs. Zalian<br />

sasiamovno adamiania, didi xnis wasuli<br />

gaxlavT saqarTvelodan. ai, iq xSirad<br />

ikribebiT sxvadasxva profesiis,<br />

asakisa da interesebis qalbatonebi,<br />

vawyobT Sexvedrebs, saintereso Ronis-<br />

Ziebebs.<br />

- saerTod, rogor cxovroben da<br />

saqmianoben iqauri qalebi?<br />

- ra vici, ra giTxra. migraciaa<br />

qveyanaSi Zalian maRali. saerTod, Seicvala<br />

ekonomikuri mdgomareoba yovelnairad.<br />

imata umuSevrobam, axalgazrdobas<br />

araviTari perspeqtiva ar<br />

gaaCnia. saocrad Zviria swavla. daam-<br />

Tavreben da ver saqmdebian, an iseTi<br />

mizeruli xelfasebia, swavlaSi danaxarjis<br />

amoRebas ver axerxeben. gamosavals<br />

imaSi Zebnian, rom qveynidan garbian.<br />

- CvenTanac igive xdeba...<br />

- iq uaresia. swavla aris metismetad<br />

Zviri. madloba RmerTs, rom me da<br />

Cemi meuRle wlebis manZilze yovelTviurad<br />

gadavinaxavdiT xolme danazogs.<br />

bavSvebis samomavlo swavlis qirisaTvis,<br />

Torem ra Seswvdeboda axla!<br />

iq pirvel etapze swavlis gadasaxadi<br />

10 aTasi dolaridan iwyeba da<br />

manana quTaisSi daibada. dedamisi, ruTi TavdidiSvili, Tojinebis<br />

Teatris msaxiobTa pirveli Taobis TvalsaCino warmomadgeneli iyo.<br />

mananac bavSvobidan am TeatrSi izrdeboda. rad ar imuSava: scenis muSad,<br />

mokarnaxed, rekvizitorad, bolos - reJisoris TanaSemwed (70-ze met<br />

speqtaklSi). aqtiurad TanamSromlobda presasTan. man, faqtobrivad, Tojinebis<br />

