You are on page 1of 84

saliteraturo Jurnali

daarsebulia
1926 wels
aRdgenilia
1990 wels
ganaxlebulia
2008 wels

1
ianvari

2011
redaqtori
levan bregaZe

redaqtoris moadgile
zviad kvaracxelia

saredaqcio jgufi
maia kudava
megi obolaSvili
oliko JRenti
nino sadRobelaSvili
gvanca jobava

koncefcia da dizaini:
© paata nacvliSvili, 2008.

gamomcemloba i n t e l e q t i

0179, Tbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #17 b


25-05-22, 91-22-83, 8(99) 55-66-54
faqsi: 25-05-22, 91-22-83
www.intelekti.ge info@intelekti.ge
redaqtori: 8(99) 90-37-22

ISSN 1512 - 4444
© gamomcemloba `inteleqti~, 2008.
`qarTuli mwerlobis~ gamarjvebulebi

dajildoeba literaturis muzeumSi 5

poezia

vaxtang javaxaZe. mxolod  erTi 7


qeTevan Sengelia. leqsebi 8
nika CerqeziSvili. leqsebi 10

mxatvruli proza

irma malaciZe. miniaturebi 12
zaza bibilaSvili. novelebi 16

debiuti

Sorena tyeSelaSvili. es ufro ambavia 20

dramaturgia

Tamaz WilaZe. dakrZalva saxelmwifos xarjiT 23
(komedia)

eseistika/dokumenturi proza

sergo wurwumia. weramweralis  33
ironiaSeparuli CaRimeba
(anu literaturuli sidide mcire saxasiaTo detalebiT)

kritika

nana kucia. dauwereli piesis tkivili 38
(rostom CxeiZis `legenda iskanderisa~)

ukvdavi saxelebi

deniza sumbaZe. giorgi mTawmideli – 50


winaswarmetyveli `axali erisa~

qarTvelebi Sin da gareT

rusudan niSnianiZe. ucnobi da Tan …`movlena~ 55
ori finjani

61 `vilaparakoT siyvarulze~
(kato javaxiSvils esaubreba mariam  wiklauri)

axali Targmanebi

64 xorxe luis borxesi. RvTaebrivi komedia
(espanuridan Targmna baCana bregvaZem)
74 heqtor hiu munro (saki). luiza
(inglisuridan Targmnes maka alaniam da emxvar kaxaZem)

Teatri

77 Tamar kiknaveliZe. 17 safestivalo dRe
(orwliani istoria da paralelebi)

warweriani egzemplarebi

82 mixeil kopaleiSvili. poeti – moyvasi (givi ZnelaZe)

prezentaciebi

83 `mariami mqvia saxelad~...


83 giorgi zanguris kidev erTi poeturi saRamo
84 „iratta.ru~ – omi, romelic movigeT

nomris Tema: kiTxvebi  da  pasuxebi


15 Tea Tofuria. ra afuWebs nawers?
17 marsiani. amirani
21 inga milorava. aA damianebi da wignebi erTad
25 ia anTaZe. `gaplastmasebis~ safrTxe
27 marine turava. isev vefxistyaosanze
35 mixo mosuliSvili. sakuTarsa da  maradiulze
37 diana anfimiadi. imitom,  rom...
41 lela kodalaSvili. gadaxtoma  Crdilidan... CrdilSi
43 vaJa xornauli. maradiuli  Tanamgzavrebi
45 vladimer kikilaSvili. Aanbanze da sxvazec
49 nino  TarxniSvili. sxva ninos moTxrobebi
51 givi alxaziSvili. m
A editacia

53 ina arCuaSvili. `ra-Rac min-do-da~


57 jemal qiria. eWviani  kiTxvebi
63 irakli qasraSvili. Mmsxverpli  kargi wignebisaTvis 
№1 2011

`qarTuli mwerlobis~ gamarjvebulebi

dajildoeba literaturis muzeumSi

egaZe
levan br

Jurnali „qarTuli mwerlo-


maia kud
ava da na ba“ 3 wlisaa.
na gogol
aSvili iubile Jurnalma gamorCeu-
lad aRniSna. 25 dekembers lit-
eraturis muzeumSi avtorebi
da mkiTxvelebi Sekriba da wlis
ganmavlobaSi gamocemuli Tor-
metive nomeri warudgina. iqve
Caeyara safuZveli axal tradi-
ciasac – yovelwliur dajil-
doebas.
saRamo Jurnalis redaqtor-
obava ma levan bregaZem da redaqto-
gvanca j
laSvili,
sadRobe ris moadgilem zvi­ad kvaracx-
lia, nino
zviad kvaracxe eliam gaxsnes. maT TavianT ga-
mosvlebSi Jurnalis mier bolo
erTi wlis ganmavlobaSi gaweu-
li Sroma Seajames da Sekrebil
sazogadoebas axali rubrikebi
da sxva siaxleebi gaacnes.
RonisZieba da­­­­jildoebis ce­
remonial­ iT dasrulda. `qar-
Tuli mwerlobis~ saredaqcio
jgufisgan Semdgarma Jiu­ rim
2010 wlis ganmavlobaSi Jurna-
lis furclebze dabeWdil av-
giorgi zanguri
torebs Soris gamarjvebulebi
xuT nominaciaSi gamoavlina:
wlis saukeTeso poeturi pub-
likacia – giorgi zanguri,
marika bakuraZe (gamomcemloba `inteleqti~), saukeTeso prozauli pub-
gvanca jobava da Tamar Toloraia
likacia – irakli lomouri
(moTxrobisTvis `SokorTvelos
borjRaladi~), saukeTeso Tar­

ianvari 5
№1 2011

tri) da
umaniSvilis Tea
diraZe (T
nino sana ia
if
nestan f

g­mani – nana gogolaSvili


(fridrih di­urenmatis piesis
– `gviani Semodgomis saRamos~
Ta­r­­gmanisTvis), saukeTeso es­
eistika/dokumenturi proza –
nestan fifia (literaturuli
werilebisTvis oTar CxeiZis
Semoqmedebaze), saukeTeso de­
bi­uti – Tamar Toloraia (nov-
elisTvis `kapela~). gamarjve-
bulebi saredaqcio jgufis
wevrebma gamoavlines da daa-
jildoves Jurnal „qarTuli
mwerlobis“ sapatio sigelebiTa
da specialuri prizebiT, rom- marika bakuraZe,
lebic „Telianma velma“, kom- gvanca jobava,
pania „bilainma“, „isi parim“, zviad kvaracxelia
TumaniSvilis Teatrma, „lit- da irakli lomouri
eraturulma kafem“ da wig-
nis maRaziebma – „laternam“,
„biblusma“ da `inteleqtma~
daaweses.
RonisZiebaze misul sa­ zo­
gadoebas saSualeba hqonda
Jurnal „qarTuli mwerlobis“
2010 wlis Tormetive nomeri
mniSvnelovani fasdaklebiT Se­
eZina.
Jurnali „qarTuli mwerlo­
ba“ mkiTxvels 2011 wlidan kvla­
vac uamrav siaxles da kidev
ufro mravalferovan da sain-
tereso masalebs pirdeba.

6 ianvari
№1 2011

poezia

vaxtang javaxaZe

mxolod erTi

***
erTi nabiji damaklda,
ori dolari damaklda:
vali damedo mezobel stilistTan anu dalaqTan.
qveyana veRar dalagda: maSinebs Savi magia:
Seni sastiki simarTle Citis rZesaviT maklia.
uecrad gamomafxizlebs mitingis ieriqoni
da sufTa qaRalds uecrad momiSivdeba striqoni.
medavebian: ramdeni kandidati gyavs, Tavado?
bevri arian: ar vici, xeli romelebs davado.
iqamc sufevdnen, TumcaRa, ras izam, aqac arian,
Sexedav: arakacia, arada – nakacaria.
zogi laqia-baqia da zogi lawirakia,
modi da erTad viyviroT:
– qveyanas kaci aklia!

`inteleqti~ gTavazobT sagamomcemlo proeqti `Ca­


nawerebi~ miznad isaxavs mwer-
alTa da sazogado moRvaweTa
dRiurebis, ubis wignakebis ga­
moqveynebas, rac mkiTxvels gan-
sxvavebuli kuTxidan daanaxebs
ukve cnobil pirovnebas, gaac-
nobs mis SemoqmedebiT labora-
torias, Sexedulebebs ama Tu
im movlenisadmi, yoveldRiur
STabeWdilebebs.
TiToeuli Canaweri gansa-
kuTrebiT Zvirfasia, radgan igi
aRadgens ara mxolod erTi ada-
mianis cxovrebis epizods, ar-
amed epoqas, istoriuli foniTa
da moqmedi pirebiT.
e
l
ma

ianvari 7
№1 2011

qeTevan Sengelia

leqsebi

*** elvam Tvalebi mosWra Sevardens


arasdros ar gTxov da mere, cecxlis mwveli enebi,
arafers radgan, uRran tyeSiac swrafad Sevardnen.
sulac aravin ar medga gverdiT,
me saqarTvelos Tbili
***
mze maTbobs,
Cemi lamazi, mowyale RmerTi. iqneb damtovoT,
verc me SevZeli am nakadulis, Cems simartoves
daRma ki ara, aRma dineba, sul ar uxdeba ucxos TvalTvali.
sada xar axla? Tu daviRupeT, o, ra sandoa,
miTxari mainc, mecodineba. RvTismSobeliviT,
qeTevan Sengelia daibada leqis bwkari da puris TavTavi...
TbilisSi. daamTavra ivane ja- es Semodgomac xom miilia,
vaxiSvilis saxelobis saxelm- cecxlis enebi
wifo universitetis filolo- moipareba isev zamTari,
giuri fakulteti. daicva sakan- cecxli gadmoskda mexis saSodan, wevs mTawmindaze didi ilia,
didato disertacia. daamTavra elvam Tvalebi mosWra Sevardens, saqarTvelosTan camde marTali.
kinodramaturgiis fakultet-
mere wiTeli, mwveli enebi,
ic.
1984 wlidan misi Semoqmedeba uRran tyeSiac swrafad Sevardnen.
miminos
ibeWdeba literaturul Jur- o, ase icis gulis Seglejac,
nal-gazeTebSi. aris samwerlo sibneleSia dageSili Seni nervebi
ras moerevi trfobas cad
gaerTianeba `mnaTobis~ gam-
amZvrals?! da kvercxis gulebs SegaCvies
geobis wevri, qarTul-espanuri
kulturis centrisa da mweral- da rogorc cecxli, minavlebuli, xorcis magier,
Ta kavSiris wevri. misi leqsebi kvalsac ar tovebs, tovebs tyavis TaTmanze Semomjdari
Targmnilia ramdenime enaze.
naxanZrals. gascqeri sivrces,
gamocemuli aqvs lirikuli
da literaturul-eseisturi grgvinvis Semdegac fiqrob mravalJamier,
krebulebi: `TovliviT TeTri daRlili, mravalJamier!
mwuxareba~ (1997), `akaciis xeiv- o, ra Tvalebi – wyvili Savi
rom es midamo mteriviT gitevs,
ani~ (2002), `qarTvel mweralTa
mimarTebebi vaJa-fSavelasTan~ mere mdeloze uflis madliviT, swrafi Surduli,
(2005), `mzisferi qudi~ (2005), Tavidan amCnev Wrelgula Citebs. arc gelovani, arc afxazi
`cecxli da mdinare~ (2009), `mze da arc burduli...
Tu ginda kidev rom gaioco,
da Rrubeli~ (2009).
daimegobro mTvarec da mzeca, da mainc, ase SemarTuli,
hyavs meuRle da erTi vaJi.
erTxel usaydrod unda iloco xar  frTagaSlili,
da upatronod axvide zecad. moinadireb am samyaros
Tu ginda, gulSi imedi gedgas, evas vaSliviT.
nu gaimarjveb `troas cxeniviT~, Sen da xar Cemi,
vin ras uwodebs Zliers uarhyavi kvercxis gulebi,
da medgars, mec mxiblavs sivrce,
visTvis vin aris pirSercxvenili?! ar maSinebs dakargulebi.
Tendeba. Ramec miiZurweba, modi, daviZraT, vin-vis?!.. mizans
qoTnis yvavili nebivrad xarobs, ar avaciloT;
ver gaixares guliT Zunwebma, Sen saxlob CemSi da me – SenSi,
veravin uTxra – pirimze-xaro. Cemo nawilo!
cecxli gadmoskda mexis saSodan, vifrinoT mzisken,

8 ianvari
№1 2011

Tumca mzemde midis veravin, WriWinebma momaxales:


magram gzad mainc agvcildeba Sen bulbuli ar gigalobs,
mavne mzveravi. ar gimarglavs gnoli yanas!
vifrinoT mzeSic, qarSic, qariSxalma dahkra taSi:
TovlSic, ukun RameSic... nana, Cemo Svilo, nana.
mTavaria, rom ver gagvaban tyviam mominaTlos sityva,
versad maxeSi Cemi guli sarangia,
da swrafad, Tundac gulis Zgeris Camexute qariSxalo!
xma hgavdes zarebs, marto taSi ras margia?!
zrialsac hgavdes, hgavdes ar gavxdebi aravisi,
zrials, arc mona da aRarc kerZi.
Tundac wamiers, grigals vebrZvi, vebrZvi
mravalJamier... Cemo dao! grigals,
mravalJamier! oRond, Cumad, guliT vebrZvi.

nawvimari tye Tamars

dafenilia oqro miwaze, Zleva galobisa, ici, didebul ars!


mivdivar, foTlis CurCuli mesmis, suli unugeSod aRar gaiwirvis,
aqedan vici Zalze Soria, ukve codva-madli saswors ***
adamianTa Suri da gesli. dadebula, `...qeTevan Sengelias leqsebi
TiTqos sityvebad qceuli oc-
kvdeba foToli, lamazad kvdeba, ai, xmebi locvis, ai, xmebi wirvis.
nebebis nafleTebia, da, amave
miaqvs seqtembris siTbo da madli `msxverpli RvTisa aris xmebi dros, maTi mogrovebis, gaer-
da Cemi Cumi sevdis nawili, Semusvrili~, Tianebis aSkara niWierebiTa
sul aRar maxsovs wvimebiT dideba mamasa da Zesa, da TavisTavadobiT aRbeWdili
gza. TiTqos meocnebe adamia-
daRlils. wminda sulsa, nis sulis ori lebani – erTi,
ukve daunTia yvelgan fiWa-cvili, yvelasTvis nacnobi da meore,
qarTvlis dedofalsa, locvad aseve yvelasTvis, TviT poet-
qariSxlis taSi isTvisac ki gamoucnobi, cdi-
cad asulsa. lobs gaerTianebasa da erTma-
grigals vebrZvi, vebrZvi grigals, neTSi gansxeulebas ganucdeli
oRond Cumad, guliT vebrZvi, bednierebis molodiniT ga-
xarki bruebuli...~
Cems nervebze iwereba maJoruli
Tamaz WilaZe
simfonia... raRadros Cemi gaocebaa?
da notebi JRrialeben: didi xania sikvdilTan davrCi, ***
ar gageqces oqros verZi... Rrubeli ise moizlazneba, `...miuxedavad masStaburi,
ar danebde, ar daibne, moeride rogorc tyis pirTan beberi maCvi. yo­
vlismomcveli mzerisa, si-
yvarulis, tkivilis, ufalTan
ria-rias. galeulia burusi odnav,
mimarTebis, sicocxlis arsis
ra vqna? taZars xSirad vstumrob, cam TiTqos sxivic gamoaCina... garkvevis survilisa da mZlavri
vstumrob gelaTs da samTavros, me ver vigrZeni am soflis siTbo, ferweruli monasmebisa, Tu mo-
qandakis saWreTliT nakveTi
magram, rom ver dagiCoqe, axla ki ara, mgoni maSinac:
sityva-kldeebisa, qeTevan Sen-
sibrZnis RmerTo, ar damCagro! roca mze oqros hamakSi svamda gelias poezia yovelTvis inar-
alublebi skdeba gulSi, mavans da mavans, enTo TibaTve... Cunebs rbil lirizms, sevdian
grigals vebrZvi, momexmare! me ras momkiTxav Jamo grZneulo, kdemamosilebas, iseT sulier
simaRles, romelic spobs kad-
Tan saWreTlis RrWialiviT, xarkic daade isev imaTve. nierebisa da pativmoyvareobis
mkrTal kvalsac ki da saSuale-
bas aZlevs sul cotaSi Caatios
mTeli sicocxle da arsebobis
arsi...~
inga milorava

ianvari 9
№1 2011

nika CerqeziSvili

leqsebi

xasiaTi – skabrezi

axla dReebi Ramdebian ufro martivad,


gauferulda dedamiwa da Tavs mabezrebs,
arc misTvisaa Cemi yofna didi pativi,
baribarSi varT da cxovreba –
naRdi skabrezi –
gvabiabruebs.
sxva – yvelaferi Zveleburad aris urigod,
gamicvda palto,
sad viSovi axla gabardins,
gulamoskvnili daeZeben isev sulikos
quCaSi xmebi da am xalxis moTqma,
RaRadi –
nervebs miburavs.
vwer Cveulebriv,
areulad,
magram muRamiT,
davibade 1981 wels TbilisSi. am najRabnebSic bolTasa vcem striqon da striqon,
leqsebs bavSvobidan vwer. var gdia kuTxeSi gaWvartluli Zveli buxari
laureati sxvadasxva liter-
da yvelaferi isevea,
aturuli konkursisa. 2010 wels
gavimarjve baTumis meriis mier SarSan rom iyo,
organizebul literaturul qaria gareT.
ko­n­
kursSi – `leqsebis gamof- da sicivea,
ena~. gamocemuli maqvs leqsebis
tkivilia,
krebuli `mivtrialdeT~, Cemi
axali wigni `dRenaklulTa~ droa maxinji,
ki amJamad londonSi ibeWd- Ramem minebze gaawvrila cekva – gavoti,
eba. xSirad viReb monawileobas ra Wkua yria imaSi, rom – vTqvaT, gavisarjo,
sxva­dasxva poeziis saRamoebSi.
sanam sikvdili gasasvlelSi fexebs gabotavs –
vanTavseb Cems leqsebs liter-
aturul saitebze. gavaRo kari?

Semodgoma sikvdilis Semdeg

Camoekida realoba SiSvel xeebze,


iluziurad CamoexrCo – yovelTvis naRdi...
moval, Cavicvam gayviTlebul foTlebs xelebze
da tkivils gagxdi.
dRes yvela Cems gzas Sens karebTan unda modgoma,
vxedav – yovelwams erTi sunTqviT rogor vmokldebi,
samaradisod gagrZeldeba es Semodgoma,
roca movkvdebi.

10 ianvari
№1 2011

insulti

safexuri. TiTebi. ixlarTeba. TariRi.


simartove. suraTi. Tmena. maja. gavxaze.
me beRura Citebma niskartebiT wamiRes
da damtoves (sul marto) misi fanjris rafaze.
viRacisTvis es leqsi mxolod paTetikaa,
CemTvis – sisxlis Caqceva tvinSi, kvdoma nervebSi.
sadac wvima iwvimebs, Cemi sisxlic iqaa
daRvrili da ar axloT xeli! ara! SeeSviT!
minda – ase daqceuls aridebdeT nabijebs,
locva raRa locvaa – camde Tu ver avida.
bindi. navsi. areva. garindeba. maxinji.
xorci. damRa. mowamvla. ukan. dardi. Tavidan.
Zveleburad. inTeba. ixateba da miRrens
simartovis suraTi – moglejili anfasi.
me beRura Citebma niskartebiT wamiRes
da damtoves (sul marto) misi fanjris rafaze.

dodes-kaden
beqa abuTiZes

Sen Tqvi, rom dro sisxls gadens,


rom mgavxar, rom Tebervali damTavrdeba,
rom quCaze, dadgeba marti,
ho, da dodes-kaden,
suicidis, dagan-dagan,
ho, da dodes-kaden,
suicidis quCaze xar axla aq xma ara aqvT,
da or xids rogorc yvelgan,
Suaa Seni quCa, iseTi borblebs
Sen Cemi Zma xar, rkinis da dgaxar,
crides – dReebs giWams aTasi maxra,
minda, didi xania wvimis nacvlad cas
rom crides wvima, gasdis dorbli,
Cven guSin movkvdiT, da aq da axla,
da or xids Sua aris quCa – aq da axla,
Seni... da aq da axla,
da relsebs, me moval SenTan,
relsebs ara aqvT xma – dagan da mogiyvebi ori Zmis igavs,
dagan da dagan, da or xids Sua,
Cven sxvanairad dagvawyveten Sens quCaze,
nervebs da myesebs ho,
da gulebs gvwyveten sxvanairad, suicidis,
da mtkiva magrad, ho,
rom or xids Sua, suicidis quCazea relsebis rigi,
rom quCaa – da vdgavarT orni,
Senia – da gvinda,
marto, rom crides da crides –
rom suicidis quCa hqvia,
wvima...

ianvari 11
№1 2011

mxatvruli proza

irma malaciZe

miniaturebi
sauzme odrisTan
oTaxSi oboba mogonebebis axal krul qaRaldze ki odesRac gakeTe-
bades abams. patara sarkmlidan Sem- buli warwera gamoCnda, romelzec
ovardnili sxivi Zveli roialis bavSvuri xeliT saguldagulod
priala zedapirze darbis... iyo gamoyvanili: `odri~.
celqi bavSviviT. mere aparati gamarTa. ramdeni xa-
saxuravi rom ara, albaT gazaf- nia, xeli ar uxlia. gangeb welavda
xulis melodias aaJRerebs. mox- dros – eSinoda misi didi, bavSvuri,
ucs isedac ganuwyvetliv Caesmis sialaliT da siwrfeliT savse Tva-
es melodia da drois SegrZnebas lebisaTvis Tvali ar SeeCvia. ise
ukargavs. oTaxi didia. imdenad undoda, monatreboda, rogorc bav-
didi, rom TiTqmis oTxmocwliani SobaSi, Sua ianvarSi – marwyvis gemo.
mogonebebic ver avsebs. anturaJi axla yvelaferi gaiolda. patara,
daibada xaSurSi 1968 wels;
daamTavra xaSuris me-3 saSua- misi patronis xasiaTsa da fiqrebs Savi kolofi itevs misTvis saTay-
lo skola. 2002 wels daamTavra ise esadageba, rogorc piriqiT, pa- vanebeli arsebis uamrav, miliono-
SoTa rusTavelis saxelobis troni – nivTebs. oTaxis SuagulSi biT kadrs, Rimils, moZraobas, gra-
Teatrisa da kinos institutis Weridan CamoSvebuli abaJuri gul- ciozulsa da imavdroulad bavS-
kinoJurnalistikis fakulte- modgined malavs masSi Zlivs mb- vur, ritmul, moxdenil moZraobas...
ti. Jutav naTuras da garindul oTaxs magram es mas ar sWirdeba. Zveli
avtoria saqvelmoqmedo pro­­
idumalebaSi Ziravs. Zveli karada kinofiri ufro saimedod inaxavs
eq­tisa – @`zRaprebi irma ma­
laci­ Zisagan~ (10 zRapris au­ Zvel nivTebs saguldagulod inax- yvela kadrs, TvaliT xilul nega-
dioCanaweri, romlis gmirebsac avs, Zveli sawolis sasTumalze ki tivebs, TeTri yelis Savad areklil
axmovaneben cnobili poli- yovlad ucnaur da daujerebel siluets. sakmarisia, kolofs Tavi
tikosebi). audio-kasetebi ufa- sizmrebs sZinavT. haerSi siZvelis axados, firis erTi bolo marcxena
sod gadaeca usinaTlo bavSvTa suni dgas. cocxali arsebebi aq xeliT zemoT aswios, meore qvemoT
saxlis aRsazrdelebs.
TiTqos aRarc cxovroben... – mkerdisaken mozidos da moWutu-
monawileobda literaturul
konkursSi `pen-maraToni-2003~.
...is dRe ar hgavda sxva samoc- li TvalebiT didxans umziros am
konkursze Seqmnili moTxroba daTeqvsmetjer samassamocdaxuT aramiwier silamazes.
`solomona~ Sesulia saukeTeso dRes. am dRes yvelaze ufro metad firi daamagra. obieqtivSi gaata-
aTeulSi. gamuqda ca, vidre mzis nebismieri ra. mere kedelze Camokidul dag-
2003 wels sabavSvo Jurnal dabnelebisas. im dRes misi ocneba ragnil ekranze Camokonwialebul
`dilis~ mier organizebul ko­ mokvda. ase Tqves... televizorSi... Toks xeli Camohkra da CamoSala.
nkursSi `axali saxelebi qar­
TarosTan midgmul kibeze ris Savi CamrTveli tkacaniT gamorTo.
Tul sabavSvo mwerlobaSi~ mi­
eniWa pirveli premia (zRapri­ vaivaglaxiT aZvra. muxli aRar oTaxSi dabnelda. moxuci skamze
saTvis `lokokina saxelad qe­ emorCileboda. erTTavad ukank- Camojda, xelebi muxlebze daiwyo
ramuWa~). alebda da ekeceboda. rogorc iqna, da ekrans miaSterda. ekrani ganaT-
gazeT `Cveni mwerlobis~ mier mesame Taromde aaRwia... daWmuWnu- da. gairbina Savma laqebma, usworma-
organizebul literaturul li, akankalebuli xelebiT moZebna woro xazebma, cifrebma, molodinis
ko­n­kursSi `luarsab TaTqariZe~ sadRac, zeda Taroze Semodebuli magiurma wamebma – saukunem.
sa­ukeTeso oceulSi Sevida irma
rkinis yuTi, frTxilad Camoacoca da ai, isic...
malaciZis moTxroba `torti~.
da nela, faqizad gadausva akank- ...esaa sazRauri martoobaSi
alebuli xelisguli. sakuWnaoSi gatarebuli uamravi wlisaTvis?
Suqi ar enTo da SeRebuli karis martoobaSi, odrisTan erTad;
RriWodan Zlivs Semosul Suqze moxucma xelebSi Cargo saxe da Cu-
dauwyo yuTs daTvaliereba. mt- mad, yrud aCurCulda. ise, rogorc
vriT iyo dafaruli. Zveli pijakis winaT, masTan gaaba baasi.
saxelo muWSi moimwyvdia da idayvi `xom moxval CemTan... xom dab-
gadausva daburul zedapirs. qso- rundebi? Sen Tu ara, me moval.
vilma uceb aikro mtveri da yuTi dedamiwaze Tu ver mogiaxlovdi,
sarkesaviT aprialda. SuagulSi da- iq mainc mogagneb. gipovi Seni Ri-

12 ianvari
№1 2011

miliT, gaciskrovnebul, notio karadisaken waCanCalda, Tan kedli-


TvalebSi CarCenili bavSvobiT... dan momRimar saxes gaxeda da gauRi-
Cemo feriav! SeuZlebelia, aseTi si- ma.
lamaze gaqres ase ukvalod... bune- `ra sisulelea. arasdros miyvar-
bac ki uZluria mSvenierebis winaSe. da televizori. am sibereSi miveCvie
Cemo angelozo! gana silamazis gar- da aha! Rirsi var. ras usmen, ras uy-
dacvaleba da gadasxvafereba Ses- ureb. Tavs iseTi sisuleliT gamog-
aZlebelia? bodvaa... sisulelea... itenian~...
gaxsovs, pirvelad rom daginaxe? didroni Tvalebi ki isev misken
jixurSi vijeqi da araferi mesmoda, imzirebian. bavSvurad, miamitad
arc darbazis Cumi xmauri – alag- uRimian.
alag xveleba da Seyvarebulebis finjanSi winaswar Cayrili ori
CurCuli. arc dagvianebuli may- kovzi Saqari TiTqmis dadna. mdu-
urebelis gamaRizianebeli moZrao- Rare wyalma daaCqara dnoba da
ba. mxolod Sen gxedavdi. didron wamSi siTxed aqcia kristali. xeli
TvalebSi Cagcqerodi da gesaubre- aukankalda, roca finjans daswvda,
bodi. dReSi sami seansi... male yvela ase TrTolviT miitana tuCebTan da
dialogi davizepire. suli Seubera. svamda nela, mipar-
Seni saxe im ekranze TeTri iyo. viT, siamovnebas ixangrZlivebda.
Cabnelebul darbazs Seni Tvale- Tvali erTi wertilisaken hqonda
bis Suqi da yvrimalebis siTeTre mimarTuli. misi Tvalebisken. di-
aris avtori wignebisa: `sat-
anaTebda. am Tvalebs Cavcqerodi droni, metyveli, sisufTaviT savse kbileTis qveyana~; `qeramuWas­
mTeli sicocxle, am didron, yo- Tvalebisken. yovel diliT masTan skola~; `samSvenieros lamaz­
vlisdamtev, tkivilian-sixarulian erTad sauzmobda. uRimoda lamazi manebi~; `onavari luki droTa
Tvalebs. Cavcqerodi, viZirebodi TvalebiT. saiTac ar unda gaexeda, qveyanaSi~. prozauli krebuli
da maTSi vrCebodi. arasodes mi- yvela kuTxidan umzerda. `fatia~ nominirebuli iyo lit-
Ralatia SenTvis, arc suliT, arc moxucma odris fotos frTxi- eraturul premiaze `saba~, nom-
inaciaSi `saukeTeso prozauli
xorciT, mxolod Sen erTaderTi lad Seaxo TiTi. Rawvebs faqizad
krebuli~.
miyvardi, Semovaberdi kidec am siy- gadausva, moefera, bageebisken mia- Targmnili aqvs vladimer vi­­
varuls. axla ki undaT damajeron, coca akankalebuli xeli. TiTqos sockis prozauli krebuli `ve­
rom es silamaze aRar arsebobs. un- fotos nacvlad xorcSesxmul, nuri ardadegebi~.
daT, rom RmerTis sikvdili viwamo? cocxali arsebas exeboda, grZnob- irma malaciZis moTxrobebi
mTeli cxovreba Cems jixurSi ga- da mis siTbos da surnels, silamaze Sesulia sxvadasxva krebulSi –
vatare. Cems Tvalwin ibadebodnen iRvreboda mis Camqral TvalebSi. `wlis 15 saukeTeso moTxroba~
(2005 w.), `qali – saxe da prob-
da kvdebodnen, cremls Rvridnen `Cven yovelTvis erTad viqnebiT.
lema~, `dila-100~, `xidi~ da sxv.
da uyvardaT, Cems Tvalwin uamra- me aval caSi da wvimad daveRvrebi aris sabavSvo literaturis
vi adamianis cxovreba miedinebo- Sens saflavze amosul yvavilebs, ganviTarebis fondis xelmZR-
da. mec vumzerdi, maTTan erTad Cemi suli ki Sens suls moZebnis. vaneli da erT-erTi damfuZne-
vtirodi, vbrazobdi, miyvarda da iq, sadac sivrce erTia, sadac yve- beli. fondi 2010 wlis oqtomb-
mtkioda. sxvaTa Tvalwarmtaci Tu la erT enaze metyvelebs da yve- erSi Sevida astrid lindgrenis
premiis nominantTa siaSi.
ubeduri cxovrebiT vcxovrobdi las SeuZlia is moZebnos, vinc am
ibeWdeboda literaturul
da sakuTari aRar mindoda. Senc cxovrebaSi miuwvdomeli iyo. da ga­mocemebSi: `arili~, `parnasi~,
aq, am samyaroSi daginaxe, Tvali Cven visaubrebT bevrs, me mogiyvebi `Cve­ni mwerloba~, `literatu-
mogkari da im dRis Semdeg sxva qal- yvelafers, rac Cems wina cxovreba- ruli palitra~, `alternativa~,
isken, arc arsebulisa da arc gamo- Si Tavs gadamxdomia, Senze ugonod sabavSvo periodul gamocemeb-
gonebulisaken, arc Tvali gamqce- Seyvarebuls. rogori iyo Cemi si- Si – `dila~, `jejili~, `cici-
via, arc goneba. Sen erTi miyvardi, cocxle, savse Seni arsebobiT. naTela~, `12 mtredi~, `12-mde~,
`nakaduli~, `ano da vano~ da sxv.
Sen erTi – yvelaze saTno, yvelaze ai, gawvimda. aq, CvenTan, Cvens sa-
hyavs meuRle da sami Svili.
keTili, yvelaze lamazi~. myaroSi. es zafxulis wvimaa. Tbi-
moxucma akankalebuli xelebiT li wvima. miwas eRvreba. imisaTvis,
gadaRvara patara, minis Caidni- rom is miwa gaafxvieros, romelic
dan obmodebuli Cais nayeni. axali Sens sust da saTuT sxeuls uzi-
Cayara. mduRare daasxa. mere tilo dav tvirTad awevs. me mudam SenTan
oTxad mokeca da saguldagulod viqnebi. Seni fiqrebi viqnebi... Seni
SefuTa. ocneba... Seni sunTqva...
`ai, ase. rogorc Sen giyvars. axla ...momaval Sexvedramde, Zvir-
Sens sayvarel finjans movitan~... – faso~.

ianvari 13
№1 2011

Cemi   dedamiwa

...adioz, Cemo keTilo, bebiaCemis mawvdida Jangbads, raTa Cems tvins


gamomcxvari aladebiviT tkbilo da ukeT emuSava, ukeT efiqra, ukeT
Cems Tavze, Tumca ozonis xvrelga- eocneba, xandaxan daeZina kidec,
farToebulo, magram mainc naTeli isic imisaTvis, rom sizmrebi enaxa –
casaviT wminda warsulo! lamazi, feradi, imediani sizmrebi.
...adioz! arivederCi! gudbai! iseTi, romelic axal ocnebas Seasx-
Cems mexsierebaSi alag-alag mimo- amda frTebs, axal zRapars daudeb-
fantulo, gaurkveveli sizmariviT da sawyiss da mere miuSvebda, Tavisi
Caleqilo, tkivilnarevo mogone- svliT, inerciiT, Tavqve dauSvebda
bebo. siCqaris asakrefad da arc ki gaaf-
...Zvel albomSi, SigadaSig siZ­ rTxilebda:
velisagan gayviTlebul fotoe- – emand kiseri ar moitexo, saWe
bSi saimedod TavSefarebulo, marTe, saWeee!!!
Sav-TeTr samyaroSi, modagadasul ho, iyo es dro... is samyaroc iyo...
tansacmelSi da gulubryvilo Rim- namdvilad... arsebobda... arafers
ilSi CarCenilo monatrebav... vigoneb. im samyaroSi mxolod mze
...obieqtivis win sagangebod anaTebda, mxolod gazafxuli idga
nomris Tema: dadgmul savarZelSi yelmoRere- da urcxvad SiSvldebodnen nuSis
kiTxvebi da pasuxebi bulo, naoWebasxmuli fardebis mruSi kvirtebi, iZrobdnen samoss
fonze gaRimebulo, unaoWo da oc- da macdurad iRimebodnen. vis mo-
gasuli wlis dasawyisSi, lit-
nebiT ganaTebulo Tvalebo... tyuebas cdilobdnen? vis uxvevd-
eratorebma, mwerlebma, Tavi-
anT safosto yuTebSi orkiTxvi- ...mSvidobiT, Cemi muxlebgadaty- nen Tvals Tavisi nazi furcle-
ani gzavnili aRmoaCines. kiTx- avebuli, mousvenari bavSvobis uim- biT? vis abruebdnen gazafxulis
vebi aseTi iyo: edo monatrebav... xandaxan qarwamo- maTrobela surneliT? me? isedac
a) ras ekiTxebiT yvelaze berili RrublebiviT rom aiSlebi mimndobs... isedac meocnebes... im
xSirad sakuTar Tavs mwerlobis da sad gageqce, romel navsayudels Cems umiwisZvro dedamiwaze eulad
Sesaxeb, magram jerjerobiT ver
Sevafaro Tavi, ar vici... SemorCenils?
pasuxobT?
b) romel kiTxvaze gaqvT zus-
...mec ise momeniWe, rogorc yvela risTvis? amixseniT erTi, risT-
ti pasuxi? danarCen, am qveynad mosul ada- vis sCadioda amas? imisaTvis, rom
kiTxvebis avtori giorgi mians. CiniviT, wodebasaviT. iqi- mere ase sastikad momqceoda? daun-
ki­
laZe gaxldaT. maT, visac dan moyolebuli viRacis Svili, doblad rom Camoeglija vardis-
uyvars literatura da met-na- SviliSvili, da, megobari, coli, feri saTvale da ase samarcxvinod
klebad adevnebs Tvals Taname- deda da kidev uamravi vinme unda gamoveZevebine Cemi dedamiwidan? iq
drove literaturul proces-
vyofiliyavi erTdroulad. imaze davebrunebine, sadac imedgacrueba
ebs, am saxelis Sesaxebac kargad
uwyian. Ggiorgi kilaZe saqarT- aravis ufiqria, erTi adamiani am- arsebobis erTaderTi da aucile-
velos parlamentis erovnuli dens rogor gavwvdebodi. amdeni beli pirobaa? sadac SiSi mSieri
biblioTekis TanamSromelia da siyvaruli rogor unda mezida gu- mgeliviT mudam gverdiT daZrwis,
uamravi literaturuli pro- liT. magram esec SevZeli. umZimesi ar masvenebs, arc ocnebas maclis,
eqtis avtori. tvirTi wamovikide da Sevudeqi arc fiqrs, arc sizmrebis naxvas... im
Ees proeqtic – `2 kiTxva lit- aRmarTs. Cemi vardisferi, maTrobela sizm-
eraturis moyvarulebs~, gior-
golgoTas! rebis...
gi kilaZis morigi ganxorciele-
buli ideaa. Mmisi adresatebis yvelaferi rogorRac Tavis- ...ho, swored ase – ubodiSod,
raodenoba Tavdapirvelad 50 dauneburad moxda. ufro swo- uceremoniod gamomecxada, cx-
iyo, Semdeg ki, 99-mde gaizarda. rad, xdeboda. diiidi xnis, mTeli virwin ametuza pirze akruli cru
Nnomris Temadac, amjerad, bavSvobis ganmavlobaSi da cota RimiliT, cru siyvaruliT mT-
swored es kiTxva-pasuxi avirCi- mogvianebiT, anu ymawvilqalobi- vrali da mec ZaliT masva sicruis
eT, mis mimarT mzardi interesis
sas, rogorc ityvian. maSin araferi SarbaTi. Cems samyaroSi msurda
da mravalferovani Sinaarsis
gamo.
maSinebda. arc miwisZvra, arc wy- misTvis adgilis gayofa, is ki
99-ve avtorisas vera, magram, aldidoba, arc omi. TiTqos arc iqiT mibiZgebda. iqiT... misi yalbi
Jurnalis am nomerSi ramdeni­ xdeboda es yvelaferi. an xdeboda, dedamiwisken... cru imedebis, misi
me Zalian saintereso pasuxs magram ara im samyaroSi, sadac me imedebis miwaze. aravis ar miusjia
SemogTavazebT. varsebobdi, aramed paralelurSi, misTvis aq cxovreba. arc miamito-
maS ase: upasuxo da pasuxgace- abstraqtulSi. biT mosdioda – sicrueSi cxovre-
muli kiTxvebi mwerlobis Ses-
me Cemi sakuTari, individualuri bas iyo miCveuli da sxvagvarad ver
axeb!
dedamiwa, mze da mTvare mqonda. at- warmoedgina.
⇒ mosferoc ki Cemi iyo. mxolod me ...mec davyabuldi. CaTrevas Cay-