Teatris saintereso istoria Seqmna - 80-90-iani da Semdgomi<br />

wlebis Jurnal-gazeTebSi dabeWdili Tavisi korespondenciebiT, interviuebiT,<br />

recenziebiT, msaxiobTa SemoqmedebiTi portretebiT... xalisiani,<br />

energiuli manana aronaSvili uyvarda misi qalaqis sazogadoebas, amitomac<br />

yvelas Zlier daswyda guli, roca israelSi gaemgzavra qmar-SvilTan<br />

erTad.<br />

da, ai, manana, mSobliur qalaqSi Camovida da Tavisi gulis siTbo, macxovris<br />

saflavidan wamoRebul sanTlebTan erTad, alalad uwilada monatrebul<br />

megobrebs.<br />

universitetsac gaaCnia, fakultetsac,<br />

yvelas Tavisi tarifi aqvs...<br />

- Svilebi swavloben?<br />

- ufrosi qaliSvili, nanuCia, am<br />

wuTSi gadis alternatiul samsaxurs,<br />

rom jarSi ar wavides. skolaSi exmareba<br />

saqmeTa mmarTvels, Tu CamorCenili<br />

bavSvebi arian, xels waukravs<br />

xolme swavlaSi... Tan naxevar ganakveTze<br />

muSaobs maRaziaSi gamyidvelad.<br />

fiqrobs, gaisad Caabaros - frangulebi,<br />

saerTaSoriso Jurnalistika da<br />

samarTali ainteresebs.<br />

umcrosi gogona xaifaSi, rubinis<br />

saxelobis bavSvTa konservatoriaSi<br />

eufleba vokals. mis xelmZRvanelia<br />

cnobili pedagogi mari kleri, romlis<br />

klasSi moxvedra didi bednierebaa.<br />

Cems maris am mxriv Zalian gaumarTla.<br />

sxvaTaSoris, mari, mariami israelSi<br />

iwodeba rogorc miri, miriami. „me<br />

ara var miri, - mari var, gaCeCilaZeo!“<br />

- daJinebiT gaiZaxoda mari da imas<br />

miaRwia, rom dRes mTel skolaSi mas<br />

yvela icnobs, rogorc mari gaCeCilaZes.<br />

- Cven viciT, rogor pativs scem<br />

Seni qarTveli, marTlmadidebeli qmar-<br />

Svilis rwmenas, rogor uvli saxlSi<br />

maT salocav kuTxes. albaT, qarTvel-<br />

Ta da ebraelTa megobrobisa da siyvarulis<br />

sazomad, Tqveni ojaxis magaliTic<br />

gamodgeba.<br />

- ... (Tavdaxrili iRimeba)<br />

- manana, Sen ar giyvars sakuTar<br />

qvelmoqmedebasa da sikeTeze xmamaRla<br />

laparaki. da mainc, Zalian minda gTxovo,<br />

gviambo, rogor uvlidiT da patronobdiT<br />

debi aronaSvilebi daWril<br />

qarTvel jariskacebs israelSi.<br />

- 2008 wlis agvistoSi omi aq<br />

rom damTavrda, iq, CvenTvis - ara! xuTi<br />

Tve kidev gagrZelda! bevri daWrili<br />

qarTveli jariskaci iyo Camoyvanili<br />

israelSi da Cven gavxdiT, ase vTqvaT,<br />

maTi dedobilebi: vuvlidiT, saWmels<br />

vukeTebdiT, sarecxs vurecxavdiT, vamxnevebdiT.<br />

israelSi Camosuli iyo<br />

goris samxedro hospitlis qirurgiuli<br />

ganyofilebis ufrosi goCa kinwuraSvili,<br />

romlis pirad mZRolad<br />

da Tarjimnad dainiSna Cemi da, marina.<br />

rogorc eqTani da rogorc ivri-<br />

49


50<br />

mama-Svili<br />

meuRlesTan erTad<br />

jariskacebTan<br />

Tidan qarTulad mTargmneli, marina<br />

emsaxureboda mas. qalaqidan qalaqSi,<br />

saavadmyofodan saavadmyofoSi davdiodiT,<br />

sad ar iyvnen qarTveli biWebi:<br />

xaifaSi - „rambamis“ saavadmyofoSi,<br />

ierusalimSi - „hadasas“, Tel-avivSi -<br />

„telha-Someris“, berSevaSi - „sorokas“<br />

saavadmyofoebSi... iseTebic iyvnen<br />

maT Soris, rusulic ki ar icodnen<br />

da Zalian uWirdaT medpersonalTan<br />

urTierToba, Cven vexmarebodiT. rogorc<br />

sakuTar ojaxis wevrebTan, ise<br />

migvqonda daWrili biWebisaTvis xaifaSi<br />

cxel-cxeli Romi, xaWapuri, sacivi...<br />

faqtobrivad, bevr maTgans saavadmyofos<br />

kerZi arc gausinjavs. Cveni<br />

qalTa organizaciis qalebic dadiodnen<br />

da biWebs Zalian did yuradRebas aqcevdnen.<br />

erT-erTi jariskacis, guramis<br />

dedas, gulTbili samadlobeli<br />

werili gamouqveynebia gazeT „menora-<br />

Si“, magram, samwuxarod, is nomeri ver<br />

movipoveT. Tumca, jariskacis dedis<br />

madlierebam Zalian gagvaxara.<br />

- roca daWril qarTvel biWebs<br />

ise uangarod, sakuTari surviliT uvlidi,<br />

gansakuTrebuli mizezic gqonda?<br />

- warmovidgine Cemi Svilebi (sxva-<br />

TaSoris, agvistos omis dReebSi Cemi<br />

gogonebi saqarTveloSi iyvnen, Cvenma<br />

ojaxmac didi SiSi da mRelvareba<br />

gadaitana maSin)...<br />

ar SemeZlo, gansakuTrebuli siyvaruliT<br />

ar momevlo am biWebisaTvis<br />

imis gamoc, rom isini qarTvelebi iyvnen.<br />

es Cveni omic iyo. da yvela qarTveli<br />

ebraeli Zlier mtkivneulad ganicdidia<br />

saqarTvelos beds.<br />

aramarto isini! me Sevxvdi cnobil<br />

ebrael Jurnalists cadoki iesxikiels,<br />

romelic gorTan daiWra. mas pirveli<br />

operacia saqarTveloSi gaukeTes<br />

da, faqtobrivad, sikvdils gadaarCines.<br />

imdenad didi personaa, mis gadasayvanad<br />

sagangebo TviTmfrinavi gaigzavna<br />

israelidan. mere Tveebis manZilze<br />

grZeldeboda iesxikielis reabilitaciis<br />

procesi israelSi. ise uyvars<br />

am adamians saqarTvelo da iseTi didi<br />

STabeWdilebebiTaa savse, rom, amdeni<br />

gancdil-gadatanilis miuxedavad, interviuSi<br />

miTxra: me isev waval saqar-<br />

TveloSio. zustad aseTi saTauri mqonda<br />

micemuli Cveni interviusTvisac.<br />

es masala JurnalSi „didi kavSirebi“<br />

daibeWda.<br />

- vici, rom israelSi sagastrolod<br />

Tu sxvadasxva mizniT Casuli araer-<br />

Ti cnobili qarTveli xelovanis, sazogado<br />

moRvawis upirvelesi maspinZeli<br />

xar, xaifadan Soreul qalaqSic ki


Cadixar maT sanaxavad...<br />

- yvelaferi, rac saqarTvelosTan<br />

makavSirebs, ganuzomlad Zvirfasia. nebismieri<br />

qarTvelis danaxva israelSi<br />

CemTvis zeimia.<br />

- manana, ai, agisrulda natvra da<br />

quTaisSi xar. ras grZnob?<br />

- CemTvis TiTqos gaCerda dro. is<br />

monakveTi, rac iq, israelSi, gavatare,<br />

TiTqos amovarda da kvlav „im“ quTaisSi<br />

var. Tumca, meore mxriv, guli<br />

mwydeba, rom bevr nacnob saxes veRar<br />

vxedav baRiskideze, qalaqis centrSi,<br />

sayvarel quCebSi, sadac mTeli Cemi<br />

bavSvoba gavatare.<br />

me rogor unda daviviwyo is siTbo<br />

da saocari erTguleba, aq rom migrZvnia<br />

da ganmicdia? rogor daviviwyeb,<br />

magaliTad, lia xarabaZes, Tavisi<br />

ukanaskneli 40 TeTri CemTvis rom<br />

moucia: manana, bavSvs puri uyideo da<br />

TviTon, SuaRamiT, presis saxlidan avtoqarxanamde,<br />

fexiT wasula saxlSi,<br />

radgan gzis fuli aRar hqonda. amis<br />

daviwyeba rogor SemiZlia.<br />

ici, am diliT dedaCemis saflavi<br />

movinaxule. iqaurobis gawmenda-gasuf-<br />

Taveba mindoda da momvleli movikiTxe.<br />

iqve mcxovrebma qalma Cems Tvalwin<br />

dareka: „moi, vincxa ibrailia mosulio“,<br />

anu - fulis Sovnis Sansi ar dakargoo.<br />

saocrad damwyvita guli am sityvebma:<br />

„vincxa ibraili“ rogor gavxdi<br />

Cemi quTaisisaTvis! mere movida is<br />

qalbatonic da 70 lari moiTxova!<br />

fulze ki araa saqme, am adamianebis<br />

utaqtobam da sixarbem SemaZrwuna.<br />

es ar iyo Cemi quTaisi, sadRac,<br />

sxvagan movxvdi...<br />

quTaisi CemTvis yvelaferia, aq rom<br />

urTierTobebia, aq rom siyvarulia, ise-<br />

Ti iq ar aris. me sul es quTaisi menatreba<br />

israelSi, maxsovs, miyvars da<br />

fiqrebiT veferebi.<br />

* * *<br />

saRamos, muxnaris tyeSi, restoran-<br />

Si, manana aronaSvilma uaxloesi megobrebis<br />

garemocvaSi aRniSna Tavisi<br />

dabadebis 50 weli.<br />

mezobeli magidebidan sruliad ucnobi<br />

quTaTurebi ki restornis musikosebs<br />

mananas pativsacemad wamdauwum<br />

ukveTavdnen simRerebs qarTul-ebraul<br />

megobrobaze. megobrebma wris SuagulSi<br />

Caiyenes Tvalcremliani iubilari da<br />

aiZules, Tavadac ecekva, gamxiarulebuliyo.<br />

darbazSi nairferi Suqis rkali<br />

sevdiani sixaruliT elicliceboda<br />

qarTul-ebraul samegobros.<br />

nanuli cxvediani<br />

bednieri<br />

wlebi<br />

Cems qalaqSi<br />

Sexvedra msaxiobTan<br />

51


didi siamovnebiT davTanxmdi, damewera<br />

rame rubrikis qveS `imogzaure<br />

saqarTveloSi~. didi siamovnebiT imitom,<br />

rom rac Tavi maxsovs, marTla<br />

aqeT-iqiT davexetebi da araTu kuTxe,<br />

saqarTveloSi administraciuli erTeuli<br />

ar meguleba, rom ar viyo namyofi.<br />

roca sawerad davjeqi, swored ma-<br />

Sin mivxvdi, rom me am qveynis TiTqmis<br />

araferi vici. ki, bevri mixetialia da<br />

yvelgan namyofi var, magram is, rac<br />

mniSvnelovania, is, rac ganasxvavebs saqar-<br />

Tvelos sxvadasxva kuTxeebs erTmane-<br />

Tisgan - adamianebi - maT Sesaxeb araferi<br />

vici. garda imisa, rom am aRmoCenam Zalian<br />

damamwuxra, damafiqra kidec da<br />

Tvalic amixila - droa gavicno Cemi<br />

qveyana da viyo ukeTesi turisti, vidre<br />

avstrieli klausi.<br />

am yvelafridan gamomdinare, gadavwyvite<br />

dRes saqarTvelos im nawilze<br />

mogiyveT, sadac aravin cxovrobs, garda<br />

gareuli cxovelebisa da zafxulobiT<br />

karvebSi dabanakebuli turistebisa.<br />

am adgils yelis tba hqvia da dRes<br />

iq moxvedra TiTqmis SeuZlebelia. ara<br />

imitom, rom zamTaria, aramed imitom,<br />

rom yelis tbis mimdebare teritorias<br />

dRes rusi da osi mesazRvreebi<br />

akontroleben.<br />

yelis tbaze moxvedra ramdenime<br />

marSrutiT aris SesaZlebeli da aqedan<br />

yvelaze popularuli TeTri aragvis<br />

xeobidan, gudamayris marSruti da<br />

qsnis xeobis marSrutia. amboben, - qsnis<br />

xeobidan jobs, ufro STambeWdavia, bevrad<br />

ufro lamaziao. eg marSruti me<br />

ar vici, me aragvis xeobidan wavedi,<br />

zemo mleTas cota gavcdi da serpantinis<br />

pirvelive mosaxvevSi Camovedi<br />

transportidan, danarCeni fexiT...<br />

oTxni viyaviT - Tiniko, daTo, Zia<br />

da me. Tinikoc da daToc tye-RreSi<br />

gamocdili mogzaurebi arian, mec, ase<br />

Tu ise vqaCav, ai, Zias ki aSkarad etyoboda,<br />

rom gamoucdeli iyo. amas pirvelad<br />

maSin mivxvdiT, rodesac transportidan<br />

Camosulebma bargis gadanawileba<br />

daviwyeT. Zias iseTi zurgCanTa hqonda<br />

wamoRebuli, erTi kilometri ori kilo<br />

bargic ro etarebina, mxarze mosakidebeli<br />

qamrebi mxrebs moaWrida. es problema<br />

movagvareT, magram mere aRmoCnda,<br />

rom TiTqmis CustebiT iyo wamosuli,<br />

rac imas niSnavda, erTi aTjer mainc<br />

gadautrialdeboda fexi da SeiZleba<br />

ukan mobrunebac ki dagvWirveboda. Zias<br />

sasaxelod unda iTqvas, rom yvelaze<br />

magrad iara. maSin 15 wlis iyo.<br />

daviZariT da pirveli dabrkoleba<br />

iq Segvxvda, sadac yazbegas saxli dgas<br />

52<br />

V<br />

da saxls kidev ramdenime qofaki icavs.<br />

yazbegas saxli aragvis marjvena napirze<br />

(dinebis mimarTulebiT) sul marto<br />

dgas, Sefenili mTis ferdze. yazbega<br />

saxlSi ar iyo, misma qaliSvilebma ki<br />

ZaRlebs veraferi mouxerxes, amitomac<br />

TiTqmis kedelze mogviwia xoxva. rogorc<br />

iqna, aviareT yazbegas saxls ukan<br />

mTis ferdi da gavswordiT.<br />

pirvelive naxevar saaTSi ise davi-<br />

Rale, vifiqre, aqve gavSli karavs-meTqi.<br />

sworze mwyemsebi Segvxvdnen. salam-qalamis<br />

Semdeg, - aba, saiT gagiweviaTo, -<br />

da rom gaiges, yelis tbaze mivdiodiT<br />

da Tan Cemi qoSinic didxans ismines,<br />

Tavi gaaqnies da gza dagviloces. ki<br />

gagvikvirda, uxalisod rom agvixsnes<br />

gza, xelebiT da Tavis gawev-gamoweviT,<br />

magram sami dRis Semdeg, rodesac tbas<br />

mivaRwieT, mivxvdiT ratomac gvixsnidnen<br />

uxalisod - amxela gzis Cveneba SeuZlebelia<br />

da gansakuTrebiT maSin, roca<br />

TiTqmis gzis dasawyisSi xar. mignebiT<br />

ki mivagnebdiT, topografiuli samxedro<br />

rukac gvqonda da Tan Tbilisidan<br />

erTi TviT adre yelis tbaze<br />

namyofi jaba malaRuraZec xazze iyo,<br />

da Tu sadme orientirs vkargavdiT,<br />

egreve zari jabasTan da, yvelaferi<br />

Tavis adgilze dgeboda.<br />

orsaaTnaxevari ise viareT, erTxelac<br />

ar gavCerebulvarT da sakmaod<br />

didi da rTuli monakveTi gaviareT.<br />

dasasveneblad rom davsxediT, davinaxeT,<br />

gudauri TiTqmis motovebuli<br />

gvqonda. ise ki, ucnauri sanaxavi iyo<br />

xevis meore mxares motitvlebuli<br />

gudauri. amis Semdeg kidev cota viareT,<br />

ramdenjerme SevisveneT da aragvis<br />

saTavesTan misulebs, iq, sadac miwas<br />

mowyvetili mdinare CanCqerad iqceva,<br />

yelis tba<br />

davbanakdiT. pirvelma dRem, rukis da<br />

jabas monacemebis Tanaxmad, sakmaod nayofierad<br />

Caiara, anu meore dRes, daaxloebiT<br />

xuTi-eqvsi saaTisTvis ukve<br />

yelis tba unda gvenaxa.<br />

im Rames davkrifeT deka da gzad<br />

fiCxic mivayoleT da mSvenieri koconi<br />

gamogvivida. davlieT arayi, romelic<br />

imdeni gvqonda, sad wagveRo, ar<br />

vicodiT da daviZineT.<br />

meore dRe ufro rTuli iyo, vidre<br />

wina RamiT warmogvedgina, cecxlis<br />

garSemo mjdomebi arays rom vurtyamdiT.<br />

pirvelad sworad yelis tbaze<br />

gamovcade, Tu rogori mZime SeiZleba<br />

iyos `paxmelia~. me da daTo davitanjeT,<br />

rac Seexeba Zias da Tinikos, maT<br />

araferi etyobodaT. miuxedavad imisa,<br />

rom Zia da Tiniko mkvircxlad Seuyvnen<br />

biliks, iZulebulni gaxdnen, Cemi<br />

da daTos temps morgebodnen, amitomac<br />

yelis tba verc im dRes vnaxeT. Tumca,<br />

erTi aTjer mainc iyvira win wasulma<br />

Ziam, - vxedav, vxedavo, magram... Cven<br />

vulkanur platos mivuyvebodiT, sadac<br />

ramdenime aTeuli tba aris da albaT<br />

gazafxulobiT kidev ufro meti.<br />

Rame erT-erTi patara tbis napiras<br />

gavaTieT. karvebi qviSaze gavSaleT da<br />