14 ianvari
№1 2011

ola vamjobine, vecade movrgebodi elac iqneba, kvlav damibrundebi


axal wesebs, magram ver SevZeli. – sizmarSi, ocnebaSi, fiqrebSi, Sem-
didxans, didxans vcdilobdi, xar- TxveviT an mizanmimarTulad, nebiT
bad CamesunTqa is haeri, romliTac Tu uneblieT, mogbezrdeba Zvel
is sunTqavda, magram Cemi filtvebi fotoalbomSi yuryuti da moxval.
uars acxadebdnen mis miRebaze. maSin moxval, roca xels Caviqnev,
...vcdilobdi, davmtkbariyavi misi imeds davkargav, roca TiTqmis dam-
planetis bunebis macduri xibliT aviwydeba Seni arseboba.
da... Tvalebi amijanydnen. ar iyvnen ...moxval, Tavs Semaxseneb da
miCveulni yalbi silamazis Wvre- am gadareuli samyaros ukve
tas. smenac amimxedrda – ar surda gaxunebul ferebs isev gamivardis-
im sityvebis mosmena, romelTa war- fereb, isev daminislav gonebas sa-
moTqmas gulTan SeuTanxmeblad ocnebo momavalze fiqriT. ra afuWebs nawers?
mxolod enas miandobda. grZnobis ...ise Cumad, fexakrefiT mox-
xSirad xdeba, raRac idea,
yvela organo amijanyda. val, Cems garda veravin rom ver
Tema maqvs da imaze vfiqrob,
avjanydi! SeniSnavs Sens dabrunebas da isev axla leqsad davwero Tu pro-
...mxolod guli iwevda iqiT. moRa- Seamsubuqeb Cems, droiT damZime- zad.…es praqtikuli kiTxvaa da
late, orguli guli... mxolod is bul sxeuls, amiCqareb ZarRvebSi TiTqmis yovelTvis mebadeba.
cdilobda im dedamiwaze dabrune- sisxls... zafxulis wvimad moxval zustad vici is, rom nawers
bas, magram ar iyo iq Cemi adgili da da gamlupav... cicinaTelebad mo- yvelaze advilad boRma da sen-
wamovedi. frindebi da gaminaTeb darCenil timentalizmi afuWebs. Tumca,
amisgan dazRveuli aravinaa,
...mivxvdi – bedniereba yovelTvis wuTebsa da dReebs... mogonebebis
arc me. isic zustad vici, rom
iq araa, saiTac guli migiwevs. sadac niaRvriT wamlekav da Tavdayira niWi siyvaruliviTaa, mofrTx-
ggonia, rom imas ipovi, rasac dae- damiyeneb maTematikuri sizustiT ileba sWirdeba, ufrTxildebi
Zeb, jer kidev Seucnobels, magram Tanamimdevrulad gavlil dReebsa ki imiT, rom Tavad xar kargi ada-
usaSvelod sasurvels, sanukvars. da wlebs. miani, yovel SemTxvevaSi, cdi-
...Cems samyaros davubrundi. Cems ...moxval, aba, ras izam... xom ar lob, raRac faseulobebi Sein-
arCuno. Tu rogorc pirovneba
mzes, Cems cas, Cems mTvaresa da mimagdeb ase upatronod da eulad
mokvdi, erTxelac dagidgeba
varskvlavebs, magram aRar mimiRes. Sens gazrdil, cota ar iyos da, si- dRe, roca veRarafers dawer.
moRalatisaTvis Cems mSvenier sa- bereSeparul momavals, xom ar mi- isic ki gagikvirdeba, adre ro-
myofelSi adgili aRar moiZebna. ugdeb sajijgnad drois sasitik, gor werdi, an ubralod ityvi,
sabolood davkarge samoTxe da swraf dinebas da SenSi, anu im vard- rom es yvelaferi sisulele iyo
davrCi ase, usasrulobaSi gafantu- isfer bavSvobaSi CarCenas xom ar da asec martivad icxovreb. es
li. arc iqiT, arc aqeT. arc siyvar- anatrebineb? adamianis arCevania.
uliT, arca usiyvarulod. axirebis, ara, ra Tqma unda! Tea Tofuria
TviTmizanis msxverplad qceuli, Seni sufTa furceliviT kriala
ganSorebis tkiviliT gaTanguli, suli amas ar ikadrebs. im wlebis xa-
RalatiT damcirebuli, gaurkv- TriT, im moparuli, marilmoyrili
elobis eWviT Sepyrobili. mJave vaSlis xaTriT, soflis mdi-
gulnatkeni! naridan wamosuls, naWyumpalavebs,
is ki SerCa im yalb, tyuiliT moSiebuls da mziT gaTanguls `an-
SeTiTxnil qveyanas. sakadrisad tonovkaze~ gemrieli rom gveCvene-
bednieri, gulTampyrobeli, amayi, boda.
mizanswrafuli. ...gamxdar kanWebze moxvedrili
TviTkmayofili! wkeplis simwris xsovniT ar gamwi-
axla mxolod sizmarSi vaZlev rav, mezoblis baRCaSi axlad Se-
moaxloebis uflebas. sizmarSi, ro- mosuli blis mosaparad gadasuls
melic iseve yalbia, rogorc mzera, rom mxvdeboda zedized oTxi weli,
Rimili im sizmarSi, romelSic yov- weliwadis erTsa da imave dros,
elTvis mtovebs bavSvoba – meased, maincdamainc maisSi, da maincda-
meaTased mtovebs da mravalgzis mainc mis miwuruls.
kidev damtovebs. da mec meased, me- ...vici, roca iqneba, mapatieb,
aTased isev ise metkineba suli, ro- damabruneb, isev mimiReb da gulSi
gorc pirvelad. Camikrav Sens gzaabneul Svils. mi-
adioz! Cemo mSveniero ocnebebo. miReb, aba ras izam. xom ar gamwirav
ariverderCi! gudbai! auf vider sicruis, SeTxzuli bednierebis
zeen! vardis surneliT Sezavebu- msxverpls.
lo, ararsebulo imedis miwav! erTx- mTavaria, mwamdes Seni arsebobis!

ianvari 15
№1 2011

zaza  bibilaSvili
novelebi

erTi saWoWmano pasaJisaTvis

Cveni ofisis gansakuTrebul vTqvio.


saqmeTa ganyofilebam gaSifra – ra da... – mexlisis xmas SfoTi
saidumlo saoqmo Canaweri, ro- mieZala, – Tqveni... Tqveni oreuli
melic irwmuneba, rom mowinave gamoCnda!..
saomari da sakosmose aparatebis – magaliTad? – Cibuxidan Tavi
Seqmna sulac ar yofila sabWoTa aswia stalinma. beria aRarc axsov-
kavSiris samecniero-teqnikur da.
miRwevaTa zRvari; xolo ufro – magaliTad... isic TqvensaviT 21
konkretulad Tu vityviT, jer dekembers aris dabadebuli (Tumca
kidev stalinis mmarTvelobis – Tqvenze 88 wliT gvian)... Tqvensa-
xanaSi warmatebiT dagegmila viT Tamamia, Semtevi, ficxi, mtkice
da ganxorcielebula drois da mizanswrafuli... rac mTavaria,
manqanis gamogoneba. sxvaTa So- TqvensaviT qveynis meTauria da
ris, aRniSnuli ganyofilebis apirebs, TqvensaviT Zlieri meTau-
eqspertebi imasac varaudoben, ri iyos... zogierTi adgilobrivi
stalins rom dascloda, axla as- yofili mSromeli pirdapirac ki
anTi, saponi da drois manqaniT ambobs – axali... axali stalini
mgzavroba ufaso iqnebodao; Tum- movidao...
ca aSkaraa, amis damtkicebas didi – qveynis meTauri rogor gaxda?
davidaraba dasWirdeba. amitom – Cibuxi gverdiT gadado Zvelma
jobia, mageebs Tavi davaneboT da stalinma.
pirdapir is Canaweri SemogTav- – enZelebi... diax, enZelebiT
azoT, zemoT rom vaxseneT, cota xelSi mxardamWerebTan erTad
ufro adre ki sagangebod Segimx- sakanonmdeblo organoSi SeiWra
atvruleT. da revolucia moaxdina... – da mex-
lisma 21-e saukunis dasawyisis
– amxanago ioseb besarionis Zev! saqarTvelos istoriis moyola
– lamis welSi gadatyda mexlisi, daiwyo. daaxloebiT oTxosan mowa-
– Tqveni 123456789-e brZanebis fes hgavda.
safuZvelze Seqmnili drois manqa- stalinma erTi ki gaifiqra, es
nis gamocda dasrulebulia! enZelebi raRa iyoo, rom sakuTari
– rogor, mexlis? – Cibuxs hkiTxa leqsi gaaxsenda, biWobaSi daweri-
stalinma, Tan gaifiqra, drois man- li:
qana Sevaqmnevine da patakis mox- `enZelas koxta kokori gadahx-
seneba ver vaswavle am Cemisebso. veoda iasa...~
– ra Tqma unda, warmatebiT!.. `es ukve metismetia! – gulSi ga-
diax, Cven warmatebiT davlaSqreT brazda leqsis avtori. saerTod,
21-e saukunis dasawyisi da friad gulSi brazdeboda xolme, – revo-
saintereso masalebic Camovita- lucia da Tanac – enZelebis! ai,
neT!.. risi bralia, raRac naxevar sauku-
– saqarTveloSi rao... – stalins neSi erTaderTi da ganumeorebeli
sakuTari TavSeukavebloba Tvi- rom aRar merqmeva (Turme)!.. am
Tonve gaukvirda, amitom ucnauri pirovnebis kultis Seqmnas mainc
aqcentiT daamata, – magal’iTad? ar gadavyolodi zed, bijos!~
– aqaoda, es sityva (da principSi stalini gamWriaxi kaci iyo. ase
– frazac) berias gamojavrebiT rom, male daaskvna, axali Tavsa-

16 ianvari
№1 2011

texis gasaRebi Tu sadme moinaxe- *


ba, isev – drois manqanis, barba- ioseb j-Svilis, imave soselos
rizmisTvis bodiSi da, zamokSio. marjvenam `enZelas koxta kokori~
– kmara, mexlis! – egre, 2007 wlis ase gadaaswora:
landebidan gamoixmo oTxosani `vards gaefurCqna kokori, ga-
mowafe gulSive damSvidebulma dahxveoda iasa~.
beladma da maswavlebelma, – Sen – Semdeg – rogorc teqstSia! –
is miTxari, momavalSi, an warsul- gaiRima soselom da redaqciidan
Si mainc, cvlilebebis Setana Tu gamovida. amirani
SegviZlia! – ki ilaparakeben axla, iisa da albaT ori aTeuli weli mainc
– Cvens xelT arsebuli teqnolo- vardis erTad yvaviloba vin gai- iqneba, `amirani~ minda davwero:
giebi mxolod warsulSi Carevis gonao, magram, samagierod, rogori sul amas vekiTxebi Cems Tavs
saSualebas iZleva, amxanago ioseb msuye paraleli gavabaTileT! – – rogor davwero? ramdenime
varianti mitrialebs TavSi: 1.
besarionis Zev, isic – epizodu- gaiRima stalinmac da moSorebiT
epikuri poema, anu Tavidan bo-
rad... – ra dasamalia da, kidev moTuxTuxe liTonis safrTxobela lomde TxrobiTi, klasikur
ufro SeSinda mexlisi. xeliT moixmo. stilSi galeqsili nawarmoebi;
– Zalian kargi. maSin, saswrafod 2. romani, anu mose xonelisebu-
– drois manqanaSi! Canaweri, samwuxarod, aq rad, magram aucileblad ufro
maRalmxatvrul da maRali-
– sad? rodis? – ikiTxa mexlisma, Tavdeba, Tumca gansakuTrebul
deur doneze, ise ra azri aqvs;
roca mesame mojaxunebiT, rogorc saqmeTa ganyofileba imedovnebs, 3. leqsSereuli proza, anu
iqna, mWidrod moketa salonis rom sxva, monaTesave oqmebsac rogorc xalxur versiebSia,
kari. moipovebs da, raRa Tqma unda, oRond, ra Tqma unda, bevrad
– tfilisi, gazeT `iveriis~ re- Tqvenc SegatyobinebT, Semdeg ra ufro vrceli da monumenturi;
4. prozasTan da leqsTan Sereu-
daqcia, 1895 weli..! moxda.
li fsevdomecnieruli gansje-
bi, refleqsia amiranis miTis
siyvarulis axsna Sesaxeb, ironiul-parodiuli,
anu rac igivea, postmodernis-
bambarbias junglebis ukidures uiRblo trfiali rom vaxsene. nam-
tuli varianti. 5. lirikuli, an
Crdilo-aRmosavleT raionebSi dvilad ase iyo horoskopSic da liroepikuri poema.
mobinadre qergudus tomis horos- cxovrebaSic... sul vekiTxebi Cems Tavs,
kopis mixedviT, kengurus CanTis Tumca, albaT, asormocdameTe- romeli varianti varCio, rom-
sarCuli var. qvsmete jerze mainc Sevwyvetdi eli ufro drogamZle iqneba? ar
vici, jerjerobiT amaze pasuxi
ara, rogor ar mesmis Tqveni. aRniSnuli yoveldRiuri gazeTis
ar maqvs.
Tavidan mec eWvis TvaliT vuy- (saxelwodeba ix. zemoT) SeZenas, II. davwer `amirans~ usaTuod,
urebdi am ambavs, magram roca Cemma gulismomkvlel striqonebs Soris RvTis SewevniT!
cxovrebam aRniSnuli horoskopis zogjer aseTi frazebic rom ar marsiani
prognozebi (ix. yoveldRiuri gamoWiatebuliyo: `egec gaTxov-
gazeTi `siyvarulze ras gvetyviT, da? – jandabas – gasaTxovari bev-
varskvlavebo, haa?~) asormocda- ria!~ `guls nu gaitexT, CanTis
meCvidmeted gaimeora, far-xmali sarCulebo, Tqven eg ar SegSveniT!~
davyare. `nu geSiniaT, muxa kvlavac Sei-
advili misaxvedria, sakacobrio moseba!~ da a. S.
urTierTobaTa romeli ganxra mokled, qergudus tomis as-
damainteresebda yvelaze metad trologebi narTaulad mimaniS-
axalgazrda da ucolo kacs. da nebdnen, – naninanatri dRe adre Tu
swored eg iyo saocari, kengurus gvian uTuod dagidgeba da, aba, Sen
CanTis sarCulelTa siyvarulis ici, mzad daxvdio.
abdaubdis yoveli xlarTi ru- mec mzad viyavi:
dunebiT rom gamoekvliaT Zvel im droisTvis SesaZlo Tvrameti
qerguduebs. ar vaWarbeb: es winas- kandidatidan yvelaze saimedo,
warmetyvelebebi erTad rom ame- anu yvelaze upretenzio warmo-
kinZa, Cemi qronikuli da uiRblo mavlobis, qonebisa da garegnobis
trfialis piruTvnel istorias mi- patroni naTela myavda amoCemebu-
viRebdi (nu, momavali drois form- li da dResa da Rames vasworebdi
iani zmnebiT dawerils). masze fiqriTa da ocnebiT.
samwuxarod, ar wamomcdenia, narTaulad Sepirebuli dRe ki

ianvari 17
№1 2011

pirvelad, mgoni, orSabaTs dadga. tanjva ganagrZo paraskevis horos-


yovel SemTxvevaSi, swored orSab- kopmac da iqamde mimiyvana, rom
aTis horoskopi iyo, TeTridan Sa- Ramis oTxis naxevarze satrfos
vad rom SemomRaRada: `Sansi gaqvT, saxlSi damarekina. sxvaTa Soris,
Tqvens cxovrebaSi umniSvnelova- erT saaTSi mipasuxes kidec, ma-
nesi nabiji gadadgaT!~-o. gram guli ise mibagunebda, kargad
warmoidgineT, ra damemarTe- ver gavarCie, xazis meore boloSi
boda... Tumca, albaT, gagiWird- naTelam daiRriala Tu mamamisma.
ebaT. aki iseT dReSi Cavvardi, um- amitom yurmili swrafad davde da,
niSvnelovanesi ki ara, erTi Cveu- rom avwon-davwone Cemi saqcieli,
lebrivi nabiji ar gadamidgams kmayofilic davrCi. marTlac, ux-
meore dilamde. erxuli iqneboda, telefoniT(,)
meore diliT gadadgmuli pirve- Ramis oTx saaTze(,) mamaCemis toli
li nabijebi ki isev im sagazeTo kacisTvis(,) siyvaruli amexsna.
daxl-stendisken mimaqanebda, ai, SabaTs ki qerguduebi ukve
romlis faSfaSa ganmgeblis cno- SenobiTze, aSkara waqezebaze da,
bierebaSi, karga xani iyo, Semosav- principSi, Seuracxyofazec gad-
lis yvelaze stabilur wyarod movidnen: `dRes mainc uTxari, Se
aRviqmebodi. miviCqarodi, magram, boTe!~-o!
albaT, ufro – Cveulebis inerci- amas siyvarulisgan (da, kacma
iT, vinaidan es morigi siyvarulic, rom Tqvas, ara marto misgan) iseTi
kacma rom Tqvas, ukve gamotire- dabeCavebulic ver moiTmenda, me
buli mqonda. Tumca, rogorc aR- rom viyavi. amitom, jer sisxli ami-
moCnda – sul tyuilad: `samSabaTi: duRda, mere ki Tavgzac davkarge.
Tqveni grZnobebis realizaciis etyoba, amanac daaCqara movle-
dRe!~-ao, mimtkicebda Cemi gazeTi. nebi:
ise pativcemul mkiTxvels sul ramdenime saaTSi ukve da-
araferi etkinos, rogorc me sam- zustebuli mqonda naTelas sauik-
SabaTs grZnobebis realizeba endo dislokaciis adgili da misT-
ver movaxerxe. mxolod im xanebis vis saTqmeli teqstis detalebi.
Tvrameti kandidaturis monace- garda amisa, Tavic moviwesrige:
mebs gadavxede Tavidan da naTelas xom unda Semtyoboda, siyvaru-
yvelaze ufro saimedoobaSi davr- lis axsnas rom vapirebdi da ara –
wmundi kidev erTxel. eg iyo da eg. bolokis yidvas.
magram: `ratom gindaT, rom Tumca bolo wams aRmovaCine, rom
pirveli nabiji man gadmodgas?~-o, winasasiyvarulisaxsno ganwyobas
– oTxSabaTsac ar meSvebodnen qer- Tu viTarebas kidev raRac aklda.
guduebi. sabednierod, oriode saaTSi mi-
mec sxva ra gza mqonda: avdeqi vxvdi, ra: qerguduebs miwasTanac
da mTeli oTxSabaTi ise TeTrad rom gavesworebine, fxizeli mainc
davaRame, Cemi sayvareli SuadRis verafriT vetyodi...
Zilic ar gamxsenebia. erTxel ki, meore diliT meezovem gamaR-
mgoni, isic gavifiqre, marTalia, viZa. ho, meezove erqva, skveris da-
alkoholur sasmels dasanaxavad sufTavebisas ki mipova skamis qveS
ver vitan, magram, aseT dros ician nebierad gaSxlarTuli. dilac pi-
da, rame xom ar damelia-meTqi. robiTad vTqvi, rogorc meezoves-
`vada iwureba!~ – gamafrTxila Tan zogadad dakavSirebuli cne-
xuTSabaTis gazeTma. ba. sinamdvileSi, im midamoebis
bolos da bolos, qva xom ar meezove-meskvereebi, kviraobiT
viyavi: gareT gamovedi da axlo- mainc, adgilobriv mosaxleebze,
maxlo quCebi daviare. Tan gulSi anu SuadRis 3 saaTze adre rodi
vfiqrobdi, kidev kargi, naTelas iRviZebdnen. yovel SemTxvevaSi,
misamarTi ar vici, Torem iseT xa- daaxloebiT es dro iqneboda, Cems
siaTze var, vaiTu mimekiTxebina samoTxeul sizmrebSi Savma aronam
kidec-meTqi. tartaroziviT rom Semoixeda. misi
`mets nuRar daigvianebT!~ – Cemi megobruli Rimili ki imis niSani

18 ianvari
№1 2011

unda yofiliyo, rom wina dRiT Tu di da vfiqrobdi, netav, damesizmra


RamiT oriode Wiqa masTan erTadac Tu marTla moxda-meTqi es yovel-
gadamekra. gvar kanonzomierebas moklebuli
Tumca ra dros arona da imisi sa- ambavi.
dRegrZeloebis gaxseneba iyo! me manamde vimarCiele, vidre nac-
xom sulis, ager, ukve erTkviriani nob daxl-stends ar gavuswordi
kawkawiT meloda Cemi sicocxle! da faSfaSa daxlidar-mestendur-
bevri rom aRar gavagrZelo, sul mac sayveduriani mzeriT (sad xar
raRac saaTisa da ormocdaTe- amden xanso!) `siyvarulze ras
qvsmeti wuTis Semdeg Cems aRniS- gvetyviT, varskvlavebo, haas~ im-
nul sicocxles samyoflis kari dilandeli nomeri ar momaCeCa. `100 leqsis qveyana~ –
Sevuglije, Taiguli vesrole da eg aris, Cems TvalebSi gacilebiT ase hqvia proeqts, romelic
mivaZaxe: aha, raki ar iSli, getyvi, ufro metyveli ram emocia amoi- `inteleqtis~ sagamomcemlo
miyvarxar-meTqi! kiTxa uTuod, raki maSinve da sa- seriis, `100 leqsis~ farg-
satrfom erTi xeliT yuridan fasuris gamourTmevlad amoefara lebSi xorcieldeba da miznad
isaxavs qarTuli poeziis pop-
vardis toti gamoiRo, meore ki Tavis daxl-stend-cixe-simagres.
ularizacias, mkiTxvelTan Se­
sisxlian loyaze nazad Camoisva, albaT, Cveulebis inerciiT xvedras, originalur poetur
vidre sifaTSi saSineli ZaliT Cavxede gazeTis bolo, mSobliur saRamoebsa da warmodgenebs.
mlewavda da zedmiwevniT Sesabam- gverds. iq ki, rogorc yovelTvis – pirveli Sexvedra ukve Sed­
isi toniT daiwivlebda, aqedan ga- SaviT TeTrze, ai, es ewera: ga – `100 leqsis~ erT-erT
kre­
bulSi Sesuli axalgazr­
eTrie, Se sacodavo, Cemma Tvalebma `kvira: boTe iyavi da boTed dar-
da poetebi literaturuli
ar daginaxoso. Cebi. imas ki saTofeze aRar gaek- eqspresiT gaemgzavrnen Tbi­
Zveli raindis erTgulebiT aro, Torem saSineli dRe dagad- lisidan baTumSi. matarebel-
davyevi mijnuris nebas. moveTreo- geba. gaige, biWo?!?!?!~ Si gamarTuli performa­ nsis
Semdeg isini baTumis `lit-
eraturul kafeSi~ Sexvdnen
mkiTxvels.
msgavsi RonisZiebebi saqa-
rTvelos yvela regionSi igeg-
`inteleqti~ gTavazobT meba.

ianvari 19
№1 2011

debiuti

Sorena tyeSelaSvili

es ufro ambavia

es ambavi Cemzea, kidev erT Wor- iTxovda, ar waxvideo. me ki erTi


flian gogoze, biWze, kacze, bavSvze suli mqonda, rodis wavidodi da
da maimun kataze, romelmac mrava- sadme Tavisufal zonaSi Cems biWs
li wlis win SemiWama TeTri zazuna Cavexutebodi. meore diliT Cven
da im dros magrad damwyvita guli. adre wamovediT samsaxurebis gamo
dResac igive rom ganmeorebuliyo, da gzaSi isev samsaxurebze da xel-
ise Zalian albaT aRar damwydebo- fasze Camovarda laparaki, im biWma,
da guli, radgan 24 wlis gogonebi vis gverdiTac meZina, miTxra, neta
zazunebs aRar yiduloben da gu- imdeni fuli mogvca, rom arsad
liswyvetac naklebia aseT dros. es muSaoba ar gvWirdebodes, aseT adg-
ufro ambavia, romelic verafriT ilebSi davdiodeT da am bavSvebs
davibade 1986 wlis 29 oq-
gaxda recenzia, radgan bavSvobaSi, vaswavlideT, xom kargi iqnebodao.
tombers quTaisSi. 2007 wels da-
vamTavre quTaisis akaki wereT- ramdenime saaTis win nayid TeTr Cemi sapasuxo emocia namdvilad ar
lis saxelmwifo universitetis zazunas rom umotivaciod Segi- maxsovs, magram axla ki vgebulob,
sazogadoebriv mecnierebaTa Wamen, advilad ver daiviwyeb da rom Cvengan isini mxolod imiT
fakulteti, Jurnalistikis amas arc sWirdeba didi fsiqolo- gansxvavdebian, rom 46 qromosomis
specialobiT. 2007 wlidan vmuS-
giuri analizi, literaturuli nacvlad 47 qromosoma aqvT. dil-
aobdi radio `iverionSi~ da
Semdeg radio `Zvel qalaqSi~, qveteqstebis Zieba, recenziisTvis etanturi Sedarebaa, isedac vici,
sadac mimyavda sxvadasxva musi- damaxasiaTebeli stilis moZebna, magram didi gansxvaveba Cvens Soris
kalur-SemecnebiTi gadacemebi, maRalfardovani winadadebebi. namdvilad ar aris. yvelanairad vc-
literaturuli gadacema da xoda ase, Tavidan im gogoze, dilob, Tavidan avirido is sityva,
axalgazrduli gadacema `for-
romelsac mowiTalo Tmebi da da- romliTac im Worflian gogos-
Toxali~. 2007 wels gazeTma
`kviris palitram~ Cemi pub- Worflili, brtyeli saxe hqonda, nairebs moixsenieben.
likacia `adamiani futkrebi~ saxeli meore dResve damaviwyda. manamde ki, adre, bavSvobaSi, roca
wlis saukeTeso gverdad aRi- am gogos Zmac hyavda, zustad Ta- verafriT vxvdebodi, ratom ikri-
ara. 2009 wlidan maqvs sakuTari visnairi, momRimari da isic Wor- bebodnen Cemi mSoblebi erTi Za-
blogi internetSi, romelsac
fliani. is TavisTvis iyo da gviy- lian bneli Senobis, yvelaferi tu-
yoveldRiurad vanaxleb, vwer
recenziebs wignebze da aseve urebda. gogom Zlierad Camkida aletis suniT rom yarda, erT oTax-
sxva aqtualur sakiTxebze. 2010 Tavisi farTo da brtyelguliani Si, sadac erTi kaci SiSvel qalebs,
wels ramdenime Tve vmuSaobdi xeli da futkris saxlebis sanaxa- fafaraSlil lomebs da saSinel ko-
maswavlebelTa profkavSirSi vad wamiyvana. es gazafxulze iyo, brebs xatavda. iq me davkarge sul
Jur­nalistad da sainformacio
mivdiodiT did balaxSi da me saSin- ramdenime saaTis win nayidi zazuna.
uzrunvelyofisa da saerTa-
Soriso urTierTobebis depar- lad meSinoda gvelebis, Ria fexsac- ubralod, xeli gameSva, man oTaxSi
tamentis koordinatorad. meli mecva da imitom. mere mivediT gairbina da mere gaqra. versad ver
sami welia myavs uta. futkris saxlebTan da man miTxra: vnaxeT, Tumca ki yvela mowadinebiT
„es Cveni futkrebis saxlebia~. iq mexmareboda, mainc ver movZebneT
ramdenime ska idga, saRamo iyo da Cemi TeTri zazuna. maT Tqves – kata
sul sxvanairi haeri qroda. skebTan SeWamdao, magram verafriT mivxvdi,
cota xans gavCerdiT da mere isev ise swrafad rogor SeWamda kata.
gamovbrundiT. mas isev Zlierad vy- ara! ar unda iyidebodes aseTi Te-
avdi CabRujuli, rogorc Tavidan, Tri zazunebi, Tu erT wuTSi SeWams
mere ki mkiTxa, xom ar midixaro. me maT kata!!!
vuTxari, rom meore dRes vapir- axla ki TeTr Tagunaze, romelic
ebdi wasvlas, ar waxvide, aq dar- arasdros meyoleba, radgan darw-
Cio da magrad Camixuta mkerdSi. munebuli ar var, isic Tu ar adgeba
Caxutebebze vfrTxebi. misi saxeli da umotivaciod ar SeaWmevinebs
ar maxsovs, magram maxsovs – sxvam katas Tavs, rogorc adre, Cems bavS-
gagvaSvela, isic gogo iyo da isic vobaSi. es ambavi ise Camyva gulSi,

20 ianvari
№1 2011

rogorc troleibusSi darCenili, CarlisTvis mis kinieni ukve aRaraa


lamazad naqsovi lurji qudi. isic warmoudgenlad miuwvdomeli da
bevri veZebeT da isic ver vnaxeT. moxuci, igi mis TvalSi dRiTidRe
mokled, Cemi bavSvoba sul da- axalgazrdavdeba, magram dRiTi-
nakargebzea. axla ki azri ara aqvs dRe Carlis inteleqtic izrdeba,
nacnobi troleibusebis Zebnas, da- igi ukve Tavad atarebs cdebs labo-
karguli nivTis dasabruneblad. ratoriaSi, Tavad wers samecniero
xoda axla pirvel abzacSi nax- naSromebs, ukve SeamCnia, rom doq-
seneb kacze. mas Carli hqvia da 37 tori nemiuri sulac ar aris ge-
wlisaa, deniel qizis moTxrobaSi niosi, rom mis cols iseTi xasiaTi
cxovrobs da Zalian surs, gax- aqvs, bulbulsac ki daaCxavlebs,
des Wkviani. Tavidanve ifiqrebT, rom doqtorma Strausma mkvdari Aadamianebi da wignebi
erTad
rom ucnauria ramea, Tu amisTvis enebidan mxolod laTinuri icis,
unda Cautardes qirurgiuli op- rom misi megobrebi frenk reili da 1. wigni da adamiani erTmane-
eracia, romlis daxmarebiTac mas jo Sarpi, sulac ar arian megobrebi TisTvis dabadebuli megona yov-
elTvis, literatura, xelovneba,
inteleqti gaezrdeba. operaciis da mas sastikad dascinian, igi ukve saerTod, yvela saxis sulieri
Semdeg Carlis Sansi aqvs, mougos xvdeba, rom sazogadoeba sastikia, intensivoba aqcevs adamians
TeTr Tagvs, saxelad eljernons es kargad Cans mis erT-erT Canaw- adamianad, aniWebs mas droze da
da sworad gamoaRwios labirinTi- erSi, rodesac restoranSi savaxS- sivrceze Zalauflebas, maTi
dan. eljernoni unikaluri Tagvia, mod Sesuli Carli, erT usiamo Sem- daZlevis SesaZleblobas. dRes
ki ukve Zalian xSirad vekiTxebi
romelsac aseve Cautares qirurgi- Txvevas gadaawydeba. masaviT gon- sakuTar Tavs, SeuZlia ki wigns,
uli operacia. isic am moTxrobaSia. ebaClung biWs restoranSi myofi mxatvrul qsovils iyos iseTive
gonebaClungi (igi ase uwodebs sa- sazogadoeba sastikad dascinis da Zlevamosili, ise Secvalos Ta-
kuTar Tavs. sityva, romelic ar min- isev Carlia is adamiani, romelic namedrove adamianis Sinagani
doda mewodebina) Carli fabrikaSi xmas amoiRebs adamianuri sisasti- samyaro, rom gadaarCinos igi
warmosaxvis gaqrobas, sityvier
muSaobs da fexsacmelebis sawyob kis winaSe da xmamaRla iRrialebs: ferTa simwires, sulier sicari-
adgils wmindavs, mas iq megobrebi `geyoT, daanebeT Tavi! ra misi bra- eles, mxolod mwarmoebel da
hyavs, ufro sworad mas hgonia, rom lia, Tu verafers xvdeba... RvTis momxmarebel meqanikur saTa-
isini misi megobrebi arian, sinamd- gulisaTvis, isic xom adamiania!..~ maSod qcevas, an Tundac im koS-
vileSi ki isini dascinian Carlis da male Carlis xelovnuri in- mars, romelic rei bredbersa
aqvs aRwerili romanSi `451C
misi gonebaSezRudulobis gamo, teleqti gauval kedlad aRimarTe- farenheitiT~. sul ufro da
is ki verafers xvdeba. samagierod, ba ara marto fabrikis muSebTan, ar- ufro mawuxebs kiTxva, SeZleben
Carli uyvars saRamos skolis mas- amed mis kinienTanac, romelTanac ki adamianebi da wignebi erTad
wavlebel mis kiniens, igi afasebs mis ukve sasaubro Temas veRar gamonax- aRudgnen win `mexanZreTa razms~,
gulmodginebas, romliTac is wera- avs. romelic wignis dasawvavad mid-
is. SeuZlia ki wigns isev iseTi
kiTxvas swavlobs. operacia tvinze Carlis es mtkivneuli SemTxveva sayvareli, axlobeli, ganuyofe-
warmatebiT Caivlis, axla ukve ukeT daanaxebs sazogadoebis si- li iyos adamianisagan, rogoric
Carlis koreqtivebi Seaqvs Tavis sastikes iseTi adamianebis winaSe, aTaswleulebis manZilze iyo?
epistolarul dRiurebSi (damavi- rogoric, magaliTad, Tavadaa, ume- vekiTxebi Cems Tavs amas da pasuxi
wyda meTqva, rom Carli dRiurebsac cari Carli gordoni, romelsac ara maqvs. survili, ocneba, imedi
maqvs, magram pasuxi – ki an ara –
wers), igi iwyebs fiqris swavlas da WurWlis mrecxavi biWis erTi sule- jer ver vipove.
fiqric bunebrivad modis: ukve swo- luri Rimili miaxvedrebs, rom man 2. zustad vici pasuxi kiTx-
rad svams mZimeebs, kiTxvis niSnebs, Zveli Carli gordoni sakuTar Tavs vaze – ra miyvars; maT Sori-
icis rogor unda gamoiyenos sasveni gadaumala. es faqti Carlis aiZu- saa literaturis is Zeglebi,
niSnebi, daweros saqmiani werilebi, lebs, ufro meti mondomebiT moeki- romelTaganac nawili ekuTvnis
Cemi eris sulier saganZurs da
rodis unda Tqvas sityva „Zvir- dos xelovnuri inteleqtis gazr- nawilic danarCen kacobriobas.
faso~. am yvelafers mas mis kinieni dis problemas. „xSirad Tvals ga- zustad vici, ratom miyvars `ve-
aswavlis, Carli gordonis azriT ki davavleb Cems angariSebs da vxedav fxistyaosani~, imitom, rom mas-
sasacilo ramea es sasveni niSnebi. uwignur, bavSvurad gulubryvilo, Si aris adamianisa da mTeli sa-
marTalia, verc ki Seedavebi. sawyalobel, TiTqosda bnel oTax- myaros urRvevi harmonia. aseve
SemiZlia vTqva danarCenze, rac
cota xanSi inteleqtualurad Si gamomwyvdeul inteleqts, gas- miyvars, ratom miyvars. mokled,
ganviTarebuli Carli mis kinienTan aRebis WuWrutanidan xarbad rom erTaderT kiTxvaze maqvs mgoni
vaxSmobisas aRmoaCens, rom mis kini- misCerebia garemomcvel naTels. uryevi pasuxi: me miyvars wigni
eni Turme Zalian lamazia, nuSise- gonebis siClungis miuxedavad, da vaRiareb mis RvTaebriv bune-
bri Tvalebi da fafuki wablisferi mainc vgrZnobdi sakuTar arasrul- bas, warmomavlobas.
Tma aqvs. gonebrivad mowifuli fasovnebas. Cems garda, xom aravis inga milorava

ianvari 21
№1 2011

ucxovria gonebis naTlisa da bne- TiTebiT nazad efereba laqas. – ras


lis orive mxares~ – wers Carli eferebi, lekuna? – krilis. – krili
Tavis dRiurebSi. gana es Cvenc ara vinaa? – krili biWia. sevdiani si-
varT, viTomda gonebaSeuzRudavni, yvarulia, realuri siyvarulis
Cveni gonebac ase WuWrutanidan ar istoriaa. dedaCemi meubneba, xeli
misCerebia xarbad garemomcvel na- ar axlo, es Cemi samomavlo Temaao.
Telsa Tu bnels?! Tumca darwmunebiT SemiZlia vTqva,
dasasruli sevdiania da klasi- rom krili namdvilad ar aris namd-
kuri modelis mixedviT viTardeba. vili biWi. laqebis epizodi deniel
kvdeba eljernoni da kvdeba xe- qizTanacaa, roca Carli verafriT
lovnuri inteleqtic. tragikulia aRiqvams suraTebs da misTvis isini
Carlis bolo Canawerebic, sadac laqebia, uneburad gadRabnili. im
igi daTrgunulia Tavisi bediT, dros Carli marTali iyo da aravis
igi kvlav gonebaSezRuduli xdeba, atyuebda, roca ambobda, rom laqa
wyvets kavSirs sazogadoebasTan, laqaa da masSi kacebi da qalebi, an
romelic bolo dros SemorCa da sxva rame ver amoicno, ver warmois-
guldawyvetili midis sadRac. ara- axa. aba tyuils xom ar ityoda?
vin icis, Carli sad wava, rogori ki, namdvilebi arian sxvadasxva
iqneba is adgili, sadac mas bevri nawarmoebebidan: starbaqsSi mo-
megobari eyoleba, sadac SeiZleba muSave sem dousoni, fsiqiatriul
dascinon kidevac, magram mere ra... saavadmyofoSi moxvedrili mak-
Carlim icis, rom iyo dro, roca is merfi, vardisferi qalbatoni,
Zalian Wkviani iyo. bolo CanawerSi romelic avadmyof biWs – oskars
Carli mis kiniens sTxovs, rom iqneb uvlis, patara biWuna, romelic sik-
yvavilebi miitanos eljernonis eTis gavrcelebis sqemas daxazavs,
saflavze. TeTri Tagvis sikvdilis Carli gordoni, romelic cota
Semdeg xom Tavad Carlis arasodes xniT iyo Wkviani, amitom maT ar min-
aviwydeboda yvavilebi mietana uka- da vuwodo aseTi daStampuli sax-
na ezoSi. Carli midis. me ki feis- eli – personaJi.
bukze vtoveb statuss: `daboloeba kidev kargi, rom recenziis wera
iyo, rogorc sulis amoxdoma~. ar vici, Torem sadme aucileblad
krili ki biWia, romelsac momiwevda gadamlaSebebi, sazoga-
me laqad aRviqvam, Zalian ve- doebisa da pirovnebis konfliqtze
cade aRmeqva ulamazes biWunad, wera, adamianebis kategoriebad
romelsac lekuna efereba Zilis dayofa, rekomendaciebi imaze,
win, magram araferi gamomivida. rom „yvavilebi eljernonisTvis~
krili Werze cxovrobs da wvima aucileblad wasakiTxi wignia da
Camosuli Weris laqaa. lekunas kidev mravali sxva.
krili uyvars... perangiani lekuna Zalianac kargi, Tu recenziis
Zilis win dgeba sawolze da grZeli wera ar vici, es xom ufro ambavia.

`qarTuli mwerloba~ gTavazobT


mniSvnelovani fasdakleba Jurnalis xelmoweraze!
`qarTuli mwerlobis~ gamoweris msurvelebi dagvikavSirdiT Semdeg
telefonis nomerze: +995 32 25 05 22 an eleqtronuli fostis meSveobiT
info@intelekti.ge da gamogvigzavneT Tqveni misamarTi, miuTiTeT gamoweris xan-
grZlivoba (3-dan 12 Tvemde) da piradobis mowmobis asli. Cven dagikavSird-
ebiT da Jurnals adgilze mogawvdiT.
Jurnalis Zvel nomrebze aseve vrceldeba fasdakleba da maTi SeZena Ses-
aZlebelia mxolod 1 LAlarad gamomcemloba `inteleqtis~ maRaziaSi (ilia
WavWavaZis gamziri #17b).

22 ianvari
№1 2011

dramaturgia

Tamaz WilaZe

dakrZalva saxelmwifos xarjiT
(komedia)

personaJebi: totze, sagangebodaa TiTqos gad-


qeTino moSverili. diliT gamova da dami-
irakli naxavs Camokonwialebuls.
daTo
magidaze Sexteba. mere yve­
avTo – saxanZro razmis uf­rosi
lafers ise akeTebs, rogorc am-
kato
bobs.
eqvTime
– am Toks totze gamovabam,
iraklis agaraki. moCans aivni-
ara. jer yulfs gavakeTeb. rogor
ani saxlis patara, umoajiro kibe,
gauCaxCaxebiaT aqauroba! ra xdeba,
xe, xis Ziras magida da ramdenime
neta? ai, ase. ai, rad mindoda Turme
skami.
Toki, bavSvs mivexmarebi-meTqi da
ezoSi Semorbis irakli, dax-
viyide. Turme angelozisgan miy-
veuli Toki uWiravs. skamze Camo-
idia, angelozi yofila is biWi, an-
jdeba. raRacas butbutebs. Tan-
gelozi! axla mTavaria, ar waxde,
daTanobiT misi sityvebi CvenTvi-
irakli, moRalateebSi mainc aRar
sac gasagebi xdeba.
gecxovreba. wadi, gaecale SeniT,
irakli – me qeTinos momkvleli Sen TviTon. aravis aRar uyvarxar.
var? gagiJdi? kidev kargi, CameZina! Rirs ki aq darCena? erTi nabiji da
arada, ar arian mosaklavebi? (xels damTavrdeba wamSi. gagiJdeba qe-
saxlisken iSvers) sZinavT! ara, ara, Tino. gagiJdes, Cemi gagiJeba arafe-
ara-meTqi, Tavidan nu gadairevi. ria? aba, irakli, daxuWe Tvali da
magas sjobs, me movikla Tavi. ki, erTi... ori... ornaxevari...
namdvilad ase ajobebs. mere naxeT,
pauza.
ra dReSi Cavardeba qeTino! magram
ver mivarTviT, gvian iqneba, gvian! – ras ucdi?
yvelafers ki mixvdeba, Wkviania,
pauza.
ikivlebs, magram ras ikivlebs...
mkvdars xom ver gamacocxlebs! – (yivis) – yiyliyoo!
droze unda gafrTxileba qmars,
pauza.
droze! RmerTo, xom vcxovrobdiT
tkbilad, normalurad. es sityva – (ufro xmamaRla) – yiyliyoo!
uyvarda Zalian, rogora xar, qeTi-
kibeze Camorbian qeTino da
no, vkiTxavdi, normalurado. dil-
daTo.  cotaxnis mere gamoCndeb­i­
iT, mZinares yurSi CavCurCulebdi,
an mezoblebi – kato da eqvTime.
frTxilad, moridebiT: yiyliyo,
yiyliyo-meTqi. ase vaRviZebdi. kato – ra xdeba, ra ambavia?!
buzRun-buzRuniT wamodgeboda. me eqvTime – mTvralia, etyoba, vi-
ki isev Zils Sevibrunebdi, sad meC- Raca! aiRo aqauroba!
qareboda, samsaxuri ar mawuxebda kato – yiyliyoo!
da araferi. bednieri viyavi. namd- eqvTime – xuligani iqneba.
vili ojaxuri bedniereba gemrieli kato – aRaraa saSveli, batono!
Zilia, meti araferi. Cemi xeliT daTo – qeTino, momkali, eg Tu
Cavdgi es skami, es magida da a, bato- irakli ar iyos!
no, Turme Cemi eSafoti damidgams. qeTino – veRar Sevikari es oxeri
Zalianac kargi. ras erCi, winaswar xalaTi. damidunda xelebi. o, es Tu
damiWeria Tadarigi – Sevxtebi axla iraklia! o, es Tu Cemi qmaria! dam-
am magidaze da Camovekidebi age im acados magan! ooo! ooo!

ianvari 23
№1 2011

kato – upatronosaviT ki yivis, gyavs?


vincaa! qeTino – kargi, gveyofa. sakma-
qeTino – ratomaa viTom upa- risia. movuxadoT mezoblebs bodi-
trono? (axlos midis) ki, irakli Si da SevideT Sin, iq vilaparakoT.
yofila! ra dagemarTa, biWo, gagi- irakli – ara, ar wamoval. (mezo-
Jdi? blebs) ukacravad, batonebo, Zili
irakli – gagaRviZeT, ara? dagifrTxeT.
qeTino – ra gayivlebs-meTqi, kato (siciliT) – yiyliyoo!
gekiTxebi? eqvTime – yiyliyos vCiviT?!
irakli (yivis) – yiyliyoo! qeTino – ras hqvia ar wamox-
daTo – Sen ra, viTom mamali xar? val! aq dgoma da yiyliyos Zaxili
gandidebis maniac dagvirtyavs! girCevnia, viTom? ki, batono, Seni
magidaze ram Segaxtuna, Se qaTmis nebaa, oRond, gamagebine, bolos da
grips gadarCenilo? bolos, ra ginda am yiyliyoTi Tqva?
irakli – yiyliyoo! gamaCumeT, irakli – nuTu marTla aRa-
xalxo, gamaCumeT! raferi gaxsovs, yvelaferi dagavi-
daTo – daica, axlave gagaCumeb! wyda?
(magidaze Sexteba) au, amas ra uqnia, qeTino – mainc, ra unda max­sov­
kaco! des?
qeTino – ra iyo, ra? irakli – arc is gaxsovs, rogor
daTo (iraklis) – Tavs iklavdi, gaRviZebdi?
Se idioto? aba, Caiwi cota. nu ge- qeTino (gaanCxlebuli) – geyo-
Sinia, axlave giSveli. aha, naSveli fa-meTqi! Camodi axlave Zirs!
xar! eg yulfi gqondes, galstuxi- irakli – xom giTxariT, ar Camov-
viT. gixdeba. vin iklavs axla Tavs? al-meTqi. vTqvi da davamTavre!
(Camoxteba magididan) qeTino – Sen axla romeli saaTi
qeTino – uzrdelis meti! ggonia?
irakli – Tavis mokvla uzrde- irakli – ra vici, oria, albaT.
lobaa? marTla gamagiJebs es xalxi. qeTino – ori ki ara, sami xdeba,
ki, idioti var namdvilad. sami!
qeTino – mixvdi bolos da bo- irakli – kargi, kaco! amden xans
los? meZina?
kato – Cvenc gagvagebineT, ra qeTino – ra Tqvi? geZina?
xdeba, ra ambavia, vin aris es kaci? irakli  (ar pasuxobs) – aba, Cve­
qeTino – araferi ar xdeba, qa- neburad, marTlac, ori yofila!..
lbatono, araferi. qmari dagvadga qeTino – ra Tqvi? Sen gekiTxebi!
moulodnelad Tavze me da Cems irakli (ar pasuxobs, Tavisas
stumars. meti araferi. ganagrZobs) – Cveni dro, Cemo qeTi-
kato – mere, dagxocaT? no, erTi saaTiT ukan rCeba, fexs iT-
qeTino – ah, ara, ara! revs, moswons, ar eTmoba aqauroba,
kato – raRas ucdis? planeta TavisTvis midis, Cven ukan
irakli – qeTino, vis elapara- mivCanCalebT.
kebi? daTo – au, Seubera Taviseburad!
qeTino – amaTi mainc Segrcxves! irakli – oo, daTos vaxlavar!
davafeTeT mezoblebi. daTo – viTom axla daminaxe?
irakli – rodis mere gaxdnen irakli – moCveneba megone – am
egeni Cveni mezoblebi? raRac ar dros aq rogor warmogidgendi!
maxsovs? qeTino – moCveneba ki ara, namd-
qeTino – dramaturgis agaraki vilad daToa. saRamos amovida, gi-
iyides. qalbatoni katoa da batoni cada, gicada...
eqvTime. irakli – dRes rom ar amovido-
irakli (yivis) – yiyliyo! di, ar icodi?
qeTino – ai, kidev! qeTino – me ki, magram magan xom
daTo – marTla iklavdi, biWo, ar icoda?
Tavs? irakli – ver uTxari?
qeTino – Sen gaCumdi. macale qeTino – stumars xom ar gavag-
qmarTan laparaki! debdi? Tanac, Sens megobars. RamiT
irakli – gaxsovs, qmari rom siaruls veridebio. davtove. RvTis

24 ianvari
№1 2011

wyalobiT, adgili bevri gvaqvs. qeTino – ra miTxari, ra?


daTo – verc Sin davreke, iklavs irakli – ar vici-meTqi. marTla
sofo albaT Tavs! ar vici, RmerTmani. angelozis Tva-
irakli – ra, telefoni ar muS- lebi hqonda im biWs.
aobs? daTo – xuligani yofila.
daTo – mobiluric ar wamomiRia! irakli – viTom ratom?
irakli – qeTinos ver Txove? daTo – frTebi hqonda?
qeTino – mobiluri ar gamago- irakli – frTebi ratom unda
noo, Sen ar miTxari? xom dagvWir- hqonoda?
da? daTo – xoda, xuligani yofila,
`gaplastmasebis~ safrTxe
irakli – risTvis dagvWirda, magaTa aqvT kriala, angelozuri
daTos rom daereka sofosTvis, Tvalebi. ...jer imaze unda davfiqrde,
nu SegeSindeba, amaRam qeTinosTan qeTino – aseTi amoTxvrili per- vekiTxebi Tu ara sakuTar
davrCebio? TbilisSi Cemi telefo- Tavs rames literaturasTan
angiT rom dadixar, ra Camoisxi, ra
dakavSirebiT. adre vTqvi da
ni, magaliTad, muSaobs! Wame aseTi?
vimeoreb, mTavari kiTxva isaa,
qeTino – mere, Se kargo adamia- irakli – sxvaTaSoris, mec axla sad movnaxo dro wignebis wa-
no, ver damireke, movdivaro, xalxis SevamCnie, gagiCaxCaxebiaT aqau- sakiTxad da davaRwev Tu vera
samasxaraod rom gamxade! amas ver roba. ar miTxraT, Sen gelodebiTo. Tavs „gaplastmasebas~ mxat-
gapatieb, vera! WamiT ra unda meWama, araferi. vruli literaturis kiTxvis
irakli – aki telefoni ar muSao- qeTino – aba, ra aris es, ra gareSe. drois faqtorze dav-
fiqrebulvar xSirad – rogor
bso? garecxavs amas?
avawyo drois menejmenti ise,
qeTino – marto garedan irekeba. irakli – funa! rom ar movwyde sakuTar Tavs.
irakli – asea zustad Cemi tele- qeTino – funa? literatura, poezia swored
fonic. irakli – funaSi vwolilvar amaSi mexmareboda yovelTvis
qeTino – eg Toki ase koxtad rom Turme da ar ki vicodi. – rom sakuTar TavTan axlos
Segibams yelze, sad iSove? qeTino – geZina SenTvis, gemri- vyofiliyavi. axla ki, ai, xom
irakli – Zroxas movxseni, aSve- elad, funaSi! xedavT, Tqvenc rogor gagawva-
leT am ori abzacis daweraze
buliyo da mZinares Tavze damdgo- irakli – sul funaSi ar vwe­
– rac gulisxmieri adamianis
moda. am sigrZe ena hqonda – a! saxe varT? saqcieli namdvilad ar aris.
amiloka. daTo – Semaxede! Zroxas uWamia gulisxmiereba ki pasuxismge-
eqvTime – ZaRli yofila! nametani bevri. blobasTan mWidro kavSirSia.
irakli – Zroxa iyo-meTqi, Zroxa! kato – ki yofila dasabmeli. „gaplastmaseba~ prioritetebis
eqvTime – darwmunebuli xarT? qeTino – Sen ki Toki moxseni, araswori dalagebaa. dRes Cems
realur prioritetebSi lit-
irakli – rogor, Zroxasa da usircxvilo!
eratura Zalian ukan aris da
ZaRls ver varCev? rqiani ZaRli gi- daTo – iqneb CeCmaSi midioda... amitomac ar momwons Cemive pri-
naxavT sadme? irakli – vin, Zroxa? oritetebi. magram ar vici, ro-
kato – ymawvilo, marto Zroxaa qeTino – xo, Zroxa, Zroxa! Sen gor Sevcvalo isini. cxovrebis
rqiani? ara Tqvi, Zroxa iyoo? wesze vsaubrob, romelic suli-
irakli – magiT ris Tqma gindaT, irakli – eh, ras izam, metis Rir- erebisgan sul ufro da ufro
qalbatono? si var, yvelaferi Cveni bralia, rac metad icleba. mokled, sruli-
ad araliteraturuli pasuxi
qeTino – moixede aqeT! ZilSi dagvemarTa, axia Cvenze.
gamomivida.
tirodi albaT, Se ubeduro. crem- kato – ra dagvemarTa, Cemo bato- kiTxva, romlis pasuxi zus-
lia mariliani. Toki ratom moxseni? no, mainc aseTi? tad vici: „romelia Cemi usay-
irakli – me TviTon mikvirs. eqvTime – yvelas rom gvadana- varlesi wigni?~
etyoba, gulma migrZno, dagWird- Sauleb! pasuxi: „vefxistyaosani~.
ebao. irakli – yvelaferi, yvelaferi, ia anTaZe
qeTino – RmerTo Cemo, momadga rasac xedavT, yvelaferi dagvemar-
yelze TokSebmuli, marTlac, aSve- Ta.
bul ZroxasaviT. Wkua moekiTxeba qeTino – ver atyob, bavSviviT
exla amas? rom laparakob, irakli? mitingze
irakli – amxela ena hqonda – a! xom ara varT. Camodi maqedan da
mere patroni gamouCnda, aTi wlis gviTxari adamianurad, ratom iweqi
angelozi. xuT lars fexi ar moucv- funaSi?
ala. irakli – bavSvi rom viyo, ra mi-
daTo – Zroxas, kaco? Wirda!
irakli – ara, Toks. qeTino – ras izamdi mainc?
qeTino – Toki rad gindoda? irakli – Tokebs gavyiddi. Za-
irakli – xom giTxari! lian perspeqtiuli saqonelia,

ianvari 25
№1 2011

guli migrZnobs. CemisTana bed- irakli – o, sofo magaria!


nierebiT savsea qveyana. daTo – ra qnas, CaliCobs raRa-
qeTino – xo, xo, xo, ar dagvxoca cas.
siciliT! irakli – ki, asea, ki ar vcxov-
irakli – magram sadRaa bavSoba, robT, vCaliCobT.
wavida da gafrinda! daTo – is gvinaxavs yvelas. biWi
daTo (simReriT) – `Tvalic ver amerikaSi gvyavs, gogo germaniaSia.
mivatane~! irakli – ratom?
irakli – ki, mec magas vambob. daTo – ra vici... yvela ase araa?
saTvaliT bavSobas rogor dainaxav! mokled, sofos Sesanaxi gavxdi.
sad wavida, sad? raRac xom unda irakli – parlamentSi ver Sex-
iyos am qveynad kargi! vedi?
qeTino – eh, fuli iyos, Torem... daTo – Tavis droze ar gamax-
irakli – fuli gaklia, xom? senda, mere gvian iyo ukve. mokled,
qeTino – qals fuli yovelTvis didxans gelodi. me da qeTinom er-
aklia. qveyanas glejen, Cven ki mo- Ti-ori xeli `duraCkac~ viTamaSeT.
biluri telefonic ver gviyidia. mere dagviRamda. qeTinom darCio,
es agaraki gvaqvs mamaSenis danato- sxva xom ara xaro da mec davrCi.
vari da amas SevcqeriT, esRa dagvr- rom ar amosuliyavi, Zalian mewyine-
Ca gauyidavi. es aris, rom grila, boda.
RamiT sabani maxuravs. irakli – droze rom amovsuli-
irakli – daTo, marTla axuravs yavi, `duraCkas~ viTamaSebdiT, ara?
sabani? daTo – ra, sams ar giTamaSnia
qeTino – daTom ra icis, me sabani `duraCka~?
maxuravs Tu ara? irakli – rogor ara, Cemo daTo,
irakli – iqneb matyueb, ar viRe- sams ki ara, mTeli qveyana `duraCkas~
lvo, ar vinerviulo. mokled, daTo, ar eTamaSeba erTmaneTs? damigde
uyure, ZilSi ar gadaixados, Sen yuri – ramdenjer daurekavs Sens
gabareb, rogorc Cems uaxloes me- cols, sofos, marto var, biWi, anu
gobars! Sen, dilamde ar movao, magram ki ar
qeTino – kargi, kargi, gveyofa gavvardnilvar, SensaviT `duraCka~
masxroba, daviZinoT. es xalxic ki ar miTamaSia sofosTan!
SevawuxeT. daTo – sofo magas ar getyoda,
kato – piriqiT, genacvale, pi­ ugoneb raRacas!
riqiT. me miyvars col-qmris Cxubis qeTino – Cemo daTo, sofos nu
yureba. dauficeb!
irakli – Cven ar vCxubobT, qal- daTo – nu SemSaleT axla, rogor
batono! Tu nu davuficeb?!
kato – ra dagimaloT da mec es qeTino – irakli, telefoni
mikvirs swored, batono! garedan ar irekebao, ar Tqvi?
eqvTime – vifiqre, daxocaven- irakli – ki, namdvilad asea. es
meTqi erTmaneTs, patruls gamov- Tu telefonia da ra vuTxari magaT.
iZaxeb-meTqi, an saswrafos, Senc ar qeTino – maS, sofom rogor da-
momikvde, dganan da laparakoben! gireka?
daTo – aq sanam amovidodi, Camo- daTo – eg ki mjera, sofos Tu
viRe telefoni, verafriT dagikav- daWirda, kedelSi gava!
Sirdi. irakli – sofo xom ici!
irakli – ki, garedan ar irekeba. qeTino – rogor ar vici!
qeTino – aki Sinidan ar ireke- irakli – sxvaTaSoris dResac
bao? damireka!
irakli – ase vTqvi? veRar var- qeTino – rao?
Cev, romelia garedan da romeli – irakli – daTo wyneTSi wavidao!
Sinidan. ameria yvelaferi. qeTino – mere?
daTo – mere vifiqre, jandabas, irakli – ra mere, meti raRa
aval-meTqi. aq megone. Sen aq amos- merea!
vla advili ggonia? sofom Camisxa qeTino – Sen is miTxari, romel
benzini, Cemma privatizirebulma saaTze dagireka, Tu gaxsovs?
colma. irakli – albaT aTze. ki, aTi iyo

26 ianvari
№1 2011

namdvilad. ici da mainc ambob!


qeTino – da Senc gamovardi, ara? irakli – avtobusidan saxlamde
irakli – ra gamaCerebda? armosuli Camovedi. saxanZros ez­
qeTino – giJiviT? oSi Sevedi. balaxSi Cavjeqi, raRac-
irakli – giJiviT ar miTqvams! nairad tkbili da grili balaxi iyo,
qeTino – mere, sada xar aqamde? aq ai, Sen rom logins miSli, iseTi.
amosvlas ha ha naxevari saaTi unda. modi, movifiqreb, rogor moviqce-
savsea taqsebi. avtobusebi. daica, meTqi.
daica, ra Tqvi, meZinao? sad geZina qeTino – aq ra ambavic dagxvde-
mainc, sad dagadga Zroxa Tavze? boda, ukve icodi?
irakli – saxanZro razmis ezoSi. irakli – sofom iseTi xmiT
daTo – sad, kaco? miTxra, biWi TqvenTan apirebda st-
qeTino – daTo, xom giTxari, dag- umrobaso, rom magas raRa codna un-
vacade col-qmars laparaki-meTqi. doda! ise CamZineboda, arc gamigia.
daTo – ki, batono... ra vici, so- etyoba nerviulibisgan. isev vefxistyaosanze
foo, esao, isao... qeTino – nerviulobisgan uZi-
araerTi kiTxva mawuxebda
qeTino – xoda, gaCumdi! loba gamigia, batono, eg raRac axa- Cemi cxovrebis sxvadasxva
irakli – aq, sofelSi... lia, xom ici! etapze: mainteresebda, ro-
qeTino – gaimeore, ra Tqvi? daTo – axla ukuRmaa yvelaferi. gor ver SeZlo guramiSvilma
irakli – SeiZleba mkvdaric ki qeTino – Sen gaCumdi! (fexs dau- ukrainidan saqarTveloSi dab-
vegone xalxs. bakunebs). runeba da ratom gaatara Tavisi
qeTino – RmerTo Cemo! daTo – ki, batono... cxovrebis didi nawili samSob-
lodan Sors, ucxo qveyanaSi?
irakli – Camavlo oTxma mexanZ- irakli – mokled, gaviRviZe Tu
rogorebi iqnebodnen moxuci
rem xeli da gamomabrZanes gareT. ara... baraTaSvili, lado asaTiani,
kato – qalbatono, Tqveni qmari qeTino – Tu gagaRviZes? artur rembo?
mexanZrea? irakli – rogorc iyo. gegmac rogor moxibla TiTqmis
qeTino – ara, mweralia. mzad mqonda. kidev kargi, rom ar Seuxedavma, wera-kiTxvis uco-
kato – aba, didi pativi uciaT. ma- viCqare, cxel gulze vin icis, ra dinarma, soflelma gogonam,
gas hqvia swored dakrZalva saxelm- saSinelebas Cavidendi. sofia kiunma, adrindeli ger-
manuli romantizmis cnobili
wifos xarjiT. es didi bedniere- qeTino – anu vaSli dageca Tavze,
warmomadgeneli da `erT-erTi
baa! Cven gancxadebas gancxadebaze ara? yvelaze idumali suli~ noval-
vwerT ministris saxelze, eqvTime irakli – ar vici, vaSli iyo Tu isi?
gvinda ase davkrZaloT. mTeli ra... marTla, am gaxsenebaze – SeWama gaxdeboda Tu ara franc kaf-
cxovreba TanamSromeli iyo, ar Tu ara is vaSli niutonma? ka aseTi saxelganTqmuli mwer-
ekuTvnis? qeTino – axla eg madarde! ali sxva garemoSi, sxva ojaxSi,
rom dabadebuliyo da mamis,
qeTino – ki magram, qalbatono irakli – gadavwvav-meTqi iqau-
herman kafkas, zegavlenisa-
kato, batoni eqvTime ager ar dgas? robas! gan gasanTavisufleblad, gas-
kato – rigs viWerT. iciT, ramde- qeTino – ah! aqcevad ar ewera?
nia msurveli? amdeni TanamSromeli irakli – abaa! marTla moewona baraTaSvils
Tu iyo, ar vicodiT. qeTino – cxel gulze meti raRa frangi konditeris qaliSvili
irakli – eg rogor ar icodiT, unda geqna, mklavdi, biWo? – delfina labieli, Tu ekater-
qalbatono, ar gekadrebaT! daTo – rao, rao sofom, dawvi ines gasabrazeblad an dasavi-
wyeblad gaakeTa es?
qeTino – moixede aqeT! pirdapir Cemi qmari jordano brunosaviTo?
rogori leqsi iyo delfina-
saxlSi ratom ar moxvedi, ras uc- irakli – jordano bruno ar ux- sadmi miZRvnili `astra~?
didi? senebia. ras fiqrobda ukve mxcovani,
irakli – fexebi wamerTva... ra qeTino – sofos jordano bruno erT dros daviT garejis mamaTa
vici... arc gaugia albaT. monasterSi berad aRkvecili
qeTino – SegeSinda, Se laCaro, daTo – kargi ra, qeTino, SeeSvi sulxan-saba, roca kaToliko-
Sena? im sacodavs! Sen ki, Zmao, momismine, bas iRebda?
niko lorTqifaniZe rom
irakli – me unda SemSineboda ras getyvi, xom ici, rogor miyvarx-
frangi yofiliyo an inglise-
Tu... ar, ar megona, aseTi bneli Tu iya- li, xom iqneboda sayovelTaod
qeTino – Tqvi, daamTavre! vi. vin klavs axla amis gulisTvis cnobili prozaikosi, oTar
irakli – yvelaferi airia am cols, raRa dros eg ari! WilaZe ki nobelis premiis lau-
qveyanaze! irakli – etyoba, sofo dRes ami- reati?
qeTino – Cven ratom unda tomac aris cocxali! qeTino, ra kiTxva bevri iyo da icvlebo-
da asakis, interesebis mixedviT,
SegvSineboda, ratom ifiqre? gatirebs?
bevr maTgans vupasuxe, bevris
irakli – ra vici... qeTino – rogor gamwire, Se
qeTino – ai, xom xedav, ar ici! ar moRalatev, Sena! dasasruli 29-e gverdze

ianvari 27
№1 2011

irakli – me var moRalate? daTo – xom yiodi, Zmao, Tu mo-


qeTino – wamodi, daTo, wamodi, meCvena? ha? iqneb marTlac momeCve-
xom xedav, rogori barbarosia, ve- na?
luri, eg Tavs ar daiCagravs. irakli – Sen ggonia, mindoda?
irakli – xo, wadiT, wadiT! nervebi, nervebi! ver movkume es ox-
kato – mezobelo, sad midixar, eri piri verafriT!
rom midixar, moixedeT aqeT! qeTino – Cems mokvlas xom apir-
qeTino – qalbatono, sad mivdi- ebdi? ar Tqva, arao, mewyineba.
var da Cvens saxlSi, aba, aq xom ar irakli (Cumad) – ki, vapirebdi...
gavaTenebT! qeTino – daTosic!
kato – keTili da patiosani, ma- irakli – magis ufro!
gram amas Cven gvitovebT, ase unda qeTino – mere, Se kargo adamia-
iyos Seskupebuli qandaraze, ma- no, Tu gagigia sadme, yuri mainc Tu
maliviT? yiyliyos aq tovebT? mogikravs, mosaklavad movardnil
daTo – qalbatono, es magis ezoa qmars coli exvewebodes, Sin Semo-
da, rasac unda, imas daiyivlebs. brZandio, gagigia?
mogexsenebaT, mamlis yivilze cen- irakli – mec magas ar vambob, ra-
zura ar arsebobs jer. Rac ubedureba mWirso?! ver gavage-
kato – mamalia viTom es? bine am xalxs, (yivis) yiyliyooo!!!
daTo – eg sxva sakiTxia, amas ase daTo – mokled, erTobi, xasiaTs
uceb ver davadgenT. mamaliviT ki isworeb, ara?
yivis, magram kanoni ar irRveva. irakli – ra vqna, veRar vCumde-
ufleba aqvs da yivis. (saCvenebel bi, veRar!
TiTs SemarTavs) demokratia! eqvTime – xoda, amxanago irakli,
kato – davuSvaT, aqvs ufleba, Cvenc rogorme unda giSveloT!
Cven Tu gvaqvs magis nervebi, amas kato – mTavaria, magididan Ca­
aRar kiTxulobT? moviyvanoT! Tavsac isulelebs da
daTo – sxvaTaSoris, magidac Cvenc gvasulelebs.
magisia, ginda Sexteba zed da ginda eqvTime – ki, etyoba, rac zevi-
Camoxteba. Taa, imdeni miwaSia!
kato – mere axti-Camoxtia de- irakli – miwaSi ra minda, xalxo,
mokratia? axia Tqvenze, axi! ra?
qeTino – maSin Tqven miTxariT, daTo – nu geSinia, Se jibgiro,
rogor moviqce, ai, Tqven, qalbato- erTi wamis saqmea!
no kato, mirCieT, ra vqna? irakli – vaime, eseni marTla mip-
kato – ra vqnaT da vuSveloT am ireben raRacas! damanebeT Tavi, ra
adamians! gindaT Cemgan? momeSviT!
qeTino – amas saSveli ra sWirs? kato – tots aris Cafrenili,
kato – kaci rom mamaliviT daiy- unda gavaSvebinoT rogorme.
ivlebs, ar aris viTom saSveli? daTo – Camo, biWo, gexvewebi. ar
qeTino – ar momyveba da ra vqna, amomiyvano mand!
ase mirCevniao! irakli – amoxval da miiReb ki­
kato – Cven Cveni vcadoT, xels dec!
nu CaviqnevT. daTo – ar Camodis da ra vqna!
qeTino – mibrZaneT-meTqi, qa- eqvTime – a, xom dagWirdiT be-
lbatono, rogor moviqce, xom xe- brebi axalgazrdebs! ra unda qna,
davT, ar mijerebs! Svilo, da Semohkari rame fexebze
kato – Sen, Wirime, coli xar, da Camoxteba lamazad, damijere!
SenTvis qmris mitoveba advilia, qeTino – codoa, xalxo, codo!
SeiZleba iTqvas, normaluric kia, eqvTime – mezobelo, codo Cvena
garkveuli TvalsazrisiT, pirveli varT, magas ra uWirs, miSveleTo da
SemTxveva xom ar iqneba, bolos da vSveliT.
bolos? Cven ki, anu mezoblebs, amis qeTino – miSveleT ki ara, yiyli-
ufleba ara gvaqvs. yoo!
eqvTime – xoda, vuSveloT er- eqvTime – es erTi da igivea, qal-
Tad, Cveneburad, Zveleburad! batono.
irakli (SemkrTali) – ras mip- kato – sikeTe vis daunaxavs,
irebT, ra gindaT Cemgan? magan rom dainaxos! ymawvilo, daTo

28 ianvari
№1 2011

gqviaT Tqven, ara? irakli (yviris) – miSveleT!


daTo – diax, qalbatono, daviTi. aqeT! aqeT!
kato – mere esec Cven unda gaswav-
manqanis proJeqtori ezoSi Se-
loT? midi da fexebSi Caavle xeli!
moanaTebs.
daTo – ar miSvebs da ra vqna, fex-
burTs meTamaSeba uburTod! irakli – miqelgabrieli mo-
qeTino – irakli, nu momWeri brZanda! gadavrCi!
Tavi, Camodi exlave! qeTino – es saxanZro manqanaa, ra
eqvTime – joxi ara gaqvT saxl- gixaria, biWo?
Si? noxs riTi bertyavT? eh, kauWi kato – sad xedavT xanZars?
gqonodaT, kargi iyo, magram... qeTino – egeni, mgoni, xanZars ar
irakli – kauWi cixeSi moikiTx- unda eZebdnen...
eT! kato – aba, ra undaT, ra?
eqvTime – naxe, codnia! cixeSi qeTino – xanZars ra Zebna unda,
rom myolodi, amden xans gagaCereb- xanZari TviTon eZebs mexanZres.
pasuxi sakuTar TavSi vipove,
di mand?! eqvTime – axlave gavarkvev yve­ magram darCa ramdenime kiTxva,
kato – waval, Cvens bars movitan. lafers. romlebic dRemde mawuxebs da
qeTino – bari rad gindaT, rad? qeTino – gagigiaT sadme, mexan- romlebic, albaT, ritorikul
daTo – Sens qmars vSveliT, Sens Zre xanZris Casaqrobad Cqarobdes? kiTxvaTa ricxvs miekuTvneba.
qmars! cecxls ase ar eZeben, cecxlma dam- umTavresi aqedan erTia: ro-
qeTino – bari Cvenc gvaqvs, mase alobanas TamaSi ar icis. gor SeZlo erTma adamianma,
uflis mier boZebuli, Tundac
ki araa saqme. eger Robezea miyude- kato (siciliT) – Cvens yiyliyos
erTi cxovrebis manZilze iseTi
buli. iraklic adamiania, bolos xom ar eZeben, SemTxveviT? srulyofili qmnilebis Seqmna
da bolos! keti, bari, nametani xom qeTino (fiqrianad) – SeiZleba... rogoric `vefxistyaosania~?
araa?! irakli – gagiJdi?! me ratom aRarafers vambob saTqmelze,
eqvTime – qalbatono, bari rom unda meZebon mexanZreebma? azris siRrmesa da sinatifeze,
adamianis megobaria, ar icodiT? qeTino – SeiZleba-meTqi... Sen yvelaze saocari azris am mx-
nawilobriv imaTac ekuTvni, Cemo atvrul faqturaSi, mxatvrul
daTo – aba, bari Cemi kolega yo-
qsovilSi moqcevaa: maRali da
fila! irakli.
dabali Sairis Seumcdari, unak-
eqvTime – xoda, Tu namdvili me- irakli – rao, ra Tqvi, raRac ver lo monacvleoba, riTma riTma-
gobari xar, Semohkari fexebSi bari! gavige, xom ici! Si, gamomsaxvelobiTi xerxebis,
kato – ai, komblebi movitane. qeTino – bolos da bolos, imaTi mxatvruli saxeebis daxvewil-
eqvTimes uyvars komblebis Tla. mkvdarica xar. oba, saocari moqniloba. klasi-
eqvTime – xoda, yvelam aiReT ra- irakli – ras hqvia, mkvdari var, kuri leqsi da mkacri kanonika
arasodes xdeba saTqmelis ar-
Raca, kombali iqneba Tu bari. aba, ras ambob?
taxi an muxruWi, piriqiT, erTi
SevutioT erTad, koleqtiurad. qeTino – davuSvaT, cocxali, ra meores aadvilebs, xels uwy-
Tqvenc, qalbatono, Tqvenc, Tqvens mniSvneloba aqvs? obs. leqsi mdinaresaviT mor-
qmars SveliT, sxvas xom ara! irakli – rogor, mkvdari da akrakebs, moedineba, moimRe-
kato – aha, gamomarTvi kombali! cocxali sulerTia? ar SemSaloT! ris. arsad Cavardna an sisuste,
qeTino – ara, ara!.. qeTino – mokled, male gairkveva `leqsis madanis~ monatreba an
kato – ras hqvia `ara~? aba, Cven yvelaferi. simwire.
erTma adamianma, erTi Tundac
daqiravebulebi ki ara varT! ga- irakli – ar daijeroT, Cemi gu-
xangrZlivi cxovrebis manZilze
momarTvi-meTqi! lisTvis aseTi ambavi amtydariyo. rogor SeZlo `vefxistyaosnis~
qeTino (arTmevs kombals) – qeTino – ratom, mexanZreebic Seqmna?
codoa... adamianebi arian, magaTac aqvT guli.
marine turava
irakli – qeTino, Senc?! adamianebisa unda gjerodes, irakli!
qeTino – xo, mec! mec! Camodi ax- kato – Tu Cvens yiyliyos eZeben,
lave! nu gamamware! raRas vucdiT, CavabaroT patrons!
eqvTime – aba, erTad! Semoh- irakli – damSviddiT, qalbato-
kariT-meTqi! no, Cemi patroni me var!
kato – fexebSi, fexebSi! kato – es, marTla, upatrono yo-
irakli – vaime deda! ar dam- fila!
artyaT, ar gagiJdeT! eqvTime – aSvebuli rom aris,
daTo – Wkuas iswavli, Wkuas! aba, namdvilad etyoba.
movida bari, iraklis megobari! daTo – moaSoreT es proJeqto-
ri, davbrmavdi kaci!
am dros saxanZro manqanis sire-
na gaayruebs iqaurobas. Semodis saxanZro razmis ufro-
si.

ianvari 29
№1 2011

avTo – Rame mSvidobisa, batone- uTxra, xom gaswavle!


bo! me avTandil imnaZe gaxlavarT, irakli – madlobT, didi mad-
razmis ufrosi. loba.
irakli – mobrZandiT! mobrZan- avTo – eh, yvela bavSvi aseTi wes-
diT! sada xarT aqamde? ieri rom iyos!.. Zroxas ramdenjer-
mis.: rusTavelis gamz. 17
avTo – ra brZaneT, batono? ac Toki Sevabi, imdenjer moxsnes da
tel.: 72 68 68 irakli – sulze momiswariT! gayides aqaurma bacnebma. eh, kargia
www.rustavelitheatre.ge avTo – ar mesmis? karg xalxTan saubari, vixumreT,
irakli – swored moxvediT- gavicineT kidec, magram sasacilod
3, 4, 5, 6, 7, 23 ianvari meTqi! mcalia axla viTom me? aba, sad aris
arCil sulakauri
salamura avTo – madloba RmerTs! is samgle, isa?
reJ.: robert sturua, revaz CxaiZe, daTo – Caaqrobine, Tu Zma xar, es irakli – ager var, batono!
daviT kvircxalia proJeqtori. avTo – TamaSi gveyofa-meTqi,
das.: 15:00, didi scena. xom vTqvi! isedac amden xans mo-
fasi: 6, 7, 8, 10, 12 lari avTo xeliT aniSnebs manqanaSi
gacdineT. daica, daica... (axlos
msxdomT. proJeqtori qreba.
4 ianvari midis) maCvene eg Toki! es xom Cemi
vaJa-fSavela avTo – etyoba, wveuleba gaqvT, Zroxisaa! ra unda aq Cemi Zroxis
stumar-maspinZeli ase gvian rom gRviZavT! Toks?
reJ.: goSa gorgoSiZe qeTino – diax, ai, am patara bi- irakli – gavgiJdi, Toki icno,
das.: 19:45, mcire scena.
Wunas dabadebis dRea, ager magid- xalxno!
fasi: 8, 10 lari
aze rom Semxtara. leqss ambobs. aba, qeTino – irakli, aRiare yve­
5 ianvari Tqvi, ikuna: `yayaCosa siwiTliTa~ laferi. damijere, ajobebs.
ameli notomi ...aba, daanaxve biZias, xom ambobdi, irakli – ra unda vaRiaro, ges-
mtris niRabi mexanZre unda gamovideo?! mis, ras ambob?
reJ.: robert sturua
avTo – ah, ar hqna eg, biZia!
das.: 19:45, mcire scena. Toks ixsnis da awvdis avTos.
fasi: 8, 10 lari amoigde Tavidan. gaZaRlebuli
maqvs cxovreba. ager ormocdaaTi qeTino – gulwrfeli aRiareba
6 ianvari wlisa vxdebi da erTi Zroxis meti ganaCens amsubuqebs, xom marTalia,
nedialko iordanovi veraferi viyide ojaxSi. gabiTure- batono avTo?
gonzagos mkvleloba
reJ.: gaga goSaZe ba da gamasxaraveba kidev calke. irakli – ra vaRiaro, adamiano,
das.: 19:45, mcire scena. ramdeni gvirekavs tyuilad, gas- ra?
fasi: 8, 10 lari arTobad, ariqa viwviTo! gavvard- qeTino – am sigrZe ena hqonda,
nilvarT da davrCenilvarT xaxamS- a-o, rom iZaxdi, mouyevi baton av-
8, 18 ianvari
rali. Tosac, rogor dagadga Zroxa Tavze.
radoslav paCoxa
beniamini qeTino – ara, Cven ar dagvire- me, piradad didi madlobeli var
reJ.: tomaS leSCinski, irakli gogia kavs! Tqveni, batono avTandil, aseTi pa-
das.: 19:45, eqsperimentuli scena. avTo – ara, qalbatono, rogor tivi rom giciaT Cemi meuRlisTvis.
fasi: 6, 7 lari dagvirekavdiT, Cveni telefoni avTo – ar mesmis, qalbatono, ras
erTi Tvea ar muSaobs. meubnebiT, ra pativi gvicia, ver
8 ianvari
Crdilebis Teatri qeTino – ise, girCevniaT, xanZari gavige.
ra saocari dRea dagxvdeT, xom? qeTino – uTxari, irakli, rogor
reJ.: gela kandelaki avTo – rasakvirvelia! Cveni saqme dagasaflaves?
das.: 19:45, mcire scena. es aris. mexanZre unda gamovideo! avTo – davasaflaveT? Cveen?
fasi: 7, 8 lari
ras ar gaigebs kaci! Toki rad ginda, qeTino – yvelaferi uTxari, nu
yelze rom Segibavs, CamoxrCobano- daumalav. oRond, me nu gamrev mag
9, 10, 11, 12, 13, 14, 30 ianvari bas TamaSob? saqmeSi. me CemTvis meZina tkbilad.
oskar uaildi qeTino – diax, uyvars eg Tama- kidev kargi mowme myavs, Seni Zmaka-
varskvlavbiWuna Si. Camoekideba da CamovxsniT, ci.
reJ.: robert sturua, daTo
mRebriSvili Camoekideba da CamovxsniT. irakli – moRalatev!
das.: 15:00, didi scena. avTo – xoda, magasac daanebe qeTino – me var moRalate? Se
fasi: 6, 7, 8, 10, 12 lari Tavi, biWunav, arc magaSi yria rame. marTla usvindiso. mag TokiviT
qeTino – ikuna, xom gesmis, ras moipare Cemi siymawvile, umankoeba,
9 ianvari
geubneba biZia? xom daujereb? ra Cemi siyvaruli ezo-ezo gaaniave,
zurab antonovi
mzis dabneleba unda mipasuxo? Cems uRels Zroxis Toki amjobine,
saqarTveloSi irakli – diax. col-qmruli sareceli funaSi gac­
reJ.: goCa kapanaZe qeTino – yoCaR! vale!
das.: 19:45, mcire scena. avTo – gaizarde didi biWi! daTo – Sens qelexSi xom ar dak-
fasi: 8, 10 lari
qeTino – ra unda uTxra, ra unda les, biWo, is Zroxa?