gavimeoreT is, rac wina RamiT - koconi,<br />

oRond cota mokrZalebuli da dalevac<br />

kidev ufro mokrZalebuli. ra-<br />

Sic Tavi ar davzogeT, Wama iyo. gemrielad<br />

mivirTviT da dagveZina.<br />

daTom dilauTenia wamogvyara. Cven<br />

patara sanapiros jer mze ar mosdgomoda,<br />

kera, ra Tqma unda, gaciebuli iyo,<br />

da amitomac CavicviT yvelaferi, rac<br />

ki Tan gvqonda, ramenairad sicives rom<br />

ar avetaneT. daTom jer dasiebul saxeebze<br />

Semogvxeda, mere karvebis garSemo


da mTel plaJze jer kidev Tbili da-<br />

Tvis nakvalevi gvanaxa da xeli CrdiloeTiT<br />

gaiSvira, - am goras iqiT yelis<br />

tba ariso.<br />

yelis tba marTlac ulamazesi sanaxaobaa,<br />

miT ufro dilauTenia, jer<br />

kidev haeri rom ar iZvris da tbas<br />

mzis sxivebi ar dasdgomia. ggonia, TiTqos<br />

uzarmazari sarkis namsxvrevi gdia<br />

da masSi yvelaferi Cans, rac mas zeviT<br />

aris. mzis amosvlis Semdeg niavic<br />

dauberavs xolme da garda imisa, rom<br />

tba mzis sxivebs ireklavs da misi<br />

sruli silamaziT datkbobas ver axerxeb,<br />

tbac livlivs iwyebs, da sarkis<br />

efeqtic momaval dilamde qreba. dilaobiT<br />

yelis tba yvelaze lamazia.<br />

gadaviReT fotoebi, vibodialeT<br />

aqeT-iqiT da or saaTSi banakSi davbrundiT.<br />

jer aTi saaTic ar iyo. gadavwyviteT,<br />

maleve avbargebuliyaviT, rom<br />

is manZili erT dReSi Cagvevlo, romlis<br />

amovlasac TiTqmis sami dRe movandomeT.<br />

aq cotaTi kanonzomierebis darRveva<br />

movisurveT albaT, da amitomac moxda<br />

ise, rom mainc meore dRes CavediT.<br />

me mTeli meore dRe weli mawuxebda.<br />

xo, damaviwyda meTqva, rom yovel<br />

Rame wvimda. Cems karavSi wyali Semovida,<br />

Sesabamisad saZile tomaraSic<br />

da weli amitomac mtkioda - gamicivda.<br />

welis tkivilis gamo, CemTvis adgoma-dajdoma<br />

did sirTuleebTan iyo dakavSirebuli,<br />

amitomac daTos, Tinikos<br />

da Zias vuTxari, - me waval, ar gavCerdebi,<br />

gaxurebulze saerTod ar mawuxebs<br />

welis tkivili, da aragvis saTavesTan<br />

dagelodebiT, sadac pirveli banaki<br />

gvqonda-meTqi. Ziam, mec wamogyvebio.<br />

saaTnaxevari-ori saaTi iyo, rac<br />

gzaSi viyaviT, me da Ziam srolis xma<br />

rom gavigeT. Zalian Sors, daaxloebiT<br />

40 wuTis savalSi qveviT davinaxeT,<br />

wertilebi moZraobdnen. Zias filosofiurad<br />

vuTxari, - mwyemsebi, maTTan<br />

SevisvenoT da iq davelodoT daTos<br />

da Tinikos-meTqi. Tan gamoricxuli<br />

iyo, daTo da Tiniko agvcdenodnen -<br />

ukana gzaze viRac RvTisnieris mier<br />

agebul yorRanebs movyvebodiT.<br />

daaxloebiT 40 wuTSi adgilze<br />

mivediT. manamde vxedavdiT, rom mwyemsebi<br />

raRac ucnaurad gadaadgildebodnen.<br />

arc rame oTxfexi dagvinaxavs da cota<br />

eWvi ki Semepara - mwyemsebisTvis cota<br />

ucnaurad iqcevian-meTqi. mere vifiqre,<br />

monadireebi iqnebian, aba, sxva vin unda<br />

iyos-meTqi...<br />

Ðóêè ââåðõ! - didi lodis uknidan<br />

gamoZvra axalgazrda ymawvili da<br />

avtomati mogviSvira me da Zias. mas<br />

kidev ori daexmara - mogviSvires ruminuli<br />

kalaSnikovebi; dagvagdes qvasTan<br />

da gvekiTxebian aTas sisuleles. Zias<br />

uxaria, erTferovnul Tbilisur cxovrebas<br />

mowyvetili aseT ambavSi rom<br />

gaexvia. ver xvdeba, ramdenad seriozulad<br />

SeiZleba ganviTardes movlenebi<br />

da amitomac raRac sisuleleebs laparakobs,<br />

mesazRvreebs elaparakeba. aRmoCnda,<br />

rom osi mesazRvreebi yofilan da<br />

Cven gvadanaSauleben sazRvris ukanono<br />

gadakveTasa da jaSuSobaSi. me da Zias<br />

(15 wlis aris!). arafers gveubnebian,<br />

garda imisa, rom cxinvalSi unda wagviyvanon<br />

da xelisuflebas gadagvcen.<br />

gveubnebian, rom Tavis megobrebs elodebian<br />

da, rogorc ki isini movlen,<br />

cxinvalisken daviZvrebiT, magram gamoCnda<br />

erTi problema - rodesac gvkiTxes,<br />

marto xarT Tu arao, daveTanxme.<br />

am Cemma daufiqrebelma pasuxma kina-<br />

Ram imsxverpla daTo: sanam mesazRvreebis<br />

megobrebs velodebodiT, erT-erTi<br />

mesazRvre, romelsac SemdegSi rododendroni<br />

SevarqviT, durbindiT aremares<br />

aTvalierebda. uceb SaSxana moimarjva<br />

da Caujda. ra xdebao? viRac<br />

zangi da qali modiano. zangi daTo<br />

iyo, wverebSi da damwvari saxiT. saswrafod<br />

viyvire - íå ñòðåëÿéòå, îíè ñ<br />

íàìè!<br />

sanam daTo da Tiniko Cvenamde movidnen<br />

(gzaSi maTac egonaT, rom mwyemsebi<br />

daxvdebodaT), avuxseni mesazRvreebs, rom<br />

ar momityuebia isini, rodesac vuTxari,<br />

marto varT-meTqi. Cvenze win iyvnen<br />

da megona, ukve unagirs iqiT iqnebodnen<br />

da amitomac giTxari, rom marto<br />

varT, eseni aq moCanCaleben-meTqi.<br />

daTo da Tiniko gaRimebulebi movidnen,<br />

Tinikos gzad alpuri yvavilebis<br />

Taigulic ki Seekra. roca mixvdnen,<br />

raSi iyo saqme, iseTive gaRimebulebi<br />

darCnen da gverdiT mogvisxdnen. hoda,<br />

visxediT ase gaRimebulebi, sanam is<br />

sami mesazRvrec ar movida. yvelaze<br />

uaryofiTi gmiri teroristi Tu gagaxsendaT<br />

vinme, romelime amerikuli `boevik~-trileridan,<br />

ai, sworad eg gmiri<br />

iyo erT-erTi im samidan da amitomac<br />

mis danaxvaze Rimili bunebrivad wame-<br />

Sala da saSineli mwuxareba gamomexata<br />

saxeze. yvelaferze vifiqre, rac<br />

ki damiSavebia cxovrebaSi da vinane<br />

yvelaferi, risi gakeTebac SemeZlo da<br />

ar gavakeTe. kbilebamde SeiaraRebuli,<br />

cxenze amxedrebuli Samil basaevi moemarTeboda<br />

Cvensken dinjad da cxenis<br />

yoveli nabiji maaxlovebda infarqtTan,<br />

arada, aseTi axalgazrda viyavi.<br />

sabednierod, Samil basaevi mxolod<br />

`vidze~ aRmoCnda Samil basaevi da im<br />

eqvskacian jgufSi mTavari da yvelaze<br />

saSiSi Turme sul sxva yofila,<br />

saxeladac da gvaradac `ZeduSka~ romlis<br />

sityvac iseTive kanoni iyo danar-<br />

Ceni xuTisTvis, rogorc - venesuelis<br />

ltolvilTa da gansaxlebis ministrisTvis<br />

ugo Cavesis sityva.<br />

bevri rom aRar gavagrZelo, dagvavles<br />

xeli da narnariT Camovlili es<br />

daRmarTi sul aRmarTad gviqcies -<br />

cxinvalisken gzas SevudeqiT. roca<br />

mivxvdiT, rom ar mogvklavdnen, daviwyeT<br />

jer tkbili sityviT axsna, rom agentebi<br />

ar varT, mere cota waviwuwuneT, mere<br />

mxolod vwuwunebdiT da bolos roca<br />

fexebi aRar gvemorCileboda da arc<br />

goneba, isev instinqtma gamogviyvana mdgomareobidan<br />

da gavbrazdiT. ufro<br />

sworad ki, Tiniko gabrazda, Cven ki<br />

Tinikoze vbrazobdiT, - nu uyviri, aqve<br />

dagvxocaven, dagvCexaven, dagvyrian da<br />

egeTi rame-rumeebi.<br />

Tinikom Tavisi gaitana: maSin maRlaferiZe<br />

mcxeTa-mTianeTis regionis gubernatori<br />

iyo, amaT vuTxariT, gadarekeT<br />

cxinvalSi, gadarekon vasosTan da<br />

iq gaarkveven, vin varT Cven. aman gaWra,<br />

mirekva-morekvis Semdeg gviTxres, - dRes<br />

veRar gagiSvebT da Rame erTad gavaTioT,<br />

xval ki Tqven gzaze mibrZandiTo.<br />

im Rames isev is gavakeTeT, rasac<br />

wina RameebSi vakeTebdiT - iseTi koconi<br />

gvqonda, jordano brunosac ki SeSurdeboda,<br />

arCvis mwvadebi (amaT iq unadiriaT<br />

kidec), cota arayi da cotac<br />

spirtSi gazavebuli wyali. maSin ki<br />

vinaneT, simZimis gamo pirvel banakTan<br />

ori litri arayi rom davtoveT, magram<br />

verafers vizamdiT - vsviT da vsviT<br />

es wyalnarevi samedicino spirti. sadRegrZeloebSi<br />

yvelam aRvniSneT, rom politikis<br />

dedac da Cven Zmebi da debi<br />

varT, ram gagvyo osi da qarTvelebi,<br />

rom orive marTlmadideblebi varT<br />

da daviZineT, magram tkbilad vera, imitom<br />

rom gawvimda da isev davsveldi.<br />

diliT fotoebi gadaviReT, Zias<br />

avtomatic ki misces xelSi da xelic<br />

gadaxvies. `ZeduSkam~ Tavisi telefoni<br />

Cagvawerina, Cven Cveni miveciT da saxlSi<br />

mSvidobiT davbrundiT.<br />

omamde `ZeduSkac~ rekavda da Cvenc<br />

vrekavdiT masTan, omis mere ki Cveni<br />

telefonebi dadumda. dadumda yelis<br />

tbac, imitom rom iq, qarTvelebis da<br />

saqarTveloSi Camosuli turistebis<br />

garda, aravin dadioda da isic Zalian<br />

iSviaTad, axla ki, albaT, aRaravin dadis<br />

da, vin icis, ramdeni weli iqneba ase.<br />

sandro naveriani<br />

53


54<br />

bantiani


masterklasi qeTevan sadRobelaSvili<br />

besik xaranaulTan<br />

nobelis premiiT dajildoebis ceremonialze,<br />

romlisTvisac Turme yvela<br />

mwerali pirveli gaumarTavi striqonis<br />

dawerisTanave emzadeba da romelic<br />

ager ukve 40 welia teqstobs<br />

besik xaranaulSi, is aseTi ramis Tqmas<br />

apirebs: mwerali amaod cdilobs, Tavisi<br />

sulieri metamorfoza aqcios wignad,<br />

cdilobs, raRaceebi moigonos, magram<br />

araferi gamosdis da ambobs: - xedav,<br />

ra yofila es poezia - erTaderTi<br />

marTali, romelic sruliad tyuilia...<br />

kidev amis Tqmasac apirebs: dae, didi<br />

erebi nu Caylapaven patara erebs, vaiTu,<br />

romelime aRmoCndes almasisa... didTa<br />

enebo, nu daamcirebT mcireTa enebs,<br />

vaiTu, romelime RmerTs eamebodes...<br />

am `sanobele sityvaSi~ saCemo adgilsac<br />

mivageni, besik xaranaulis axal<br />

wignTan mkiTxvelis misatyueblad rom<br />

gamomadgeba.<br />

`modi, fragmentebs SevaCvioT Cveni<br />

mkiTxveli. sinamdvileSi gabmulad araferi<br />

xdeba. yvelaferi fragmentebad<br />

mimdinareobs. modi, SevayvaroT. modi,<br />

SevaCvioT. modi, davarwmunoT fragmentebSi~.<br />

Seyvareba, SeCveva da darwmuneba<br />

fragmentebiT maSin gadavwyvite, roca<br />

besik xaranaulis axali wignis `samoci<br />

jorze amxedrebuli raindi anu wigni<br />

hiperbolebisa da metaforebisa~ mkiTxvelis<br />

winaSe wardgena mTxoves. wigns<br />

rom waikiTxav, wesiT, unda Segrcxves,<br />

rame dawero, radgan rac SeiZleboda<br />

gefiqra, gelaRa, geTqva da Cagedina, aq<br />

yvelaferia. wardgenac ra, wignis pirveli<br />

gverdidan, saTaurebis sarCevSivea.<br />

me ubralod, `tkbili sigiJis~ monawilis<br />

`statusi~ mTvral avtorTan<br />

saubarSic SevinarCune da mindoda Tu<br />

ara, alogikuri fragmentebis mdinares<br />

mivyevi. ai, ase:<br />

`imRere sisulele, dae sibrZnes<br />

edos safarveli! sisulele ver gaZlebs<br />

umRerlad, sibrZne kidev dumilis<br />

gareSe, Sen iqnebi maT pirSesayarze<br />

rogorc mTvrali miwismzomeli da<br />

sinamdviles aur-daurev~.<br />

`Cemi sityva arafers<br />

araa amofarebuli, arc<br />

gmirobas, arc nawarmobs...<br />

marto sakuTar Tavs ebrZvis<br />

da sxvebisTvis dro<br />

aRar rCeba~<br />

- CemTan yvela sityva aris kristali,<br />

romelsac unda miagno da poeziad<br />

aqcio. saerTod ar miyvars, roca poeti<br />

rames igonebs, poeti unda moedinebodes<br />

sinamdvilidan. me saidumloebebi<br />

ara maqvs, arasodes momindeba viyo<br />

arqiloqe, arada, momwons. homerosis<br />

iliada magonebs xevsurul poezias,<br />

absoluturad erTnairia da bevri aqvT<br />

saerTo, tipebi iqac oxrad yria, magram<br />

saqcieli, morali, zneoba da vaJkacoba<br />

erTnairia. sxvaTa Soris, homerosTan<br />

Semjavrda vaJkacoba, saZaglobaa da imitom,<br />

mTeli gza amtkicebs, rom es gmirebi<br />

sulac ar arian gmirebi, isini arian<br />

ampartavani xalxi, mkvlelebi da momxveWelebi.<br />

- egre Tu gavyvebiT, `vefxistyaosnis~<br />

gmirebic arahumanurebi arian, mkvlelobebze<br />

rom araferi vTqvaT.<br />

- mand ori rame ireva erTmaneTSi,<br />

`vefxistyaosani~ rogorc mxatvruli<br />

nawarmoebi, yvelaze winaa mTel dedamiwaze,<br />

radgan arsad araa suli da<br />

xorci aseT harmoniaSi, dante vin aris<br />

magasTan. yoveli mesame striqoni rom<br />

erTmaneTs eriTmeba, is aris qajoba.<br />

vaJasTan striqonebi aris ioli. jojoxeTis<br />

aRwera xalxur poeziaSi iseTia,<br />

rom magasTan veravin miva. sikvdili?<br />

qarTvel kacs marto eg ainteresebs.<br />

- me mgoni, `jorze amxedrebul raindebsac~<br />

marto eg ainteresebT - sikvdilTan<br />

TamaSi da arSiyi. sikvdili<br />

gaigivebuli aqvT adamianTan, romelic<br />

uyvarT, romlis Tanasworadac Tvlian<br />

Tavs.<br />

- arc arsebobs iseTi srulyofili<br />

arseba, visTvisac sikvdili ar iyos<br />

subieqti. sikvdili aris marad arsebuli<br />

mistika, amitom is, rac ukvdavia,<br />

aris mxatvruli, rac mokvdavia, aris<br />

aramxatvruli.<br />

- adamians, romelsac ar esmis poezia,<br />

rogor gaagebinebT, ra aris poezia.<br />

- ver gaagebineb. es yofila saocari<br />

raRac. me verc davijereb, rom<br />

wesier adamians ar esmis ra aris poezia.<br />

niWia, ra. me rom dagaswro imis<br />

Tqma, rasac Sen mere gaigeb. poeti<br />

aris arseba, romelic igebs da ambobs<br />

`raRacas~, me mgoni swori eg aris.<br />

- axla es gamaxsenda: `rac me ar<br />

vici - es aris cxovreba, rasac ar vicnob<br />

- adamiani, magram ameebsac arafrad<br />

CavTvlidi Cems Tavs rom vicnobde,<br />

amitomac vwer, vwer arcodnaze da usasruloa<br />

Cemi asparezi~.<br />

- me sanam cocxali var, ar Sevwyvet<br />

brZolas imisaTvis, rom gavigo, vina<br />

var, saidan movdivar... adamians aqvs<br />

ufleba ecados, meti araferi SeuZlia.<br />

erTi suraTi gadamiRo dedaCemma,<br />

yelze abreSumis bantiT, mis mere vexvewebi<br />

yvelas es banti momitanon, traqtors<br />

mogitanen, magram im bants veravin<br />