30 ianvari
№1 2011

avTo – sadaa Zroxa, Zroxa sad aguzguzebuli cecxli ar dagax-


aris-meTqi, moqalaqev?! (amaT) – vedre, didi, magari xanZari, rom
ukacravad, batonebo, avReldi ar gadavwvi aqauroba. ki iyo dasaw-
uceb. vavi, damijere. mapatieT yvelam,
irakli – ki, batono, me ra maqvs rogorme. rac Seexeba rqian ZaRls, 11, 19 ianvari
dasamali, yvelafers getyviT. am eg zoologiuri problema gzaSi aleki blaiti
sigrZe ena hqonda, a! gavarkvioT. (qeTinos fexs dau- `vgavarT axla Cven
ltolvilebs?!~
avTo – vis? bakunebs) – ar miTxra, darCio,
reJ.: aleki blaiti
irakli – vis da Zroxas! Torem marTla ar vici, ras vizam. das.: 19:45, eqsperimentuli scena.
avTo (SeeWvebuli) – ZaRli iqne- (avTos) – Zroxis magivrobas ver fasi: 6, 7 lari
boda... gagiwev, magram, ra vici, Tavs ar da-
irakli – Zroxa iyo, Zroxa! viSureb, SeSas davapob, wyals mogi- 12 ianvari
gio mgelaZe
ZaRls da Zroxas ki varCev jerje- zidav, Wadraks geTamaSebi, gazeTs
gaiRimeT, Citi
robiT. rqiani ZaRli ar gamigia me! wagikiTxav xmamaRla, krosvords gamofrindeba
avTo – marto Zroxaa rqiani? Segivseb, damavale, rac ginda! reJ.: gio mgelaZe
irakli – au, axla aman damiwyo avTo – rogor gekadrebaT, bato- das.: 19:45, eqsperimentuli scena.
italiuri! no, me unda mogixadoT bodiSi! fasi: 6, 7 lari
qeTino – xoda, wadi, ikuna, wayevi irakli – xoda, dro rom momiva,
13, 20 ianvari
biZias, miexmare Zroxis povnaSi. xom Tqveni ezos boloSi CamawvineT murman jinoria
xedav, rogori Sewuxebulia kaci. balaxSi. RmerTo, ra grili iyo! an- `qari mwyuria me
aCvene is adgili, amxela ena rom gelozebis gundma mimReros... pirdapiri~
agisva saxeze, a! qeTino (tiriliT) – irakli! reJ.: murman jinoria
das.: 19:45, eqsperimentuli scena.
irakli – ki, qeTino, marTali irakli (yuradRebas ar aqcevs. fasi: 6, 7 lari
xar. yvelani marTlebi xarT, daToc avTos) – wamodi-meTqi, vis veubnebi!
ki. moxalise mexanZred Camwere, erTad 16, 22 ianvari
daTo – rao, marTali xaro? veZeboT Zroxa. bolos da bolos, uiliam Seqspiri
Sobis meTormete Rame,
migonebs raRacas! mTeli qveyana mewvel Zroxas ar dae-
anu rogorc geneboT
irakli – me var marto mtyuani Zebs? es aris da es, meti araferi. reJ.: robert sturua
da amitomac davisaje ase, amitomac bavSobaSi mexanZreobaze vocnebob- das.: 19:45, didi scena.
mabia Toki ZroxasaviT da Zroxac di da ai, amisrulda kidec. mwerali fasi: 6, 7, 8, 10, 12 lari
marTalia CemTan! megona Tavi, warmogidgenia?! ra
21, 28 ianvari
idioti var, ra idioti var! wamodi-
viRacas gasZaxis sivrceSi irakli samsonaZe, giorgi TavaZe
meTqi. dabolili mTvare
– ei, ei, uuu! uuu! qeTino – Cemo avTandil, moixe- reJ.: giorgi TavaZe
kato – gagiJda?! deT aqeT! radgan geubneba, wamiyva- das.: 19:45, didi scena.
qeTino – rogor gekadrebaT, qa- neo, Tqvenc xaTrs nu gautexT. me fasi: 6, 7, 8, 10, 12 lari
lbatono? imaze vwuxvar, rom pirvelada xarT 25, 26, 30 ianvari (premiera)
kato – aba, vis eZaxis? Cems ojaxSi da ase upativcemulod roland Simelpfenigi
qeTino – danamdvilebiT ver giSvebT aseT iSviaT stumrebs. qali warsulidan
getyviT, mgoni, aqaur angelozebs, avTo – ras brZanebT, qalbatono, reJ.: maka nacvliSvili
qalbatono! axla stumari Tqvens mters! das.: 19:45, mcire scena.
fasi: 8, 10 lari
irakli (gasZaxis sivrceSi) – qeTino – ase rom, naxvamdis, nax-
Camkide xeli, patara angelozo, vamdis, gamoiareT xolme! 27 ianvari
wamiyvane sadme, oRond aqedan wami- irakli – naxvamdis ki ara, mSvi- maqs friSi
yvane, Sors, sulerTia, sadac ginda! dobiT-Tqo, Se sulelo, mexanZres bidermani da
avTo – marto Zroxa xom ar aris cecxliswamkidebelni
`naxvamdiso~ vin eubneba?
reJ.: robert sturua
rqiani-meTqi, sxva ra vuTxari, ra qeTino – Sen ki mSvidobiT, Cemo das.: 19:45, didi scena.
ewyina? ver gavige, ra xdeba! ikuna. aba, Sen ici. arafers mibareb? fasi: 6, 7, 8, 10, 12 lari
irakli (Camoxteba magididan) irakli – beee!
– mokled, bodiSi minda mogixado, 29 ianvari
avTo da irakli midian. manqanac uiliam Seqspiri
Cemo batono, Cemo axalo megobaro!
midis. hamleti
avTo – bodiSs ratom mixdiT, ba- reJ.: robert sturua
tono? qeTino – rogori sipaTiuri kaci das.: 19:45, didi scena.
irakli – damnaSave var da imi- iyo. kargia, roca ufrosoba getyo- fasi: 6, 7, 8, 10, 12 lari
tom. ba, sulerTia risi ufrosi xar.
29 ianvari
avTo – ki magram... kato – aba, Cvenc wavalT axla!
Crdilebis Teatri
irakli – ara marto SenTan, yvelaferi gairkva! weliwadis oTxi dro
aramed RmerTis winaSec, aq rom eqvTime – wamo, dediko, aRa- reJ.: gela kandelaki
das.: 19:45, mcire scena.
fasi: 7, 8 lari

ianvari 31
№1 2011

raferia aq sayurebeli. qeTino – gaWrilia!


qeTino – didi madloba, Segawux-
TamaSoben.
eT Zalian!
eqvTime – erT mwkrivad moew- qeTino – rogor moxda, dRes
yveT. marjvnisaken! nabijiT iar! Suqi rom ar Caaqres?
daTo – amas me miviReb. arCev-
midian.
nebia, albaT.
qeTino (mTqnarebiT) – ra vqnaT qeTino – barem esec miiRe! arCev-
axla? (xelis zurgs pirze aifa­ nebi?
rebs) – ukacravad. daTo – axla me movdivar, xom?
daTo – ra vici. (waimRerebs) arCevnebi... arCevne-
qeTino – aravin araferi ar icis. bi... (Cveulebrivad) eh, wavidodi
daTo – Znelia, Zili rom gagi- awi mec Sin.
tydeba. qeTino (kartSi ixedeba, caly-
qeTino – mexanZreebs `naxvamdis~ bad) – darCeniliyavi... ra vici... ga-
vin eubnebao! Tendeba sacaa...
daTo – kargi, geyofa. magas daTo – magram meSinia da ra vqna!
araferi uWirs, Sens Tavs mixede. qeTino (fiqrobs, ra karti Camo-
qeTino – mgoni, samudamod gami- vides. imeorebs) – geSinia, geSinia...
tyda Zili. arada, ra Ramea! ra haer- (uceb, dainteresebuli) – geSinia?
ia! Sexede, daTo, ra varskvlavebia! risi geSinia?
daTo – nanaxi maqvs! daTo – ra vici... mec Zroxis saZe-
qeTino – ras ambob, daTo? bnelad Tu gamiSves...
daTo – ras vambob da nanaxi qeTino – o, ra xar, daTo, ra xar!
maqvs-meTqi! Zroxis saZebnelado!
qeTino – RmerTo Cemo. ca yovel
icinian.
Rame axalia!
daTo – au, damiwyo amanac poeto- qeTino (seriozulad) – tyui-
ba! erTi xom naxe, sad waiyvanes! lad geSinia. sofo frTxili gogoa.
qeTino (fiqrianad) – ezos bo- Tadarigs daiWerda. uxerxul md-
loso, gril balaxSio... gomareobaSi ar Cagagdebs. qmris
daTo – ra gatirebs, gogo, gaaf- pativiscema icis. kargi coli gyavs,
rineT orivem? kargi... Sen ra giTxra, Zroxis saZeb-
qeTino – vin mogaxsena, rom nelado! (Secvlili xmiT, mkacrad)
vtiri? karti xom ar gveTamaSa? – Camodi, raRas ucdi!
daTo – rao? ver gavige? kartio? daTo – a, batono, jer es iyos.
qeTino – ager xalaTis jibeSi qeTino – kozirs Camodixar?
midevs. xo, davsxdeT ager. iraklis daTo – eg me vici.
Cadgmulia es magida. Cemi sacodavi
ismis mamlis yivili.
iraklis.
daTo – geyofa, qalo, nu amoiWam daTo – gesmis?
dardiT Tavs, ase rogor SeiZleba! qeTino – ra?
daTo – yiyliyoo!
magidasTan sxdebian.
qeTino – ara, eg namdvili mama-
qeTino – daarige. lia!...
TamaSoben. TamaSoben.
mamlebis yivili TandaTan matu-
qeTino (mjiRs Cairtyams mkerd-
lobs.
Si) – ooo, TeTqvamen, icocxle, ge-
moze!
daTo (karts Cascqeris) – vis? dasasruli

32 ianvari
№1 2011

eseistika / dokumenturi proza

sergo wurwumia

weramweralis ironiaSeparuli CaRimeba
anu literaturuli sidide mcire saxasiaTo detalebiT

literaturul rukaze mosaniSn xelis CamorTmeviT mivsalmebivar


mocemulobad ama Tu im geografi- oriode adamians, visac terentisT-
uli punqtis aRzeveba mxolod or vis CamourTmevia xeli, da aramar-
movlenas SeuZlia: an didi poetis to xeli CamourTmevia, amagic gau-
(mwerlis) dabadebas im punqtSi, an wevia misTvis da SeSvelebia umZimes
iseT RirsSesaniSnav movlenas, ro- cxovrebiseul gzaze moarul po-
goric ukve saxelmoxveWili Semoq- ets...
medis stumrobaa... Cemi Zvirfasi margo bicola Tu
ase gaaukvdava terenti granelisa imaT rigebSi iyo, visac meoce sau-
da leo qiaCelis dabadebam manamde kunis qarTuli kulturis moR-
yovlad SeumCneveli dasaxleba, vaweTa Soris gamorCeulebTan me-
romlis saxeli walenjixa axla ukve gobroba arguna iRbalma, CemTvis
literaturis nebismierma moyvar- da axla ukve mkiTxvelisTvisac uc-
ulma icis... nobi darCeboda, rom ara Cveni sru-
galaktionisa da ticianisam – liad SemTxveviTi dialogi, walen-
WyviSi... jixaSi erT-erTi droebiTi Casvli-
akakisam – sxvitori... sas rom gaimarTa da Cemi cxoveli
vaJasam – Cargali... daintereseba gamoiwvia.
sxvisam kidev – sxva!.. ase maqcia am dauviwyar Semo-
zugdids rom arc erTi wonadi qmedTa nacnobad xelis CamomrTme-
Semoqmedi ar eSva... arc sulmnaTi vis Suamavlobam!..
akaki iyos namyofi an arc didebul Zvirfas winaparTa xelisgulebis
rafiel erisTavs emoRvawos iq, siTbo moitana TiTqos Cems marjve-
literaturul sidided mas ioseb namde qalbatoni margos xelisgul-
griSaSvilis wveva da sastumros ma... sxedan pirvel rigSi marcxnidan:
solomon caiSvili, sandro Cxetia,
aivnidan Cveuli cecxlovani paTos- qalbatoni margos mama aleqsan-
ioseb griSaSvili, rodion qorqia,
iT wakiTxuli leqsis striqonebic dre (sandro) Cxetia, zugdidel arCil CaCibaia.
aqcevda... CxetiaTa cnobili ojaxis STamo- dganan marcxnidan: Salva Sen-
xolo, is mandilosani, visac es mavali, revoluciuri moZraobis geli, mamia gvaTua, margo Cxetia,
daviT kalandia, tatiana grigo-
striqonebi misZRvnia, Cemi walen- aqtiuri monawile, wlebis ganmav- lia, leila Cxetia (qalbatoni mar-
jixeli karis mezobeli, uamravi lobaSi saqarTvelos social-fed- gos da), ucnobi pirovneba (gvarad
wlis ganmavlobaSi Cems Tvalwin eralistTa partiis wevri, peda- gvilava unda iyos).
erT Cveulebriv zemolakadur
ojaxSi mofusfuse, erTi Cveu-
lebrivi bicola – margo Cxetia-
kvaracxelia Tu aRmoCndeba, ve-
rafriT warmovidgendi da es ambavi
jer kidev literaturuli mistikis
bundovani plastebidan gamoJonil
ironiaSeparul CaRimebad meCveneba
weramweralisa, am nagvianevi aR-
moCeniT aserigad gaognebuls...
arsebobs erTi aseTi rusuli ga-
moTqma: xelis CamomrTmevis rangSi
nacnobi. sainteresoa, ramden ukv-
dav Semoqmeds vicnobT Cven xelis
CamomrTmevis SuamavlobiT?!.
piradad me vicnobdi adamianebs,

ianvari 33
№1 2011

iqneb maSinac ki, roca aleqsandre


Cxetia, xonis saswavleblis kurs-
damTavrebuli, quTaisSi, Tavda-
pirvelad pedagogad, SemdgomSi
ki kerZo gimnaziis direqtorad
moRvaweobda. qalbatoni margos
cnobiT, es saswavlebeli Tavad
aleqsandre Cxetias dauarsebia da
ganTavsebuli yofila misi axlo
megobrebis, niko nikolaZis debis –
anasa da ekaterines kuTvnil saxl-
Si, romelic am did qalbatonebs
TbilisSi sacxovreblad gadasv-
lis dros usasyidlod gadauciaT
aRniSnuli saswavleblisaTvis.
vin ar yofila am saswavleblis
stumari, magram gansakuTrebiT
dauviwyari mainc sulmnaTi aka-
kis stumroba iqneboda, batoni
aleqsandres iniciativiTa da orga-
nizebiT rom momxdara...
gogi, romelsac Rvawli miuZRvis batoni aleqsandres quTaisSi
ioseb griSaSvilis Ria baraTi
margo Cxetiasadmi. rogorc zugdidis, aseve quTaisis mravalwlian pedagogobas, ra-
axalgazrdobis mravali Taobis sac iatakqveSa Tu gamJRavnebuli
aRzrdaSi, yofila Tavisi drois revoluciuri moRvaweoba axlda
gamoCenili sazogado moRvawec da Tan, mohyolia dapatimreba da ga-
swored masTan da mis gamo mis ojax- dasaxleba cimbiris katorRaSi. mx-
Tan umegobria Cveni kulturis olod ruseTis Tebervlis revolu-
araerT saxelovan moRvawes... maT ciis wyalobiT gaTavisuflebul da
Soris leo qiaCelis, Salva dadian- samSobloSi dabrunebul aleqsan-
is, ioseb griSaSvilis, alio maSaSvi- dre Cxetias sabolood uTqvams
lis, solomon caiSvilis saxelebis uari revoluciur moRvaweobaze
CamoTvlac ikmarebda... da gadauwyvetia zugdidSi damkvi-
Tumca aleqsandre Cxetias sa­ drebuliyo, raTa sakuTari kuTxis
zogadoebriv-kulturuli Tu re­ axalgazrdobis aRzrda-ganaTlebi-
vo­l uciuri moRvaweoba calke saTvis mieZRvna sicocxle...
ma­
salis Temaa da saJurnalo es- zugdidSi damkvidrebuls colad
eiSi verafriT Caeteva, me amjerad ekaterine (katinkas eZaxda Turme)
mxolod erT fotosuraTTan da dadiani SeurTavs, jvarSi damkvi-
aleqsandres qaliSvilebis, margo drebuli senakeli dadianebis STa-
da lali Cxetiebisadmi miZRvnili momavali, Salva dadianis axlo na-
ioseb griSaSvilis patara leqsis Tesavi, imdenad axlo, rom cnobili
istoria minda gadagiSaloT, da am mwerali maTi ojaxis xSiri stumari
megobrobis dasturad qalbatoni gamxdara. `mTeli cxovreba dadi-
margos pirad arqivs SemorCenili anebs vebrZodi da meuRled dadi-
oriode baraTTan dakavSirebuli ani ar Semaxvedra bedmao~– ityoda
istoria mogiTxroT, miT ufro, Turme siciliT.
rom es baraTebi ioseb griSaSvilis ...es ukve ormociani wlebis meore
iseT avtografebs inaxaven, aqamde naxevris dasawyisia. zugdids swve-
rom arsad gamoqveynebula. es ki via Salva dadiani, ioseb griSaS-
namdvilad aris literaturuli vilTan da alio maSaSvilTan erTad.
faqti, romelic nebismieri salit- binad mowyobilan sastumroSi, ro-
eraturo JurnalisTvis iqneboda melic mogvianebiT aSenebuli sas-
yuradsaRebi da sasurveli masala. tumro `odiSis~ adgilze mdgara.
Cxetiebis ojaxisa da im periodi- mwerlebis Camosvlis mizani ioseb
saTvis didad popularuli poetis griSaSvilis poeziis saRamos mowy-
ioseb griSaSvilis damegobrebas oba yofila.
ufro adre Cayria safuZveli da CvenTvis saintereso fotosu-

34 ianvari
№1 2011

raTic swored am Zvirfasi stum- diaSi wasuliyvnen.


rebis CamobrZanebis dros aris ver getyviT, ra mizeziT aris, rom
gadaRebuli. fotoze asaxulTa Soris Salva da-
TavmaspinZloba, rogorc aseT diani da alio maSaSvili ar Canan.
SemTxvevebSi xSirad xdeboda, SematebiaT ki adgilobrivi inteli-
aleqsandre Cxetias ukisria. genciis ramdenime warmomadgeneli,
saRamo SesaniSnavad Catarebula, vinc sandro Cxetias ojaxSi gamar-
rogorc Tavad poeti aRniSnavs – Tul trapezze ar yofila nawvevi...
zugdidis Zvel TeatrSi. qalbatonma margom zustad ver
Catardeboda!.. gaixsena am Sexvedris TariRi, ma-
Catardeboda – kacs galaktions gram mis xelT arsebuli Ria ba- sakuTarsa
atolebdnen da masze maRlac ay- raTebidan cxadi xdeba, rom movle- da maradiulze
enebdnen mavanni da mavanni – erTi nebi 1946 wels unda xdebodes.
ra ginda, ras ukakuneb am kla-
poeziis saRamo gauWirdeboda?!. swored zemoT naxsenebi sast-
viaturas da ras fxaWni sufTa
Tumca, SemdgomSi drom yvelas Ta- umros aivnidan miumarTavs ioseb furclebs, viRa waikiTxavs am
vis Tavisi adgili miuCina da maT griSaSvils leqsiT sandro Cx- najRabnebs, Sen ro aRar iqne-
Sorisac ucTomlad gaarkvia, vin ra etias ori ulamazesi asulisaTvis bi, imis mere meTqi? – amas ve-
rangis Semoqmedeba datova, magram – margosa da leilasaTvis. xolo, kiTxebi xolme sakuTar Tavs da,
maSin aseTi azri sufevda da iyvnen roca sastumrosken mimavali qal- – miuxedavad imisa, rom pasuxi
poeziis iseTi damfaseblebic, gal- iSvilebi SenobaSi Sesulan, Salva ar aris da arc iqneba, mainc rom
vagrZeleb CemTvis da ara mal-
aktionze aRmatebul niSnulad rom Sengels, romelic stumarTan imy-
male gamosaqveyneblad weras,
griSaSvili eCvenebodaT. ofeboda, ZaxiliT: `naxeT, ra leqsi sakvirveli es aris.…
Catardeboda... Tumca, amJamad es dagiweraT griSaSvilmao~, frial- samagierod, kidev ras wa­
ambavi rodia Cveni interesis obieq- iT uCvenebia debisTvis qaRaldis ikiTxaven meTqi, gindac ram­
ti. Cven sxva Targs mivsdevT da sxva furceli, romelzec leqsi yofila denime saukune gavides? da
wvrilmanebi gvaqvs mosaxelTebeli wawerili. ai, Tavad leqsic, ro- amisi pasuxi zustad vici
– ufrosebi vaJa-fSavelas
da mosaniSni, saTanado Strixebi melic, marTalia didi mxatvrulo-
sam Sedevrs: „aluda qeTela­
rom sworad movxazoT poetis por- biT ar gamoirCeva, magram poetis urs~, „stumar-maspinZels~ da
tretze... aRtacebas da miuCqmalav amsubuqe- „gvelismWamels~, bavSvebi kidev
megobris ojaxSi gaSlil pur- bas namdvilad gamoxatavs da amas- – „Svlis nukris naambobs~ –
marilze, raki Tavad maspinZeli Tan, Zvirfasia, rogorc literatu- aucileblad waikiTxaven.
Seryeuli janmrTelobis gamo sa- ruli faqtic: mixo mosuliSvili
smels erideboda, Tamadoba zug-
`aivnidan davinaxe
didSi mWevrmetyvelebiT ganTqmul
me Cxetias gogonebi,
mamia gvaTuas rgebia. specialobiT
waval Tbiliss da davtkbebi
agronom mamias farTo ganaTle-
am Zvirfasi mogonebiT~.
ba hqonia da qalaqSi dafasebuli
pirovneba yofila. misi da, saxel- ioseb griSaSvils waukiTxavs!..
ganTqmuli momRerali, moskovSi waukiTxavs sastumros aivnidan!..
moRvaweobda da esec matebda wonas da mere rogor waikiTxavda?!.
am pirovnebis provinciul renomes. visac griSaSviliseuli leqsis
Sexvedras daswrebian solomon wamRerebiT kiTxva ar mousmenia,
caiSvili (romlis meuRle fati firze aRbeWdili mainc, imisTvis
jayeli gaxldaT ojaxis axlo na- Zneli warmosadgeni iqneba, is mgzne-
Tesavi), rodion qorqia da arCil bareba da ganumeorebeli intona-
CaCibaia. zugdidis inteligenciis cia, romelsac poeti striqonebis
farTo warmomadgenloba ki, rigi ukanasknel marcvalTa amomRereba-
mizezebis gamo, am Sexvedras ver Si aqsovda. sruliad gansxvavebulT
daeswreboda, es iyo seroba, ase TanamokalmeTa nawerebisgan, savse-
vTqvaT, viwro, samegobro wreSi... biT gansxvavebulad kiTxulobda
molxenis Semdeg, roca sapatio kidec sakuTar striqonebs.
stumrebi gaaciles, darCenilebs, me maxsovs es kiTxvis manera. sru-
Tamadis, mamia gvaTuas iniciati- liad ymawvili walenjixis kultu-
viT dauTqvamT, stumarTa survili, ris saxlSi daveswari RonisZiebas,
maspinZlis ojaxis wevrebTan erTad sadac ioseb griSaSvilma waikiTxa
samaxsovro foto gadaeRo, gaeT- leqsebi. im asakSi viyavi, roca Si-
valiswinebinaT, sastumroSi gaev- naarsze meti mniSvneloba formas
loT da iqidan yvelani erTad stu- eZleva da garegani ufro aRgebe-

ianvari 35
№1 2011

Wdeba gonebaSi, vidre misi Siga arsi gamomgzavnisac (kominternis q. #5)


da, ra Tqma unda, ver gavixseneb, da poetis xelmowerac, xolo meore
romel leqsebs kiTxulobda im gverdi gvauwyebs: `Tqveni baraTi,
dRes poeti walenjixeli poeziis q-no margo, miviRe. didi, didi mad-
moyvarulebisTvis, magram aqamde loba, rom ar iviwyebT beber (sityva
maqvs yurSi CarCenili misi simZaf- `beberi~ avtors Semdgom Caumate-
risgan daWimuli xma, Seudarebeli bia) poets da xandaxan gaaxarebT
da ganumeorebeli JRera leqsisa... xolme Cems guls; Tqvengan rom bar-
erTaderTxel erTaderTs – zug- aTs viReb, Tavi zugdidSi mgonia.
didel poet isak qorTuas waukiTx- magondeba Tqveni ojaxi, Tqveni kar-
avs iosebis leqsi miseulive wam- gi ded-mama, Tqveni diasaxlisoba,
RerebiT da am mibaZviT didad gauk- Cemi saRamo, wvima... Zveli Teatri
virvebia igi. `rogor moaxerxe ase da sxv... kidev madlobas gwiravT mo-
zustad Cemi intonaciis daWerao?~ gonebisTvis. mokiTxva mamas, dedas,
– CaeZieboda Turme am moulodn- leilas da yvelas, visac vaxsovar. S.
elobiT nasiamovnebi. Sengelias depeSa miviRe. Tqvens mS-
waikiTxavda... venier poetebs Cemi salami! i. gri-
margo Cxetia waikiTxavda aivnidan... SaSvili~.
mTrTolvare eTers Seafrqvevda am baraTs TariRi ar aqvs dasmuli,
dauokebel emocias da gaamara- Tumca, Zneli ar unda iyos imaSi
disebda im wams, ra wamsac leqsad darwmuneba, rom zugdidSi Catare-
gadmoRvrida sakuTar suls... buli literaturuli saRamodan
im qaliSvilebs, visac miuZRvn- da Cxetiebis ojaxSi stumrobidan
ida ase sada, magram ase Zvirfas maleve unda iyos dawerili, ramde-
striqonebs... nadac aSkaraa, rom poets jerac ar
im qalaqs, romlis sivrceSic ganelebia iq miRebuli STabeWdile-
gaimqvreoda am striqonebis Tbili- ba, Tumca, garkveuli dro ki unda
sur-aSuRurad aqviTinebuli melo- iyos gasuli, raki poetisTvis me-
dia... gobar qaliSvilsac mouswria ram-
vis ar auZgerebda poetisadmi denime werilis miwera da manamde
TayvaniscemiTa da megobruli si- S. Sengelisganac (romlis gvarsac
yvaruliT guls amgvari silaRe Semoklebis gareSe, sruli formiT
Semoqmedisa?!. aRadgens griSaSvili) miuRia depe-
rogor ar daimkvidrebda samu- Sa.
damo adgils ukve asakSemdgari fotoze aRbeWdilTa Cacmulo-
poeti axalakokrebuli asulebis biT Tu vimsjelebT, civi amindebi
ymawvilqaluri romantikiT saoc- dgas, magram, etyoba arc imdenad
nebod aRgznebul sulSi da gon- civi, rom fotos gadaReba studiaSi
ebaSi?!. gadaewyvitaT. da, radgan fotoze
da rom swored eg asakSi didi sx- asaxuli da baraTebiT gadmoce-
vaoba ara, iqneb... muli movlenebi erTidaimave 1946
iqneb Sehyvareboda kidec rome- wels unda viTardebodes, baraT-
lime daTagans ase amaRlebuli da Tagan erT-erTi ki 46-is 20 ivnisiT
amRerebuli mgosani, provincieli aris daTariRebuli, savaraudod,
asulebis gulubryvilo da uzakve- foto imave wlis adre gazafxulze
li siyvaruliT?!. unda iyos gadaRebuli.
qalbatoni margo da misi da lei- samwuxarod, qalbatoni mar-
la gamxdaran poetis STagonebis wy- gos arqivs leqsis xelnaweri ar
aro da maT ojaxSi miRebuli STabe- SemorCenia, ver mounaxavs igi dis
Wdileba marTlac Zvirfas sagzlad ojaxSi Tu sanaTesaoSic, Tumca
gahyolia Tbiliss wabrZanebis Sem- ZebniT karga xans uZebnia, ki. `re-
degac... daqciebs, muzeumebs mihqondaT ma-
amis dasturia Ria baraTi, ro- salebi da SesaZloa, sadme Semonaxu-
melic maleve, werilis sapasuxod li iyos isic da sxva dokumentebic,
mouweria poets axalgazrda mego- Cemi ojaxis qarTvel moRvaweebTan
brisTvis. baraTis gareydaze adre- urTierTobas rom asaxavso~, – im-
satis misamarTia dafiqsirebuli: q. edovnebs qalbatoni margo da marT-
zugdidi, luqsemburgis Ses. #2. aqvea lac, iqneb, asea! iqneb arqivebsa Tu

36 ianvari
№1 2011

muzeumebSi, mtverwayril foli- Catarebula, romelic ioseb gri-


antTa Soris dauvanebia Cveni lit- SaSvils wauyvania da, maSaSvilis
eraturuli matianis saintereso da saRamo, faqtobrivad, griSaSvi­
utyuar macneebs da madliani xelis lisad qceula, imdenad elvare da
SexebasRa moelian, rom axali, aqa- Seudarebeli yofila im RonisZie-
mde dafaruli detalebi gagvicxa- baze iosebi. qalbatoni margo da
don am jerac bolomde Seucnobeli Tavisi meuRle fati jayeli solo-
istoriisa?!. mon caiSvils gaugzavnia saRamoze.
meore baraTi ki, rogorc ukve pirvel rigSi msxdarni jer kidev
aRvniSneT, Tavad poetis mier aris tribunidan SeumCnevia griSaSvils.
TariRdasmuli. mis yuasac adresa- saRamos dasrulebis Semdeg sceni- imitom, rom...
tis, amjerad samsaxurebrivi misa- dan Camosula, qalbatonebTan dam-
marTi – janmrTelobis ganyofile- jdara da didxans guliTadad usau- sul kiTxvebs vsvam, sakuTar
ba da mimRebis saxeli da gvari bria maTTan... TavTanac da sxvebTanac, da ro-
margo Cxetia aqvs miTiTebuli. ioseb griSaSvils Zalian hyva- gorc wvimis wveTis identifi-
kacia ver xerxdeba am wveTebis
xolo meore mxares poetis msxvili, rebia sandro Cxetia da megobris
simravlis gamo, aseve ver vas-
gakruli xeliT naweri teqsti av- qaliSvilebsac didi mgrZnobiare wreb sakuTari kiTxvebis mox-
toris guliswyromas gadmogvcems gulis siTbos uwiladebda, sadac elTebas. patara bavSviviT var,
imis gamo, rom mama-Svili Cxetiebi naxavda, didi siyvaruliT xvdeboda yvelaferze rom SeiZleba kiTx-
Tbiliss yofilan da ise gabruneb- da acilebda xolme. esenic Cadiod- va dasvas – lato? mere lato
ulan zugdids, rom megobari po- nen da Tavadac, am pirveli Sexve- imito? lato imitom lom imi-
eti (baraTis kategoriulobis gamo dris Semdeg, kidev orjer wvevia tom? da a. S.
zustad marTla araferi vi­
gvevaraudeba – maTTan savaraudo Cxetiebis ojaxs zugdidSi.
ci, arcerT kiTxvas, miTumetes
Sexvedrebis molodinSi mudmivad megobroba ki, didxans, batoni literaturuls, ar aqvs zusti
myofi) ar mounaxulebiaT. sandros gardacvalebis Semde- pasuxi CemTvis, imitom rom
qalbatoni margos mogonebis gac, Tavad poetis aRsrulebamde literatura subieqturia, me-
mixedviT, im jerze is da mamamisi, gagrZelebula. `poeti bolo wleb- tismetad subieqturi.
ojaxis axloblis avtomobiliT Si erTob daZabunda, iosebis lan- Tumca eWvmiutaneli WeSma­
yofilan Casuli Tbiliss da imis dic ki ar darCa, magram urTier- ritebebic arsebobs, magaliTad
is, rom besik xaranauli genio-
gamo, rom avtos mflobels sadRac Toba ukanasknelamde SevinarCuneT,
sia.
mieCqareboda, veRar mouxerxebiaT miwer-mowerac bolomde gagrZelda
maTTvisac ase sasurveli audiencia da uamravi werili damrCa, Tumca, diana anfimiadi

Zvirfas megobar poetTan. samwuxarod, axla xelT aRara maqvs


`es ki ar momewona! TbilisSi hyo- isini~, – sinanuliT ambobs qalba-
filxarT Tqveni mSvenieri mamiT toni margo da vgrZnob, rom araer-
da ar SemesityveT. ratom?~ i. gri- Ti dauviwyari furceli alamazebs
SaSvili, 1946. 20/VI – wers guldaw- am urTierTobas, romelTa gaxsene-
yvetili poeti, romlisTvisac ba da Cawera, dokumentebis moZieba
miuRebeli Cans nebismieri Tavis da gamomzeureba saSuri saqmea. da
marTleba ama Tu im mizeziT, im- mec vcdilob, yovel Casvlaze ra-
denad surs yvela SesaZlo SemTx- Rac mciredi mainc Sevmato Cems
vevaSi naxos Zvirfasi megobrebi da Canawerebs, kidev ramdenime monas-
maTTan urTierTobiTa da baasiT miT gavamdidro poetis biografiis
gailamazos martosuli kacis erT- farTo da feradebiT sakmarisad
ferovani cxovreba. datvirTuli tilo.
qalbaton margos sapasuxo weri- da gana marto poetis bio-
li ki miuweria, damajereblad rom grafiisa, es xom zugdidis isto-
xsnida miusvlelobis mizezs, ma- riis da saerTod, Cveni literatu-
gram es didi SeRavaTi ver iqneboda ruli matianis detalebicaa!..
gulsdaklebuli poetisTvis... da rogorc eseis dasawyisSi
zugdidSi voiaJsa da am `sayve- mogaxseneT, es faqtic Seiqmda zug-
duris baraTs~ Soris ramdenime dids literaturul sidided...
Sexvedra yofila da werilebisa da Tundac arc erTi wonadi Semoq-
baraTebis gacvla-gamocvlac... medi ar eSva...
am SexvedraTagan gansakuTrebiT arc sulmnaTi akaki iyos namyo-
dasamaxsovrebeli TbilisSi Semd- fi...
gara. operis TeatrSi alio maSaS- an arc didebul rafiel erisTavs
vilis poeziis dagegmili saRamo emoRvawos iq...

ianvari 37
№1 2011

kritika

nana kucia

dauwereli piesis tkivili

(rostom CxeiZis `legenda iskanderisa~)


`gulgatexili adamianze,
vebRauWebi tatos meransRa~.
muxran maWavariani

sulxan-saba orbelianis `sit­ loebisa xedvai, rameTu ara avnebs


yvis konaSi~ `Teatri~ amgvaradaa mwuirei esreT TualTa, viTar avnebs
ganmartebuli: eseviTarisa borotisa xedvai~.
`saxedveli, zRudemovlebuli Sua oqropiri, Tavis mxriv, rogorc
adgili samRerelad mrokavTa da Tavadve aRniSnavs, eyrdnoba pav-
moSaiTTaTvis, morkinalTa da mx- le mociqulis azrs: `arawmidebai
ecTaTvis sabrZolvelad. mun stan- yoveli, gina angharebai, nuca sax-
jvidian wmidaTa mowameTa yovelTa eledebin Tquen Soris, viTarca-igi
dasanaxvelad~ [leqsikoni qarTuli]. Sehgavs wmidaTa, da saZagelebai da
qarTuli enis mesaidumlis kate- sityuai sicofisai da laRobisai,
goriulobas eklesiis udides avto- romeli ara jer ars~ [efeselTa
ritetTa mrwamsi esaZirkvleba. mimarT 5, 3-4].
maTes saxarebis `TargmanebaSi~ qristianuli msoflmxedveloba
(`swavlai v~ – `viTarmed keTil ars Teatrs warmarTuli samyaros mso-
saRmrToi igi gloai da borot ars flaRqmis erT uaRresad mniSvnelo-
sicili da viTarmed friad mavnebel van anareklad moiazrebda.
ars xedvai TeatronTa da saxioba- `antikurobis leqsikonis~ gan­
Tai~) wmida ioane oqropiri wers: martebiT, «íà÷èíàÿ ñ êîíöà 6-ãî
`ara Cveni saqme ars gancxromasa da âåêà äî íàøåé ýðû â Àôèíàõ åæå­
sicilsa da saxiobasa Sina yofai da ãîäíî ñòàâèëèñü òðàãåäèè, êîìåäèè
maradRe Suebai xorcTai. aramed è ñàòèðîâñêèå äðàìû. Â èõ îñ­ íîâå
saqme ars ese meZavTa da memRereTai ëåæàëè êóëüòîâûå îáðÿäû, ñîâåð­
da mokicxarTai. ara ars ese saqme øàâøèåñÿ âî âðåìÿ ïðàçäíèêîâ â
zecisa ierusalims aRwerilTai, ara ÷åñòü áîãà Äèîíèñà».
ars ese sagzali sasufevelad caTa Teatraluri warmodgenis ritu-
wodebulTai, ara ars ese saWurveli aluri wanamZRvrebi, `RmerT~ dion-
suliersa mas sagrobasa ganwesebul- isos kultidan momdinareoba pirve-
Tai, aramed saqme ars ese msaxurTa li mcnebis arss upirispirdeba (`me
eSma­kisaTai. igi ars mompovnebeli var ufali RmerTi Seni, da ara iyvnen
amaT xelovnebaTai, raiTamca dahx- Senda RmerTni ucxoni, Cemsa gar-
snna mxe­darni qristesni da SeuWrna eSe~) da `saxiobis~ Sefasebisas ama-
maT ZarRvni axovnebisa maTisani. dac mkacrni da kategoriulni arian
amisTvisca Teatronni aRaSenna qa- mociqulica da eklesiis mamac.
laqTa Sina da saxiobani Sehmzadna imavdroulad, qarTuli encik-
safr(T)xed sulTa maTTvis qris- lopediis ganmartebiT, `esqiles, so-
teaneTasa... did vnebai ars da war­ foklesa da evripides tragediebSi
wymedai mislvai Teatronad da xe- moqmedebdnen legendaruli gmirebi
dvai saqmeTa saZagelTai: dedaTa da RmerTebi, romlebic maRal moqa-
mrokvelTai, aRreulTai mamaTa laqeobriobas, socialur da poli-
Tana, romelTa ganagdian bunebiTi tikur idealebs qadagebdnen.
igi sircxvili da SiSuelni umRerd- renesansis epoqis humanisturma
ian. raimca iyo uZvires mun mislvi- kulturam aRadgina antikuri Teat-
sa? umjobeis ars mwuiriTa dasurai ris tradiciebi. Seqspiris, servan-
pirisai, vidreRa eseviTarisa usju- tesis, lope de vegas, kalderonis

38 ianvari
№1 2011

SemoqmedebaSi aisaxa epoqis ideale- ufali ityvis, viTarmed: `mravalni


bi. renesansis dramas axasiaTebs scTebodian da mravalTa acTuneb-
filosofiuri siRrme, poeturoba, den~ da mociquli pavle miswers
humanizmi. timoTesa, viTarmed: `movals Jami,
klasicisturi Teatri miznad odes sicocxlisa amis moZRvrebasa
isaxavda, Seeqmna gmiri, romelic, ara Tavs-ideben, aramed gulisTqmi-
rTuli Sinagani brZolis Semdeg, saebr Tvisisa TaviT TvisiT Seikreb-
sazogadoebriv interesebs pirad den moZRvrebasa qaviliTa yurTaiTa
interesebze maRla daayenebda. da WeSmaritebisagan sasmenelni
epoqis amaRlebuli, monumenturi, gare-miiqcines da zRaprebsa mieq-
ganyenebuli xasiaTi gansazRvravda cen~, romelica ese aw Jamsa aRes-
speqtaklis formasac – ferweruli, rulebis Cuen Soris~ [habos wameba,
perspeqtiuli dekoraciis fonze `qarTuli mwerloba~, I, Tb., 1987,
moCanda mkacri, simetriuli mizan- 444].
scenebi. Tanamedrove qarTveli mwerali,
erovnuli TviTmyofobisa da pi­ daviT qarTveliSvili, romanis `ax-
rov­ nuli TavisuflebisaTvis br­ ali wigni~ epigrafad wmida basili
Zola aisaxa romantizmis epoqis didis sityvebs, tragikulis tragi-
TeatrSi (baironi, Seli, hiugo, mick- kul konstatirebas gaitans: `iq, sa-
eviCi, hofmani, lermontovi), real- dac aRar aris srulyofilebis ime-
isturma da, mogvianebiT, simbolis- di, gancxroma nebadarTulia~.
turma skolebma Tema mxolod gaaR- sacnaurad exmianeba Jami Jams,
rmaves~ [qse, t. IV]. Jamianoba – Jamianobas.
rac Seexeba sakuTriv qarTul Teatrisadmi, rogorc erovnuli
Teatrs, Tema faqizia da mokrZa- sityvis safixvnosadmi damokideb-
lebul damokidebulebas moiTxovs, ulebis wanamZRvrebi, iqneb sulac
radgan, Tuki galaktionis frazis yeenobasa da berikaobaSi iZebne-
(`poeti iyo ara marto poeti, poeti bodes, aRlaRebuli ucxotomelis
iyo beduini da meomari, poeti iyo (yaenis) gaqilikebiT, gaSarJebiT
mosamarTle da ufro meti~ (`poema miyursuli erovnuli ZarRvis Serx- nikoloz baraTaSvilis `merani~
vefxisa~)) perifrazirebas movax- evis surviliT aixsnebodes. (irakli ToiZis naxati)
denT, saqarTveloSi, `mizezTa gamo
sxvaTa da sxvaTa~, `Teatri iyo ara
mxolod Teatri~.
`mcirericxovani eri ufro mZaf-
rad grZnobs eradyofnis misteri-
aso~, – werda konstantine gamsa­
xurdia.
qarTuli Teatri ver iqneboda
`saxioba~ cnebis tradiciuli gage-
biT. ufro – akrZaluli qarTuli
sityvis safixvno...
`Cveulebisaebr mamulisa slvai~
saqarTvelos ukeTes WirisufalTa
upirveles safiqrals warmoadgenda
odiTgan.
Tumc sabanisZe sakuTriv Teatr-
saxiobas arsad axsenebs, `habos
wamebaSi~ konstatirebulia garda-
gularZnilTa damokidebuleba WeS­­
marit-waruvalisa da Jamier-efe­
merulisadmi – daviwyebulia pirve-
li, gafetiSebulia ukanaskneli.
erovnuli yofierebis `majaSisa
Semtyvebari~, ioane sabanisZe kat-
egoriulia: `Jamsa meSvidesa darsa
zeda vdgaT, romlisa JamisaTvisca

ianvari 39
№1 2011

ilias publicistika uzustes- didi codna istoriisa, gonebagax-


ad ganmartavs qarTuli Teatris sniloba, didi ganaTleba, RvTivmi-
`daniSnulebasa da saRmrTo vals~: madlebuli niWis garda~.
`samarTlianad hnatruloben bevrni avtori mokrZalebulia – Txzu­
Cvenganni, rom Cvenma qarTulma sce- lebas pirvel gverdze axlavs
nam rac SeiZleba xSirad gagvitaros minawe­­ri-ganmarteba: `montaJi or
Tvalwin Cvenis cxovrebis xati da am moqmedebad da aT suraTad dauwe­
xatSi gagvixorcielos sagani wuTi- reli piesis tragediaze~.
soflisa~ [ilia WavWavaZe, qarTuli termin `montaJis~ Janris gansaz-
Teatri]. Rvrebad gatana mxolod pativs
werilSi `axali dramebis gamo~ sdebs avtors, TiTqos saskolo
ilia ganmartavs: `dramis damwers RonisZiebis scenars sTavazobdes
win unda uZRodes didi codna isto- molodiniT gatvrenil mkiTxvels
riisa, didi gonebagaxsniloba, didi (`gviTesav margalits, mkiTxvelic
ganaTleba, RvTivmimadlebul ni- imas mkisao~ – mogagondeba qrestom-
Wis garda... drama sulisa da gulis aTiuli).
cxovrebaa, sulisa da gulis dids daskvniT minawerSi Janri da-
Zvrazea asagebeli~. konkretebulia, Tavad mwerali gan­
`samSoblos~ erovnulma da katko- martavs: `politikuri piesis nimuSi
aleqsandre batoniSvili viseulma rezonansma ilias sulac – postmodernizmisaTvis damaxa-
qrestomaTiuli `katkovis pasuxad~ siaTebeli uxvi citaciis stilis-
daawerina... tikiT, risTvisac arc micdia Tavis
yazbegis Teatraluri Studiebi, arideba da, Zalianac rom momendo-
akakis mecadineoba qarTuli Teat- mebina, verc avaridebdi, radganac
ris zeobisaTvis, rom araferi vTq- vin Cvena da mxatvruli fantazia
vaT meoce saukunis qarTuli Teat- vina?!
ris msoflioSi aRiarebul fenomen- Zalian amekviata im dauwereli pi-
ze, naTlad warmoaCens, rogor Sei- esis tkivili, politikurma reJimma
Zleba, `SefarviT iTqvas~ mTavari, rom Seiwira. es gancda imTaviTve
taZarTa ngrevis apokalifsur Jams gamiCnda, roca pirvelad movismine
ambions emsgavsos scena. mamaCemisagan mTeli es ambebi, magram
iliasave mrwamsiT, `qveynad ca­ axla sul sxvagvarad gamiara gulsa
sa RvTad moucia marto mamuli~ da da gonebaSi da Zaldautaneblad wa-
Teatric iseve, rogorc xelovnebis momitivtivda modernistuli xanisa
yoveli dargi, swored saRmrTo da stilistikisaTvis niSandoblivi
mizans unda msaxurebdes. midrekileba – piesa piesaSi~.
iqneb, snoburma cnobierebam Teat- rasac da razec ar unda werdes
ris arsad sxva ram moiniSnos, Seigu- rostom CxeiZe (`montaJsac~ ki!)
los, magram saqarTvelos ukeTesi mkiTxvelma uwyis, rom nawarmoebis
moazrovneni, Tuki basili didis arsi yovelTvis qveynis `wyevlak-
zemomoyvanili sityvebis mrwamss rulviani sakiTxavi ~ iqneba.
gaviziarebT, gancxromisaTvis ver pawia, magram didi tkivilis (didi
gawiravdnen ers, srulyofilebis sinaTlis) dammarxveli wignis vi-
moimedeni. zualuri mxarec simboluria [mxat-
Teatrisadmi, scenuri sityvisad- vari nino zaaliSvili] – garekanis
mi rostom CxeiZis damokidebu­ ferebi ferTa robaqiZiseuli, nam-
leba iliaseulis identuria da es dvilqarTuli palitrisaken mig­
uzustesad dasturdeba mwerali- vaxedebs: `silisferi, xavsisferi,
biografosis piesaSi `legenda is- Rvinisferi~ – dayursuli, SaviT
qaquca ColoyaSvili kanderisa~ [2010, redaqtori – maka (sevdiT) ganelebuli ferebi, aJu-
joxaZe]. ruli silueti ki TeTri cxenisa
absoluturad mosalodneli iyo TiTqos TviTmkmari tiloa [nugzar
`mwerlis gadanacvleba erTi Janri- SataiZis unatifesi moTxrobac
dan meoreSi~ (rogorc ganmartebu- mogvagondeba, rostom CxeiZis piesis
lia piesis winasityvaobaSi) – `dra- erTi personaJis – qaquca ColoyaS-
mis damwers~ aki (gavimeorebT ze- vilisadmi miZRvnili oda – `TeTri
moTqmuls, iliaseuls) `win uZRvis cxeni~, tatos meranic, aleqsandre

40 ianvari
№1 2011

batoniSvilis mfrinavi raSic... – – sandro axmetelis aRsareba zoga-


maradi, naRvliani, amaRlebuli par- dqarTul gulisTqmas imarxavs.
adigmebi]. citatis dasawyisi konstantine
maia jaliaSvilis ulamazes wig­ gamsaxurdias `didi iosebis~ frazas
ns, `gulis barZims~ vkiTxulobdi is- magonebs: `bavSvobidanve miyvarda
kanderis legendamdis. iqac ferTa raWveli mekurtneebi. mxolod eseni
igive palitraa (radgan safiqral- ar Takilobdnen erT dros tfilisis
satkivari da mzera-aRqmaa identuri quCebSi rusTvelis enaze laparaks.
– `mzera qarTulia sivrcis daunje- yovel kuTxeSi dabanakebuli, Tu-
biT~): Surqudiani mekurtneebi qarTul
`tao-klarjeTi... ras niSnavs mSra- iers aZlevdnen Cvens dedaqalaqs~.
li ricxvebis udabno sulisaTvis?! `didostatis marjvenaSic~ ms-
saqarTvelos mesamedi STanTqmula gavsi konstruqciaa: `balRobidanve
saukuneTa ufskrulSi... miyvarda da maocebda afxazTa mefe gadaxtoma Crdilidan...
CrdilSi
oqtomberia, mwife oqtombris Sua­ giorgi pirveli, siWabukeSi momema-
guli, roca ferebs etyobaT RvTis ta pativiscema misdami, roca gavige, vfiqrob, rom Cvens qveya-
xeli, TiTqos axlaxan dausva mxat- Tu ramodena veSaps Sebmia es SesaniS- naSi literaturis ganviTa-
reba karga xnis win Seferxda
varma funji tiloze da sisvele ar navi raindi~.
da mxolod am fonze daiwyo
SeSrobia naxats, amitomac aseTi veSaps Sebmoda SesaniSnavi raindi kanti-kunti gamococxleba,
noyieri da msuyea zurmuxti da aleqsandre batoniSvili, SesaniS- ramac dRes ufro aqtiuri saxe
laJvardi, Cala da broweuli... navi raindi qaquca ColoyaSvili. miiRo. saboloo jamSi ki mi-
oqtombris am jadosnur pali- `bavSvobidanve miyvarda~ – kon- viReT saerTo koncentraciis
traze yoveli feri Semoukrebia struqcia bunebrivia, mosalodneli masa, romelic did verafer fa-
seulobas warmoadgens Taname-
Semoqmeds: mwife qliavi da yviTeli – ideali arqetipul doneze gan-
drove msofliosTvis. xSirad
qarva, gacrecili sadafi da brdRvi- isazRvreba. mawuxebs kiTxva, romelsac ver
ala Svindi, broweuli da mbJutavi yoveli qarTvelisaTvis bavSvo- vpasuxob – aucilebelia kanon-
nakverCxlebi, melnisferi mayvali bidanve nacnob, sakralur saxelebs zomierebis dacva? anu CamorCe-
da molisferi... airCevs rostom CxeiZe piesis per- nili procesi aucileblad unda
surnelovani da gemrieli fere- sonaJebad: nikoloz baraTaSvils, gadiodes yvela safexurs? aseT
SemTxvevaSi xom kidev karga xans
biT purdeba suli~ [maia jaliaSvi- sandro axmetels, pavle ingoroy-
mogviwevs CrdilSi yofna. ar
li, gulis barZimi]. vas, kote marjaniSvils, mixeil ja- vici, ar vici...
`saqarTvelos mesamedi STanTqmu- vaxiSvils, giorgi SatberaSvils, SeiZleba bevrs ewyinos, ma-
la saukuneTa ufskrulSi~ – tkivi- oTar CxeiZes, sxvaTac – `RmrTisa gram danamdvilebiT vici,
li ajerebs maia jaliaSvilis `gu- mterT~ (amgvarad moixseniebs `Su- rom is, vinc dRes literatu-
lis barZims~. Sanikis wameba~ da `vefxistyaosani~ rul arenaze aqtiurobs, mx-
olod gardamavali procesis
aleqsandre batoniSvilisa da qa- uarso borotis personifikacias),
monawilea. didi mwerali jer
quca ColoyaSvilis uTqmeli sevdiT `didTa da wvrilTa~: lavrenti be­ CrdilSia da wers.
iqsoveba rostom CxeiZis `dauwere- rias, platon qiqoZes, vinme ga-
lela kodalaSvili
li piesis tragedia~. momZiebelsa da badrags – usaxeloe-
`sul Cven rada varT tanjvaSi?!~ bs (ase gvels uxmobs qarTuli si-
– logikuria da, samwuxarod, rito- tyvis Taurmdgeni).
rikuli vaJas sanaTas tragikuli warmoCndeba qarTuli sulis ori
kiTxva. polusi.
`sulisa da gulis cxovrebaa dra- `dramaturgiuli Janris mosin-
ma~, – gavimeorebT Janris iliaseul jva erTgvarad postmodernistul
gansazRvrebas, – `sulisa da gulis stilSi~ epoqalur sulisZvraTa,
dids Zvrazea asagebeli~. maradiuli qarTuli `wyevlakrul-
agebs kidec mwerali-dramaturgi. viani sakiTxavis~ warmosaCenad sWir­
`bavSvobidanve miyvarda aleqsan- deba mwerals.A
dre batoniSvili. misi saxeliT mzr- absoluturad gansxvavebul epo-
didnen, magram qaqucas Semdeg ufro qaTa (baraTaSvilis tragikuli Jami,
gamimZafrda siyvaruli mis mimarT. XX saukunis 20-iani-30-iani wlebis
qaqucaSi aleqsandre davinaxe xel­ sisxliani kalo, mere – 40-iani wle-
Sesaxebad da aleqsandreSi – qa- bi) SeTanadebiT, erTi teqstis mxat-
quca. erTian simbolod da idealad vrul qsovilSi moqceviT konstat-
warmodgeba orive da, ase mgonia, irdeba faqti, rom araferia axali
aleqsandresac piradad vicnobdi~ `miwyiv mbrunavi~ cis qveS, rom `ra-

ianvari 41
№1 2011

Rac dalpa daniis samefoSi~ da rom terminia) `puSkinis Zeglis gadas-


`danias elis raRac ubedureba~. wvriv~ sardafSi sxedan. restornis
Seqspiris striqonTa alegoriuli kedlebze niko firosmanis suraTe-
safaneli yvelas `Tavisi daniisaken~ bi hkidia, kuTxeSi meTare zis da aR-
miaxedebs, `Tavisi daniis~ bedze mosavlur baiaTs ukravs.
daafiqrebs. gandobilTa sufraa, purismteebs
ingliseli Seqspiri `daniisas~ erTmaneTisa usityvod esmiT, ami-
hyveba, qarTveli rusTveli – `in- tomac momWirnea da Zunwi pasaJis
doeT-arabeTisas~ da igavis Wreli sityvieri qsovili.
qsovili ugamWvirvalesad warmo- aRmosavluri `baiaTi, sevdasaviT
aCens tragikul saTqmels, `marT- grZeli~ gulismomwyvleli, Sema-
lad gviTxrobs, ara-Wrelad~. Ronebeli melodiiT TiTqos gamou-
epoqaTa, `saukuneTa mRvrie mrav- valobis SegrZnebas amZafrebdes
lobis~ jaWvis warmoCeniT mwerali- (absoluturad gansxvavebulia sxva
dramaturgi istoriis uwyvetoba- epizodTa akompanimenti, qarTuli,
sac areklavs da pirovnuli arCeva- `kavkasiuri~ musika – Tavisi cecx-
nikoloz baraTaSvili nis zneobriv arssac. lovani ritmiT, zeimurobiT, saso-
(levan WoRoSvilis naxati)
sandro axmetelis, mixeil javax- warkveTasac rom Rirseulad daga-
iSvilis, pavle ingoroyvas, qaquca Zlevinebs – rwmeniT).
ColoyaSvilis erovnuli mrwamsi, uzustesia nikalas reproduq­ ci­
erTi mxriv, da lavrenti berias ko- ebis (konkretulad, albaT, qarTu-
munisturi `kredo~ – meore mxriv, li tradiciuli trapezis refleq-
aleqsandre batoniSvilis `ganwiru- siis) moxseniebac – gandobilTa
lis suliskveTeba~ da iliko or- sufra Cumia, dardiani, absolutu-
belianis konformistuli moSur- rad gansxvavebuli `sicocxlis ho-
neoba is zneobrivi arCevania, rac, myofeli~ (mose gogiberiZe), `laRi
zogadad, qmnis xolme epoqalur da ukadri~ lxinisagan, `gvelis per-
oqsimorons da naTel-bnelis mara- angSi~ rom aRtacebiTa da siamayiT
diul WidilSi, zneobrivT wmindanis xatavs grigol robaqiZe.
Saravands argunebs. iqve sxva sufrac moagondes,
am personaJTagan mravali (pavle iqneb, qarTvels – beri xuediosisa
ingoroyva, qaquca ColoyaSvili, da axalgazrda grigol xanZTelis
aleqsandre orbeliani...) rostom mokrZalebuli puroba: `akurTx-
CxeiZis biografiul romanTa da ese- es madlobiT da iwyes Wamad mara-
Ta moqmedi piria. dis metyvelTa sulisa sazrdelsa
sandro axmeteli
rac detaluradaa moTxrobili mas sityvasa: `ufalo iesu qriste,
romanebSi, piesaSi (Janris kanonTa Segviwyalen Cuen~ da kniniTa miT
Sesabamisad) xSirad replikiT, kon- saSvebliTa friad iSvebdes, vi-
teqstiT, niuansiTaa warmoCenili. Tarca didZaliTa sanovagiTa, ra-
avtoris akademizmidan gamomdi- meTu RmerTi iyo Soris wmidaTa maT,
nare, romanebSic da piesaSic (te- sixaruli dausrulebeli, keTili
qstTa moculobisa da Janruli mouklebeli~ (`grigol xanZTelis
specifikis miuxedavad) personaJTa cxovreba~).
absoluturad TviTmkmari abrisi gandobilTa sufraze naxevarton-
Cndeba – xSirad replika, an mokle ebiT, miniSnebebiT iTqmeba arTqmu-
monologi romanis vrcel pasaJebze li, ZneladsaTqmeli.
aranakleb tevadia da mravlismTqme- oTar CxeiZe, 26-27 wlis axalgazr-
li. da (ese igi, moqmedeba 40-iani wlebis
piesis arqiteqtonika sainteresoa miwuruls xdeba), giorgi Satber-
– dasawyissa da dasasrulSi oTar aSvils mowiwebiTa da siyvaruliT
CxeiZisa da giorgi SatberaSvilis uambobs legendas, Tavad giorgi
dialogia warmodgenili. teqsti SatberaSvilze rom SeuTxzavT saqa-
logikurad ikvreba – `dasawyisSi rTveloSi: `sandro axmeteli aRta-
giorgi SatberaSvili dgas dasasruli~ (goderZi Coxeli). cebuliyo misi gamoCeniT da moindo-
msgavsia `samoseli pirvelis~ arq- mebda, sulac TeatrisaTvis daebev-
iteqtonikac. ebina es axalgazrda kaci, sTxovda,
`RamismTevlebi~ (oTar CxeiZis `meraniseburi tragediis~ dadgma

42 ianvari
№1 2011

minda da, iqneb, Sen mogekida xelio... mesityvea im qarTvelTa, romelTac,


gvainteresebda, ra unda yofiliyo saxelmwifos dakargvasTan erTad,
is `meraniseburi~ tragedia~. qarTveli eris pativi ar daukar-
`meraniseburi tragediis~ arsis gavT, qarTveli eris awmyo da moma-
gasarkvevad qarTuli kritikis ana- vali pirad netarebaze, rusT mefis
lebs davesesxebiT. mier naboZeb ordenebze ar gadaucv-
mose gogiberiZe baraTaSvilis liaT.
um­­­ni­S­vnelovanesi leqsisadmi miZR­ Tavisi pozicia da politikuri
vnil werilSi aRniSnavda (vrcel saxe erTxel da samudamod daad-
amonarids davimowmebT): `poeti- gina ukvdavi leqsiT: `ra xel-hyris
vizioneri, mogvi da brZeni erTma- pativs nazi bulbuli?! – galiaSia maradiuli Tanamgzavrebi
neTs ecilebian pirvelobaSi. uime- datyvevebuli!~ kacobriobis maradiuli Ta­
dobis toni iqceva maradisobis xil- roca saqarTvelom dakarga da- nam­
gzavrebi (xSirad megzu­
vis imedad da leqsis [`meranis~ – n.k.] moukidebloba, maSin movida bara- rebic) arian mravaljer pa-
suxgacemuli da mainc bolomde
pesimisturi dasawyisi mTavrdeba TaSvilis genia, Savi cremlebiT iti-
auxsneli kiTxvebi, romlebic
sicocxlis homyofeli rwmeniT. ra warsuli, itira ganumeorebeli genetikurad gadmoecemian Ta­
genialurma poetma gansazRvra minoriT, magram, amave dros, daquc- obebs. isini (samyarosTan er-
usasruloba da daamkvidra qarT- macebuli, daCaCanakebuli qarTuli Tad Sobilni) CvenSi arseboben
veluri gancda. dawerili saqarT- suli ideurad Sekriba. naTeli gax- da mousvenroben. maTgan rome-
velos saxelmwifoebrivi meobis da intuitiurad, rom eri, romlis limes gamocalkeveba, rogorc
erTaderTisa, Zneli warmo-
Seryevis epoqaSi, Tavisi Sinaar- Svilsac SeuZlia, daweros `merani~,
sadgenia – Tundac imitom, rom
siT es leqsi aris filosofiuri ar unda daiRupos~ [m. gogiberiZe, nebismieri lamazi pasuxis Sem-
traqtati. erTi SexedviT, indife- rusTveli, petriwi, preludiebi]. deg es kiTxvebi ufro mimzid-
rentuli samSoblos siyvarulisa da sacnauria imperativi – `ar Sei- velni xdebian.
mama-papaTa saflavebis myudroebis Zleba daiRupos~ ki ara, `ar unda arseboben iseTi kiTxvebic,
mimarT, poeti dainteresebulia in- daiRupos~ – imperativi rwmenasac romlebic ama Tu im movlenas-
Tan erTad ibadebian da arcTu
dividis bediTa da arsebobis azriT. gulisxmobs da robaqiZiseul `Ses-
iSviaTad cnobierebaSi rCebian
leqsis arsi aris panTeisturi axelebasac~. Wrilobebad:
kosmopolituri qorali, romlis vrceli amonaridi mose gogiber- `rodis ganikurneba qveyana
harmoniiT damZimebulsa da da- iZis esedan imisTvis davidastureT, TaTqariZeobis damRupveli se­
banguls, adamians eRviZeba Tavisi warmogveCina, qarTvel moazrovne- nisagan?~
nacionaluri meobisa da TviTcno- `rodis daubrundeba mona-
Ta `zrunvis sagani~ qarTuli lit-
trebul samSoblos lukmapuris
bierebis simaRleze... STagonebis eraturis ukeTes qmnilebaTa maRal saSovnelad ucxoeTSi gadakar-
procesSi sasowarkveTileba qreba, `Sina-arsSi~(arsSi) wvdoma rom iyo. guli aTasobiT Tanamemamule?~
brZolis wyurvili ibadeba, uimedo- baraTaSvilis pirvelaRmomCenis,
vaJa xornauli
bis adgils iWers imedi. ilias Jamidan moyolebuli, `me­
Zveli saqarTvelos ukanaskneli rani~ qarTuli sulis, qarTuli
didi naSieri [nikoloz baraTaSvili sulierebis erT ukeTes anareklad
– n. k.] naRvelSi amowebuli kalmiT aRiqmeba – `xorumiviT~, `Cakrulo-
werda `meranis~ striqonebs. saviT~, `mravalJamieriviT~, `ga-
baraTaSvilis poeziis amosavali lobani sinanulisanis~ saRmrToze
problema aris bedi qarTlisa. am `damafiqrveli~ teqstiviT, avTan­
ideis gadmocemisaTvis avtori xatavs dilis locvasaviT (`avTandili
warmtac saxes. Tavisuflebisa da da- TiTqos rusTavelis poemidan pir­
moukideblobis motrfiale fantazia dapir `meranSi~ gadmosula da es
titanuri pirovnebisa ugzoukvlod qveSecneulad ki ar xdeba, bara-
mifrinavs ukidega­ no sivrceSi. ada- TaSvili Segnebulad dasesxebia
mians swyuria, ga­dalaxos sawuTroe- `vefxistyaosans~ da xidi gaudevs
ba, SeuerTdes maradisobas Jamis da Tavis sulier winaparTan~ – pavle
usasrulobas sivrcis... individual- ingoroyvas aTqmevinebs piesaSi ro-
uri brZola Tavis bediswerasTan yo- stom CxeiZe)...
fis universaluri arsobis SegnebiT albaT, SemTxveviTi rodia, gal-
dasrulda. aktionic avTandilisa da tatos
baraTaSvilis poezia inspiri- merans erTad rom ixseniebs – er-
rebulia saqarTvelos erovnuli Tian literaturul Tu tropul
tragediiT XVIII saukunis dasas- konteqstSi, raTa azri ganavrcos:
ruls. baraTaSvili ideologi da `ori merania – merani avTandilis,

ianvari 43
№1 2011

merani baraTaSvilis. saWiro iyo gamokveTs tatos – piesis finalur


maTi SeerTeba da es movaxerxe me. scenaSi (remarkaSi):
rusTvelis riTmis dacva, baraTaS- `uecrad yvelaferi qvavdeba. er­
vilis ritmis gamoyeneba, azris gaR- T­­
xans siCumea. scenaze koWlobiT
rmaveba – ai, `lurja cxenebi~. Semodis nikoloz baraTaSvili.
Tumc galaktions aqcenti te- dge­ba SuagulSi. aqeT-iqiT ixedeba.
qstTa formalur mxareze gadaaqvs yrud moismis qarTuli cekvis melo-
(Segnebulad!), konteqsti gamWvir- dia zaqaria faliaSvilis `daisidan~,
valea – avTandilis, baraTaSvilis Zlierdeba. Zlierdeba.
meranis, galaktionis lurja cx- baraTaSvili nel-nela ahyveba me­
enebis paradigmebi (rac, arsebiTad, lodias, umatebs temps, umatebs, da
erTi tropuli saxea) alegoriul iwyebs Tavbrudamxvev cekvas qal-
doneze imarxavs mTavars, uzustes- Tan erTad, msaxiobTa ansambls rom
ad rom gamoxata giorgi gaCeCila- gamoeyofa.
Zem: `saqarTveloSi baraTaSvilam- gaqvavebuli scena kvlav unda
dec iyo nagrZnobi da SemCneuli, amoZravdes, aCqamdes, axmaurdes,
rom cxovreba gaxsnili WeSmariteba frenac gagrZeldes mTidan mTaze,
pavle ingoroyva
ki ara, amouxsneli saidumloebaa, kavkasionis mwvervalebi rom Sedgmi-
adamianis misia ki aris ara mxolod, an erTmaneTs~ [aleqsandre WavWava-
am saidumlos calkeuli waxnagebis Zis `kavkasis~ citata mogagondeba –
aRmoCeniT mogvrili sixaruliT tk- `igi, zurgiT mzidveli mTebzed Sem-
boba, aramed mudmivi Zieba. dgar mTebisa~ – xorumis zeaRmtaci
absoluturi WeSmariteba Tavisi naxazic gailandeba TiTqos].
transcendenturi bunebis gamo ar piesis pasaJi, erTi mxriv, bara-
esadageba realobas. TaSviliseuli tragikuli ironiiT
baraTaSvili aris qarTuli poli- gajerebul citatas momagonebs
tikuri cnobierebis is winaswarm- [`Cemma mSoblebma mizezad es mo-
etyveli, romelmac anderZad dagvi- mides, koWli xaro da, Tu ar in-
tova gafrTxileba: `saxelmwifosa validebis komandaSi, sxvagan ar
sjulis erToba ara ras argebs, odes migiRebeno, maSin, rodesac ferxi
Tviseba erTa maT Soris sxvadasx- ukeT mqonda da kargadac maqvs, ase
vaobdes!~ rom, Cemeburad kidec vhxti da ki­
Tanamedrove terminologiiT es dec vtancaob~ (werili grigol or-
niSnavs, rom saxelmwifos politi- belianisadmi, 1837 wlis Tebervali].
kuri `bedi~ eyrdnoba ara romelime meore mxriv, ki xevsuri garsi­
qveyanasTan ideologiur naTesao- as b­ edisweruli cekva magondeba
bas, aramed da mxolod interesTa goderZi Coxelis didebuli nov-
erTianobis princips. arc erTi, elidan `garsia xevsuruli saxelia~
Tundac WeSmariti sarwmunoebis (konteqsti sxvaa, magram foni (ka-
oTar CxeiZe aRmsarebeli qveyana, arc erTi ide- vkasioni) da bediswerulobis, amaR-
ologiuri doqtrina ar SeiZleba lebuli tragizmis gancdaa saerTo):
dadges eris realur interesebze `xvale gaasaxleben.
maRla~ [qarTuli cnobierebis axali dRes unda icekvos garsia oCiau-
adami da mociquli, `literaturu- rma. SeiZleba, veRarasodes amov-
li saqarTvelo~, 8 ianvari, 1998]. ides aq. cekvavs. fexisgulebidan
swored `eris realur intere- sisxli mosdis. jer wveT-wveTad,
sebze~ fiqris, dafiqrebis gamoa, mere – TqrialiT. tkivils ar imCnevs
rostom CxeiZe jer eseSi [`mera- garsia – unda gaZRes arxotis mTebSi
nis~ mrwamsi~, `literaturuli cekviT. sisxli da miwa erTmaneTSi
saqarTvelo~, 29 oqtomberi, 1993] ireva. garsia ver grZnobs, rom sisx-
rom ganmartavs `meranis~ WeSmarit lma bani aatalaxa. verafers veRar
saTqmels, warmoaCens teqstis grZnobs. ileva Rame. TandaTan sisx-
lirikuli gmiris (imavdroulad, lad icleba moxuci. mainc cekvavs.
mTxrobelis) WeSmarit prototips veravin bedavs axlos misvlas, rom
(aleqsandre batoniSvilsa da ara gaaCeron. Tendeba TandaTan. erTx-
iliko orbelians), Semdeg ki, ukve elac gasZaxebs mTebs da mzes SeaS-
piesaSi, sulac calke personaJad reba imisi suli~.