mogitans. minda rom is viyo, imas ver<br />

davSordebi, dedaCems, Cems bavSvobas, imis<br />

iqiT nabiji ar minda.<br />

- mTvrals odesme giweriaT?<br />

- damiweria, magram ar vargoda da<br />

gadavyare, sisulele iyo, samarcxvino.<br />

bantis ambavi ar gainteresebs? deda-<br />

Cemi movida erTxel, sayvareli, da miTxra<br />

- wamo, sosikom suraTi unda gadagiRoso.<br />

gamikeTa Savi banti da wamiyvana,<br />

sosikom gamoaRo Sifaneris kari,<br />

foni daayena, Cxak-Cxuk gadamiRo da<br />

gamovedi jokondasnairi tipi... is adamiani,<br />

romelic pirvelad Seuracxyves,<br />

exla vin unda Seuracxmyos? ici, ra<br />

magari biWi viyavi? yvelas vereodi<br />

ubanSi, mere miTxres, mamaSens ra qviao<br />

da davkompleqsdi, ratom ici? Cems garda<br />

aravin iyo iseTi, visac mama ar<br />

hyavda da aman damTrguna.<br />

`aseT patara sofel-<br />

Si xbozec ki ar ikiTxavdnen,<br />

- visiao? da mec SemkiTxvelebs,<br />

sxvadasxva<br />

formiT, maxsovs, valSi ar<br />

davrCenilvar. amaze guli<br />

ara mwydeba. me ufro is<br />

mainteresebs, am bolo xanebSi<br />

kiTxva rom amekviata:<br />

gana RmerTs miwaze<br />

Svili ara hyavs? gana Rmer-<br />

Ti ar eZebs Tavis Svils?<br />

da, ai, erT dilas, azrisa<br />

da grZnobis erTdroulma<br />

dartymam gamomaRvi-<br />

55


Za: RmerTi eZebs Svils<br />

da poulobs mas nagavsayrelze.<br />

ukeTes pasuxs arc velodi~<br />

(wignidan)<br />

- nervebamde SiSveli poetia besik<br />

xaranauli, visTanac araferia dafaruli<br />

da ratom gaqvT es mamis kompleqsi,<br />

TqviT erTxel da moisveneT. zedmet<br />

tvirTs ratom imatebT?<br />

- tvirTs ki ara, upiratesobas vimateb.<br />

magari var da arc SeiZleba, sxvanairi<br />

viyo. me myavs SviliSvili, romelsac<br />

besiki hqvia da Zalian mgavs, ici,<br />

rogor umklavdeba sofels? erTxel<br />

levans uTqvia - sawyali mamaCemi, rogor<br />

umklavdeboda am gaTaxsirebul sofelso.<br />

- gaTaxsirebul qalaqs rogorRa<br />

umklavdebiT?<br />

- vacli, rom iyos gaTaxsirebuli,<br />

ra Cemi saqmea. sofeli sxva aris, radgan<br />

Sen TviTon xar sofeli. qalaqi didia,<br />

aqedan waxval, sxvagan mixval, sofeli<br />

pataraa.<br />

rogor ivargeb - esaa, meti ki araferia<br />

cxovreba, amisTvis ki yvelaze kargia<br />

xelovneba. xedav, ramdenxans gaZlo homerosma,<br />

imitom rom ufro maRalia,<br />

vidre sinamdvile. poezia yvelaze didi<br />

ramea, prozaSi rac kargia, isic poeziisaa.<br />

bevri poeti xom ar arsebobs,<br />

poetebi arian TiTo-orola Serekilebi.<br />

TavisTvis cxovrobdnen didi poetebi<br />

- bernsi, mercxala. Cvenze didi poetebi<br />

ar arsebobs, mere es yvelaferi<br />

Sekona Seqspirma, homerosma.<br />

- aRar gamogeliaT maragi?<br />

- arc gamomeleva arasodes. erTaderTxel<br />

mqonda krizisi, roca mivxvdi,<br />

rom Cemi naweri leqsi ar iyo, patara<br />

viyavi maSin, skolaSi vswavlobdi. bebo-<br />

Cemma sami maneTi saxsari gamatana gasvenebaSi,<br />

iq itires qalebma, visac TviTonac<br />

hyavdaT micvalebuli. kioda motirali<br />

da es scena arasodes amomiva<br />

Tavidan, namdvili iyo, is tiroda Tavis<br />

qmars, Svilebs, warsuls, qmari aqeT ixrwneboda<br />

- es iyo ZRveni CemTvis, imitom,<br />

rom maSin gavige, ra aris poezia. Sen<br />

rogor fiqrob, axali aRTqma, ioanes<br />

saxareba prozaa Tu poezia?<br />

- fsalmunebic didi poeziaa.<br />

- me ese mimaCnia, rom saxareba poeziaa.<br />

CemTvis WeSmaritebis forma poeziis<br />

garda arafers ara aqvs. 2+2<br />

aris 4, Tu es poeziaSi ar aris naTqvami,<br />

me is ara mwams, mecineba. absoluturad<br />

maTematikurad zustia poezia. baraTaSvilisTana<br />

geniosi poeti sadRaa, arc<br />

daibadeba. nikoloz baraTaSvilisnai-<br />

56<br />

ri rom viyo, Tavs moviklavdi dResve.<br />

anda ilia, yvarlis mTebisnair leqss<br />

veravin dawers. kidev aTas sisuleles<br />

amboben iliaze. me magaliTad viltvi,<br />

rom vinme kargi iyos, egeni iltvian,<br />

rom vinme cudi iyos. viRacam miTxra,<br />

ai, tomeulebi gamovida galaktionis<br />

da ori tomi Tu iqneba kargio. galaktioni<br />

imiT ki araa cudi, rac ar uvarga,<br />

imiTaa kargi, rac kargi aqvs. cuds<br />

eZeben, gaige?<br />

- jorze amxedrebul raindebs mivxedoT,<br />

realurebi iyvnen isini?<br />

- ici, ras getyvi? (pauza), me mgoni<br />

minaxia egeni. raRacnairad darwmunebuli<br />

var, rom minaxia, Tu ar minaxia,<br />

ar mainteresebs.<br />

`imis eWvic miCndeba,<br />

iyo Tu ara es yvelaferi<br />

sinamdvileSi, magram<br />

rom gamaxsendeba, rogor<br />

maZlevda sicxeebs am ambebis<br />

gamo da rogor visvelebdi<br />

RamRamobiT, ris gamoc<br />

iZulebuli gaxda dedaCemi,<br />

calTvala mkiTxav-<br />

Tan waveyvane gamosalocad<br />

(aseTi SemTxveva erTi da<br />

ori rodi yofila), vamjobineb<br />

davijero, rom samoci<br />

jorze amxedrebuli<br />

raindi namdvilad vnaxe~<br />

(wignidan)<br />

- nanaxi gamonagons unda Sereoda,<br />

sxvadasxva avtorebis mogonebebiT da<br />

eTnografiuli CanaxatebiT - Tavidanve<br />

aseTi forma gqondaT Cafiqrebuli?<br />

- es aris erTi leqsi, dawerili<br />

xuTas gverdze, meti araferi. erTi<br />

xuTasi gverdi kidev, amovyare. rom<br />

Caixedo im gadayrilSi, dagenaneba, ratom<br />

ar Sevida wignSio, magram veRar avitane.<br />

davxoce xmliT, xanjliT. 3 weli vwerdi.<br />

Cemi tvini aris isariviT gasrolili,<br />

magram mainc is banti minda<br />

mqondes, suraTSi rom maqvs, Zvirfas<br />

saCuqrebs mCuqnian da im bants aravin<br />

mCuqnis.<br />

- vinc ukve waikiTxa `hiperbolebisa<br />

da metaforebis wigni~, yvela ambobs,<br />

Zegli daudga fSav-xevsurebso.<br />

- ra Zegli? es aris zRapruli<br />

sinamdvile, romelSic adamiani cxovrobda.<br />

qeris marcvals iTvlidnen da<br />

sicocxles ar iTvlidnen, es iyo maTi<br />

ubedureba, magram mainc jigrebi iyvnen,<br />

miyvaran, ra.<br />

- wignSi mainc SeimCneva dapirispireba<br />

xevsurebsa da fSavlebs Soris.<br />

- vaJa fSaveli iyo da 85-86 wlebSi<br />

werda korespondenciebs hiperboleb-<br />

ze ki ara, maT aCrdilebze, magram ra<br />

qna ici, rac genialuri dawera, dawera<br />

hiperbolebze, anu xevsurebze. `aluda<br />

qeTelauri~ da `gvelismWameli~ sul<br />

magaT andrezebze dawera. es xalxi<br />

Tavad iyo wigni, magram rogorc ki<br />

fexi gadmodges wignidan, daerxaT...<br />

- Tqven maTi dawerili zepiri wigni<br />

gadmowereT?<br />

- yvela sityva, rac wignSia, me mekuTvnis,<br />

da amave dros, Cemi ki ar aris,<br />

ekuTvnis namdvil istorias.<br />

- mkiTxvelma rogor gaarCios, Tqven<br />

ra gekuTvniT da istorias ra.<br />

- rac Cemi araa, brWyalebSia. mkiTxveli<br />

TviTon igrZnobs, rom me arasodes<br />

vityvi imas, rac ar vici. rasac amboben<br />

zisermani, rade, vaJa-fSavela, rafiel<br />

erisTavi, besarion gabuuri, me imaT-<br />

Tan ar verevi, Cemsas vmReri, Cems sim-<br />

Reras.<br />

- romelic saTaurebidanve igrZnoba.<br />

- ai, iqa var, saTaurebSi. 140 saTauria<br />

anu erTi didi leqsi, marto sa-<br />

Taurebi rom waikiTxon, metis wakiTxvis<br />

Tavi arca aqvT da arc aris saWiro.<br />

arada, am wignSi kiTxva vaqcie xelovnebad,<br />

mTeli wigni aris TamaSi, radgan<br />

veraferze ityvi, rom realuria. mTel<br />

wigns vTavazob mkiTxvels imisaTvis,<br />

rom imxatvrulos, raRaca naxos.<br />

- wignis saTauridanve `jorze amxedrebuli<br />

raindebi~ erTgvar ironiul<br />

asociacias iwvevs rosinantze amxedrebul<br />

raindisas.<br />

- gana ratom ar unda gaCndes es<br />

asociacia? oRond es aris komizmi -<br />

marad ganmeorebadi WeSmariteba. sinamdvile,<br />

silamazea komizmi, eseni absoluturad<br />

ara hgvanan don kixots, magram<br />

mkiTxveli elodeba don kixots, am<br />

dros ki mkiTxvelsac davcini da yvela<br />

danarCensac.<br />

- Zalian naTelia jorosnebis saxeebi,<br />

cocxebis Tavebsa da joris floqvebs<br />

adevnebuli mtvris buRs axlac vxedav.<br />

namdvili wignic xom sinamdvilea, romelic<br />

odesRac ginaxavs. `hiperbolebisa<br />

da metaforebis~ finali Cveni saukunis<br />

ironiaa?<br />

- namdvilad ironiaa. is biWic me<br />

var, 40 wlisa rom xdeba, mere wava,<br />

wava da uceb gaxdeba asakis gareSe.<br />

cxovrebaSi Sesatyuebel wignSi vambob:<br />

sitkboTi ki ar Seityuebs kacs cxovreba<br />

- simwariT. sixaruliT ki ara -<br />

tanjviT.<br />

- wignSi bevria filosofia da<br />

sibrZneebi.<br />

- sibrZnea Svilo, esa, filasofiaa.<br />

rac vnaxe, vnaxe bavSvma da is araso-


des amomewureba. me, bavSvma vnaxe mTeli<br />

qveyniereba, rogor midgas ici Tvalwin<br />

mTeli samyaro, gagiJdebi. xandaxan vfiqrob,<br />

ras vaferadeb-meTqi, mrcxvenia.<br />

rac vnaxe, imas vwer da Zaan ioladac.<br />

wamovwvebi, vdgevar Tu davdivar, yvelgan<br />

Camesmis ra unda davwero. asea, ase.<br />

`unda mihyve poezias srulad da leqss<br />

ramdenadme~.<br />

warsuli aris is, rac ar gaxsovs,<br />

magram gelandeba. me magaliTad ucnauri<br />

raRaceebi memarTeba. wina wignSi myavda<br />

proklovianT kato, erTxelac, minda,<br />

rom gadavakeTo es proklovianT kato<br />

da mivdivar gamomcemlobaSi, sadac wigni<br />

ewyoba, erTi quCa unda gadavkveTo da<br />

gadavide meoreze. besik, gamarjoba! -<br />

mesmis uceb - ver micani, proklovianT<br />

katos SviliSvili varo. iseTi grZnoba<br />

gamiCnda, mindoda, metira. mapatie, Cemo<br />

kato deida, rogor gRalatobdi-meTqi.<br />

- am erTgvar eposSi kavkasiaze umetesoba<br />

xalxur andrezebzea dafuZnebuli<br />

Tu gamonagonic bevria?<br />

- me var adamiani, romelsac uyvars<br />

es yvelaferi da minda vanaxo mkiTxvel-<br />

sac, rac dawera vaJam, gabuurma. gabuurs<br />

xom arasodes waikiTxavs mkiTxveli.<br />

movagrove es yvelaferi da miveci<br />

mkiTxvels. bevri ram aRmovaCine<br />

CemTvisac, imdenad mxatvrul ironia-<br />

Sia moTxrobili yvelaferi, moukvdeT<br />

Cemi Tavi, `vyofilvarT cotinikani, adgil<br />

gvWeriva xmliTao, vxocilvarT<br />

siuWkoviTa, isiv adgomamc iyvao!~ aravis<br />

ar aqvs TavisTavze egeTi ram naTqvami.<br />

xevsurebisnairi kilokavic, mwignobruli<br />

ena arsad araa saqarTveloSi, maTnairi<br />

tansacmelic, Cemi axirebiT kavkasiaSi<br />

aravis acvia, arada, kavkasia ra<br />

aris? yvelafers erTmaneTisgan iReben.<br />

- hiperbola da metafora ase gaqvT<br />

ganmartebuli - SeuZlebeli da SesaZlebeli.<br />

roca SeuZlebeli da SesaZlebeli<br />

erTmaneTTan ver Tavsdeba, is kultura<br />

iRupeba?<br />

- ara, is kultura ar iRupeba, poeziaSi<br />

rCeba. sanam aris SesaZlebeli da<br />

SeuZlebeli da es yovelTvis iqneba,<br />

manam aris poezia, egrea. poezia ki maradcocxalia,<br />

sicocxlis gareSe poezia<br />

ar arsebobs.<br />

- meeWveba `hiperbolebisa da metaforebis<br />

wigns~ mravalricxovani mkiTxveli<br />

gamouCndes.<br />

- mkiTxvels mxaliviT davukepe mTeli<br />

wigni anu saTaurebi rom waikiTxos,<br />

isic eyofa, bolomde magis wakiTxva<br />

vis SeuZlia? davuSvaT, Sen ginda<br />

msoflios gaagebino, razea es wigni,<br />

esaa saga kavkasiaze, adamianebze, romlebmac<br />

siyvaruli ki ar icodnen, survili<br />

hklavdaT. survili maTTvis iyo<br />

SeuZleblisadmi ltolva.<br />

- es aRmatebuli sagaa?<br />

- besarion gabuurisas rom waikiTxav,<br />

ar aris egre.<br />

- besik xaranaulisas rom waikiTxav?<br />

- aki giTxari, mTeli wigni poeziaa,<br />

xuTas gverdze gaWimuli da arcerTi<br />

striqoni ar aris iseTi, poeturi rom<br />

ar iyos. mejavreba yvelaferi arapoeturi<br />

da arc SemiZlia, vera vwer egeT<br />

frazebs, imitom, rom poeziis garda<br />

arcerTi ena ar mesmis. arc arasodes<br />

daixureba poeziis kari, iseTi ramea,<br />

waawydeba viRaca da aiRebs. me ara<br />

mwams iseTi warsuli, romelsac ada-<br />

57


miani Tundac orasi wlis mere aRiqvams<br />

rogorc imdrouls, me mwams iseTi<br />

warsuli, romelic axal kulturul<br />

garemoSi moeqceva, rac iyvnen xevsurebi<br />

da fSavlebi, is kulturuli garemo<br />

unda viTamaSoT axal droSi, axali<br />

xerxebiT.<br />

- saxarebas aRiqvamT rogorc poezias,<br />

Tavad poeti religiuria?<br />

- me saxareba `Semowmebuli~ maqvs<br />

poeturi TvaliT, imitom rom poezia<br />

CemTvis aris yvelaze zusti mecniereba<br />

da poeturi TvaliT rom Sevamowme,<br />

vnaxe, rom zustia, qristes yoveli sityva<br />

aris zusti anu poeziaa. CemTvis<br />

saxarebis oTxive teqsti poeziiTaa<br />

gaJRenTili, fsalmunebze ara var ise<br />

gadareuli, ramdenime miyvars, magram<br />

fsalmunebs ise ar vuyureb, rogorc<br />

saxarebas, fsalmunebis avtori qriste<br />

ar iyo. qristem Secvala kacobrioba<br />

Cemi azriT, mere borotad gamoiyena<br />

qriste kacobriobam, eg ar momwons.<br />

qriste CemTvis Zala ki ar aris, romli-<br />

Tac SegiZlia mokla meore, aramed Zalaa,<br />

romliTac Sens Tavs unda moerio.<br />

- hiberbolebsa da metaforebsac<br />

aseTive damokidebuleba hqondaT? maT<br />

xom arc esmodaT locvebi, romlebic<br />

gaugebari sityvebis grova ufro iyo.<br />

`mamao da RmerTo Cveno,<br />

romeni xar caTaSia,<br />

agre xoyanaTaSia! mogviSvi<br />

da mogviteve puri Cveni<br />

arsobilTa, rac ufal-<br />

Ta mogvitana nu Segviyvan<br />

gansacdelsa~ (wignidan)<br />

- erTi RmerTi yovelTvis hyavdaT.<br />

istorikosebi da eTnografebi arasodes<br />