44 ianvari
№1 2011

SemTxveviTi rodia, rom baraTaS- vinc Tavs swiravs ruseTis impera-


vili swored finalur epizodSi tors, raTa Tavisi wvlili Seitanos
Cndeba, Tumc misi myofoba piesaSi TavisuflebisaTvis mebrZol lek-
yovelTvis, imTaviTve igulisxme- CeCenTa dakabalebaSi da ara sul
boda – is, ris (`meraniseburi trage- sxva, mSobeli erisaTvis Tavdadebu-
diis~) dawerasac `sxva saukunis li (aleqsandre batoniSvili), raTa
mgzavr(n)i gvian(n)i~ – sxva saukunis sicocxlis gaRebiT moZmesa Tvissa
`RamismTevlebi~ krZalviT cdi- siZnele gzisa gauadvilos?! `mera-
loben, baraTaSvilma, didi xania, nis~ namdvili suliskveTebis Sesa-
dawera – `merani~. fareblad iliko orbelianis sax-
iqneb, swored rom `tragediad~ eli swored miswreba iyo – ruseTis
unda ganisazRvros `meranis~ Janric armiis oficris mimarT saxotbo si- Aanbanze da sxvazec
– gana, `ganwirulis suliskveTeba~ tyvebis gamoTqma gzas gauxsnida am ras vekiTxebi sakuTar Tavs
tragediaTagan yvelaze maRali ar leqss sazogadoebaSi gasavrcele- da pasuxis gacema miWirs:
aris?! blad... davukvirdeT im rusul fra- neta vin moigona wera? eg rom
scenas Tavisi kanonebi aqvs da `ma- zas: «Вот, что поэт думает за Илико», ar moegonaT, kanonebsac xom
ver dawerdnen da atestaciasac
vri unda wavides~, magram `mavri~ gana, Zneli saTargmnelia, Tu ras
ver moigonebdnen da ar gveqne-
yovelTvis igulisxmeba – is mTa- niSnavs «за Илико»? ara `Sesaxeb~, boda gasavleli!
varia. aramed `magivrad~. mTeli fraza ki netav ratom Segviqmnes som­
baraTaSvilma yvelaze adre da ase gaimarTeba – `ai, ras fiqrobs po- xebma aseTi lamazi da nairgvari
yvelaze ukeT SeigrZno safrTxe. eti ilikos magivrad~. gana aSkara ar anbani Cven, imitom xom ara, rom
gavimeorebT zemoTqmuls: `roca aris, rom iliko orbeliani fiqrobs davbneuliyaviT da ver Segveqm-
na aseTi brwyinvale litera-
saqarTvelom dahkarga damoukide- erTs, poeti ki fiqrobs sxvas, sru-
tura?
bloba, maSin movida baraTaSvilis liad sapirispiros ilikos mrwam- ratom gadawyvita rusTavel-
genia~ (mose gogiberiZe), raTa aja- sisa, anu `merani~ sinamdvileSi `an- ma qarTulad daewera `vefx-
nyebebisa da SeTqmulebis marcxiT tiilikos~ suliskveTebaa. ginda `an- istyaosani~ da ara somxurad,
sasowarkveTili erisaTvis mTavari tiiliko~ giTqvams adamians da ginda Tavis mSobliur enaze da mSob-
eTqva, `cudaT xom mainc ara Caiv- – `antiianiCari~. liuri anbaniT, Tu ifiqra –
mainc maStocis Seqmnilia, da
lis es ganwirulis sulis-kveTeba~, ilias `ianiCari~ swored ilikos-
sul erTi araao?
gmiri Soreuli warsulidan, anale- nair pirovnebebzea dawerili, ili­ es dalocvili qarTuli an-
bidan ki ar gamoexmo, Tanamedrove- kosnair gaorebul adamianTa xvedrs bani, somxebma rom Segviqmnes
Ta Soris epova – aleqsandre ba- gvisuraTxatebs – Tan sakuTari mam- qarTvelebs, rogorRa wavar-
toniSvilis xateba daesaxa zneobis, uli uyvarT, Tan mis dampyrobelsac TviT afxazebs, Tanac ise, rom
Rirsebis, qarTvelobis magaliTad. erTgulad emsaxurebian... erTi asoc ki ar davutoveT amis
dasamtkiceblad. albanelebs
erTgvari sayveduriT, tkiviliT erTi lekuri Tqmuleba movismine
xom davutoveT?
werda tician tabiZe: `lev tolsto- aleqsandreze, iskanderad rom ix- saerTod, ratom wers adami-
im mSvenivrad amoaWra kavkasiis epo- senieben musulmanur kvalobaze ani? ratom iwvalebs Tavsa da
peas `haji-murati~. CvenTan ufro – iseve aRiareben TavianT gmirad, gonebas da sxvasac ratom awva-
axlos iyo omis moqmedebis Teatri, rogorc Cven – Cvenad. saerTokavka- lebs?
magram amis Sesaxeb qarTul mwerlo- siuri movlenaa da imitom. ar vici, ratom ar arsebobs iseTi mx-
atvruli nawarmoebi, qalze,
baSi erTi xmac ar daZrula~. Samili marTla aleqsandres Svili seqsze, saWmelze rom ar iyos
rostom CxeiZis azri sapirispiroa iyo Tu ara, magram sulieri memkvi- laparaki? Tundac daviwyoT
[esei `meranis~ mrwamsi~, piesa `leg- dre rom aris da misi heroikuli Cveni pirveli nawarmoebidan –
enda iskanderisa~] – nikoloz bara- wamowyebis uSualo gamgrZelebeli, SuSanikis wamebidan.…
TaSvilmac `amoaWra~ kavkasiis epo- ara mgonia, sakamaTod gaxados vin- ratom aris yvela xevsuri
peas `merani~ – aleqsandre batoniS- vaJa-fSavela, yvela imereli –
mem.
akaki wereTeli da a.S.?
vilis tragikuli fiqri (SeiZleba mfrinavi cxeni hyolia, im cxeniT ratom wers yvela, visac ar
asec gaviazroT leqsis mxatvruli dahqroda, uceb gaCndeboda, sadac ezareba?
qsovili) Tu Tavganwiruli mamuliS- saWiro iyo, ucbadve gahqreboda, ratom „irwevian~ mwerlebi
vilisadmi miZRvnili didebuli sa­ Rrublebs gaekvroda, gadaielveb- da poetebi „viTarca lerwamni
ga­lobeli. da. aha, esec `meranis~ zogadi qarga qarTagan ZlierTa~ da arqmeven
amerikul brodveis leninis
pavle ingoroyvas aTqmevinebs mw- da kompozicia~.
quCas, da ar iReben xmas, rode-
erali-dramaturgi arsebiTs: miTosur gmiramde aumaRlebiaTo, sac kaxeTis quCas arqmeven buSis
`meranis~ – Tavisuflebis am diadi pavle ingoroyvas eTanxmeba sandro quCas, exla is aRaraa preziden-
himnis STamagonebeli da lirikuli axmetelic. ti da ratom ar gadaarqmeven –
gmiri gana SeiZleba, gaorebuli `meraniseburi tragedia~ – ambebi nabuSar quCad?
pirovneba (iliko orbeliani) iyos, aleqsandre batoniSvilisa da qa- dasasruli 47-e gverdze

ianvari 45
№1 2011

quca ColoyaSvilisa (es erTi, erTi mozare. aRar minda aq gaCereba, ma-
da igive ambavia – `ganwirulis su- gram sad wavide, Cems qveyanas sad
lis-kveTebis~ mSvenier-tragikuli gaveqce, Cems xalxs raRac sanugeSo
ambavi) sandro axmetelsa da pavle da saimedo rogor ar mivaniSno?!~.
ingoroyvas SeuZravs suls, grigol `maRalTa da maRlad mxedTa~ tki­
robaqiZis `lamarac~ xom 1924 wlis vili yovelTvis da yovelgan erTia.
agvisto-seqtembris `ganwirulis magondeba didebuli filmis, `me-
suliskveTebis~ qargaze amoixve­ va, fistos~ personaJi (klaus maria
mixeil javaxiSvilis `jayos xiz­ brandaueris gmiri), faSisturi
nebic~, konstantine gamsaxurdias germaniidan amerikaSi wasvlas rom
`mTvaris motacebac~... didi, maRali urCeven, ukiJineben, gadarCena sx-
tragedia did mxatvrul tiloebze vagvarad SeuZlebeliao, is ki saso-
daiRvenTeba sityvad, ferad, crem- warkveTiT ambobs, germanuli enis
lad... gareSe arara var, fizikurad romc
rostom CxeiZe faqizad aRadgens gadavrCe, sulierad raRa vqnao.
Jamian Jams. emigraciis damRalavi wlebiT
`majaSisa SemtyvebarTa~ gando- gawbilebuli cvetaevas tragikuli
ilia orbeliani
bil saubrebSi cocxldeba Jami. daskvnac imav tkivils itevs: «Òóò ÿ
gansxvavebulia eris Wirisuf- íå íóæíà, òàì ÿ – íåâîçìîæíà».
alTa mSvidi, darbaisluri (JamiT- baraTaSvilis epoqaSic `saxelga-
Jam – eqspresiuli, mRelvare) toni, texil damnaSaveebs~ sTavazobdnen
safiqrali da Jamisagan Jamier aR- ers `gmirad~, WeSmariti gmiris nacv-
laRebulTa cqafi `mimodazrunva~ lad, XX saukunis ocian wlebSic
(TiTqos Tengiz abulaZis `mona­ (1924-is Semdeg), qaquca mtrad Seer-
niebis~ pasaJebic cocxldebodes, acxaT, mTawmindaze iWreboda usam-
sandro baraTelisa da varlam ara- Soblo kondotierTa saflavebi.
viZis antipoduri wyvili kidev metyveli pasaJi – giorgi Sat-
erTxel upirispirdebodes erTma- beraSvili gamomZieblis kabinetSi
neTs – Jamieradac (`iq~ da `maSin~) da – `magidasTan mjdomi gamomZiebeli
mudamac (gansakuTrebiT mZafrdeba sibneleSi rCeba da mxolod misi
asociacia axmetelisa da berias sau- xma ismis~ Tengiz abulaZis cnobil
brebis arsis gacnobierebisas). mxatvrul xerxsac gvagonebs (`mo-
yvela drois yvela pilate (sax- naniebasa~ da `vedrebaSi~ kadrSi
elebs ra mniSvneloba aqvs) erTnai- Cans mxolod macTuris bageni, da-
rad azrovnebs (ufro swori, al- narCeni bnels moucavs) da bibliis
baT, iqneboda konstruqcia `ver az- tevad frazasac: `bnelis da wyvdia-
rovnebs~). icis (an, hgonia, rom icis), dis meufeba~.
rogor aqcios xalxi brbod. mxatvruli sityva bnelSic ki
araviZisa da doqsopulos dia- daimarxavda mTavars.
logi magondeba beriasa da misi ori `merani~ – namdvili gmiris sax-
mxleblis `saubrisas~ (rac, bune- els – iskanders (aleqsandres ba-
brivia, berias monologi ufroa). toniSvilis saxelis aRmosavlur (am
sarkastulia da sastiki `xelisu- konkretul SemTxvevaSi, Crdilo-
fali~ (ara `RamismTeveli~): `gmiris kavkasiur) transkrifcias pirveli
lavrenti beria
nacvlad, saxelgatexili damnaSave vasil barnovi amoamzevebda amave
unda SevTavazoT xalxs da naxavT, saTauris mqone moTxrobaSi.
TandaTan ras daemsgavseba sazoga- oTar CxeiZe biografiul romanSi
doebaa, Tu rac aris~. `vasil barnovi~ aRniSnul moTxro-
absoluturad  gansxvavebul­i a bas Tavad barnovis epopeisa da,
`Ra­­­­­­­m­is­­mTevlis~ – sandro axmete­lis saerTod, `qarTlis cxovrebis~ epi-
po­­zicia: `fiqrsac aRar gvitoveben logad ixseniebs.
Tav­­Sesafrad, sevdasa da tkivilsac `visze SeCerebuliyo [barnov­ i]?!
aRar ganebeben, gaiZuleben, sicrues batoniSvilebi ruseTs waasxes, sa­
WeS­mariteba daarqva da WeSmarite- literaturo Tu mecnieruli Srome-
bas – sicrue, gmirs – yaCaRi da ya- biT dakavebuliyvnen, amtanobisTvis
CaRs – gmiri, qveynis mozares – xalx- swavlobdnen samarTlisa da respub-
is mteri, xalxis mters ki – qveynis likuri wyobis istorias. axlos

46 ianvari
№1 2011

iyvnen, jer legendebSi ar gadasu- sa~) Tamar ColoyaSvils (qaqucas


liyvnen. ruseTs wasulebi siciveSi asuls) ki ara, Tavad ColoyaSvils
wasuliyvnen da xalxsac guli gasci- uZRvnio, rom ukiJinebdnen muqa-
eboda. miTosi maT ar Sexeboda~. riT?!. skrupulozurad `gauanali-
konstantine gamsaxurdia platon zebs~ mwerals leqss uwignuri ga-
ioselianis Txzulebis (`cxovreba momZiebeli:
giorgi mecametisa~) analizisas gu-
davscqeri kaxeTs. geZebdi guSin,
listkiviliT werda, rom `mravali netavi rodis, an saiT waxvel?!
qarTvelis politikuri koncefcia Seni kaxeTis yovel sadgurSi
reaqciuli iyo – amaod cdilobdnen me vaxsenebdi Sens Zvirfas saxels.
`qarTuli patriotizmisa~ da `ru- ver SegaSinebs yoranis yefa,
suli monarqizmis~ harmoniulad moisxam mxrebze am saukunes. ratom miiswrafodnen bela-
Serwymas~. gwamdes, dastovebs gzebze naterfals disadmi miZRvnil anTologiaSi
mosaxvedrad da mere sul ar
vasil barnovis `iskanderi~ saqa- Seni torebze Semdgari hune.
wuxdnen amaze?
rTvelos saxelmwifoebriobis aR- ratom igoneben kritikosebi
sarkastulia gamomZiebeli: `maS
dgenis ukanasknel cdebs ireklavs. imas, razec mwerals ar ufiqria
satrfo moisxams, ara, mxrebze am
aleqsandre batoniSvilis mexot- da rasac akritikeben? o, rogor
saukunes?! es yorani vinRaa, xom ver ver itanda maT ekziuperi!!!
bea mwerali, mzis sxivebiT gabrwy-
agvixsnidi?! hune Turme cxeni yo- mokled, bevr rameze vfiqrob,
inebuls, mzis rCeulad xatavs gmirs:
fila Zvel enaze [aq ukve Tavad pi- da meSinia, mec im mwerlebs ar
`CrdiloeTisken mosCanda Savi ram
esis avtoria sarkastuli – n.k.] da davemsgavso, zemoT rom vaxasi-
nisli, mozrdiliyo, ufro Camuqe- aTebdi.
misi naterfalis datoveba satrfi-
buliyo. zustad vici:
alo grZnobebis gamJRavnebaa Tu
– Cems rCeul saqarTvelos das- ratom vkiTxulob erTsa da
politikuri mowodeba?!~. imave nawarmoebs mravaljer –
tanebia qufri boroti! – warmosTq-
`aRmosavlel hamletad~ uxmobs imitom, rom masSi Cemi guneba-
va mzem, – mebrZoli!~.
aleqsandre batoniSvils sandro ax- ganwyobis Sesabamisad vpoulob
Tavis rCeul rainds – aleqsandre-
meteli (rostom CxeiZe). [gansxvave- imas, rac mawuxebs, an maxarebs.
iskanders iaraRs aulaplapebs da rom kargi mwerali arc Tu ise
bulia mose gogiberiZis mosazreba:
ukurTxebs mze. cotaa.
`mxedari baraTiSvilis `meranisa~
oTar CxeiZe swored giorgi Sat- rom yvela mwerals moeZebneba
aris fausturi tipis titani da ara raRac gansakuTrebuli,
beraSvilis mosazrebad ixseniebs
hamletis tipis individuumi, qar- rom zogjer – poeti mxolod
Sexedulebas, rom `meranis~ adre-
Tuli oreuli goeTes faustis~]. erTi leqsia,…
satica da lirikuli gmiric swored
alegoriulad mohyveboda tragi- rom tanka qarTvelebis mogo-
aleqsandre batoniSvilia (gavimeo- nilia. rogor? yvela qarTveli
kul saTqmels baraTaSvili.
rebT zemoTqmuls) – CrdiloeT poeti aris `tankistic~ da amave
tragikul saTqmels daimarxav-
kavkasiaSi `mfrinav iskanderad~ dros Tavisi leqsis damsa-
da robaqiZis `lamara~ (axmetelis marebeli: xSirad or brwyin-
saxeldebuli, zogi varaudiT, mama
dadgmas iseTive gamoxmaureba mo- vale Sedevr-striqons afuWebs,
Samilisa.
hyveboda, rogorc, Tavis droze, wyal-RvinosaviT xdis imis
swored giorgi SatberaSvili
`samSoblos~ gascenurebas – `gareT gamo, rom honorari Sedgeba –
Cndeba oTar CxeiZis Tanamosaubred striqoni-fulze.
Tu yvelas obi mogvkidebia da xavsi
da sandro axmetelis mier `meranise- vici, rom wigns kompiuteri
mogvdebia, mis speqtaklebze vems-
buri tragediis~ Seqmnis SemZled ver Secvlis, imis gamo, rom
gavsebiT agorebul qvebs~), gamsax- wigni – intimia, rom kompiut-
rostom CxeiZis piesaSic Svilma
urdias `mTvaris motaceba~, javax- ers taxtze wamowolili ver
icis, `sad da razed gaCerda mama~.
iSvilis `jayos xiznebi~... waikiTxav, da rom daiRlebi, gu-
minawerSic ganmartebulia, rom pi- laRma ver dawvebi da Tvalebze
dayudebuli Sio mRvimeliviT
esis wyarod gamoyenebulia oTar gadaSlili wigniviT ver dai-
icdida Teimuraz xevisTavi (Siom-
CxeiZis romani `cxrawyaro~, esei gi­­ fareb...…
RvimeSi ikribebodnen agvistos
orgi SatberaSvilze, grigol aba­
SeTqmulni). vladimer kikilaSvili
SiZis mogoneba `mkvdris mzis~ av-
sandro axmetelis sityvebSi ga-
torze.
nivTdeba epoqis saTqmeli, legend-
`epoqis saqajavma~ daRala Satber-
aao qaquca ColoyaSvili (iskander-
aSvili, oTar CxeiZes gamoutydeba
ic legendaa – n. k.):
piesaSi, `amis [daweris] Zal-Rone
`piradad rom vicnobdi, lamis
mere veRar vipovne Cems TavSio~.
aRarc mjera. TiTqos zRaparSi vyo-
gana gasakviria es `verSemZle-
filiyavi, ise wamomeSleba xolme
bloba~ sazareli, iqednuri dakiTx-
maSindeli dReebi. eg rom ar gvy-
vis Semdeg, leqs `dasawyiss ganTia-
oloda, qveyana welSi gadatyde-
disa~ (aluzia `oTaraanT qvrivi-

ianvari 47
№1 2011

boda samudamod. axla aqeT-iqiT da eg fiqria mTel kavkasis


rom vawydebiT da daSoSminebas ar Tavisufleba.
vapirebT, mxolod magitom, qaqucam
`didostatis marjvenaSi~ `didi
rom mogvivlina samwliani raindu-
saqarTvelos Cveneba~ ganvacxadeo,
li xana. heroika es iyo, Tu iyo. da-
romanis bolosityvaobaSi dawers
moukideblobis wlebic ki gadafara
konstantine gamsaxurdia.
xalxis TvalSi sulieri simxneviT
`aRtkinebuli xmebi~ axmetel­ is
da saxelmwifoebrivi azrovnebiT.
`gasamarTlebisas~: `sikvdili ag­en­­
ilia WavWavaZesa da arCil jorjaZes
tebs, sikvdili moRalateebs, sikvdi-
eg gamouCnda memkvidred da maTi
li gamcemebs~ ise hgavs jvar­cmasTan
droSac SeubRalavad atara.
Seyrili egzaltirebuli brbos du-
konstantine gamsaxurdia sul
Jian yiJinas!
noe Jordanias ZraxvaSia, es nacar-
piesis ukanaskneli, mexuTe sura-
qeqia bagrationTa taxts waepotina
Ti, iseve, rogorc pirveli, baiaTis
da daidrika misi simZimis qveS, gana
sevdiT gaiJRinTeba.
ar unda scodnoda, rom bagration-
giorgi SatberaSvili anugeSebs ax-
Ta tvirTi advili satarebeli ar
algazrdas, oTar CxeiZes, Seikvreba
iyoo? es samni ver dadrika bagra-
ambavi, samomavlo gezic moiniSneba
tionTa tvirTma – ilia WavWavaZe,
(`samSoblo erTi dRiT aravis mou-
arCil jorjaZe da qaquca ColoyaS-
barebia CvenTvis~ (oTar WilaZe):
scena speqtaklidan vili – eg didi sameulia, mama, Svi-
`qaquca ColoyaSvili~. `yvelaferi gadaivlis (mefe solo-
li, SviliSvili, oRond – pirwmin-
(reJisori levan wulaZe) monis beWdis warwera mogagondeba –
dad sulier planSi. kidec moixades
n.k.), dabneulobac, avTa siavec. moe-
bagrationTa vali~.
Zebneba yvelafers adgili, keTils –
maRali literatura, maRali dra-
keTili, borots – boroti, mxolod
maturgia uTqmel tkivils daimarx-
esaa, gaZleba unda. gamZlebma unda
avs.
gaZleba Tqvas, gaZlebs mainc xe-
`hai, ra frena iqneba kavkasionze~
lovani, xelovneba mainc gaitans...
– piesis remarkaTa refrenia, sxva-
xelovneba Tavisas gaitans~.
gan, sxva remarkaSi saTqmeli ufro
es zneobrivi, Rirseuli, brZeni
dawurulia: `yiJina. musika. frena.~
adamianebis damokidebulebaa yo-
axmetelis braldebebis absur-
fisadmi, maradiulisadmi. aq arc
dul, sisxlisgamyinav kaskadSi
SfoTvaa, arc drtvinva tanjvisas
uarsebiTes `braldebad~ `kavkasi-
– mxolod – uflis maRali nebis
uri idea~ gamoikveTeba: `[axmeteli]
brZnuli morCileba (`mrisxanebaman
amtkicebs, rom yovel ers aqvs Tavi-
kacisaman simarTle RmrTisai ara
si ritmi, romelic ara hgavs aravisas
qmnis~), sikeTis daumarcxeblobis,
da rom aris saerTo ram kavkasielTa
borotis uarsobis rwmena.
ritmebSi. TeatrSi Seqmna CeCen-in-
oTar CxeiZe tragikul novelaSi
guSTa da osTa jgufebi. miaCnia, rom
`zRapari~ eris sulier arsze msj-
qarTvelebs unda hqondeT hegemonia
elobisas werda: `eri adamianebia.
kavkasiaSi. axmetelis ritmis Teoria
adamianebi Taviseburni brZande-
gamomdinareobs rasobrivi Teori-
bian, ganlagebulan TavTavianTi
idan, riTac igi warmogvidgeba fa-
TaviseburebebiTa sikeTisa da sia-
Sizmis apologetad. ocnebobda ka-
vis Sua (Sdr. Servud andersonis
vkasiur saxelmwifoze, raTa aravis
`groteskuli adamianebi~ – n. k.).
SesZleboda misi dapyroba~.
zogi ufro axlos moxvedrila sik-
ocneba imJamindelia, vaxtang
eTesTan, mSvenierTana, zogi siaves
me­­­fem rom `ialbuzze fexi Sedga,
miaxlebia, simaxinjes. siave maTze
did­ ma mTebma iwyes dreka~, aRmaSe­
ufro moqmedebs, sikeTis sxivi vera
neblisa da Tamaris epoqaSi realo-
swvdeba im ZalovnebiTa [gonebaSi
bad qceuli, mere – iliasTan gamxe­
gaxmiandeba fsevdo-dionise are-
lili:
opageliseuli: `romeli rai vera mi-
xalxi azvirTda, xalxi aRsdga, iRebs naTelsa, ese ara uZlurebisai
xalxi moqmedobs, ars, arca simcirisai naTel-mimceme-
kaspiis zRvidam Sav zRvamdina lobisai misisai, aramed umarjobis-
erTs fiqrsa fiqrobs

48 ianvari
№1 2011

agan naTelmimRebelTaisa, romelTa ba: `rodemdis damrCes eg tkivili


ver ganimartes miRebad naTlisa~. gulSi, rodemdis? Cemo sayvarelo
siave swvdeba, siave ipyrobs, magram miwa-wyalo, momec amis pasuxi!~
SeiZleba gankurneba misi, radgan `mSvenieris aRdgenisa da kur-
[eri] araa siavisa, siavisa mainc ar nebisaTvis~ Txzuli `legenda is-
aris, sikeTisaa. Semobruneba SeiZle- kanderisa~ salbunia, `sayvareli
ba, oRond siave ar unda gagrZeldes, miwa-wylis pasuxi~ – aleqsandre ba-
ubedureba xangrZlivobaa, trage- toniSvilisa da qaquca ColoyaSvi-
dia xangrZlivobaa. lis mSobeli miwa-wylisa...
siaves ar unda mieces droi.
siave erovnuli ar aris, eri erTia P.S. `mun stanjvidian wmidaTa
da erovnulic isaa, rac erTia. eri mowameTa yovelTa dasanaxavad~ –
sxva ninos moTxrobebi
esaa – sikeTe da Taviseburi. mSven- Teatris sabaseuli ganmarteba am
ieri. usaxo araa mSvenieri. erovnu- konkretul SemTxvevas ar miesad- ratom vwer? an ase ratom
lic esaa – marad aRdgena da marad ageba. vwer? is, rasac vwer, sruliad
gansxvavdeba Cemi realuri
kurneba mSvenierisa~. `legenda iskanderisa~ winaparTa
cxovrebisgan. sruliad sxva
erovnulis, anu `mSvenieris aR- wminda saxelebs imisTvis gamoix- ferebi, sxva SegrZnebebi, sxva
dgenisa da kurnebisaTvis~ iwereba mobs, `Cveulebisaebr mamulisa sl- emociebi. ramdenime xnis win,
iseTi piesebi, rogoricaa `leg- vai~ rom Seaxsenos qarTvelT. Cemi meore wigni gadmoviRe
enda iskanderisa~ (darwmunebuli kiTxvisas ucnaurad amekviata kon- Tarodan da CanTaSi Cavigde.
var, mayurebeli (gansakuTrebiT erTma nacnobma mTxova, iqneba
stantine gamsaxurdiaseuli fraza,
wamakiTxoo (erTi cudi Cveva
axalgazrda, yvelaze `heroikuli uzustesad rom eTanadeba rostom maqvs, rasac vwer, mere imas
asakisa~) scenaze warmodgenils ise- CxeiZis gulisTqmas: aRar vkiTxulob). samsaxur-
Tive siyvaruliT miiRebs, rogorc `miCqmaluli gmiris apologias amde avtobusiT misvlas daax-
marjaniSvilelTa `qaquca ColoyaS- vuZRveni didi mduRareba Cemi su- loebiT 25 wuTs vandomeb. yur-
vils~, radgan aq `WeSmaritebas WeS- lisa. sasmenebi gavikeTe, gadavSale
wigni da kiTxva daviwye. daviwye
mariteba hqvia, qveynis mozares – `apologia~ am SemTxvevaSi uxeiro
kiTxva sxvisi TvaliT, ai Tun-
qveynis mozare, gmirs – gmiri~ (da sityvaa. me ar vewevi xelaRebiT apo- dac im Cemi nacnobis TvaliT,
ara piriqiT). logias nacionaluri istoriisa, romelsac sakmaod gaurkveveli
maRali literatura yovelTvis radganac saamisod sakmaod momwife- literaturuli gemovneba aqvs
paradigmulia. bul msoflio moqalaqed warmomid- da ver gaarkvev, ra SeiZleba
`SefarviT miTqvams~, – ityvis genia Tavi da egec vici, araferi moewonos da ra ara. kiTxvisas
verafriT mivxvdi, rodesac am
rusTveli. nacionaluri sayuradRebo araa,
moTxrobebs vwerdi, im dros
`an eg, raca vhsTqvi, rada vhsTqvi, rasac universaluri mniSvneloba ar ras vgrZnobdi, raze vfiqrobdi.
Tu, rac mindoda, vera vhsTqvi?!~, – miewyveba~. megona sxva adamianis daweril
varamiT Seesityveba grigol orbe- swored `universaluri mniSvn- ambebs vkiTxulobdi. da sam-
liani. elobis nacionalurze~ hyveba `leg- saxurTan misulma davaskveni,
varamiTve brZanebs ilia, `migix- enda iskanderisa~ – `Cem Semdgomad rom es moTxrobebi Cemi, ninos
dawerili ar aris. anu iseTi ni-
vdi, Cemo moxevev, ra nestriTa xar moZmesa Cemsa siZnele gzisa gauad-
nos dawerili ar aris, rogoric
naCxvletio.~ vildes...~ yoveldRiur cxovrebaSi var.
ilias qrestomaTiuli nawarmoebi `dauwereli piesac~ daiwereba... hoda, vekiTxebi Cem Tavs, ratom
qrestomaTiulive fraziT mTavrde- vwer? an ase ratom vwer?
zustad vici, rom weras ga-
vagrZeleb. SeiZleba weliwadSi
erTi moTxroba an miniatura
davwero, magram aucileblad
davwer.
nino TarxniSvili

ianvari 49
№1 2011

ukvdavi saxelebi

deniza sumbaZe

giorgi mTawmideli –
winaswarmetyveli `axali erisa~
Cemo Zvirfaso xalxo! Semifarao.
sanam giorgi mTawmidelze vi- merabs gulSi Caukravs maspinZe-
tyode oriod sityvas, dRevandeli li da uTqvams: `sanam merab kostava
dRis winaSe minda vali movixado da cocxalia, saqarTveloSi oboli
9 aprilTan ganuyrelad dakavSire- da upatrono aravin aris~-o...
buli Cemi uaxloesi megobrebis maxsendeba merabis sityvebi da
saxelebi movixsenio TqvenTan er- vfiqrob: `rogor moxda, rom me­rab
Tad: didi mxatvris, Cemi sulieri kostavas sicocxleSi es erTi kaci
dis – ida TvaraZis, Cveni erovnu- marTla iyo mTeli saqarTvelos
li gmiris – merab kostavas, saqa- patroni da saqarTvelos patroni
rTvelos pirveli prezidentis – marTla hyavda da axla, rodesac
zviad gamsaxurdias saxelebi... Tavisuflebi da damoukideblebi
1989 wlis 9 aprils, ida TvaraZe varT viTom, da iseTi didi ze-sax-
saavadmyofoSi iwva. gulis opera- elmwifo gvpatronobs, rogoric
cia gakeTebuli hqonda da naRvlis aris aSS, mTeli saqarTveloc da
buStis saoperaciod emzadeboda. saTiTaod yvelanic upatrononi
9 aprilis Rames, saavadmyofo- aRmovCndiT... ra iyo is Zala, ro-
sityva, warmoTqmuli Tbili- dan gamoipara, raTa momitingeebs melic merab kostavas hqonda da ara
sis wm. samebis sakaTedro taZ- SeerTeboda. uwmindesisgan said- aqvs aSS-s? rogor davibrunoT is
ris axalgazrdobis sulieri
umlod iRebda kurTxevas da sapa- saqarTvelo?! ida TvaraZis, merab
ganviTarebis centrSi, giorgi
mTawmidelis dabadebidan 1000 triarqodan kiloobiT ezideboda kostavas, zviad gamsaxurdias saqa-
wlisTavis aRsaniSnav sxdomaze, sanTels. momitingeebs urigebda. rTvelo da rogor wavideT Cveni
2010 wlis 9 aprils. 9 aprilis Rames marTlac sanTle- axali da sakuTari gziT?! es aris
biT iyo abrialebuli mitingi. bo- dRes Cveni mTavari amocana!
evikebma mlocveli momitingeebi neba momeciT axla Cvens did
daarbies tankebiTa da xelkete- winapars – giorgi mTawmidels
biT. ida daxocilTa Soris aR- davubrundeT. udidesia Rvawli
moCnda. sabednierod erT-erT mi- giorgi mTawmidelisa. misi dabade-
licioners SeemCnia, rom cocxali bidan 1000 wlisTavis aRsaniSna-
iyo da saswrafo daxmarebis eqimi vad gamarTul am sazogadoebriv
mieyvana. rogorc ki gons mosula, Tavyrilobaze, Cvens didebul
Cemi telefoni uTqvams eqimisTvis. wminda samebis sakaTedro taZarSi,
dilis xuT saaTze respublikuri minda Sevexo misi cxovrebis erTs
saavadmyofodan damirekes da mac- ulamazes epizodsa da misi sanu-
nobes: Tqveni megobari gadarCa da kvari Semoqmedebis erTs brwyin-
respublikur saavadmyofoSi imy- vale striqons.
ofebao... mogexsenebaT, bizantia-saqarT-
gardacvalebis win merab kos­ velos urTierTobaTa istoriaSi
tavam CemTan Semoiara, saxlSi, saqarTvelos ufliswulebi da
kvira dRes. xuTSabaTs ki avto- didebulTa STamomavalni, araerT-
katastrofaSi moyva. Tbilisidan ni iyvnen mZevlebad wayvanilni bi-
gasuli viyavi. saxlSi merabs ucno- zantiis saimperatoro karze, bi-
bi qali daxvda. merabis SekiTxvaze: zantiis taxtisadmi saqarTvelos
vina xar, aqamde rom ar minaxixaro, erTgulebis dasturad. mZevlebi
qals epasuxa: – erTi oboli da iyvnen saqarTvelos pirveli qris-
upatrono qali var, q-nma denizam tiani mefis – mirianis vaJiSvili,

50 ianvari
№1 2011

mZevali iyo didi filosofosi da roli Seasrula qarTul-bizanti-


mistikosi – petre iberi, mZevali uri inteleqtualuri urTierTo-
iyo qarTuli eklesiis didi mama – bebis saqmeSi, rodesac dedofali
eqvTime aToneli da sxvani. erT-er- gaxda da giorgi mTawmidels Sex-
Ti aseTi mZevali iyo Tavis droze vda, ase mimarTa mas:
mariam dedofalic – dedofali `– mamao, aResrula winaYswarm-
bizantiisa, saqarTvelos mefis – etyvelebaY Seni, romelic-igi
bagrat meoTxis asuli, dabadebis odesme swinaYswarmetyvle marTaY-
saxeliT: – marTa, SemdegSi mariami. sTvis~. – ase gadmogvcems am Sex-
giorgi mTawmidelis cxovrebaSi, vedras giorgi mcire-aRmwereli
romelic giorgi mcired wodebul- giorgi mTawmidelis cxovrebisa.
ma misma mowafem, giorgi xucesmon- giorgi mTawmidelis am daxasi- Mmeditacia
azonma aRwera, gansakuTrebul Rv- aTebis fonze, misi winaswarmetyve- arasodes konkretul kiTx-
Tiur madlad giorgi mTawmidel- luri xedvis damadasturebeli vebs ar vusvam sakuTar Tavs.
isad, misive cxovrebis aRmweris epizodis fonze, minda Tavs neba ufro meditaciuria Cemi da­
mier, warmoCenilia madli misi wi- mivce da Tqveni yuradReba miva- mokidebuleba yofierebasTan
da kiTxvebis daxvaveba namd-
naswarmetyvelebisa: pyro erT mis striqons pavle mo-
vilad ar miwevs.
`xolo rameTu winaYswarmetyve­ ciqulisadmi miZRvnili savedre- yoveldRiur sakiTxavs dro­
lebisaYca madli aqvnda wmidisa blidan, romelic erT Cems werils, ulad viTviseb dilaobiT da
amas, romeli-ese dResamomde vi- 1989 wels, 9 aprilis meormoce mere erTxans ganvWvret, viaz-
Tarca naTeli mzisaY brwyinavs da dRes warvumZRvare saTaurad, 9 reb werilobiT teqsts.
Tu davfiqrdebi am Temebze,
RmrTivSvenierad aRsrulebulad aprils moyenebuli mware erovnu-
rasac Sen mekiTxebi, getyvi,
ixilvebis. rameTu Jamsa mas, odes- li Wrilobebis mosaSuSeblad, Cve- rom literaturuli probleme-
igi Teodora dedofalsa epyra ni eris gasavleli golgoTis gzisa biTac var dainteresebuli da
berZenTa mefobaY, iTxovda bagrat da yovelive momxdaris gansam- araerTi SekiTxva miCndeba Cem-
afxazTa mefisagan, raTa mosces arteblad da sasowarkveTilebis Tvis, romlis pasuxsac praqti-
kulad veZeb weris procesSi,
asuli misi marTa da Svilad TUvi­ aRsakveTad didi aToneli mamis
daweramdec.
sad aRzardos. xolo mefeman sityvebiT. es sityvebi gaxldaT: bolo dros, erTi, Zalian uc-
bagrat sixaruliTa didiTa war- `axalsa amas ersa saRmrTosa~, rom- nauri SekiTxva amekviata: xom ar
mogzavna Svili Tvisi marTa kacTa liTac giorgi mTawmideli Tavis SeveSva leqsebis, saerTod sxva
Tana sakuTarTa TvisTa. xolo maT mSobliur ers avedrebda pavle Janrisac, gamoqveynebas da vwe-
ro CemTvis. es fiqri dRemde ar
dReTa Sina gangebiTa saRmrToYTa mociquls da avedrebda, rogorc
masvenebs da ar vici, ramdenad
Teodora dedofali aResrula da `axal RvTaebriv ers~. SevZleb.
masve Jamsa mariam dedofali, dedaY neba momeciT mTlianad wagi­ Tu movaxerxe da dabeWdvaze
bagrat mefisaY, mun iyo, da wmidaYca kiTxoT giorgi mTawmidelis es vTqvi uari, es imas ar niSnavs,
ese mamaY Cveni munve iyo mizeziTa savedrebeli: rom ar vwer. davwer CemTvis da
mere Tu vinmes daainteresebs,
romelTame saqmeTaYTa. `didebulo qristes mociqulTa Tao! iqneb moZebnon kidec. Tumca,
xolo viTarca vTquT, mi-raY- axalsa amas ersa saRmrTosa, naklebad savaraudoa, ase rom
icvala Teodora dedofali, mey- eklesiisa nestuad Qmatkbilad, moxdes.
seulad marTa, asuli bagratisi, saRmrToi Sjuli dagvimtkice,
netaro, givi alxaziSvili
sameufod Semoiyvanes da viTarca
rameTu Ziri uRmrToebisaY ganhfxuar
ixila wmidaman aman marTa, sasmen- umaRles ufroYs caTa maRalTa,
lad yovelTa winaYswarmetyvelTa lirwebaY huriaTaY daanTq quesknelTa,
da Tqua viTarmed: – uwyodeT yov- ahQed sam camde, RmrTiv swavlul
elTa, viTarmed dRes dedofali iqmen,
pirni brZenTa maT zuavTani dahQSen,
ganvida da dedofali Semovida~.
acxovnen kacni, iQsen sofeli,
patara marTa, romelic 6-7 wlisa viTarca mze raY aRavse sofliT,
iyo, SemdegSi `marTa yofili~ da locviT madlobaY RmrTisaY
mariamad wodebuli, qristianuli mogumadle,
msoflios winamZRoli qveynis – bi- eSmakTa mterTa sabrQQeni dahQsnen~.
zantiis yvelaze lamaz da yvelaze
giorgi mTawmidelis am savedreb-
ganswavlul dedoflad iqna aRi-
elSi saxezea bizantiis imperiis
arebuli. marTa-mariam dedofali
mTeli samonastro wiaRidan wa-
bizantiisa, konstantine porfiro-
mosuli erTiani saidumlo cneba,
genetis deda da daviT aRmaSene-
romelic giorgi mTawmidelis ers
blis mamida, romelmac udidesi

ianvari 51
№1 2011

warmogvidgens `axal RvTaebriv winamZRoli da qristianobis mxs-


erad~, anu `axal saRmrTo erad~: neli eri, iseve, rogorc pirovnu-
`didebulo qristes mociqulTa Tao! li mxsneli kacobriobisa – ieso
axalsa amas ersa saRmrTosa, qriste – daviTis STamomavalTagan
eklesiisa nestuad Qmatkbilad, unda yofiliyo warmomdgari.
saRmrToi Sjuli dagvimtkice, mematianis mier Semonaxuli idea
netaro!
daviT aRmaSeneblisa gelaTis aka-
giorgi mTawmideli, rogorc misi demiis mizandasaxulebaSi Cade-
biografiidan aris cnobili, siri- buli, rogorc idea axali aTenis
idan mivida saberZneTSi, Savi mTi- da axali ierusalimis Seqmnisa
dan mivida aTonis mTaze, rac ima- saqarTveloSi, cxadia im filoso-
zed migvaniSnebs, rom azri axali fiuri da religiuri misiebis axal
RvTaebrivi erisa qarTuli said- epoqalur stadiaSi gadasvlas gu­
umlo qristianobis mTavari cneba l­isxmobda kacobriuli istori-
iyo: mTel qristianul samyaroSi isas, romelic man, kacobriobam
idea-RerZi, romlis garSemoc ierusalimisa da aTenis wiaRSi
brunavda saqristiano msoflioSi ukve gaiara. daviT aRmaSeneblis
qarTuli monastruli cxovrebis didi mxrebi itanda am erovnuli
erovnuli TviTSemecneba da su- misiis rTuli da mZime jvris zid-
liskveTeba momavlis xedvisa. vas. misi goneba da rwmenis sidiade
giorgi mTawmideliseul am cne- bunebrivad da msubuqad etoqebo-
basTan erTiandeba ioane-zosimes da missave Tanamedrove msoflios
saxeliT cnobili `qebaY da dide- idealebs.
baY qarTulisa enisaY~, romliTac mogexsenebaT, saqarTvelos me­
yoveli saidumlo damarxulia qa- fe­Ta titulaturaSi daviT aR-
rTul enaSi da, rom `Jamsa meored maSeneblamde kuropalatoba iyo
mosvlisasa ufali ilaparakebs saamayo wodeba saqarTvelos me-
daviT aRmaSenebeli qarTuli eniT~. am or nawarmoebSi: fisa da isini siamayiT atarebdnen
giorgi mTawmidelis sagalobel- am wodebasac da movaleobasac bi-
savedrebelSi pavle mociqulisad- zantiis sardlisas. mxolod daviT
mi da ioane-zosimes sagalobelSi aRmaSeneblisTvis iyo saTakilo is,
qarTuli enisadmi (`qebaY da didebaY rac saamayo iyo misi winamorbedi
qarTulisa enisaY~) mTeli moZRvre- taxtosnebisTvis. mxolod daviT
baa mocemuli qarTveli eris Ses- aRmaSenebeli, Semoqmedi axali
axeb, misi damarxuli vinaobisa da aTenisa da meore ierusalimis ide-
samomavlo sulieri misiis Sesaxeb. alisa, ambobs kategoriul uars ku-
es moZRvreba qristianul sauku- ropalatobaze, da am uariT xdeba
neTa grZliobaSi yalibdeboda da gacxadeba yvela im uarisa, romelic
rogorc saidumlo codna erisa, saqarTvelos bizantiisadmi daqvem-
eris rCeulTa da xelTdasxmulTa debarebaze SeiZleba metyvelebdes,
kuTvnili mxolod, vlindeboda dawyebuli saomari da samxedro
Zunwad ara mxolod literaturul saqmidan da damTavrebuli umaR-
wyaroebSi, aramed qarTveli eris lesi inteleqtualuri SemecnebiTa
saxelmwifoebriv cxovrebaSic. am da sulierebiT. aSkaraa, rom daviT
azris ilustraciad da dasturad aRmaSenebeli saqarTvelos sulier
mimaCnia daviT aRmaSeneblis mier misias qristianuli msoflios wi-
dasaxuli amocana: aSenebuliyo ge- namZRol qveynad yofnaSi xedavs. am
laTis Teologiur-filosofiuri WrilSi gansakuTrebul mniSvnelo-
akademia `sxvad aTinad~ da `meored bas iZens misi sinanulis striqone-
ierusalimad~. am azris dasturad bi, gamomxatvelni misi pirovnuli
da ilustraciad migvaCnia bagra- damokidebulebisa israelis bib-
tionTa samefo dinastiis mier liur mefeTadmi. daviT aRmaSene-
miRebac wodebisa: daviT winas- bels – saqarTvelos mefes Tavisi
warmetyvelisagan STamomavlobis, cxovrebis Wabukur codvad miaCnia
radgan Suasaukunebrivi kanon- gaidealeba israelis mefeTa da
ierebiT qristianuli msoflios baZva maTi pirovnuli fenomenebi-