amboben, rom es xalxi niWieri iyo,<br />

arada, niWierebi iyvnen, rac zeviT miiwevda<br />

marto is qondaT - alvis xe da<br />

muxa - rac maRali iyo da maT zeviT<br />

iyo, imaze loculobdnen, mere ipoves<br />

RmerTi. kacobriobam ra, rodis ipova<br />

qriste, maSin, roca daWirdaT, rogorc<br />

adamiani. amaT kide, sul adamianebi<br />

hyavdaT xatebad, imisaTvis rom gverdze<br />

yolodaT da mixmarebodaT, mere yvela<br />

wminda giorgiT gardaisaxa. `mze dedaa<br />

Cemi, mTvare mamaCemi...~ kosmosSi araa<br />

gasuli amis mTqmeli?<br />

- locvebis azrs ki ar miyvebian,<br />

aramed ritms.<br />

- sworedac iqcevian, imitom rom<br />

Selocvebi da qadageba ZiriTadad emyareba<br />

poetur ritms.<br />

- fiqrobT, rom isini ufro metad<br />

ganviTarebulebi, sivrceSi ganfenilebi,<br />

samyarosTan d axloebulebi iyvnen, vidre<br />

Cven?<br />

58<br />

- darwmunebuli var, rom TavianT<br />

mcire sivrceSi isini absoluturad<br />

ekuTvnodnen mxolod cas da miwas,<br />

swamdaT, ra. arada, dascinodnen maT.<br />

Cven xom sasacilod vigdebT imas, rac<br />

Tavad ar SegviZlia.<br />

- am samyaroSi arian hiperbolebi<br />

da metaforebi, Tu gadaSendnen?<br />

- ar gadaSenebulan, iltvian, iltvian,<br />

iltvian. arc Sen da arc me ar gvinda<br />

viyoT Sedarebebi, Cven gvinda viyoT<br />

hiperbolebi da metaforebi. xangrZlivi<br />

epika ki araa poeti, erTi abzacia,<br />

erTi striqonia, romelsac is mTeli<br />

cxovrebis ganmavlobaSi moipovebs.<br />

- mere ras Svreba, rom moipovebs?<br />

- arafers ar Svreba, poetis mopovebuli<br />

rame ginaxavs? poeti moipovebs<br />

mxolod sikvdils, namdvil sikvdils.<br />

poetisTvis bedniereba ra aris, ici?<br />

iman icis, rom kvdeba, magram warmoidgine,<br />

rom waxvedi saiqioSi da dagejaxa<br />

homerosi, aqilevsic dagejaxa, nabuqodonosoric...<br />

- geSiniaT saiqiosi?<br />

- saiqiosi ara, codvebis meSinia<br />

da imis, rom codva ar Cavidino, Cven<br />

vcxovrobT anbans zeda, notebs zeda,<br />

Zaan mgrZnobiarea miwa, rasac codvas<br />

varqmevT, amas mxolod Cven vxedavT.<br />

arada, codva aris iseTi rame, romelic<br />

mogindeba, rom sxvam ar gagike-<br />

Tos. mokled, codva aris siglaxe (didi<br />

pauza). Tu iyav, rad aRar xar, Cemo<br />

Tavo.<br />

- besik xaranauli esaa deda, miwa<br />

da poezia. vercerTidan ver gadixarT,<br />

es aris tvirTi Tu jildo?<br />

- deda, miwa da poezia aris erTi<br />

da igive.<br />

ratom viyavi dedasTan ese? marto<br />

viyaviT, erTad viyaviT, sul ase iqneba,<br />

me dedaCemze kargi adamiani ar minaxavs<br />

cxovrebaSi.<br />

miwa kidev, erTi mtkaveli gvqonda<br />

da sul vicavdi imaTgan, vinc im miwaze<br />

Semoiwevda.<br />

poeziaSi davibade kaco da axla<br />

rom meubnebian xolme verlibris mama<br />

xaro - mecineba, ra verlibri, verlibrze<br />

davimcireb Tavs? ioanes saxareba<br />

verlibria? natirlebi verlibria? me<br />

ar davbadebulvar verlibrSi, me davibade<br />

poeziaSi.<br />

P.S. meeWveba ase waradgendnen axal<br />

wigns. marTla ise gamovida, mTvrali<br />

miwismzomeli rom sinamdviles aurdaurevs.<br />

arada, es wigni sayovelTaoa, yvelanairi<br />

jurisa da Janris mkiTxvelis-<br />

Tvis:<br />

Tavgadasavlebis moyvarulTaTvis<br />

istoriisadmi TavmodrekilTaTvis<br />

eTnografiiT dainteresebulTaTvis<br />

sasiyvarulo, romantikulisadmi<br />

TvalebminabulTaTvis<br />

uxamsobis motrfialeTaTvis<br />

fantastikurSi dakargulTaTvis<br />

ironiulad TvalebmowkurulTaTvis<br />

filosofia - sibrZneebisaken miltolvilTaTvis<br />

paTetikisken midrekilTaTvis<br />

Sara-gzisa da nagavsayrelis xifa-<br />

TosnebisaTvis<br />

avtoriT aRfrTovanebulTaTvis<br />

poeziaze gadareulTaTvis<br />

TqvennairebisaTvis<br />

CemnairebisaTvisac -<br />

`adre megona, rom yvelas vuyvardi.<br />

mere mindoda, rom yvelas vyvarebodi.<br />

axla minda, rom Tavi damanebon~.


narkomanebi birJaze dganan. gamoiara<br />

Savkanianma.<br />

- es vin ari, to? - ikiTxa erTma.<br />

- es somaleli ltolvilia!<br />

- va, somalic davkargeT to? - daamata<br />

mesamem.<br />

* * *<br />

sami svani sadguridan axlad daZrul<br />

matarebels misdevs. ori Seaxteba,<br />

erTi ver daeweva, dgas da icinis. sadguris<br />

morige ekiTxeba:<br />

- ra gacinebs?<br />

- is ori me macilebda!<br />

* * *<br />

megrels uTxres, spilo gaqceula<br />

zooparkidan da dasaWerad dasdeveno.<br />

- xox, ras daiWeren egeni amxela<br />

spilos?!<br />

mere gaigo, dauWeriaTo.<br />

- xox, aba sad gaiqceoda magxela<br />

spilo.<br />

* * *<br />

guruls ekiTxebian, Wadraks ratom<br />

ar TamaSobo?<br />

- reiza Zama da dedofals ro vkideb<br />

xels, Jruanteli miars tanSio.<br />

* * *<br />

avtobusSi:<br />

- modi Svilo, mowove ZuZu, Torem,<br />

ager, im Zias mivcem!<br />

qalma gajiutebul bavSvs veraferi<br />

Seasmina, gverdiT mjdoma kacma uyura,<br />

uyura da bolos veRar moiTmina:<br />

- qalbatono, droze gadawyviteT<br />

ras apirebT, Torem ukve sami gaCerebiT<br />

gavcdi Cems saxls.<br />

* * *<br />

qalma ufrosi qaliSvili gaaTxova.<br />

dedam Svils sTxova, rom Seetyobinebina,<br />

rogor aewyoboda misi intimuri<br />

cxovreba. erTi kviris Semdeg qaliSvilisagan<br />

werili miiRo, romelSic erTaderTi<br />

sityva ewera: `neskafe~.<br />

dedam gazeTSi `neskafes~ reklama<br />

waikiTxa: siamovneba ukanasknel wveTamde.<br />

deda kmayofili darCa. male meore<br />

qaliSvilic gaaTxova da masac igive<br />

sTxova. ori kviris Semdeg iRebs werils,<br />

romelSic weria: `benson end hajis~.<br />

dedam pasuxs sigaretis reklamaSi miagno:<br />

eqstra long, qing saiz, - da isev<br />

kmayofili darCa.<br />

mesame, nabolara gogonac gaTxovda<br />

da masac igive Txovna gaumeora. pasuxi<br />

erTi Tvis Semdeg miiRo, masSi ewera:<br />

`britiS earveis~. sareklamo gancxadeba<br />

naxa da goneba dakarga. masSi<br />

ewera: dReSi samjer, kviraSi Svidi<br />

dRe, yvela mimarTulebiT.<br />

* * *<br />

gamoigones roboti, romelic qur-<br />

debs iWers. iaponiaSi, 5 wuTSi daiWires<br />

100 qurdi; amerikaSi, 5 wuTSi<br />

daiWires 200 qurdi; quTaisSi, 5 wuTSi<br />

moipares super-roboti.<br />

* * *<br />

wvrTnas gadian rusi, qarTveli da<br />

amerikeli specrazmelebi. davalebaa, vin<br />

ufro male gamoiyvans kurdRels tyidan.<br />

amerikelebma Sekribes gundi: fsiqologi,<br />

snaiperi, advokati, policieli<br />

da monadire. Sevlen tyeSi da naxevar<br />

saaTSi gamoiyvanen uvnebel kurdRels.<br />

rusebi Secvivdebian tyeSi tankebiT,<br />

mTvrali specrazmelebiT da `uras~<br />

ZaxiliT. naxevar saaTSi gadawvaven tyes,<br />

daxocaven cxovelebs da gamoiyvanen<br />

mkvdar kurdRels.<br />

qarTvelebidan tyeSi Seva 3 Ripiani<br />

policieli, cota xanSi ismis cemisa<br />

da ginebis xma. gamoiyvanen daTvs, dasvamen<br />

magidasTan, CasCrian TaTSi kalams<br />

da daawerineben: var kurdReli, vcxovrob<br />

soroSi, meZaxian yurcqvitas...<br />

* * *<br />

guruls anketas avsebineben:<br />

- saxeli: levani<br />

- gvari: Rlonti<br />

- ojaxuri mdgomareoba: uf, nametani<br />

daxlarTuli.<br />

* * *<br />

guruli vaWrobs jixurSi. klienti<br />

ekiTxeba:<br />

- sigareti Tu gaqvT RerebiT?<br />

guruli pasuxobs:<br />

- sigareti RerebiT ara, Zama, mara<br />

`maroJni~ gvaqvs tlakviT.<br />

* * *<br />

muzeumSi guruls zedamxedveli eubneba:<br />

- am savarZelSi jdoma ar SeiZleba,<br />

es savarZeli napoleonisaa.<br />

- mere ro mua qi avdgebi.<br />

* * *<br />

guruls TokiT indauri hyavs da<br />

rusTavelze aseirnebs. gaaCerebs patruli<br />

da etyvis: - aq frinveliT seirnoba<br />

ar SeiZleba!<br />

- reiza kaco? mtredebi ro dadian?<br />

- mtredi mSvidobis simboloa.<br />

- davijero Cem indours omi unda?<br />

* * *<br />

amerikaSi wasuli Svili dedas urekavs<br />

guriaSi. gadairia sixaruliT<br />

deda:<br />

- menatrebi Svilo, reiza ar Camoi<br />

amdon xans?<br />

- ki minda, Camosvla, mara mrcxvenia.<br />

- ra qeni, nena, amferi, saxlSi dabruneba<br />

rom grcxvenia?<br />

- coli meviyvane!<br />

- magas ra jobia, Svilo?!<br />

- zangia, nena! - pauza.<br />

iumori<br />

- siyvaruls feri ara aq, Svilo,<br />

Camoi da Cameiyvane!<br />

- oTxi Svili yavs, nena!<br />

- ara uSavs nena, geixarebs kuTxe,<br />

ezoSi Savtuxei baRnebi ro irbenen.<br />

- ki mara, sad dagvawven amden suls?<br />

- Sens Zmas naliaSi, mamaSens sawnaxelSi...<br />

- Sen, nena, Sen sa dawobi?<br />

- me, nena, ravarc davkideb yurmils,<br />

im minutSi kuboSi Cavwobi nena!!!!<br />

* * *<br />

dilauTenia ori guruli xvdeba<br />

erTmaneTs:<br />

- rafer xar Zama, saiT mixval?<br />

- mamaCemis saflavze.<br />

- mere am dilauTenia?<br />

- rava, eZineba Tu?<br />

* * *<br />

- aa, daayure, ra weria ager, - eubneba<br />

erTi guruli meores, - egnate ninoSvili<br />

iseTi gaWirvebuli da Raribi<br />

yofila, civi WadiT izrdebodao.<br />

- ver yofila moxerxebuli mai vincxa<br />

ninoSvili.<br />

- reiza viTom?<br />

- rava, Se kaco, i Wadi cxeli ar<br />

cxveboda? ras ucdida gaciebas!<br />

* * *<br />

deda Svils cixeSi werils swers:<br />

`Svilo, Zala aRar maqvs, bostnis Txra<br />

ar SemiZlia, arc aravin damexmara, wels<br />

veraferi davTese, ra vqna, aRar vici...~<br />

Svili pasuxobs: `deda, bostans ar<br />

gaekaro, Torem iseT rames amoTxri, magrad<br />

inaneb!~<br />

deda: `Seni werili rogorc ki movida,<br />

policia movarda, bostani sul gadaTxares,<br />

veraferi ipoves da gabrazebulebi<br />

wavidnen~.<br />

Svili: `ra vqna, dedi, riTac SemeZlo,<br />

dagexmare. daTesva Senzea~.<br />

* * *<br />

guruls mama moukvdeba, fuli ar<br />

aqvs da meoradebSi uyidis kostums.<br />

gadis ori kvira, xvdeba mezobeli, ra<br />

gWirs, ras gigavs Tvalebio, - ekiTxeba.<br />

- bijo, mamai mesizmreba yoveldRe,<br />

meubneba: ra miqeni aio, damdevs aqane<br />

erTi germaneli, momeci Cemi kostumio.<br />

* * *<br />

guriaSi Camovida Cineli turisti<br />

da erT-erT guruls estumra saxlSi.<br />

Cinelma gacnobis mizniT guruls xeli<br />

gauwoda da Tavisi saxeli da gvari<br />

uTxra: - sagava kuo!<br />

- magiza Tu moi Zama, ager gai aivanze.<br />

59


adamianebs xSirad metsaxeliT mimar-<br />

Taven. es saxelebi maT umetesobas bav-<br />

Svobidan moyveba. xSirad metsaxeli<br />

zustad asaxavs adamianis bunebas, Tvisebebs.<br />

xSirad ki akninebs mas da mTeli<br />

cxovreba ver iSorebs mis anarekls.<br />

Wyvitina, wiwila, kuWa, Cloye... ra metsaxels<br />

ar arqmeven, ras ar gaigeb...<br />

sofelSi izrdeboda biWi da mas<br />

`amCemfexeba~ Searqves. Turme uyvarda<br />

Wama, ar swavlobda, yvelaferi iyo mis-<br />

Tvis sulerTi, gulTan araferi mihqonda<br />

da SerCa es saxeli didobamdec. gavida<br />

wlebi da erTxelac es adamiani,<br />

ukve asakSi, Semxvda quCaSi. Tbilad<br />

momikiTxa. ver vicani. goCa varo, miTxra.<br />

roca Seatyo, ver gavixsene, daamata:<br />

- amCemfexeba var bela, rogor ver<br />

micanio.<br />

- ras ambob, rogor maSinve ar miTxari,<br />

rogor gamixarda Seni naxva, - marTlac<br />

gaxarebulma vuTxari. Tumca moulodnelobisgan<br />

verc ki movzome, rom<br />

arakoreqtuli viyavi.<br />

- TbilisSi Camovedi, 20 welia aq<br />

vcxovrob. vifiqre, aq mainc aravis exsomeba<br />

es oxeri saxeli-meTqi da aqac<br />

ar masvenebs, - sevdanarevad miTxra goCam.<br />

mivxvdi, rom Zalian aRizianebda es<br />

metsaxeli. ufro metic, mgoni am saxels<br />

gamoeqca soflidan.<br />

ra aris cxovreba. SeiZleba gamdidrde,<br />

SeiZleba varskvlavebi dakrifo,<br />

magram saxels verasodes Seicvli...<br />

goCas vkiTxe Tu sad, ras saqmianobda.<br />

miTxra, rom biznesi hqonda da gakotrda.<br />

roca Sevicxade, damamSvida:<br />

- am Cems fexebs, gavkotrdi da ra<br />

unda vqna. cxovreba grZeldeba. fuls<br />

kidev viSovi. axla ki Salvas daureke<br />

da minda sadme dagpatiJoTo.<br />

vucqerdi goCas da vfiqrobdi, rogor<br />

ar cvlis wlebi adamians.<br />

* * *<br />

mezoblis bavSvi Camovida safrange-<br />

Tidan. maTi ojaxi ukve 7 welia wasulia<br />

emigraciaSi. Camomijda da iqaur<br />

ambebs miyveboda. erTi patara istoria<br />

damamaxsovrda... nona, parizis erT-erT<br />

skolaSi mesame klasSi swavlobs. man<br />

miTxra, rom mamam mas flomasterebis<br />

ori Sekvra uyida. skolaSi rom mivida,<br />

erTi kolofi klasels, lutecias<br />

aCuqa. megobarma Zalian gaixara da<br />

nonamac mamas mouyva sixaruliT. megobars<br />

kidevac unda aCuqo da kidevac<br />

unda uyido, Tu es mas sixaruls moutanso,<br />

- Seuqia nona mamas.<br />

gavida ramdenime dRe da nonas saxl-<br />

Si darCenia Tavisi flomasterebi. lutecia<br />

maTxovebso, daumSvidebia guli<br />

60<br />

redaqtorisagan:<br />

ocdameerTe saukuneSi, Cais saRamoebma socialur qselebSi gadainacvla<br />

da saintereso adamianebsac ukve virtualur sivrceSi vicnobT. viciT, rogor<br />

sunTqaven, ra stkivaT da uxariaT. zogi `frendi~ imdenad sainteresod<br />

meCveneba xolme, survili miCndeba Tqvenc gagacnoT, im kuTxiT daganaxoT<br />

da SegayvaroT, rogorc me vxedav.<br />

es axali rubrikac siyvaruls emsaxureba, imas, rom gagacnoT adamianebi,<br />

daganaxoT portretebi feisbukidan.<br />

dRevandel rubrikas Cemi virtualuri megobris - bela bela alanias alanias gacnobiT<br />

viwyeb. is ulamazesi sulis adamiania, kargi deda, da Wkviani meuRle<br />

- nomer pirveli leiboristis, Salva naTelaSvilisa.<br />

da ukan ar motrialebula, gaugrZelebia<br />

gza skolisken.<br />

- bela deida, roca skolaSi mivedi<br />

da lutecias fanqrebi vTxove, man mkacrad<br />

miTxra: Tu SenTvis ar gqonda, me<br />

ratom maCuqe. Tu gqonda erTi flomasterebis<br />

kolofi, meore rad iyide. Tu<br />

me maCuqe, ar unda meTxovo. miTumetes,<br />

roca gaqvs, saxlSi ar unda datovo<br />

da ufro yuradRebiT unda iyo saku-<br />

Tari nivTebis mimarT. axla me rom<br />

gaTxovo, mieCvevi da ivli Cems imedzeo.<br />

nonam es yvelaferi naRvlianad miambo.<br />

iTxovda Cemgan iseT <strong>ganmarteba</strong>s,<br />

rom menugeSebina. davibeni Zalian. mesame<br />

klaseli lutecia iseT <strong>ganmarteba</strong>s<br />

akeTebda, rogorsac Cveni cxovrebis<br />

gamocdilebac ar eyofa. luteciam<br />

ra icis, rom nonas mama emigrantia da<br />

ukanaskneli kapikebs gaiRebs marto<br />

SvilisTvis ki ara, sxvisTvisac. lutecia<br />

ver gaugebs, Tu ratom unda iyido<br />

2 flomasteri, roca mxolod erTi<br />

gWirdeba, miTumtes Tu saSualeba ar<br />

gaqvs da saxelmwifo daxmarebaze cxovrob.<br />

lutecia verc imas mixvdeba, rom<br />

saxlSi SemTxveviT roca dagrCeba saWiro<br />

nivTi, SeiZleba eTxovo vinmes da<br />

ar dabrunde mis asaRebad. ra Tqma unda,<br />

verasodes gaigebs, rom megobris<br />

imediT SeiZleba mTeli sicocxle iyo.<br />

rom megobroba flomasteris Txovebaze<br />

metia... samagierod lutecias mkacri<br />

ganacxadi, nonas Wkuas didi xniT aswavlis<br />

da miaCvevs ekonomias, Tavis imediT<br />

yofnas, pasuxismgeblobas..<br />

Zalian gamiWirda nona menugeSebina.<br />

misi pawia guli Zalian iyo natkeni.<br />

- nona, miTxari, rom apatieb megobars.<br />

ise moiqcevi, TiTqos araferi momxdara<br />

da roca Sesaferisi momenti dadgeba,<br />

Seni saqcieliT aswavli megobrobas.<br />

- ar vapatieb, arc arafers vaCuqeb<br />

da saerTodac misgan araferi minda! -<br />

mipasuxa nonam.<br />

- mere ra gamodis, ginda misnairi<br />

iyo, masaviT eqceode megobrebs da advilad<br />

stkende guls?<br />

- ar minda, - Caqindra Tavi gogonam.<br />

- hoda, aqedan rom dabrundebi, raime<br />

qarTuli Cautane da uTxari, rom Zalian<br />

giyvars da amitomac ginda, rom es<br />

mciredi incidenti daiviwyoT...<br />

- SeiZleba ase sjobdes, - dameTanxma<br />

nona da imaze fiqri daiwyo, rogor<br />

gaexarebina megobari. gadavirie misi<br />

aseTi ucabedi gardasaxviT. fusfusebda<br />

da arCevda nivTebs saCuqrad.<br />

didxans vfiqrobdi, rom Znelia ucxoeTSi<br />

myofi Cveni TanamemamuleebisaTvis<br />

iqaurebTan adaptireba. udidesi<br />

kulturis mqone qveynebma gaiares ekonomikuri,<br />

politikuri daRmavlobisa<br />

da aRmavlobis periodebi; iswavles<br />

ekonomia; sakuTari da sxvisi Sromis<br />

pativiscema; meti pasuxismgebloba da<br />

mudmivi brZola arsebobisa Tu damkvidrebisaTvis;<br />

Sromisa da swavlis fasi...<br />

amaod ecdeba nona, rom lutecias<br />

qarTveloba aswavlos, megobrobas ki,<br />

albaT, aucileblad aswavlis. nonac<br />

bevr rames iswavlis misgan.<br />

* * *<br />

am ambidan albaT 20 weli gavida.<br />

fasanaurSi gavemgzavreT. Salvas deida<br />

fefeno unda gamecno. roca mivediT,<br />

WiSkarSi idga da gvelodeboda.<br />

- rogor imgzavreT, Svilebo? - gagviRima<br />

da Cagvexuta orives.<br />

- egaa, dei, Cemi qala! - uTxra Salvam.<br />

deidam amxed-damxeda, TiTqos TvaliT<br />

gamzoma da amwona...<br />

saxlSi fxlovanebi da xinkali gveloda.<br />

erTmaneTs nel-nela gavuSinaurdiT<br />

da deidam gulwrfelad hkiTxa<br />

Salvas: - amas elodi 9 weli? am gogos<br />

jani sul gamoclia. eg rogor<br />

migixedavs sofels?<br />

Salvam mwared gaiRima da uxerxulad<br />

gadmomxeda.<br />

- ager erbo-Tafli gadaurie da Seneburad<br />

aWame, uceb moemateba jani -


`gaimarTla~ Tavi Salvam.<br />

gavida wlebi. erTxelac deida avad<br />

gagvixda da TbilisSi CemTan Camoviyvane.<br />

- ici, pirvelad rom gnaxe gaxsovs?<br />

adamiani erTi naxviT arasodes Seafaso.<br />

SenTvis saCuqari maqvs, - miTxra<br />

da CanTidan vercxlis qamar-xanjali<br />

amoiRo.<br />

- es nivTi mamapapiseulia da Salvas<br />

ekuTvnis. am xmliT Cemi winapari mters<br />

ebrZoda. magas kidev imxela ena aqvs,<br />

aba xanjali rad unda. eg Sen Sainaxe<br />

da balRs gamaadgeba.<br />

unikaluri silamazis, ganumeorebeli<br />

nakeToba gadmomca deidam da didxans<br />

movundi mis daTvalierebas. kidev<br />

raRac unda gaCveno Svilo, - miTxra<br />

da Cemi miwerili, 3-4 wlis winandeli<br />

werili manaxa: - es is werilia,<br />

daSas rom gamaatane, gaxsovs? midi kidev<br />

erTxel wamikiTxe, gTxov..<br />

arc ki maxsovda eg werili. vkiTxulobdi,<br />

Tan vfiqrobdi, axla ufro<br />

sxvanairad davwerdi, axla ufro sityvagrZeli<br />

viqnebodi. deidas Tvalebze<br />

cremli moadga. me kidev misi mowerili<br />

baraTi vaCvene...<br />

- ici, me Svilebi ar myavs da Cemi<br />

Svilebi Tqven xarT.<br />

- deida, male SviliSvili gagiCndeba,<br />

eqoze miTxres gogoao. Salvas unda<br />

dedamisis saxeli daarqvas, darejani...<br />

minda rom Tqvennairi Tvalebi hqondes,<br />

Tqvennairi TeTri gogo gamiCndes, - marTlac<br />

Zalian gulwrfelad vuTxari.<br />

darejani rom gaCnda, Salvas vkiTxe,<br />

mgoni marTla deidasac hgavs-meTqi.<br />

Salvam miTxra: masSi yoveli Cvengani<br />

mis sayvarel adamians dainaxavs, imas<br />

amoicnobs, visi danaxvac surs, visTan<br />

msgavsebac uxaria: cols, qmars, deidas,<br />

dedas, Zmas, das... esaa Cveni sulieri<br />

da genetikuri erTobis gagrZeleba.<br />

axla Cems Svilebs vuyvebi yvela im<br />

adamianze, visac maTma gaCenam amqveynad<br />

didi bedniereba moutana, maT danatovar<br />

nivTebs, maT Soris werilebs, maTTvis<br />

naqsov windebs da uamrav xilul Tu<br />

uxilav wvrilmanebsac vuyvebi, rom TvalnaTliv<br />

avuRwero maTi raoba. minda<br />

maT davanaxo isini iseTebi, rogorsac<br />

Cemi Svilebi ver moeswrnen...<br />

* * *<br />

gulo babo movida dRes da Rvinis<br />

kasri mTxova.<br />

- ager, gulo babo, modi naxe, egeTi<br />

gindaT? - gaviyole sakuWnaoSi.<br />

- ki, Svilo, eg minda... ui, am kladovkaSi<br />

mgoni Tagvi gagCenia, - daiwyo gulom<br />

aremaris daTvaliereba.<br />

- guli ar gamixeTqo, gulo babo,<br />

meSinia me Tagvebis, - SevZaxe da uceb<br />

gamovkete kari.<br />

- amxela qalai xar da patara wruwunam<br />

SegaSina? - icinis gulo babo<br />

da Salvas sayvedurobs, TiTqos mas<br />

elaparakeba: moiyvane cicai da morCa<br />

SiSi.<br />

Salvas gadavxede, TiTqos TvalebiT<br />

vekiTxebi, neta raRaa cicaiiii-Tqo.<br />

- gogo, cicai gaixsene fSaveladan...<br />

mimaniSna Salvam.<br />

daaklikeT: https://www.facebook.com/bela.alania<br />

oi, es rogor damaviwyda: `Tavis patroni<br />

enacvlos, Tavis Tav-yviTel cicasa,<br />

daZvreba mezoblebSia, dambal xaWosa<br />

zidavsa, vinc magas rames damirtyavs,<br />

ZaRl iyos misi mkvdrisada~. cicai<br />

xom kataa. gamagiJa am fSavlebma. kidev<br />

kargi gamaxsenda.<br />

- xo, gulo babo, momiyvane cicai,<br />

momiyvane...<br />

gulo babo gavacileT, kasri bavSvebma<br />

miutanes. saxlSi dabrunebulma Salvas<br />

vuTxari, ratom pirdapir ar miTxari,<br />

rom kataa-meTqi?<br />

- gonebas Tu wvens gamoaden, mere<br />

arasodes gadaviwydeba. ise ki, xvalamde<br />

ar migyveba, - miTxra gaRimebulma.<br />

kidev kargi gamaxsenda, Torem mteri<br />

Cavarda fSavlebis ybaSi.<br />

* * *<br />

mesame kursze viyaviT, taniam damireka<br />

da dabadebis dReze dampatiJa. me<br />

SevTavaze, Tu ginda sacivs gagikeTeb<br />

da `mamaligasac~ SenTan movamzadebmeTqi.<br />

wavedi, sulugunic Tan gaviyole,<br />

qarTuli Rvino da dedaCemis Cur-<br />

Cxelac barem ar davinane.<br />

Cemi kurselebi monatrebul qarTul<br />

sufraze Tavs Sinaurulad grZnobdnen.<br />

taniam mTxova, rom Tamadac me vyofiliyavi.<br />

bevri TavpatiJi arc damiwyia<br />

da movkalaTdi sufris TavSi da SevudeqiT<br />

sadRegrZeloebs. smisa ra mogaxsenoT,<br />

magram brtyel-brtyeli sityvebi,<br />

ra Tqma unda, ar davakeli da suliko-sulikos<br />

RiRiniT moTavda qeific<br />

da moqeifeebic.<br />

- alo, tania, Sen xar? - vekiTxebi<br />

portretebi<br />

`feisbukidan~<br />

Cems Tanakursels.<br />

- belaCka, Cemo sayvarelo, rogor<br />

damekarge, xom kargad xar? - mpasuxobs<br />

sasiamovnod aRelvebuli.<br />

- momenatre Zalian. rac TbilisSi<br />

wamovedi, ratom ar mexmianebi, albaT<br />

ar genatrebi an ar gaxsovar. Sen, marTalia<br />

moskovSi varskvlavebs eTamaSebi,<br />

CvenTvis aba rodis moicli.<br />

- ras ambob, me girekavdi 2008 wlis<br />

agvistoSi, Sen ar mpasuxobdi... me, me...<br />

mindoda bodiSi momexada yvelas magivrad,<br />

- aukankalda xma tanias.<br />

- Sen ra SuaSi xar, me da Sen aravin<br />

arafers gvekiTxeba. Cven xom gviyvars<br />

erTmaneTi, esaa mTavari, - vuTxari mec<br />

akankalebuli xmiT.<br />

- sofelSi gaxsovs, bebos `peCkaze~<br />

Rameebs rom vaTenebdiT. gaxsovs petrovna,<br />

rogor gvicxobda sokos `peraSkebs~,<br />

gaxsovs rogor kiTxulobdi esenins<br />

xmamaRla, me kidev rogor gikiTxavdi<br />

tabiZes qarTulad da Sen meubnebodi,<br />

rom yvelaferi gaige... aryis<br />

WalaSi seirnoba menatreba. is siTeTre,<br />

61


siCume da Cveni gulwrfeli megobroba....<br />

- ametira me.<br />

- mec, menatreba Seni suliko... - vem-<br />

Svidobebi da Tan studenturi dReebi<br />

midgas Tvalwin. ramdeni dro gasula.<br />

- belaCka, icode, rom me miyvars saqarTvelo<br />

da xma arasodes mimicia im<br />

ZalisTvis, visac saqarTvelos atkina.<br />

me minda, rom Sen es icode. momikiTxe<br />

Salva, bavSvebi da iza deida. me dResac<br />

maqvs misi moqsovili `variSkebi~...<br />

davemSvidobe tanias da mere didxans<br />

vixsenebdi lamaz dReebs. mtkioda, Zalian<br />

mtkioda gulSi Rrmad Cemi afxaze-<br />

Ti, Cemi samaCablo.... mjera rom taniasac<br />

stkioda CemsaviT.<br />

* * *<br />

saarCevno kampania iyo da guriaSi<br />

gavemgzavreT. lanCxuTSi aris maRalmTiani<br />

sofeli - acana. soflamde arc<br />

ise axlo gzaa. rogorc iqna mivaRwieT.<br />

soflis TavSi manqanidan gadmovediT<br />

da fexiT avuyeviT gzas. uknidan<br />

moxuci kaci dagvewia, uRelSi Zroxa<br />

yavda Sebmuli: - dabrZandiT, wagiyvanT,<br />

stumrebi CanxarTo. TavpatiJi daviwye:<br />

- Zroxaa da codoa, ar SewuxdeT...<br />

- me ki ara mixeila TevdoraZe abamda<br />

Zroxas, xarsac da kameCsac... saqonlis<br />

daniSnuleba egaa! - ar Cerdeba moxuci.<br />

am saxeli da gvaris gagonebaze<br />

Salvas gadavxede.<br />

- mixeila vinaa? - vekiTxebi moxucs.<br />

- vinaa da am kuTxis baton-patroni,<br />

kaci, romelmac erovnuli mTavroba daafinansa<br />

da safrangeTSi gaagzavna. erTi<br />