52 ianvari
№1 2011

sadmi~. `vacodve eri Cemi, viTarca neTa, da samxileblad urwmunoTa,


mefeTa maT misTa – israeli~, wers egreTve JamTa CuenTa Sen gamogaCina
igi Tavis poetur SedevrSi `galo- RmerTman qristianTa siqadulad,
bani sinanulisani~ da rogorc mo- da raTa maradis iRuwvide CvenT-
sananiebel codvas Tvisas dasZens: vis wmidiTa locviTa SeniTa winaSe
`israelisa mefeTa vbaZevd, garna qristeYsa da wmidaTa misTa~. xolo
urjuloTa~. `galobani sinanu- man (grigol xanZTelma) hrqua:
lisani~ am striqonebiT uSual­ od `daviT winaYswarmetyuelisa da
daviT aRmaSeneblis pirovnul­­sa uflisa mier cxebulisa Svilad
da istoriul poziciasac avlens wodebulo xQelmwifeo, mefobaY da
daviTis kuTvnil wodebisadmi, ro­ saTnoebanica misni dagimkviUdren
`ra-Rac min-do-da~

elic istoriul-epoqalurma su­ qristeman RmerTman, romlisaTvi-
liskveTebam im dinastias mianiWa: Usca amas mogaxQseneb: Cemi disSvili irakli, patara
bagrationTa dinastias. `da­viTian- araY moakldes mTavrobaY SvilTa rom iyo, gamudmebiT raRacas
eZebda da Tan erT amoCemebul
solomonianoba~ am stri­ qonebiT SenTa da naTesavTa maTTaY queya-
frazas imeorebda damarcvliT:
daviT aRmaSenebelma bi­ zantiur naTa amaT ukunisamde JamTa, aramed ra-Ra-ca min-do-da, ra-Ra-ca
`kuropalatobasTan~ er­­Tad Camo­ iyvnen igini mtkiced ufroYs klde- min-do-da-o. rom vkiTxavdiT,
icila da mogvevli­na sru­liad da- Ta myarTa da mTaTa saukuneTa, ras eZeb, iqneb Cven dagexma-
moukidebeli saqarTvelos mefed, da didebul iyvnen ukunisamde~. roTo, Tavs gaiqnevda da isev
jiutad agrZelebda Zebnas.
sulierad da politikurad da- (giorgi merCule – `cxovreba
mas Semdeg wlebi gavida, me
moukidebeli qveynis mmarTvelad grigol xanZTelisa~ – pavle in- ki sul vfiqrob, netav ras eZe-
da winamZRolad. gansakuTrebu- goroyvas mier dadgenili teqsti. bda Tavis bavSvur samyaroSi 4-5
lad unda davakvirdeT giorgi Tb., 1949 w. gv. 40). wlis patara biWi da Tu ipova-
merCules `grigol xanZTelis vimeoreb: winamdebare cnobaSi meTqi.
Cemi damokidebuleba lit-
cxovrebaSi~ asaxul wodebas bagra- yuradReba unda mivaqcioT avto-
eraturis mimarT iraklis
tionebisas, rogorc wodebas da ris gansakuTrebul damokideb- saqciels hgavs. yoveli axali
ara realur genetikur mocemulo- ulebas bibliur mefeTadmi. saqa- wignis kiTxvisas mec masaviT
bas faqtisas. `grigol xanZTelis rTvelos mefe – aSot kurapalati dabneuli davdivar da vici, rom
cxovreba~, romelic giorgi merCu- Tavis Tavsac adarebs bibliur raRacas veZeb, `raRaca mindo-
da~, magram ra? – jerjerobiT
les, anu iuridiulad ganswavluli mefeebs, rodesac grigol xanZ-
arc me maqvs pasuxi am kiTxvaze
pirovnebis mier aris dawerili, da Tels adris bibliur winaswarm- da, iraklisi ar iyos, arc is
amasTan gansakuTrebuli Tayvanis- etyvelT: `iseve, rogorc RmerTi vici, ras veZeb, arc is, odesme
cemiT gamsWvaluli pirovnebis israelis mefeebs gamouCenda xol- vipovi Tu ara da arc aravisi
mier bibliur mefeTa da winaswarm- meo drodadro winaswarmetyve- daxmareba minda.
zustad mxolod is vici, rom
etyvelTa mimarT, pirvel isto- lebs, iseve gamogviCinao Seni Tavi
momwons am gaurkvevlobaSi
riul Zeglad miiCneva, romliTac RmerTma qristianTa siqadulad da yof­na, Tanac Zalian.
qarTvel bagrationTa daviTian- qristes winaSe CvenTvis mlocva-
ina arCuaSvili
solomonianobaa aRniSnuli da da- redo~. swored am konteqstSi uwo-
dasturebuli. Tavad grigol xanZ- debs grigol xanZTeli qarTvelTa
Telze giorgi merCule ambobs, rom mefes – aSot kuropalats – israe-
rodesac igi afxazTa mefes – deme- lianTa bibliuri mefis – daviT wi-
tres ewvia, misi saxe RvTisagan ise naswarmetyvelisa da uflisa mier
iyo gabrwyinebuli, rogorc mose, cxebulis Svilad wodebul xelm-
winaswarmetyvelisao (`viTarca wifes. `Svilad wodebulsa~ da ara
piri mose winaYswarmetyvelisaY iyo Svilsa da STamomavals.
didebul amis netarisaca xati ar unda dagvaviwydes, rom es
madliTa RmrTisaYTa~). qarTveli aris epoqa, rodesac `Svilad~
mefeni bibliuri idealebiT iyvnen uflisad, anu `Zed RvTisad~ iwo-
ganmsWvalulni. giorgi merCule deba Tavad RmerTi qarTvelTa –
ase alaparakebs aSot kuropalats, ieso qriste, rac imas niSnavs rom
rodesac igi saxelganTqmul moZ­ mefe veRar iqneba `Ze RvTisa~, ise
Rvars grigol xanZTels xvdeba. rogorc magaliTad kolxeTis mefe
`mefeTa israelisaTa Jamad-Ja­ ms aieti – iyo pirdapir Ze RmerTisa.
winaYswarmetyveli aRudginos Rme­ ufro maRali wodeba mefeTaTvis,
r­Tman siqadulad maTa da zRu­ded vinem `RvTis Zeobaa~ (da es maRali
Sjulisa, da Sesawevnelad morwmu- wodeba ekuTvnis ieso qristes) im

ianvari 53
№1 2011

rogorc wodeba da tituli qarT-


velTa mefisa. es wodeba igiveo-
brivi iyo Tavad ieso qristes wo-
debisa `Zed daviTisad~, romelsac
ar eTanxmeboda Tavad ieso qriste
– `Ze uflisa~, magram azrovnebam
epoqisam mainc dautova mas es wo-
deba da maTe maxaroblis pirve-
live striqoniT aRmoCnda moxse-
niebuli, rogorc `Ze daviTisa~.
aseTive rolSia daviT aRmaSene-
beli – bagrationTa didi war-
momadgeneli da axali qarTveli
eris winamZRoli: daviT aRmaSeneb-
lisaTvis mTavaria TviTmyofadoba
qarTveli erisa, romelic sulieri
da politikuri damoukideblobis
gareSe warmoudgenelia. amitom
daviT aRmaSeneblisa­T­­vis Camosac-
ilebelia  `kuropalatob­is~ titu-
li saqarTvelos mefisa, ro­ melic
bizantiis daqvemdebarebaSi ayenebs
saqarTvelos da `daviTian-solo-
monianobac~, romelic israelianTa
bibliur mefeebs qarTvelTa mefe-
TaTvis idealebad warmosaxavs da
amitomac ityvis sinanuliT:
`israelisa mefeTa vhbaZevd, gar-
na urjuloTa~. daviT aRmaSenebel-
religiur cnobierebaSi, romlis ma icis fasi qristeTi aRvsebisa da
aSot  kurapalati.
opizis bareliefi drosac bagrationebi adian saqa- prioriteti qristianobisa israe-
rTvelos taxtze, ar arsebobs. lianTa mimarT. daviT aRmaSene-
rodesac aleqsandre makedonels belma icis, rom yvelaze misabaZi
egviptis qurumTa krebam mianiWa bibliuri mefenic ki israelianebi-
egviptelTa RmerTis – amonis sa `urjuloni~ arian da codvilni,
Sviloba – es ar niSnavs imas, rom da es mibaZva man unda moinanios
aleqsandre makedoneli – geneti- Tavisi erisa da kacobriuli axali
kurad egvipteli gaxda. aleqsan- idealebis saxeliT. moinanios da
dre mTeli sicocxle siamayiT at- ganiwmindos. sxva SemTxvevaSi igi
arebda am wodebas: `Zes amonisas~. ver dasaxavs ideas `axali aTenisas
aseve politikurma da religiurma da meore ierusalimisas~. daviT
garemom, ufro zustad eklesiur- aRmaSenebeli safuZvels uyris
ma suliskveTebam, mTels saqris- swored im saqarTvelos, romelsac
tiano msoflioSi bagrationTa giorgi mTawmideli uwodebs `axal
dinastiis aRzevebis Jams, Seqmna ers~ da romelsac igi avedrebs
qarTveli eris sulieri misiis aR- ieso qristes yvelaze cecxlovan
saniSnavi cneba `daviTis Zeobisa~, mociquls – pavle mociquls.

54 ianvari
№1 2011

qarTvelebi Sin da gareT

rusudan niSnianiZe

ucnobi da Tan …`movlena~

60-iani wlebia. politikaSi axali dilis gazeTebSi gaSuqebuli axali


tendenciebi igrZnoba, garegnu- ambebiT.
lad mainc. mogvianebiT, es periodi erTi mTavari Strixi, romelic
kulturaSic (mwerlobaSi, kine- mTel mis `gzas~ – ganvlil cxovreb-
matografiaSi...) sagangebod gamoi- iseul gzas vgulisxmob, gansaz-
kveTeba. `farda~, romelic sabWoTa Rvravs: vfiqrob isaa, rom giorgi
sivrcis arsebobis mTel periodSi papaSvilma Secvala `tragikulis
ucxoeTTan yovelgvar urTierTo- gancda~. sworedac Secvala! is
bas gamoricxavda, nel-nela ixsneba. yoveldRiuri keTili madliere-
...da erTi saintereso faqti: saqa- biT, `yofnis~, gaxarebis unariT
rTvelos cnobili amerikeli mwe­ Caanacvla. yoveli wvrilmanidan,
rali unda ewvios. molodini did- erTi SexedviT umniSvnelo detali-
ia, arc sifrTxilea gamoricxuli dan, cdilobda siamovnebis miRebas,
da arc cnobismoyvareoba cxreba. sxvasac amas urCevda. misi cxovreba
amerikeli, magram qarTuli warmo- ki marTlac zRapruls daemsgavsa.
mavlobis mwerali. isic sagulisx- TariRebi gamovyavi. amjerad mxo­ giorgi papaSvili
moa, TviTon ras fiqrobs, rogori lod erTze visaubreb.…
STabeWdilebiT dabrundeba ukan; 1 aprili – sicilis, xumrobis,
ra Temebze da ra enaze daelapara- `skandaluri~ Tu uwyinari tyu­
keba kolegebs. ucxoeTSi mcxovrebi ilebis (lamis) oficialurad da­
mwerlisTvis, rogorc Cans, mainc wesebuli dRe. Mmis samSoblod saf­
sxva ramaa mniSvnelovani. xmamaRla rangeTs miiCneven, Tumca para-
aRniSnavs kidec: lelurad maSinve ixseneben Zveli
`– didad gamaxara im ambavma, rom romaelebis `sulelebis dResas-
amgvarad Secvlil qalaqSi xalxs waulsac~. TavismarTlebis frazac
SeunarCunebia qarTuli cxovrebi- cnobilia: `dRes pirveli aprilia~.
sa da kulturis saukeTeso niSnebi oxunjoba, oinebi – daSvebulia!
da uZvelesi qarTuli tradiciebi salaRobo-saxumaro ganwyobac
kvlav hyvavis~. iqneboda da erTi piri – arda­
erTi winadadeba da orgzis gamoy- jerebis eWvic, magram realoba
enebuli sityva: `qarTuli~. realobad rCeboda: saqarTvelos
giorgi papaSvilis biografiaSi mweralTa kavSirSi stumrad modi-
ramdenime mniSvnelovani TariRia: oda amerikidan Camosuli mwerali,
1)  kobianTkarSi dabadeba. amerikaSi cnobili mwerali, arada,
2) `gzas~ rom daadga – war­ ma­ qarTveli mwerali.
tebis, Tumca uCveulo gzas: mwer- `– pirvel aprils vewvie Tbi­
lis, moqandakis... bednieri kacis liss~, – gaixsenebs Tavadac.
gzas... 1 aprili daiwyo. swored ise, ro-
3)  pirveli namuSevari da pirveli gorc am dRisTvis iyo miRebuli:
didi warmateba! `– Tbilisi pirvelad verc vi-
4)  pirveli nawarmoebis gamoq­ cani da Tavi sizmarSi megona~, – it­
veyneba da sxvadasxva saxelmwifos yvis gakvirvebuli. TiTqmis oTxi
milionobiT mkiTxveli... aTeuli wlis Semdeg samSobloSi
5)  saqarTveloSi Camosvlis Sesa- dabrunebuli zustad aRidgens:
Zlebloba. ara problemebiT, malu- `mtkvris gaswvriv, WaobebSi, sadac
lad, sabWoTa xelisuflebisadmi nagvis meti araferi eyara, axla
SiSiTa da sifrTxiliT, aramed saucxoo sanapiroa. viwro quCebi
rogorc oficialurad mowveuli farTo prospeqtebs Seucvlia, yov-
cnobili amerikeli mwerali: Sexve- el nabijze skolebi, saxalxo dawe-
drebiT, naTesavebis monaxulebiT, sebulebebi, sacxovrebeli saxlebi

ianvari 55
№1 2011

auSenebiaT da aSeneben~. sxvebi – uzarmazar ufskruls am


yovelive es aocebs da axarebs ors Soris.
kidec. saqarTveloSi TiTqmis erTi saubrebi xSirad gaimarTeba. isev
Tve rCeba... amerikaSi didi STabeW- giorgi daixevs ukan: `me imas ki ar
dilebebiT, aRtacebuli dabrunde- geubnebiT, samoTxea-meTqi~. samo-
ba: Txed ar eguleba, magram yvela im
`– me ar vicodi, revoluciam ram- siaxlis arad Cagdeba ar SeuZlia.
denad marTebulad Secvala viTa- aTi wlis Semdeg daiwereba wigni:
rebani, anda Tu me unda mimemarTa `Home, and Home Again~. STabeW-
vinmesaTvis `amxanago~; magram me dilebebs daRvineba sWirdeboda.
vnaxe, rom TviT revoluciamac ki amjerad amas erTi aTeuli weli
ver Secvala kargi manerebi~. dasWirda. `niu-iork taimsis~ fur-
etyoba, bevrad uaress eloda... clebze eduin makdoveli sagange-
StatebSi dabrunebuli uaxloes bod gamohyofda am wigns da did
megobrebs estumra, undoda, Tavisi mniSvnelobasac aniWebda. es iyo
aRtaceba gaeziarebina. gaocebuli mwerlis bolo wigni. gamoica 1973
da aRfrTovanebuli uambobda, rom wels, nacnobi gamomcemlobis Harp-
mis sofelSi skolac gaxsniliyo, er & Row-s mier. 5 dolarad da 95
klubic, biblioTekaca da koopera- centad erTbaSad gayiduli 72 000
tivic. Kkontrastebi STabeWdile- wignis tiraJi marTalia ver imeo-
bebad dalagda: uaresisa da uke- rebda bestseleris Sedegs, magram
Tesis amorCeviT, SedarebebiTac. STambeWdavi da Zalian popularuli
pirvelive mkveTri winadadebidan amerikel mkiTxvelebSi udavod iyo.
gairkva – megobrebi `sxvadasxva na- `Home, and Home Again~ (`Sinisken,
pirze~ aRmoCndnen. kvlav Sinisaken~) – am wignis qar-
erTi fragmenti polemikidan: Tuli Targmani saqaRaldeSi devs
giorgi papaSvili: `winaT kobi- da Tavis gamomcemels elis. nawar-
anTkars sasmeli wyali ar hqonda, moebi, romelsac uamravi mkiTxveli
xalxi Sors dadioda, axla komu- icnobs, qarTvel mkiTxvels mSob-
nistebs milebiT CamouyvaniaT wy- liur enaze jer ar waukiTxavs.
aros wyali zed Sua sofelSi... ra- TbilisSi daaTvalieres pirveli
tom menSevikebma ar gaakeTes es?~ saSualo skola, pionerTa sasaxle,
Tamar kvaracxelia: `vin daacala universiteti, ucxo enaTa institu-
menSevikebs! magram ratom imas ar ti; iyvnen siRnaRis raionis sofel
ukvirdebi, rom bolSevikebma sisx- Zvel anagaSi, xelovnebis muzeumSi,
lis niaRvrebi aaCqefes... Sen ki erTi daaTvalieres botanikuri baRi,
kilometridan milebiT wylis gay- mixeil mamulaSvilis baRnari mcx-
vana gikvirs da gaxarebs. asiaTasze eTaSi. mogzaurobis bolo kviras
meti qarTveli mospes wmendebSi da maTi saukeTeso megobrebi SeerTe-
meore did omSi samasi aTasi qarTve- buli Statebidan – miulenbergebi
li miawyvites~. SemouerTdnen. amayi giorgi pa-
giorgi qveyanas xedavs – rogoric paSvili meuRlesa da imis Taname-
aris. mamuleebs aTvalierebinebda qveya-
Tamari – rogori SeiZleboda yo- nas. eWvi ar Segepareba, imdenad
filiyo, rom ara ideologiuri da gulwrfelia da bunebrivi mwerali,
qarTvelebi amerikaSi.
XX saukunis 30-iani wlebi
Zalismieri Careva. roca ityvis:
`– namdvilad bednieri var, rom
Cemi samSoblo mxare Cems amerikel
meuRles vaCvene, agreTve Cvens
saukeTeso megobrebs SeerTebuli
Statebidan... Tqven bevri, Zalian
bevri didebuli ram gagikeTebiaT
am ormoci wlis ganmavlobaSi...
gaumarjos axal saqarTvelos,
gaumarjos saqarTvelos SesaniSnav
Svilebs!~
es araa paTetika, arc yalbi
aRtaceba (20-ian wlebSi wasuls 60-

56 ianvari
№1 2011

iani wlebis qveyana rasakvirvelia, arc naklebi. erTmaneTs veraferi


sruliad gansxvavebuli daxvda).... gaagebines. oficiantma restor-
saqarTveloSi Camosvlas kidev im- nis patronTan gadawyvita sakiTxis
edovnebda; madlobas uxdida yve- garkveva. am ukanasknelma ki CaTva-
las aseTi daxvedrisTvis, amgvari la, stumrebTan Tavad moegvarebina
dReebisTvis, am sixarulisTvis; urTierToba. roca ayayanebul ma-
yvelas, `vinc... [misi] yofna saqa- gidis wevrebs miayurada, xelgaSli-
rTveloSi... movlenad gadaaqcia~. li da gaRimebuli, lamis yviriliT
`movlena~ mxolod misTvis ar iyo, gaemarTa maTken:
aramed sabWoTa mkiTxvelisTvisac – qarTvelebo, gagimarjoT!
da misi aq darCenili axloblebisT- ara, nu aRtacdebiT, qarTvelebs eWviani kiTxvebi
vis... `movlena~ kidev erTi uCveu- erTmaneTi ar upoviaT. restornis erTxel Cems asakovan ax-
lo, araCveulebrivi Tvalsazrisi- mepatrone warmoSobiT germaneli lobels moeCvena, rom ZuZus
Tac gaxldaT. moqandakem, romlis gaxldaT. mamamiss TbilisSi umuSa- kibo sWirda. sabednierod, gan-
namuSevrebic araerT saxelmwifo via da wlebis ganmavlobaSi Tavisi gaSi cru aRmoCnda. bednierma
Tu kerZo koleqciebs amdidreb- ojaxiT aq ucxovria. aq gaurbenia miTxra, sicocxleSi pirvelad
gavifiqre, rom movkvdebodio.
da (Tu amSvenebda), saqarTvelos mis bavSvobas da axalgazrdobasac.
gamikvirda, radgan sikvdilze im
xelovnebis muzeums sami namuSe- bunebrivia, axsovda aqauri siTbo, asakSic mifiqria, roca sicocx-
vari (`cxeni~, `Citi~ da `Citi~) zne-Cveulebebi, xmauric da, rasak- lisa bevri araferi gamegeboda.
saCuqrad gadasca... virvelia, stumar-maspinZlobis we- Cemi saxlis aivnidan gavcqerodi
mokled, am `movlenaze~ – stum- sic. maspinZeli ki `aq~ da amjerad kavkasionis mTaTa gragnils da
robaze vilaparakoT. TviTonaa da `zRapruli sufra sakuTar Tavs vekiTxebodi, ra
`pirveli qarTveli ucxoeli, gagviSala, sizmarSic ro ar dagve- aris imis iqiT. im asakSi gaxldiT,
roca samyaro mxolod is megona,
romelsac TbilisSi Sevxvdi~, – daw- landeboda, iseTi~.
rasac Cemi mzera gadaswvdeboda.
ers mogvianebiT erTi qarTveli mw- mweralTa kavSirSi `gulaxdi- mere Tvalsawieri gamifarTovda,
erali. qarTveli ucxoeli?! mwer- loba~ kidev ufro metad daSvebu- mivxvdi, rom samyaro usasruloa,
alTa kavSirSi Sexvedraze ki mou- li rom yofiliyo, ramdenad sain- dro arasodes dawyebula da ara-
lodneli araferi unda momxdari- tereso gamovidoda maTi saubris sodes damTavrdeba. TiTqos Cavi-
yo. mkacrad iyo gaTvaliswinebuli, siRrme, kulturaTa gzajvaredinze karge am ukideganobaSi. upasuxo
vin Sexvdeboda. winaswar gansaz- kiTxvebi damigrovda.… yvelaze
azrTa gacvla, siaxleebi qarTul
mTavari, cxadia, is iyo, ra iqne-
Rvres – oRond ara mwerlebma. da msoflio mxatvrul sivrceSi.
boda imis Semdeg, roca Cemi bi-
gamoricxulia, Tavi orive mxares giorgi papaSvilis cxovrebiT dain- ologiuri arseboba Sewydeboda.
ar daezRvia; arc kapitalisturi tereseba, bunebrivia, yvelaze did nuTu imisTvis davibade, rom
qveynidan sabWoTa samSobloSi dros daikavebda, magram, anki sad odesme movkvde? vin Semqmna da
Camosuli Seudgeboda ideologi- eCqarebodaT. mniSvnelovani, al- Tu Semqmna, ratom gamwira? aris
uri gansxvavebebis Sesaxeb msjelo- baT, diskusia iqneboda Targmanebis ufali Tu es samyaro ubralod
nivTierebaTa grovaa? riTi
bas. ara imitom, rom politikuri si- Sesaxebac. imxanad cnobil moqan-
SemiZlia gadavrCe?
frTxile SezRudavda, ara, TviTon dakesa da popularul mweralze kiTxvebi...…kiTxvebi...…vinc in-
iyo realuri gmiri im qveynisa, sa- filmebsac iRebdnen da giorgi pa- stinqtis doneze arsebobs, imas
dac `yvelaferi SeiZleba moxdes!~ paSvili qarTveli Tanamokalmee- martivi kiTxvis dasmac uWirs.
(bestselerad qceuli misi wignic bisaTvis bevri StrixiT unda yo- kiTxvis dasma TavisTavad in-
xom zustad amgvaradaa dasaTaure- filiyo angariSgasawevi.A am faqtTan teleqtualuri muSakobis Sede-
buli). papaSvils e. w. faseulobaTa dakavSirebiT gazeTebSi detaluri gia. bunebrivia, cxovrebis kval-
dakval uamravi kiTxva Cndeba.
standarti aqvs – arafers cvlis arc reportaJi gamoqveynebula
yovel kiTxvaze pasuxi araTu
xelovnurad. gulwrfelad yveba, da arc dawvrilebiTi informacia. erT adamians, kacobriobas ar
arafers daumatebs. Sexvedraze isic, rac gavrcelda, Zalian mwiri gaaCnia. iqneb kalami swored pa-
aseT ambavsac gaixsenebs: iyo. mgoni, mainc tyuili molodin- suxebis Ziebis survilma amaRe-
erT dRes amerikaSi ufulo Ta- ia presaSi raimes Zebna. vfiqrob, bina. literaturuli qmnileba
namemamuleebTan erTad sofel- arc iq, mweralTa kavSirSi araferi aris adamianis survili, Seerwyas
drois usasrulo mdinarebas,
sofel (Tu qalaq-qalaq) moxeti- iTqmoda zedmeti, Tumca, raRac
Tavisi `me~ daafiqsiros marad-
aleni lukma-puris da mcireodeni fragmentulad mainc gakrTa. erTi isobaSi. TavisTavad cxadia, rom
gasamrjelos molodinSi erTi qa- mogonebidan: es mcdeloba apriori marcxisT-
laqis restoranSi Sesulan. enis `mTeli saubris manZilze giorgi visaa ganwiruli. wigni, teqsti
ucodinaroba xels uSlidaT, ofi- papaSvils politikaze sityva ar mxolod maSin cocxldeba, Tu
ciantisaTvis gaegebinebinaT – ram- dauZravs. aRar maxsovs vin, Tu ar mavanis mexsierebaSi moeqca. sab-
deni dolari hqondaT, rom im Tanx- vcdebi, aleqsandre quTaTelma, olood adamiani mokvdavia, TviT
erebic da kacobriobac droSi
is farglebSi moeTxovaT; e. i. ar raRac hkiTxa politikur sakiTxze.
Sewyveten arsebobas, es samyaroc
Seqmniliyo uxerxuloba – arc meti, giorgim orive xeli gaasavsava da
dasasruli 59-e gverdze

ianvari 57
№1 2011

mkveTrad wamoiZaxa: `me Tqvena Cxub- kmara, rac iq qarTvelebi ixoce-


Si ar gamogyvebiT~ (Teimuraz jan- biano. axla wadi da Sens saxl-kars
gulaSvili). sainteresoa, ra hkiTx- mixede, ecade, Sens samSoblos ga-
es?! arc isaa interesmoklebuli, moadgeo.
sxva mwerali rogor gaixsenebda im gabuJebul loyaze xelmidebuli
epizods; erTi damatebiTi fraza gamovedi, davfiqrdi da mivxvdi, ro
da suraTi Seicvleba!.. magram roca alali iyo is sila CemTvis~.
meti araferi ici, usargeblo da mozrdili amonaridi movitane,
araseriozulia varaudebis daSve- magram kidev ufro mniSvnelovnad
ba. Tan, 1 aprili dasrulda... Semdegi winadadeba mimaCnia: `ba-
sainteresoa, roca sxvadasxva tonma giorgim guliani RimiliT
TariRis dadgenis dros mogone- daamTavra im epizodis Txroba
bebi erTmaneTs ewinaaRmdegeba da da ucxoeTSi gadaxvewis pirveli
rTuldeba swori daskvnis miReba; dReebi gaixsena~. Semdeg, moqmedeba
xSir SemTxvevaSi saWiro xdeba erT- ukve amerikaSi grZeldeba... pirveli
mniSvnelovnad droismieri konte- msoflio omi, nikoloz II, amerika –
qstis gaTvaliswineba: rodis, ra TiTqos bunebrivad gadaeba erT-
mweralTa kavSiris Senoba viTarebaSi iqna naambobi esa Tu is maneTs. verc mTxrobels moedavebi,
ambavi. aq arc saredaqcio `Carevaa~ yvelafers TanamimdevrobiT aki
gamoricxuli, romelsac sazoga- arc mohyveba. Tumca saqarTveloSi
dod, gasageb enaze `cenzura~ hqvia. yofnisas mudmivad imas usvams xazs,
mweralTa kavSirSi yofnis dros rom samSoblo `ormoci wlis man-
giorgi papaSvils sakuTari bio- Zilze ar minaxavs~ (gaz. `komunisti~
grafiidan ramdenime epizodi gaux- #134, 1961), an `am ormoci wlis man-
senebia. erT maTganze SevaCereb Zilze aq Zalian bevri ram gamocv-
yuradRebas. aqve aRvniSnav, rom mis lila~ (gaz. `komunisti~ # 81, 1961).
naambobs mwerali Teimuraz jan- amerikaSi dabrunebuli mogzauro-
gulaSvili igonebs. didi droa ga- bis pirveli wuTebidanve aRdgenas
suli amerikeli mwerlis stumrobi- rom Seudga, dawera: `Now the airplane
dan, droc zustad aRar axsovs: takes off, and at last, after forty years, I am
1962 wels eguleba, arada, 1961-ia; going home~. ubralo ariTmetikaa:
xolo Tavad am mogonebis dawera 1961-s gamovakloT es 40!
givi kobaxiZis (amerikeli qarTveli masala, romelic saqarTveloSia
emigrantis) werilebis publikacias xelmisawvdomi, papaSvilis bio-
gamouwvevia. kacma rom Tqvas, es la- grafiis dakavSirebas damoukide-
mis erTaderTi mogonebaa, iq dams- beli saqarTvelos periodTan
wre mwerlebidan vinc gamoaqveyna, TiTqmis gamoricxavs: sxvadasxva
romelsac mivageni, danarCenebma... mkvlevaris varaudiT, es pirvel
`– pirveli msoflio omi bobo- msoflio oms ukavSirdeba. gansx-
qrobda. jarSi gawveva jer ar miwev- vavebulia ucxoeTSi gavrcelebu-
da, magram ratomRac omSi mimiwevda li informacia.
guli. avdeqi da qalaqSi Camovedi. Jurnali `sabWoTa xelovneba~
kiTxvis-kiTxviT vipove is adgili, 60-ian wlebSi werda, rom papaSvili
sadac sajare biWebs iZaxebdnen. pirveli msoflio omis dawyebisTa-
ufrosTan Sevedi, mxrebze epo- nave `mefis armiaSi gaiwvies... spar-
letebi rom uzimzimebda. seTis frontze moxvda da tyved Ca-
– ra gindao? varda. didi wvalebiT moaxerxa man
– omSi minda wavide-meTqi. stambolSi gaqceva, aqedan ki samuS-
giorgi papaSvilis wignis
– `Sinisken, kvlav Sinisaken~
– cota xans moicadeo. aos saZebnelad amerikaSi wavida~.
garekani roca sxva iq myofebi oTaxidan am versias gaamyarebs givi nadare-
gavidnen da Cven orni davrCiT, qar- iSvilis publikacia `literatu-
Tulad mkiTxa: saidan Camoxvedi da ruli gazeTis~ furclebze, sadac
ra gindao. vuTxari saidanac viyavi avtori aRadgens mwerlis biogra-
da Txovnac gavumeore. wamodga, mo- fias da am wlebTan dakavSirebiT
miaxlovda, erTi aliyuri maWama da isic amgvarsave cnobas gvawvdis,
SublSekrulma miTxra: rom 1914 wlis dasawyisSi jarSi
– nikolozis omSi Tavi raT unda gawveuli giorgi `sparseTisaken
moikla, Se mamaZaRlo, Senao. is ara gaistumres. is iyo da is, am dRidan

58 ianvari
№1 2011

giorgisa aRaraferi ismoda~. ami- Ze... gonebamaxvil qarTvels swore-


ran camciSvili wignSi `ucxoeTSi dac am konteqstSi gaaxsendeboda
moRvawe qarTveli xelovanni~ zus- da xumrobiT Searqmevda kidec:
tad imave informacias imeorebda: `noes kidobani.~
`igi pirveli msoflio omis dros Sevxvdi misi wignebis mTargm-
tyved moxvda sparseTSi, saidanac nelsac – b-n anduyafar WeiSvils,
stambolSi gaiqca da mere ki ameri- romelsac hqonda SesaZlebloba,
kaSi wavida samuSaos saZebnelad~. 60-ian wlebSi saqarTveloSi Camo-
sruliad gansxvavebulia ucxo­ sul mwerals Sexvedroda da gas-
eTidan, amerikidan givi kobaxiZis aubreboda. rogorc misi mogonebi-
mier mowodebuli cnoba, romlis dan gairkva, Tavad mwerals uambnia moileva da gaCndebian sxva sa-
myaroebi. da mainc, Cven vebRau-
mixedviTac giorgi papaSvilma misTvis, rom igi sruliad SemTxve-
WebiT ukvdavebis survils… Cven
sa­qarTvelo 1922 wels datova. viT aRmoCenila im gemze, romelsac gvzaravs ararseboba, wigni ki ax-
ZiriTadad, asevea miTiTebuli sx- damoukidebeli saqarTvelos angrZlivebs Cvens arsebobas!
vadasxva internet saitzec – kerZo mTavroba mihyavda ucxoeTSi. dax- am daskvnas mohyveba sxva eWvi-
pirTa, samuzeumo Tu sagamomcemlo marebis Txovnis Semdeg, erT-erT ani kiTxvebi: ra aris literatu-
wardginebisas (ramdenimegzis 1920 wevrs misTvis wasvlac SeuTavaze- ra? risTvisaa is saWiro? Semo-
welicaa miTiTebuli). rasakvirve- bia... qmedis tvinSi dabadebuli fan-
tasmagoriebi xSirad realurze
lia, erTi SexedviT, 7-8 weliwads fragmenti am dialogidan:
ufro saxovania. mxatvruli
TiTqos aseTi gadamwyveti mniS- `– batono anduyafar, saqa- teqstis mogonili personaJebis
vneloba ar unda hqondes; arada, rTveloSi amgvaradaa cnobili, mogonili Tavgadasavlebi re-
aqvs! am wlebSi saqarTveloSi sax- ufro konkretulad, ramdenime alobis iseTi StrixebiTaa Sem-
elmwifoebrivi wyoba ramdenjerme mkvlevari iziarebs azrs, rom igi kobili, rom mkiTxveli mas sinam­
Seicvala: pirvel SemTxvevaSi – ru- 1914 wels pirvel msoflio omSi dviled aRiqvams.
seTis mefis xelisuflebaa, meoreSi gaiwvies, sparseTis frontze erTxel batonma rezi Tvara-
Zem miTxra, Seni mzeWabuk bedia
– sabWoTa wyobileba (isic rusis tyved Cavarda... wavida da wavida...
rom mifrinavs, imasac vxedav,
xelSewyobiT damyarebuli); amave aris meore versia, rom igi bolSe- misi perangi rogor farfatebso,
droismier arealSi saqarTvelos vikebis dros – 1922 wels wavida. Tumca teqstSi perangi, mgoni,
damoukideblobis xanacaa, ro- minda, davazustoT, Tqveneuli arcaa naxsenebi. me vici, rom Cemi
melic giorgi papaSvilTan dakav- versiiT, rodis datova giorgi pa- teqstebi Cemi sizmrebia, magram
SirebiT saerTod ar ganixileba! paSvilma saqarTvelo? TviTonac am sizmrebis tyveobaSi
vrCebi, masSi varsebob. Cemi per-
mniSvnelovania, ganisazRvros – bolSevikebis?
sonaJebi CemTvis ufro cocxle-
emigraciis zusti periodi: esaa – diax, bolSevikebis, menSe- bi arian, vidre realuri adami-
pirveli msoflio omi, menSevikebis vikebisa Tu marTlac, pirve- anebi. Cemi teqstebi morzes anba-
mmarTvelobis xana Tu bolSevikebi- li msoflio omis dros. eWvi niT awyobili telegrama mgonia,
sa. TiToeul maTganTan mimarTebaSi romelsac momavalSi vagzavni
aqve aRvniSnav, vfiqrob, erT sain- SeiZleba gaCndes; CemTvis Zalian – `me aq var!~
tereso literaturul faqts: sainteresoa, Tqven rogor miiC- oRondac, ar vici, iq, moma-
valSi, vinme Tu elodeba am Cems
1956 wels gamoica giorgi papaSvi- nevT.
gzavnils.
lis wigni `madloba noes~ – `Thanks – iciT, rogor iyo: menSevikebs es sityvebi rom davwere, isic
to Noah~. swored saTaurs ukavSird- moeswro. es ukve is periodi – dro gavifiqre, Rirebul gzavnils
eba imave givi kobaxiZis Rimiliani iyo, roca menSevikebi garbodnen. mimRebi gamouCndeba-meTqi, maku-
ganmarteba: realuri, `cocxali~ ambavi TviTon latura ki biblioTekebis sasa-
`– Zvirfasno, noe Jordania ar miambo, rogor iyo. Turme menSe- flaoze danacrdeba.
gegonoT, aq bibliuri noe igulisx- vikebis bargi moitana magan. muSa rei bredberis aqvs erTi pa-
tara moTxroba: provinciuli
meba~. iyo; muSad muSaobda. Camoatanina
amerikis erT patara qalaqSi
naTqvami raimes xom ar mianiSnebs baTumamde. manamde Tavisi vinaoba erTmaneTs xvdebian Carlz dik-
mkvlevars?! ratom unda agerios uTxra: gvar-saxeliT gaecno. ara- ensi da emili dikinsoni. bedn-
romelime xelisuflebis pirveli da, imisi gvari TviTon giorgim ki ieri wyvili gatacebiT ukiTxavs
piri da bibliuri noe erTmaneTSi?! miTxra maSin, CemTan, Tbilisur Sex- erTmaneTs TavianT teqstebs.
erTi SexedviT, misi es `SeniSvna~, vedraze...… hoda, man damiZaxao Ta- aRmoCndeba, rom arc erTia dik-
ensi da arc meore dikinsoni.…
SesaZloa, iumoris Temadac ki miv- visTan da bargze mimiTiTa:
bednierebi! xom SeiZleba mavanma
iCnioT; qarTveli emigrantisagan – Caalage es gemSio. daijeros, rom is Seqspiria, an
amgvari qiliki anki ra gasakviri ukan rom mobrunda da: homerosi.… iqneb Cemi teqstebi su-
iqneboda. jer kidev `im wlebSi~ – giorgi, Sen rom midixar, iqidan lac araa Cemi? – kiTxvebs ki davs-
amgvari TanamimdevrobiT CamoTv- vin gadmogvabargebs, vin gadmogvi- vam, magram pasuxebi ara maqvs.
lili gvarebi: noe ramiSvili, noe tanso; wamodi Sencao. avdeqi da jemal qiria
Jordania, noe xomeriki, noe cinca- wavedio.

ianvari 59
№1 2011

ase moxvda. erT Cems nacnobs miutan da iq sa-


– rusudan, TviTon magis monay- muSaos mogcemeno. gamikeTes viza,
ols geubnebiT. muSad waiyvanes – wavedi gemiT. jibeSi Sauri ar
iqac xom gvinda Cvenao... – dajeqi, gamaCnda. Camovedi niu-iorkSi~.
dajeqio...… hoda, davjeqi mecao da... arsebuli masalebiT SegviZlia
– ara, me eWvi ar Semaqvs mis davaskvnaT, rom giorgi papaSvilis
naambobSi... Zalian sainteresoa... emigracia swored im periods emTx-
egeb, xelisuflebas menSevikebis veva, roca menSevikuri xelisufle-
xseneba aranair konteqstSi ar ba saqarTvelos tovebda.
undoda. sxva SemTxvevaSi iqneb ...60-ian wlebSi dabrunebuli,
eTqvaT kidec: ai, maTi saxe! isini rasakvirvelia, duSeTisaken mima-
rogor izrunebdnen xalxze, mS- val gzasac daadga. dedinacvali
romelebze, cxra mTas iqiT mid- – meore deda, nino papaSvili cocx-
iodnen da kidev imaze fiqrobdnen, ali daxvda. aman iolad daabruna
bargis Treva Cven ar gvekadrebao; adreuli bavSvobis mogonebebTan.
Mmagram es imdenad warmatebuli da ojaxis wevrebis – Zmebis (daviTisa
giorgi da helen papaSvilebi gamorCeuli SemTxveva iyo, rom da aleqsandres), debis (leilasa da
maTi arseboba (Tundac uaryofiT mariamis), siymawvilis megobrebis
konteqstSi) aravis unda gaxsene- da mezoblebis garemocvaSi aRmoCe-
boda. nilisTvis uceb dabrunda mamuli
– asec SeiZleba, davuSvaT.~ (misi gancda yovelTvis arsebobda),
mogvianebiT, baton anduyafar- dabrunda biWoba... da bednierebis
Tan saubridan karga xnis Semdeg, gancdac dabrunda. axlo naTesave-
CemTvis saintereso faqti gaxda bic moinaxula: oTxmocs gadacileb-
cnobili, Tanac Tavad giorgi uli biZa – giorgi osefaSvili da bi-
(jorj) papaSvilis naTqvami, ufro ZaSvilic – aleqsandre varZiaSvil-
zustad, misive dawerili: ic inaxula muxranSi. Rvinis Wiqac
``...In 1921 I arrived in New York City. I araerTxel aiwia da stumar-maspinZ-
spoke no English~. lis sadRegrZeloc iTqva. giorgi
(1921 wels niu-iorkSi Camovedi. siamayiT acnobda meuRles Tavisi
erTi sityvac ar vicodi inglisu- didi ojaxis wevrebs. mSob­liuri da
rad...). axlobeli garemo Tu sivrce gaTba,
cnobili qarTveli mwerali akaki daaxlovda... erTi jalaboba, erTi
beliaSvili niu-iorkSi giorgi pa- saxleuli, erTi qarTuli sofeli
paSvilTan Sexvedras rom aRadgens, da... samSoblo?! saqarTveloSi
erT mTavar SekiTxvasac gaixsenebs, TiTqmis erT Tves darCnen... axlo-
romelic man saxelganTqmul emi- blebma damSvidobebamde erTi piri
grants dausva: `darCenac~ SesTavazes, magram man
`– erTi es miTxariT giorgi, sruliad garkveviT Tqva: `I cannot
amerikaSi rogor moxvdi? stay. My home, my work, my life is in the
– rogora kaco da aTas cxraas United States now~ (ver davrCebi. Cemi
ocdaerTSi jarSi vmsaxurobdi; ba- saxli da samsaxuri, Cemi cxovreba
TumSi rom CavediT, gemze qoneba av- axla amerikis SeerTebul Stateb-
zideT da menSevikur mTavrobas gag- Sia), – es im wignSi gaixsena, aTi weli
vayoles. iq kidena stambolSi dagv- rom werda...
toves. ocdasam wlamde gaWirvebiT giorgi papaSvilis cxovrebis da
gavaTrieT cxovreba. mere iq erTi literaturuli memkvidreobis Ses-
saSa jayeli iyo, Savi qvis mrewveli. wavla mniSvnelovani da saintereso
werili damiwera da miTxra: furcelia qarTuli da amerikuli
– niu-iorkSi Caxval, am werils kulturis istoriaSi.