meSoki oqro gaatana. rom ara mixeili,<br />

verc ki wavidodnen amxela gzaze...<br />

siamayiT aRvivse. es moxuci Cems<br />

did babuaze saubrobda. TvalebiT vesaubrebi<br />

Salvas da TiTqos veubnebi,<br />

rom rasac giyvebodi Cems winaparze,<br />

xedav rogori simarTlea-meTqi?!<br />

- iciT me vin var? albaT verc ki<br />

warmoidgenT, rom me mixeilas SvilTaSvili<br />

var. ra ucnauria, rom Tqven ase<br />

SemTxveviT swored axla axseneT Cemi<br />

didi babuas saxeli?! - veubnebi da<br />

Tvalebidan cremlebs ver vikaveb. moxucsac<br />

cremlebi moadga...<br />

sofelSi damxvdnen naTesavebi. bevr<br />

maTgans arc ki vicnobdi. am sofelSi<br />

erTaderTi umdidresi ojaxis fuZeze<br />

ukve sxvebi cxovroben. gakulakebuli,<br />

raionis muzeumSi gadatanili awdakarguli<br />

veS-inventari arsad iyo... veZebdi<br />

Cemi winaprebis aCrdilebs naTesavebis<br />

saxeebSi da RimilSi, maT mogonebebSi,<br />

siTbosa da siyvarulSi. uceb<br />

vipove is Zafi, romelic warsuls da<br />

awmyos aerTianebs; Zafi, romelic uwyve-<br />

62<br />

tia da romelsac Cveni genetikur-sulieri<br />

kodi hqvia.<br />

levilis mamuli, romelic qarTvelebis<br />

navsayudelia safrangeTSi, swored<br />

is adgilia, romlis SeZenaSic mixeil<br />

TedoraZem didi wvlili gaiRo<br />

da Jordanias xelisuflebas didad<br />

daexmara...<br />

didi sufra gaiSala, yvela sadRegrZelo<br />

dailia...<br />

Tbilisisken gvian gamoveSureT... mTeli<br />

gza vfiqrobdi imaze, rom adamiani<br />

manamaa cocxali, sanam misi sikeTe Tundac<br />

erT adamians axsovs.<br />

* *<br />

abaSis raionSi aris sofeli ontofo.<br />

iq Cemi bebos ded-mama cxovrobdnen<br />

- anton da liza nadareiSvilebi. Cemi<br />

bavSvobis mogonebebSi dResac cocxlobs<br />

ulamazesi ezo-kari oda saxliT,<br />

uTvalavi vardiT da gumbaTovani bzebiT;<br />

ezoSi mofusfuse moxucebiT da<br />

qalaqebidan zafxulad CamobrZanebuli<br />

stumrebiT.<br />

erT zafxuls saSineli tragedia<br />

datrialda da 17 wlis axalgazrda<br />

gardaicvala mdinareSi. bunebrivia, rom<br />

mTeli sofeli glovobda da Cvenc<br />

vmonawileobdiT mTeli dakrZalvis ceremonialSi.<br />

bavSvebs gvirgvinebs dagvirigebdnen,<br />

zogs suraTi eWira da mivyvebodiT<br />

micvalebuls... damwuxrebulma<br />

Wirisufalma, yvelas jvari gvweria<br />

da sasaflaoze maleve aaSena patara<br />

saxli. iq micvalebulis sruli foto,<br />

karada misi tansacmelebiT, televizori,<br />

magnitofoni, e.w. praigrivateli Tavisi<br />

plastinkebiT, magida, skamebiT, nardi,<br />

Wadraki, domino elaga.<br />

saxlidan sasaflaomde sul raRac<br />

50-100 metri iyo. soflis centramde<br />

rom misuliyavi, sasaflao unda gagevlo.<br />

micvalebulis ojaxi 40-mde yovel<br />

dRe magidaze awyobda xils, xaWapurs,<br />

Rvino-limonaTs. soflis bavSvebis Sekrebis<br />

adgili sasaflao gaxda. simaRlis<br />

mixedviT davmwkrivdebodiT da<br />

mivdiodiT, rom plastinkebi CagverTo<br />

da limonaTi dagvelia... ase grZeldeboda<br />

raRac dro, sanam, erTxelac anto<br />

babum mocekvave da momReral bavSvebs<br />

ar mogviswro. wvrili wkneliT sul<br />

saxlSi gamogvreka: `gvalo, miodineTi<br />

sindisi~, `onjRore va giCqunani~. dResac<br />

maxsovs im wknelis xma da simware.<br />

meore dRes Wirisufali saxlSi<br />

mogvadga da antoni da liziko sul<br />

bodiSebiT miegeba. qalbatonma naTelam<br />

ki moxucebs usayvedura:<br />

- me sanam am bavSvebis Jriamuli<br />

mesmoda, manam megona, rom Cemi kaxa co-<br />

cxalia. gana marTla micvalebuls davudgi<br />

televizori da radio... anto,<br />

eg ra miqeni, rogor dadumda da dasamarda<br />

dRevandeli dRe.<br />

saxlSi dabrunebuli moxucebi tirodnen.<br />

meore diliT bebom xaWapuri<br />

gamogvicxo da gagvatana. Cven sirbiliT<br />

gaveSureT da kidev erTxel movilxineT<br />

kaxas saflavTan.<br />

* * *<br />

cota xnis win ulamazes qorwilSi<br />

viyavi. me patarZlis mxares warmovadgendi.<br />

siZe marTlmadideblad moinaTla<br />

patarZlis TxovniT da jvaric ananuris<br />

eklesiaSi daiweres. qorwilSi<br />

germaniidan specialurad CamobrZanebulma<br />

stumrebma gamogvicxades, ar inerviuloT,<br />

patarZali ki ar wagarTviT,<br />

aramed siZe SemogimateTo. marTlac,<br />

siZe ise gaSinaurda, rom qarTulad<br />

sadRegrZeloc ki dagvalevina da didi<br />

simpaTiebic moipova Cveni.<br />

mTelma ceremonialma uaRresad Tbil<br />

garemoSi Caiara... Tamadam winaprebis<br />

sadRegrZelo warmoTqva da siZe-patar-<br />

Zlis papis Sesandobari warmoTqva. Turme,<br />

nu ityviT da orive 1945 wels germaniaSi<br />

omis dros daRupula, orive<br />

erT qalaqSi da vin icis... Tvalebze<br />

cremlebi momadga. me Cemi babua gamaxsenda,<br />

romelic omidan ar dabrunebula...<br />

ramxela Zala aqvs siyvaruls, is<br />

Slis sazRvrebs, midgomebs, wyenas, tkivils...<br />

visxediT gverdi-gverd axla<br />

ukve moyvrebi da saqarTvelosa da germaniis<br />

sadRegrZelos guliTa da suliT,<br />

marTlac da didi siyvaruliT<br />

vsvamdiT.<br />

* * *<br />

saqaRaldeSi raRacas veZebdi da Sem-<br />

TxveviT Cemi Svilebis pataraobis droindel<br />

Canawerebs wavawydi. Cems bebos<br />

Camouweria maT mier warmoTqmuli sityvebi:<br />

matabele-matarebeli, kafua-kamfeti,<br />

peCeCia-peCenia, bebe-bebia, ononominda,<br />

fua-mtkiva, zizi-lamazi, Zia-mZivi,<br />

amunia-ZaRli, mua-fiso...<br />

iqve, saqaRaldeSi werilebi vipove...<br />

moskovSi yofnisas rom mwerdnen axloblebi.<br />

siamovnebiT Cavujeqi. Zalian didi<br />

siamovneba miviRe maTi kiTxvisas da<br />

sinanulic. zogierTi maTgani axla<br />

cocxali aRaraa... ramdeni siTbo, siyvaruli<br />

modis maTgan. am xelnawerebis<br />

miRma TiToeuli maTganis sunTqva ismis<br />

TiTqos. xelnaweri avtoris sulis nawilia<br />

udaod. TiToeuli sityvis ukan<br />

emociaa...<br />

guli mwydeba, rom TandaTan sakomunikacio<br />

saSualebebma gaaZeves Cveni ukvdavi,<br />

uberebeli, gacveTili, magram mainc


maradiuli werilebi.<br />

* * *<br />

moskovSi, samsaxurSi erTma qarTvelma<br />

qalbatonma damireka. sakmaod asakovani<br />

xma hqonda, menatreba saqarTveloomiTxra.<br />

didxans visaubreT... SevTanxmdiT,<br />

rom xSirad damirekavda da me<br />

movuyvebodi axal-axal ambebs. mere<br />

saxlSic vewvie. sruliad martoxela,<br />

daucveli iyo. TandaTanobiT davuaxlovdiT.<br />

vficavar, guls da suls ar<br />

viSurebdi misTvis. vyidulobdi saWmels,<br />

tkbileuls, wamlebs. saelCodan<br />

daxmarebac ki gamovawerine. uZlurobisgan<br />

uWirda Tavis movla. ar mezareboda<br />

namdvilad. gareT ijda xolme da<br />

melodeboda, rodis mividodi masTan.<br />

patara bavSviviT mimndobi iyo... ase<br />

gagrZelda Tveebi. erTxelac uxasia-<br />

Tod momeCvena, miTxra, rom salaparako<br />

aqvs CemTan. ar gewyinos da ase mgonia,<br />

rom Cemi bina gainteresebs da imitomac<br />

mivlio, - miTxra Tvalcremlianma.<br />

xma gamiwyda, veraferi vuTxari. maSin<br />

Zalian axalgazrda viyavi da es sityvebi<br />

did tragediad miviRe... uceb wamovxti<br />

skamidan da gaviqeci usityvod.<br />

mivrbodi da yelSi gaCxerili burTi<br />

maxrCobda. man Cems uangarobaSi eWvi<br />

rogor Seitana-meTqi... imis mere mirekavda<br />

samsaxurSi da me ar vpasuxobdi,<br />

mere sulac gaqra. axla mgonia, rom<br />

masTan ufro damTmobi unda vyofiliyavi,<br />

an saerTod ar mimeqcia didi yuradReba<br />

misi sityvebisaTvis. ar vici,<br />

axalgazrdobaSi yvelaferi sxvanairad<br />

geCveneba. axla, albaT sxvanairad moviqceodi,<br />

vapatiebdi didsulovnad.<br />

* * *<br />

1995 wlis saparlamento arCevnebi<br />

axlovdeboda. Salvas senakis xoravas<br />

saxelobis TeatrSi hqonda amomrCevel-<br />

Tan Sexvedra. dedaCemi saguldagulod<br />

emzadeboda da am dRisTvis TeTri kostiumi<br />

Seukeravs. me vurCie, rom oqtombrisTvis<br />

arc ise Sesaferisi samosiameTqi<br />

da Tan ar minda, rom gamorCeulad<br />

gecvas xalxisgan-Tqo. dedam sinanuliT<br />

Semomxeda da usityvod gamoicvala...<br />

or TveSi mamaCemi gardaicvala da es<br />

kaba-pijaki dResac ukidia Caucmeli...<br />

amaswinaT, karada rom gamovaRe, Tval-<br />

Si meca da cremlebma damaxrCo.<br />

aseTia cxovreba - arasodes ici ra<br />

moxdeba xval. arasodes gadado xvalis-<br />

Tvis is, risi moswreba, gakeTeba, Tqma<br />

dRes SeiZleba.<br />

* *<br />

universitetSi am dReebSi pirvelkurselebis<br />

registracia mimdinareobs.<br />

dilidan reestrSi viyaviT atestatis<br />

asaRebad me da Cemi qaliSvili. bunebrivia,<br />

rom sabuTebis CamonaTvalSi, romelic<br />

unda waradginon axladCaricxulebma,<br />

atestatic aris. reestrSi rigia.<br />

Cven win 80 wels gadacilebuli qalbatoni<br />

dgas yavarjniT. mas piradobis<br />

aReba surs. qalbatoni Sewuxebulia,<br />

radgan fexi aqvs motexili da daxmarebas<br />

ver aiRebs, Tu piradoba ar aiRo.<br />

mis magivrad vnerviulob, radgan Zalian<br />

tkiva... rodesac misi rigi movida, gaarkvia,<br />

rom 30 lari unda gadaixados<br />

piradobaSi. moxuci Zalian dabneuli<br />

Cans, radgan egona ufasod aiRebda.<br />

- ar maqvs Svilo 30 lari, - tiris<br />

da Civis.<br />

- ra vqna qalbatono, roca geqneba,<br />

maSin mobrZandiTo, - zrdilobianad<br />

da Sewuxebuli saxiT pasuxobs Tanam-<br />

Sromeli...<br />

guli damewva. mindoda misTvis es<br />

Tanxa gadamexada, magram amomrCevlis<br />

mosyidvaze Sari ar avikido-meTqi...<br />

axla saxlSi var da vnerviulob. Rmer-<br />

To, ra eSveleba am qveyanas, ramdeni sawyalia<br />

Cvens irgvliv. ratom ar gamovarTvi<br />

telefoni an misamarTi? axla<br />

amaze bevrs vidardeb.<br />

* * *<br />

malina, malinaaa... malina, malinaaa...<br />

dilauTenia Camesmis yurebSi. ra maRali<br />

notebiT mReris qalbatoni, ra xma aqvs.<br />

usaTuod gaimarjvebda `niWierSi~.<br />

ra sayvarlad Tendeba. amitomac miyvars<br />

Tbilisi.<br />

* * *<br />

mezoblis dedam sasiZod biWi daiwuna.<br />

atira da aiZula qaliSvili dascileboda<br />

Seyvarebuls.<br />

- ra sWirs, kargi biWia, lamazi, ganaTlebuli<br />

qarTvelia-meTqi, - Zlivs Sevbede<br />

mezobels.<br />

- Raribiao, - miTxra, - da sad velodo<br />

rodis gamdidrdebao.<br />

Semecoda is biWic da misi siyvarulic<br />

- fulze gacvlili da dawunebuli.<br />

* * *<br />

es ambavi ramdenime wlis win iyo.<br />

Tamaris saxelobis taZari doliZezea<br />

da siaxlovis gamoc iq xSirad davdivar.<br />

erTxelac, Zalian adre momiwia<br />

misvla. wirva dilis 7 saaTze iwyeboda<br />

da mgoni, naxevari saaTiT adre<br />

mivedi. taZarSi aravin iyo. erTi qalbatoni<br />

alagebda. bunebrivia, gulxeldakrefili<br />

ver viqnebodi da mec mivexmare.<br />

xalxiT nel-nela ivseboda darbazi,<br />

Cven ki ganvagrZobdiT dalagebas,<br />

dawyebamde unda mogveswro... wirvis<br />

damTavrebis Semdeg qalbatons telefoni<br />

davutove da vTxove, roca saWiro<br />

viqnebodi, mzad viyavi mec davexmarebodi<br />

mas aseT madlian saqmeSi...<br />

am ambavSi gasakviri araferia, rom<br />

ara zari, romelic or dReSi gaisma<br />

Cems mobilurze. axalgazrda qalbatonma<br />

damireka da wyneTis agarakis dalagebaSi<br />

150 lari SemomTavaza. marTali<br />

giTxraT davibeni, vuTxari, albaT sxvagan<br />

moxvdiT-meTqi. Cemi nomeri gaimeora<br />

da miTxra, rom es nomeri misces,<br />

radgan Turme Zalian kargad valageb.<br />

- Tu davrdomili, loginad Cavardnili<br />

xarT, dagexmarebiT-meTqi, - amoviluRluRe...<br />

aseTi rom yofiliyo, mar-<br />

Tla davexmarebodi. meeWveba, rom mas<br />

dalageba sdomoda, mgoni sakmaod uni-<br />

Wod gamaSayira.<br />

* * *<br />

sazamTros mozrdili naWeri Cems<br />

stumrad myof naTluls gadavuRe da<br />

Tan gavafrTxile, rom Tu kurkebs SeWamda,<br />

mucelSi sazamTroebi gaezrdeboda.<br />

man Semomxeda da ironiulad gaicina.<br />

arada, misi toli rom viyavi, advilad<br />

vtyuvdebodi. marTalia ar vasrulebdi<br />

da rac SeiZleba met kurkas vylapavdi<br />

imis molodinSi, rom mucelSi diiiiiidi<br />

sazamTro gamezrdeboda. sarke-<br />

Sic sul tyuilad vicqirebodi. mezoblis<br />

gazrdil mucels mis Rormucelobas<br />

da kurkebis siyvaruls mivawerdi<br />

da saSinlad mSurda. ra Sterukaa<br />

bavSvi...<br />

* * *<br />

dedaCemi metyoda: xeli ar axlo am<br />

`bambanerkas~, stumrebisTvis gvindao.<br />

miveparebodi, gamovxravdi da cariel<br />

kolofs, isev adgilze davdebdi. stumrisTvis<br />

gasamaspinZleblad ki carieli<br />

kolofi imdenjer SerCeniaT, rom<br />

mainc ver iswavles Wkua Cemma mSoblebma...<br />

magram axla sxva ramis Tqma minda.<br />

arsebobs msoflioSi aseTi eri, romelic<br />

yvelafer saukeTesos stumars<br />

unaxavs, yvelaferi gemrieli misTvis<br />

emeteba. Cven xom Sewiruli eri varT,<br />

roca vambobT: `Seni Wirime, Sen genacvale,<br />

Sen Semogevle, vaime, uime~...<br />

daakvirdiT Cvens dedikoebs, gana maT<br />

mxolod CvenTvis ar icocxles. ramdeni<br />

ram daakles Tavs, oRondac Cven<br />

araferi mogvkleboda... elementarulad<br />

sufrazec ki mudmivad vgrZnobdiT maT<br />

mzrunvelobas. me manam megona, rom deda-<br />

Cems mxolod qaTmis frTa, kiseri uyvarda,<br />

sanam TviTon deda ar gavxdi.<br />

aseT xalxs ar uweria gadarCena?!<br />

mudmivad sxvisTvis fiqrsa da jafa-<br />

Si daRlil ers.<br />

63


ogor rogor menatrebi<br />

menatrebi<br />

ulamazeso Cemo qveyanav,<br />

ra vqna, rom ase miyvarxar Zlier<br />

minda cota xniT gadagiviwyo,<br />

magram siyvaruls verafriT vZlie.<br />

sul maxsovxar da sul menatrebi,<br />

saocreba xar namdvilad didi,<br />

rac wamovedi da Sen dagtove,<br />

dRe ar mqonia wynari da mSvidi.<br />

aq me yvelafers - Sensas vadareb,<br />

saxlebs, xeivnebs, skverebs Tu quCas<br />

Sens silamazes ra Seedreba....<br />

Sens monatrebas bolo ar uCans.<br />

iqneb verc gnaxo, veRar vixilo<br />

Seni usazRvro mSveniereba,<br />

dae, ufalma Sen moganiWos<br />

ukvdaveba da bedniereba.<br />

patara patara nergi<br />

nergi<br />

es norCi nergi Cven erTad davrgeT,<br />

magram ar xarobs - daWkna, Camoxma...<br />

es imitom, rom Cveni mdinaris<br />

Sen gaRma xar da me ki - gamoRma.<br />

nergi xom Cveni imediT aris,<br />

da mas sicocxle Zlier swyuria,<br />

Tuki patara ar gaizarda<br />

es xom samyaros dasasrulia.<br />

kacis Zala rom erTobaSia,<br />

Cven bavSvobaSi yvelam viswavleT.<br />

cxovrebaSi ki mas ar viyenebT,<br />

sxvebsac vawvalebT,<br />

Tavsac viwvalebT.<br />

Cven erTad SevZlebT mis gadarCenas,<br />

orTav gavuyofT gulebis siTbos,<br />

mas Cven orTave erTad vWirdebiT,<br />

orTaves erTad gveZebs da gvixmobs.<br />

da rom patara gadavarCinoT,<br />

erTad yofna rom SevZloT,<br />

viswavloT,<br />

neba momeci xeli mogxvio<br />

da Cems napirze gadmogiyvano.<br />

nebismieri<br />

asakisa da donis<br />

msurvelebs.<br />

survilis<br />

mixedviT<br />

praqtikis<br />

gakveTilebi<br />

Catardeba<br />

telefonis<br />

da skaipis<br />

saSualebiT<br />

64<br />

mzisken mzisken mzisken gafrena<br />

gafrena<br />

es bilikebi mzisken midian<br />

Sen mas miyvebi sul martod-marto<br />

is xom saSiSi bewvis xidia<br />

Sen ki mis gavlas eswrafvi, natrob.<br />

Tavad mzis sxivi misken miiltvi<br />

rom mzes Seerwyme misi nawili<br />

bednierebis wamsac miiTvli<br />

rom daipyari Sori manZili.<br />

dedamiwaze mze kvlav ibrwyinebs<br />

SuqTamfeni da sxiviT aRvsili<br />

is ar Caqreba, ar ganeldeba<br />

radgan Sena xar misi nawili.<br />

SenTvis...<br />

SenTvis...<br />

sul yvavilebiT movrTav Cems binas,<br />

rom silamaze sufevdes irgvliv,<br />

diliT, mze roca SemoanaTebs,<br />

mas atyvevebdes yvavilTa xibli.<br />

mzis siTbosa da yvavilT morevSi,<br />

CaiZireba mSveneba Seni...<br />

o, rogor nazad erwymiT erTmaneTs...<br />

gaswavliT inglisurs<br />

Tanguli zambaxiZe<br />

mkiTxvelis mkiTxvelis kuTxe kuTxe<br />

kuTxe<br />

erTmaneTs rogor saocrad SveniT...<br />

me ki sixaruls veRar davfarav,<br />

ar dameteva guli sagules...<br />

gulSic, saxlSic da<br />

Cems samyaroSic,<br />

bedniereba daisadgurebs.<br />

is is Soreuli Soreuli mogonebebi<br />

mogonebebi<br />

gacamtverda da sul mTlad moisra,<br />

rogor gadarCa es mogoneba,<br />

viT ar waleka talRam droisa...<br />

Sena xar CemTvis dauviwyari,<br />

Sen ver giviwyeb Zvirfaso dedav,<br />

da menatrebi, o, ise Zlier,<br />

sizmarSiac da cxadSiac gxedav.<br />

xan baRSi gxedav sul mofusfuses,<br />

xan Cais kref da mzeSi iwvebi,<br />

xan - ki martoka gascqeri Saras<br />

Svilebs moeli TavdaviwyebiT.<br />

sadRac midixar, isev modixar,<br />

sikeTes Tesav da sofels Sveni...<br />

Senze fiqrebs da Sens warmosaxvas,<br />

msurs Semoevlos sicocxle Cemi!<br />

manheteni manheteni<br />

manheteni<br />

Senobebi maRla camde aziduli,<br />

aziduli Senobebi maRal caze,<br />

manheteni, manheteni niu iorkis<br />

savizito baraTi da silamaze.<br />

reklamebis siuxve da ferTa gama,<br />

silamaze, sikaSkaSe, elvareba.<br />

yvelaferi, yvela erTad aRebuli<br />

sixaruli, siyvaruli, mRelvareba.<br />

garTobebi, musika da simRerebi<br />

Serwymulia erTmaneTSi maRal xmaze.<br />

manheteni, manheteni niu iorkis<br />

savizito baraTi da silamaze.<br />

lela<br />

lela<br />

347-924-4027<br />

347-924-4027<br />

347-924-4027<br />

212-564-4148<br />

212-564-4148


17<br />

6<br />

9<br />

11<br />

15<br />

4<br />

32<br />

33<br />

26 27<br />

10<br />

13<br />

20<br />

21<br />

24<br />

18<br />

Tarazulad::<br />

1. poeturi uSfoTveli cxovreba<br />

bunebis wiaRSi; 2. urCxuli (wign); 3.<br />

literaturuli nawarmoebi an misi<br />

nawili, romelic dawerilia saubris<br />

saxiT; 4. taepebi, romlebic leqsSi<br />

garkveuli wesiT meordeba; 5. rusi<br />

mwerali; 6. dionises mxlebeli ber-<br />

Znul miTologiaSi; 7. qarTveli mwerali,<br />

dramaturgi, avtori piesebisa `metexis<br />

CrdilSi~ da `ieTim gurji~; 8.<br />

`mas tansa kaba emosa, gare-Tma vefxis...~;<br />

9. arCibald mekeSis satrfo (`gvelis<br />

perangi~); 10. floberis romani; 11.<br />

ninoSvili `Cveni qveynis...~; 12. rezo<br />

WeiSvili `Cemi megobari...~; 13. xelovnuri<br />

ena; 14. hamletis megobari; 15.<br />

daTa TuTaSxias sayvareli; 16. literatori,<br />

romelic raime nawarmoebis,<br />

visime Semoqmedebis kritikas eweva; 17.<br />

homerosis poema; 18. bernard Sou `...<br />

da kleopatra~; 19. mTavari personaJi<br />

grinis nawarmoebidan `alisferi ialqnebi~;<br />

20. v. gunias piesa `da-...~; 21.<br />

mefe-liris erT-erTi qaliSvili; 22.<br />

mSvenieri elenes da dioskurebis deda;<br />

42<br />

28<br />

5<br />

8<br />

29<br />

16<br />

12<br />

30<br />

2<br />

38<br />

litvordi<br />

34<br />

43 19 44<br />

23. zolas romani; 24. produqti, romelsac<br />

magdana yidda; 25. IV-Vss ber-<br />

Zeni poeti, ... panapoliseli;<br />

Sveulad:<br />

7. leqsi `... muxasa~; 21. qarTveli<br />

mwerali ... CaCaniZe (`gza navsadgurisken<br />

midis~, `lurji wigni~); 26. zola<br />

`tereza...~; 27. ra gvaria SuSaniki?;<br />

28. literaturuli nawarmoebis didi<br />

qveganayofi; 29. mama gorios erT-erTi<br />

qaliSvili; 30. erT-erTi `bremeneli<br />

musikosi~; 31. jumberis gamzrdeli<br />

`sibrZne sicruisadan~; 32. kontinenti,<br />

sadac gaemgzavra aiboliti mxecebis<br />

7<br />

23<br />

25<br />

35<br />

46<br />

3 36<br />

1 31<br />

samkurnalod; 33. juanSeris deda<br />

(`TeTri kurdReli~); 34. ase gamoiTqmis<br />

berZnulad sityva `vwer~; 35. Cexovi<br />

`...vania~; 36. nunus satrfo (`mamis<br />

mkvleli~); 37. ungreli mwerali; 38.<br />

godunovis saxeli; 39. nabukovis romani;<br />

40. leoniZe `Ciriki da...~; 41. ninoSvilis<br />

moTxroba; 42. `rac ufro<br />

Sors xar, miT ufro vtkbebi! me SenSi<br />

miyvars ... Cemi~ (galakt); 43. amerikeli<br />

mwerali, avtori romanisa `wyurvili<br />

sicocxlisa~; 44. sulelis amyoli<br />

TviTonac... (and); 45. iaponeli<br />

mwerali; 46. diuma `dedofali...~<br />

wina nomris litvordis pasuxebi<br />

Tarazulad: 1. dorian; 2. dea; 3. adela; 4. mTas; 5. abaSiZe; 6.<br />

nekrasovi; 7. balzaki; 8. bioni; 9. fanjikiZe; 10. nifnifi; 11. kasia; 12. maiko;<br />

13. defo; 14. mumu; 15. iaraRo; 16. dadiani; 17. lalioni; 18. bonasie;<br />

19. epiTeti; 20. dania; 21. eklaSi; 22. ampi; 23. anabazisi.<br />

Sveulad: 24. jorjaZe; 25. proza; 26. zaqara; 27. gavatini; 28.<br />

grigori; 29. alan; 30. xalvaSi; 31. Tvali; 32. leo; 33. didi; 34. finezi;<br />

35. igoris; 36. merime; 37. buxaiZe; 38. noneSvili; 39. ariosti; 40. ras;<br />

41. fausti; 42. maRraZe; 43. navoi; 44. danae; 45. biZina; 46. ilia; 47. gza.<br />

39<br />

22<br />

14<br />

40<br />

45<br />

37<br />

41<br />

65


patara daCis dabadebas<br />

vulocavT irina mSvenieraZesa<br />

da giorgi CantlaZes.<br />

66<br />

Ztj,t,b tvbuhfwbfib<br />

patara giorgi kakauriZis<br />

dabadebas vulocavT dimitri<br />

kakauriZesa da Teo gobeCias.<br />

V V<br />

patara zosime adeiSvili<br />

veisis dabadebas vulocavT<br />

eka adeiSvilsa da akiva veiss.<br />

vusurvebT vusurvebT bednier bednier da da laR laR bavSvobas, bavSvobas, sasaxelo sasaxelo qarTvel qarTvel vaJkacebad vaJkacebad gazrdas<br />

gazrdas<br />

dabadebis dRes vulocavT 64-wliani SualediT erT dRes<br />

dabadebul babua da SviliSvils - Cveni emigraciisaTvis<br />

sayvarel kacs, ansambl `fesvebis~ cnobil medoles, baton<br />

nodar obolaSvils da mis patara sexnia SviliSvils -<br />

nodari obolaSvils. pataras vusurvebT amayad evlos da<br />

gaegrZelebinos babuis didi saxeli da kacoba, babuas ki<br />

didxans tkbobas vusurvebT misi monagariT.<br />

megobrebi jvrisweras vulocavT Cvens<br />

Zvirfass megobrebs beqa gubelaZesa<br />

da Tiko SalamberiZes, vusurvebT<br />

sitkbos, ojaxur bednierebas da ulev<br />

siyvaruls.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!