60 ianvari
№1 2011

ori finjani

`vilaparakoT siyvarulze~
kato javaxiSvils esaubreba mariam  wiklauri

rogor gayinulxar, saswrafod im wlebma Taobebic Caylapes zam-


rame cxeli unda SemogaSvelo. TrebTan erTad. mec miyvars mze da
yavas davlev, sxvaTa Soris, Sen- siTbo, magram Sengan gansxvavebiT
Tan kargad maqvs dacdili yavis sma mainc bindis adamiani var. is dro
da stumroba, mere mivdivar da vwer miyvars, roca ferTa gama imde-
xolme. gnebavs Cai, ubralod cxeli, nad bacdeba, gamWvirvalobasa da
limoniani Cai xom mTeli ritualia. bnels Soris erTi nabijiRa rCeba.
ai, cxviris wveridan rom siTbos zamTari CemTvis nafexurebia Tov-
Jruanteli dagivlis gaToSils. Tan lze. botebiT. WraWuni rom gesmis
sinaTlea xolme limoniani Cais fin- da gza aris arsaiT.
janSi, me ki mze da sinaTle miyvars. Sengan imdeni modis eg sinaTle. me xom iseTi adamiani var. ai,
gamaxsenda, rom ambobdi, Sen- sxvebze zrunvis, gadafarebis sur- raRacnairi. sxvanairad ver va­
Tan stumrobis Semdeg leqsebi vili. sul mikvirs xolme, rogor xasiaTeb xolme sakuTar Tavs.
TavisiT ibadebiano. iqneb dRevan- SegiZlia amdeni adamianis saxis, uamravi uaryofiTi TvisebiT:
jiuti, zedmetad principuli,
delma saRamomac gaamarTlos da feris, gancdis dateva.
xan Zlieri, xan piriqiT – saSin-
ai, am arafriT gamorCeul, susxian esaa Tanaziarobis sixaruli, ada- lad susti. ar miyvars, roca
saRamos kidev erTi lamazi teqsti mianebTan Tanaziarobis! uflis an- susts mxedaven, amitom am dros
Seematos... ras niSnavs SenTvis zam- gelozs, mgonia, rom aseTebi ufro adamianebs gavurbivar da pa-
Tari? ai, me sul sadRac Sebudebis vuxarivarT. me sul aseTi adamianebi tara bavSviviT dedis kalTas
survili miCndeba daTviviT, siT- myavs garSemo: mSoblebi, bebo, Zma, vafareb Tavs. am adamianSi ki
imdenia es dedobrivi, Tavisu-
boSi gamozamTrebis. megobrebi, ufrosi Taobis adamian-
flad SeiZleboda momxdariyo
sanam zamTarze visaubrebT, Sen- ebic. gana isini ar zrunaven Cvenze? ase, Tu ukve ar moxda:
Tan stumrobis garda, karg liter- meuRlec aseTi Semxvda, mzrunveli. ezoSi TamaSis dros muxli
aturazec vTqva minda. Cemi Skala amas ase hqvia, kato, `advili cxovre- gadameyvlifa, mtkenoda, miv-
ici raa? ai, Tu literatura weris ba~. me es wesi avirCie, aba, marto sa- suliyavi slukuniT, Wriloba
survils aRmiZravs, `werad amZravs~, kuTar Tavze fiqriT xom daiRleba moebana, safeni daedo, naninebi
is aris kargi literatura! da stum- adamiani? Tan maTganac vgrZnob si- emRera, CamZineboda.
is Cemi stumaria. poeti mariam
robebic asea etyoba (icinis). yvaruls, es ki sasicocxlo energi-
wiklauri.A adamiani, romelsac
zamTari CemTvis siduxWires niS- iT mavsebs. sxvebze zrunvaSi xSirad sa-
navs: sicives, udenobas, sibneles, CemTvis adamianebi saxlebiviT kuTari Tavi aviwydeba. ada-
gayinul gzas, avadmyofurad gan- arian, erT an mravalsarTuliani miani, romelic sul xumrobs
vicdi da velodebi xolme gazaf- saxlebiviT. maTi sirTulec da si- da yvelaze didi siamovnebiT
xulis mosvlas, albaT im wlebma advilec CemTvis aqedan izomeba. sakuTar Tavs dascinis. magram
SemaZules zamTari, roca TveobiT Tumca sarTulebic iseTive sis- Tu Tqven misi `naninebi~ mainc
mogismeniaT, Tu Tqven misi
ar igrZnoboda sicocxle ojaxebSi. wrafiT ingrevian da Sendebian, ro-
dardiani leqsebi wagikiTxavT,
mxolod omi da saSineleba. arada, ra gorc Tavad adamianebi. meuRleo, mixvdebiT, rom yvelaferi arc
poeturia Tovlic, zamTris nislic, axsene. rogoria is SenTvis, Sen ise martivadaa, rogorc masTan
fantelebiani dReebic – sawyali misTvis? ver avuvli am Temas urTierTobaSi SeiZleba mo-
zamTari, omebis xelSi tyved ay- gverds. leqsSi xom wer, vilapara- geCvenoT.
vanils rom davamsgavseT. rac Seexe- koT siyvarulzeo, hoda modi da
ba weris survils, me Zalian miyvars vilaparakoT.
mze da sinaTle. iq, sadac vwer da ici, roca davqorwindiT, erT
roca vwer, aris bevri mze an iwyeba weliwadSi daiwyo kidec is koSmari,
dila. naTlis dasawyisi! Tumca iyo zamTrebze rom vyvebodi. Zalian
sul piriqiTac da bolos sinaTles bevri sazogado da piradi prob-
Cavaqrobdi da mainc lamfas vanTeb- lema gaCnda. isteriulad vwerdi
di, CvevaSi gadamezarda usinaTlo- im periodSi. arafers vaqveynebdi,
bac... magram es winaT. saxarebidan ubralod Rameebs vaTevdi, lamfis
gvaxsovs: bneli ver moicavs naTel- Suqze, gayinvamde.
so!!! Cemi meuRle sul ambobda, rom

ianvari 61
№1 2011

erT mSvenier dRes me aucileblad icode, ar Camoingreva, gagiZlebs.


gamimarTlebda. ar vici, ras gulisx- kedeli ara, kedeli ieriqonsac
mobda amaSi. maZlevda dros, memuSa- hqonda, magram Cahyvires bukebs da
va, vyofiliyavi Cems TavTan marto, Camoangries. ar arsebobs kedeli,
mekiTxa, mefiqra. albaT, mainc me romelic ar ingreva. ici, ra ginda?
mets miTmobda im dros, romelsac, Senive Tavi, oRond sxvaSi aRmoCe-
zogi, Tavisad miiTvlida, magram nili. sxvaSi Sen!
mec yvelanairad vcdilobdi, ro- zustad mand var. ar arsebobs
gorc cols, diasaxliss, dedas, kedeli, romelic ar ingreva. an am
maspinZels – wesrigianad da rigia- kedelSi unda CaSende da masTan
nad mqonoda yvelaferi. principSi, erTad daingre, anda, agur-agur
usaqmo dro arc gamaCnia. CamoSlas rom daiwyebs, gverdze
me sul mgonia, rom wlebi mainc gadge, gaerido. ieriqoni Svidi
afermkrTaleben am urTierTobas, dRis ganmavlobaSi ingreoda. ara-
iwireba grZnoba, xundeba ferebic. da, ra Znelia gverdidan amis yure-
CemTvis cxovreba sasworia da is ba. me ufro CaSenebis adamiani var,
danakargebi, romlebic verafriT masTan erTad vingrevi da mere isev
gadaiwona, iseTive saWiroa, ro- agur-agur viwyeb Senebas. ra usu-
gorc Tavad is grZnoba, rig Sem- suria es adamianuri gancdebi amx-
TxvevaSi SemoqmedebiTi kataliza- ela samyarosTan SedarebiT, sadac
toris rols rom TamaSobs. gamoc- xorblis marcvlisodenac ki aris
dileba, Tvalsawieri, SegrZnebebi adamiani, arada swored am gancde-
– xsovnis firia, sadac Cven Cvenive bze brunavs yofierebis sawyisi.
Tavebs vinaxavT, xan gaqceviT, xan ici, me xom qimiuri maqvs damTavre-
dabrunebiT. xSirad cocxi gvWird- buli da atomSi proton-neitronisa
eba oTaxis gamosagvelad, xan ki na- da eleqtronis doneze maqvs samyaro
gavi Sua oTaxSi yria da sulac ar `Seswavlili~. kvantur qimiasac ki
gvawuxebs. ai, dila, nel-nela rom gavdiodiT. hoda, imis Tqma minda,
modis da mtvris nawilakebi rom rom materialuri samyaro yvelgan,
brWyvialeben odnav ganaTebul makro Tu mikro kosmosSi, erT Targ-
oTaxSi, verafriT gamolev – arada, ze meCveneba moWrili. buneba kargad
ar Canan. dawerili wignia, romelsac Cven vera
mwerals da poets marTla yve­ da ver vkiTxulobT, Torem sulac
laferi erTad qmnis: cxovrebac, ar aris adamiani xorblis marcvli-
warmosaxvac, urTierTobebic. me- sodena. arc xorblis marcvalia vin-
cocxe ambobs, rom ar arsebobs meze an rameze patara. meZvirfaseba
cocxi, romelic srul hermetul adamiani Tavisi adamianuri ubra-
sisufTaves uzrunvelyofs. coc­ loebiT, RvTismoSiSobiT, siyvaru-
xi rac unda nela mousva, mzis liT, saTnoebiTa da sikeTiT. gana, es
sinaTleze mainc dainaxav, ramdeni cotaa samyarosTvis?
mtvris nawilakia haerSi. me maT kos- piriqiT. vityodi, rom bevric
miur yvavilebs veZaxi. sul frenen, kia. adamianebze dakvirveba mi-
verc siyvaruls mospob ase her- yvars. quCaSi gamvlelebze, ga-
metulad, radgan siyvarulic kos- Cerebaze mdgomebze, literatu-
miuria. zogjer arc Cans da mzis sx- rul saRamoebze, yvelgan, sadac
ivze SeamCnev, rom TavisTvis sadRac isini arian. samyaro albaT iseTebs
frens mtvris nawilakiviT susti, gvxedavs, rogorebic SeiZleba
ususuri, magram maradi. adamiani Ta- vyofiliyaviT, an viyaviT da dag-
visi maradiuli simartovis gancdas vaviwyda. me ase minda mjerodes. me
cdilobs raRaciT gaumklavdes, da aseTebs viReb adamianebs. TavianTi
me vfiqrob, rom am simartovesTa- uamravi sisustiT, daSvebuli Tu
naa dakavSirebuli siyvarulic. es dauSvebeli SecdomebiT. ai, ras
SeiZleba mouxelTebeli qimeracaa ver apatieb adamians, risi patieba
da mainc cdiloben daijeron misi ar SegiZlia?!
moxelTebis realuroba. simSvide gamoelia adamians TiT­
sicarielis amosavsebad, mar- qos. daZabulia garemo, sul raRa-
toobis dasaTrgunad. xSirad ke- cis SiSSi xar. grZnob, rom masiurad
deli gWirdeba adamians, mieyudo, raRac SfoTs da nervul foriaqs

62 ianvari
№1 2011

moucavs samyaro. samwuxarod Tu Sre aqvs, sruliad sakmarisia, rom


sabednierod, patieba yvelafris maTi amocnobis da Cawvdomis gzebs
SemiZlia. ubralod ar ZalmiZs urT- mivendoT. anu realurSic bevria
ierToba gavagrZelo, Tu vici, rom poezia da gamogoneba TiTqos aRarc
mas SeuZlia upatiebeli ram Caidi- gWirdeba adamians.
nos. mainc xom mieteveba adamians, me cota miWirs amaze koncentri-
iqidan gamomdinare, Tavad sinanu- reba, magram vici, bevri adamian-
li ramxelaa masSi. ai, es patiebaa isaTvis es asea. ho, aq yvelaferi
yvelaze mTavari: Senive sinanuli. sakmarisze metia TiTqos: sevdac,
ici ra gamaxsenda? oTar Wila- siyvarulic, tkivilic. imdenad
Zis dakrZalvidan rom gamovbrun- bevri, rom gaqcevis survils gi- Mmsxverpli kargi
diT, carielebi, mxrebCamoyril- Cens adamians, sadme gadakarg- wignebisaTvis
ebi. fexsacmelma rom momiWira da vis, ardanaxvis, daviwyebis. mere Zalian xSirad vekiTxebi sa-
fexSiSvelma rom Camoviare amxela gamogonebisac. sizmariviTaa es kuTar Tavs, Tu ra gavlenas ax-
daRmarTi, maSin Sempirdi leqss yvelaferi. Seni TeTri xborebi- dens literatura adamianebis
dagiwero. viT... cxovrebaze, SeuZlia Tu ara
mTawmindaze rom dakrZales, sul samyaroSi adamiani versad gai- karg wigns Secvalos adamian-
ebis cxovreba, odnav ukeTesi
maxsendeboda is xma-guguni, ro- qceva. ar arsebobs `sxva adgili~.
mainc gaxados isini, Tu wigni (da
melic anas dakrZalvaze misuls yvelgan Cven varT, yvelgan RmerTia, saerTod, xelovneba) mxolod
momesma. Sen iyavi anas dakrZalvaze? yvelgan istoriaa. poeziac swored esTetikuri tkbobis saSualebaa
jer vifiqre, rom es qari iyo, ro- es gzaa, Taviseburi religiac, saa- mkiTxvelisaTvis. namdvilad ar
melic kldes exeTqeboda da aseT zrovno sistemac da Terapiac. erT- vici, im momentSi, rodesac ada-
xmas gamoscemda. mere mivxvdi, iqi- maneTze varT mibmulebi adamian- miani Tavisi cxovrebis umniS-
vnelovanes gadawyvetilebebs
Ta soflis xma iyo, winaprebis xma. ebi, miwa, mdinareebi, ca, stiqiebi.
iRebs, axdenen Tu ara mis arCev-
axlac, ramdenjerac mTawmindaze amxela kosmosSi, sadac es urT- anze raime gavlenas wakiTxuli
aval, sul im gugunis xma maqvs yure- ierTmijaWvulobis mkacri kanoni literaturuli nawarmoebebi.
bSi. da maSin, Sen rom fexsacmelebi damokidebuls gvxdis erTmaneTze samagierod, danamdvilebiT
gaixade da modiodi, gavifiqre, al- yvelas, gansakuTrebiT adamianebs vici, rom marTlac kargi wignis
baT ase, fexSiSvelebi unda davdio- gvmarTebs simSvide da wonasworoba. dawera SeuZlebelia, Tu misT-
deT aseT wminda gzebze-meTqi.E eh, aA i, is 8 santimetri, swored Cvenma vis sakuTari Tavis nawili ar
gaiRe. CemTvis absoluturad
imdeni droa win da imdeni saweri. aSlilobam gadaxara.
miuRebelia is Sexeduleba, rom
Seni axali wigni gadavfurcle simSvide... aRarc ki maxsovs bo- literaturuli nawarmoebis
guSin – `TeTri xborebi~. u U cnauri los rodis viyavi mSvidad. aseTi Seqmna TamaSia da wignebi adami-
saTauri aqvs. es leqsic sadi ni- gancda kargaxania ar mqonia. Cven anTa gasarTobad iqmneba. piriq-
mars rom eZRvneba, raRacnairad mexsierebas vSliT, mariam, mTe- iT, me mgonia, rom literatura
gamorCeuli da sxvanairia. rog- li ZaliT da mondomebiT, amitom Zalian seriozuli ramaa da nam-
orebi arian Seni xborebi, iluzi- aris, rom sakuTari Tavebi xSirad dvili nawarmoebebi marTlac
„gulis sisxliT~ unda iwere-
uri warmosaxvaa es Tu realuri gvekargeba samyaroSi. rogorc
bodes da ara TamaS-TamaSiT.
mozaika? gazafxuli ar SeiZleba iyos mx-
ki, ucnauri saTauri aqvs am wigns, olod simwvane, ise simSvidec ar irakli qasraSvili
rigiT mexuTe lirikul krebuls. SeiZleba iyos statikuri. mud-
wels gansakuTrebulad gamimarT- mivi monacvleobaa CaZinebidan
la. yvela eZebda, vin iyo sadi nimari, amofrqvevamde. da poeziac es aris
ra Tqma unda, veravin versad miakv- CemTvis – Tvali gzisken, gzaze mg-
lia, magram is arsebobs. leqsi Seiqm- zavri, mgzavrs xifaTi da zurgis
na Tu ara, maSinve gadavwyvite, ase qari.
damerqmia wignisTvisac. redaqtor- gazafxuli aucileblad mova.
ma bevrnairi saTauri SemomTavaza, mova, radgan samyaros, Cvengan gan-
magram veraferi movarge da davtove sxvavebiT, ar axasiaTebs `nervi-
jiutad Cemi versia. arada, saxeli uli aSliloba~. cvetaevas leqsi-
bedisweraa da vnaxoT, ras momitans dan aris: `Cven dro gvaqvs mxolod
es wigni. albaT realuria es xbore- erTi saaTi, maradisoba uerTman-
bic. saerTodac, CemTvis poezia re- eTod iwyeba mere~. da vai im poets,
aluria da ici ratom? me TviTon var vinc ar gadauxvevs saubarSi Tu ara,
realuri, cxovrebasac realurad cxovrebaSi mainc, da ici saiT? mara-
vexebi da realur cxovrebas ki im- disobisaken! sul iqiT uWiravs po-
deni simboluri da Rrmaddafaruli ets Tvali!!!

ianvari 63
№1 2011

axali Targmanebi

xorxe luis borxesi

RvTaebrivi komedia

pol klodelma erTxel dawe- lia is dawerili yofiliyo dantes


ra fraza, romelic misi Rirsi ar sikvdilidan didi xnis Semdeg da
aris, – imis Sesaxeb, rom xilvebi, epoqis WeSmarit mowmed gvevline-
romlebic sikvdilis Semdeg mogve- ba. is gvimtkicebs, rom `komedia~
lian, namdvilad ar hgvanan dantes SeiZleba oTxnairad iqnes wakiTxu-
mier warmosaxulT jojoxeTSi, li. erTi maTgania sityvasityviTi,
gansawmen­delsa da samoTxeSi. klo- meore – alegoriuli. ukanasknelis
delis es sagulisxmo dakvirveba, mixedviT, dante adamianis simbo-
yvela sxva mxriv SesaniSnav statia- loa, beatriCe – rwmenis, vergiliu-
Si, SeiZleba orgvarad iqnes gage- si ki – gonebisa.
buli. teqstis idea, mravalnairi wa-
jer erTi, am SeniSvnaSi Cven vxe- kiTxvis saSualebas rom iZleva,
davT imis dasturs, rom poemis wa- niSneu­ lia winaaRmdegobrivi da
didi argentineli mwerlis
kiTxvis Semdeg Tu misi kiTxvisas rTuli Sua saukuneobisTvis, rom-
es patara esse mxolod wveTia
dantes ukvdavi qmnilebi­sadmi gvgonia, TiTqos dantes zustad ise lebmac dagvi­ toves goTuri arqi-
miZRvnili brwyinvale monog­ warmoedgina saiqio, rogorc gvixa- teqtura, islandiuri sagebi da
rafiebis, gamokvlevebisa Tu tavs. sqolastikuri filo­ sofia, sadac
komentarebis usasrulo sim­ Cven uciloblad aRgveZvris yvelaferi davis sagnad iyo qceu-
ravleSi, da mainc is Tval-
azri, rom dantes egona, TiTqos li. maT, garda amisa, mogvces `ko-
naTliv gvi­mowmebs, rom zRvis
wveTia da ara gubisa. sikvdilis Semdeg aRmoCndeboda media~, romelsac ganuwyvetliv
jojoxeTis dapirqvavebul mTa- vkiTxulobT da romelic kvlavin-
sTan, an gansawmendlis terasebsa deburad iwvevs Cvens gaognebas.
Tu samoTxis koncentrul wreTa misi vrceuloba Cvens sicocx­leze,
Soris. egona, TiTqos iq Sexvde- yvela Cvenganis sicocxleze ume-
boda aCrdilebs (klasikuri anti- tesia, da mkiTxvelTa yvela Taobi-
kurobis aCrdilebs) da zogierTi saTvis is sul ufro da ufro mdi-
maTgani italiuri tercinebiT gau- dari xdeba.
bamda saubars. aq SeiZleba gavixsenoT ioane
es aSkara uazrobaa. klodeli skotus eriugena, romelic ambob-
imas ki ar gulisxmobda, rac eCve- da, rom `saRmrTo werili~ usasru-
neba mkiTxvelebs (radganac dafiq- lod mravali azris Semcvelia da
rebis Semdeg isini icnobiereben am is SeiZleba SevadaroT farSevangis
SeniSvnis absurdulobas), aramed – gaSlili kudis aTasgvarad mocim-
imas, rasac isini grZnoben da ramac cime ferebis livlivs.
SeiZleba xeli SeuSaloT kiTxviT ebraeli kabalistebi amtkicebd-
mogvril WeSmariti siamovnebiT nen, rom saRmrTo werili TviTeu-
tkbobaSi. li marTlmorwmunisaTvis aris Se-
amas mravali ram gvidasturebs. qmnili; amas SeiZleba daveTanxmoT,
erTi maTgani dantes vaJs ekuTvnis. Tu gavixsenebT, rom teqstisa da
is ambobs, rom mamamiss surda dae- mkiTxvelebis Semoqmedi erTi da
xata codvilTa yofa – jojoxeTis, igivea – RmerTi. dantesTvis auci-
monanulTa yofa – gansawmendlisa lebeli rodi iyo efiqra, rom mis
da marTalTa yofa – samoTxis sa- mier warmo­saxuli suraTebi Seesa-
xiT. mas sityvasityviT rodi esmo- bamebian micvalebulTa samyaros
da es. egec ar iyos, arsebobs TviT realur xats. ara, dantes ar Se-
dantes mtkiceba kan grande della eZlo ase efiqra.
skalasadmi miweril werilSi. mar- magram miamituri azri, TiTqos
Talia, werili apokrifadaa miCneu- Cven vkiTxulobT sarwmuno amba-
li, magram asea Tu ise, SeuZlebe- vs, xels uwyobs imas, rom kiTxva

64 ianvari
№1 2011

gvitacebs. me vici, rom hedonist bobs, rom toskanuris ori oqtaviT


mkiTxve­lad mTvlian; wignebis ki- SeiZleba gaigo ariosto.
Txvisas esTetikur siamovnebas toskanuri kilokavis es ori
ganvicdi da maincdamainc did yu- oqtava me momeca italiurisa da
radRebas ar vaqcev komentarebsa espanu­ris naTesauri siaxlovis
da kritikas. roca pirvelad gav- wyalobiT. swored maSin mivxvdi,
Sale `komedia~, kiTxvam gamitaca. rom leqsebi, miT umetes, dantes
me vkiTxulobdi mas, rogorc sxva, diadi leqsebi Seicaven ara marto
naklebad cnobil wignebs. me minda azrs, aramed bevr sxva ramesac. le-
giamboT, rogorc Cems megobrebs qsi, garda yovelive danarCenisa,
(yvelas ki ar mogmarTavT, aramed intonaciaa, raRacis gamoxatule-
TviTeul Tqvengans) `komediasTan~ ba, Targmans rom ar eqvemdebareba.
Cemi gacnobis istoria. es imTaviTve SevniSne, roca uka-
es moxda diqtaturamde arcTu criel samoTxes, samoTxis mwver-
ise didi xnis winaT. me vmuSaobdi vals mivaRwie, sadac vergiliusi
biblioTekaSi, almagros kvartal- tovebs dantes, es ukanaskneli ki,
Si, cxovrebiT ki las eras i pueire­ martodmarto STenili, kvlav ux-
donze vcxovrobdi, ase rom, karga mobs mas. swored maSin vigrZeni,
xans miwevda mgzavroba zoziala da rom SemiZlia vikiTxo italiuri
naxevrad carieli tramvaebiT, vi- teqsti da mxolod xandaxan vixede-
dre am Crdilo kvartalidan aveni- bode inglisur TargmanSi. ase wavi- dantes `RvTaebrivi komedia~.
da de las plataze mdebare biblio- kiTxe es sami tomi tramvaiT zanti xelnaweris detali
Tekas mivaRwevdi. SemTxveviT (Tum- mogzaurobisas. Semdeg sxva gamo-
ca, SesaZloa, arcTu SemTxveviT; cemebsac vkiTxulobdi.
iqneb is, rasac SemTxveviTobad vsa- mravaljer gadamikiTxavs `ko-
xavT, aixsneba mizezobriobis meqa- media~. sinamdvileSi ki me ar vici
nizmis Cveni arcodniT), mitCelis ita­liuri, sxva italiuri, garda
wignis maRaziaSi, romelic dRes imisa, romelic maswavla dantem,
ukve aRar arsebobs da romelze- Semdeg ki – ariostom, roca `ro-
dac amdeni mogoneba SemomrCa, Se- lando~ wavikiTxe. xolo mas Semdeg,
viZine sami patara tomi. ra Tqma unda, kroCes msubuqi ena. me
es sami tomi (me mmarTebda dRes wavikiTxe kroCes yvela wigni, da,
avgarozad wamomeRo erTi maTga- rasakvirvelia, yvelaferSi rodi
ni) iyo jojoxeTis, gansawmendli- veTanxmebi mas, Tumca ki vgrZnob
sa da samoTxis sami wigni, inglis­ mis momnusxvel xibls. momxibvle-
ur enaze bwkaredulad Targmnili loba, stivensonis TqmiT, erTi
kar­leilis, magram ara Tomas kar- im ZiriTad TvisebaTagania, rom-
leilis mier, romelzedac qvemoT lebsac unda flobdes mwerali.
vilaparakebT. dentis mier gamo- momxibvlelobis gareSe yovelive
cemuli samive wigni iolad mosax- danarCeni uazroa. mravalgzis ga-
mari iyo. TiTo wigni Tavisuflad damikiTxavs `komediis~ sxvadasxva
eteoda jibeSi. erT gverdze ita- gamo­cema da SemiZlia davtkbe ko-
liuri teqsti iyo dabeWdili, me- mentarebiT, romelTaganac CemT-
oreze – bwkareduli inglisuri vis gansa­kuTrebiT Rirssaxsovaria
Targmani. me aseTi xerxi varCie: momilianosa da graberis, iseve,
jer vkiTxulobdi strofis (ter- rogorc Staineris namuSevrebi.
cinis) inglisur Targmans, Semdeg me vkiTxulobdi yvela gamoce-
ki imave tercinas – italiurad. am mas, rac xelSi momxvdeboda da
drois manZilze mivxvdi, rom Targ- vtkbe­bodi am urTulesi nawarmo-
mani verasdidebiT ver Secvlis de- ebis nairgvari komentarebiT da
dans. Targmani, ukeTes SemTxvevaSi, mravalricxo­vani interpretacie-
SeiZleba iyos saSualeba an mizani, biT. SevniSne, rom Zvel gamocemeb-
raTa mkiTxveli miuaxlovos de- Si Warbobda Teolo­giuri komenta-
dans. yovel SemTxvevaSi, Tu saqme rebi, XIX saukunisaSi – istoriuli,
exeba espanurs. me mgonia, servante- axlandelSi ki – esTe­tikuri, rac
si `don kixotis~ erT adgilas am- saSualebas gvaZlevs aRviqvaT yo-

ianvari 65
№1 2011

veli leqsis intonacia – dantes parkas Tu sami sabediswero dis ga-


erT-erTi yvelaze didi Rirseba. mosvliT rom iwyeba da misi daZabu-
arsebobs Cveuleba – erTmaneTs loba wamiTac ki ar klebulobs.
Seudaron miltoni da dante, ma- me minda oriode sityva vTqva
gram miltonma icis mxolod erTi dantes daxvewilobazec. Cven
melodia, egreTwodebuli `maRa- yovel­ Tvis warmodgvidgenia mka-
li stili~. es melodia yovelTvis cri da moralisti florencieli
erTi da igivea, mis personaJTa gr- poeti, magram gvaviwydeba, rom mTe-
Znobebis miuxedavad. dantes, iseve, li misi poema xibliT, netarebiT,
rogorc Seqspiris qmnilebebSi ki sinaziTaa savse. es sinaze fabulis
melodia grZnobebs mihyveba. into- Semadgenel nawilad gvevlineba.
nacia da emfaza – ai, ra aris yve- ase magaliTad, geomet­ riis erT-
laze mTavari; frazidan frazamde erT wignSi dantes waukiTxavs, rom
xmamaRla unda ikiTxo. kargi leqsi kubi yvelaze mkvrivi sxeu­ lia. am
Cumad kiTxvis nebas ar gaZlevs. Tu Cveulebriv SeniSvnaSi araferia
leqss SeiZleba ase kiTxulobde, poeturi, magram dante adamianis
mas Calis fasi aqvs. leqsi xmamaRla metaforad iyenebs mas, adamianisa,
kiTxvaa. leqss yovelTvis axsovs, romelmac unda gauZlos bediswe-
dante aligieri. rom vidre werilobiT xelovnebad ris dartymebs: “Buon tetragono ai colpi
sergo qobulaZis naxati
iqceoda, zepiri xelovneba iyo; ax- di fortuna” `didebuli kubi bediswe-
sovs, rom is imRereboda. ris dartymebqveS~). `adamiani – di-
am azrs adasturebs ori fraza. debuli kubi~ – marTlac rom iSvia-
erTi maTgani ekuTvnis homeross, Ti gansazRvrebaa.
an im berZnebs, romlebsac home- maxsendeba isris saintereso me-
ross vuwodebT. `odiseaSi~ naTqva- taforac. dantes surs gvagrZno-
mia: RmerTebi mokvdavT Tavs atexen binos mSvildidan gatyorcnili da
faTeraks, raTa maT hqondeT samRe- miznisken mfrinavi isris siswra-
ri Tema momavali TaobebisTvis. me- fe. is ambobs, rom mizans daerWo
ore, gacilebiT ufro gviandeli, mSvildidan gafrenili da lambs
malarmes ekuTvnis da homerosis mowyvetili; dante adgils ucvlis
naTqvams imeorebs, Tumca arc ise dasawyiss da dasasruls, raTa gvi-
lamazad: “Tout aboutit en un livre”, – Cvenos, rarig swrafad sruldeba
`yvelaferi wignSi gadadis~. sxva- moqmedeba.
oba aSkaraa: berZnebi laparakoben erTi metafora samudamod CamrCa
Taobebze, romlebic mRerian, ma- xsovnaSi. esaa gansawmendlis pir-
larme ki – saganze, nivTze nivTTa veli simReris striqoni, romelic
Soris: wignze, TumcaRa azri igi- exeba dilas, wamoudgenel dilas
vea. Cven Seqmnilni varT xelov­ne­ gansawmendlis Tavze, samxreT po-
bisTvis, xsovnisTvis, poeziis­Tvis, lusze; dante, jojoxeTis sibilwe,
an, SesaZloa, daviwyebisTvis, ma- mwuxareba da saSineleba rom dau-
gram raRaca rCeba, da es raRaca – teva, ambobs: “Dolce color d’oriēntal
istoriaa, an poezia, ase rom hgvanan zaffiro”. leqsi unda waikiTxo nela.
erTmaneTs. unda warmosTqva: oriēntal:
karleili da sxva kritikosebi “Dolce color d’oriēntal zaffiro
aRniSnavdnen, rom dantes poeziis Che s’accoglieva nel sereno aspetto
niSandoblivi Tvisebaa daZabulo- del mezzo puro infino al primo giro”.1
ba. da Tu Cven gavixsenebT poemis as me mindoda SevCerebuliyavi le-
simReras, saswaulad mogveCveneba, qsis erT saintereso meqanizmze,
rom es daZabuloba ar klebulobs, Tumca sityva `meqanika~ Zalze mZi-
Tumca `samoTxis~ zogierT adgi- mea imisaTvis, risi Tqmac msurs.
las is, rac poetisTvis sinaTlea, dante iZleva cis aRmosavluri
Cven Crdilad warmogviCndeba. ver- mxris suraTs, aRgviwers mzis amo-
cerTi sxva poetis qmnilebaSi me svlas da ganTiadis fers safirons
ver vpoulob msgavs magaliTs, Se- adarebs, romelsac aRmosavlurs,
saZloa, Seqspiris tragediis – `ma- aRmosavleTis safirons uwodebs.
kbetis~ garda, sami alqajis an sami “Dolce color d’oriēntal zaffiro” sarkeebis

66 ianvari
№1 2011

TamaSs qmnis, rakiRa aRmosavluri va, rom mTeli danarCeni sicocxle


cis feri safironadaa saxeldebu- udabnoa, udabureba – “bleak” ingli-
li, TviT safironi ki – aRmosavlu- surad, – pirquSi da usixa­ rulo.
rad, ese igi, safironi gamdidre- yovel SemTxvevaSi, roca dante
bulia sityva `aRmosavluris~ mra- wers: “Nel mezzo del cammin di nostra
valmniSvnelovnebiT da aRsavse, vita” – es fuWi ritorika rodia: is
vTqvaT, `1001 Ramis~ istoriebiT, gvidasturebs Tavisi xilvis zust
romlebsac dante ar icnobda, ma- TariRs: ocdaTxuTmet wels.
gram ukve ki arsebobdnen. me ara mgonia, dante vizioneri
me maxsendeba agreTve `jojoxe- yofiliyo, xilva moklea; `komedi-
Tis~ mexuTe simReris saxelganTq- is~ sigrZis xilva – SeuZlebelia.
muli daskvniTi leqsi: “e caddi come xilva Jiniania: Cven unda davyveT
corpo morto cade”.2 ratom iwvevs da- mis nebas da poeturi rwmeniT vi-
cema amnair gruxuns? sityva `dace- kiTxoT. kolrijs miaCnda, rom
mis~ gameorebiT. poeturi rwmena warmoudgenelSi
`komedia~ savsea amnairi migne- danTqmas niSnavs. roca Teatralur dantes `RvTaebrivi komedia~.
bebiT da Txrobaze rodia dafuZ- warmodgenas vuyu­rebT, viciT, rom pirveli gamocema
nebuli. Cemi axalgazrdobisas Tx­ scenaze gadacmuli adamianebi dga-
ro­biT Janrs amreziT uyurebdnen, nan, Seqspiris, ibseni­sa Tu pirande-
`anekdotad~ miaCndaT da aRar ax- los sityvebs rom imeoreben. magram
sovdaT, rom poezia TxrobiT iwyeba sasceno samosSi gamo­ wyobil ada-
da mas eposSi aqvs fesvi gadgmuli. mianebs Cven gadacmulebad rodi
eposi ki ZiriTadad poeturi Txro- aRviqvamT. auCqareblad mosa­ ubre
biTi Janria. eposSi aris dro, epos- da Suasaukuneobrivi tansacmliT
Si aris `uwin~, `axla~ da `Semdeg~. mosil adamianSi Cven marTlac da-
me vurCevdi mkiTxvelebs daevi- niel princs – hamletsa vxedavT.
wyebinaT gvelfebisa da gibeli- kinematografi kidev ufro sain-
nebis qiSpi, daeviwyebinaT sqola- tereso movlenas gvTavazobs, rad-
stika, uyuradRebod mietovebinaT ganac Cven gadacmul adamianebs ki
miTologiu­ri aluziebi da vergi- ara, maT gamosaxulebebs vuyurebT.
liusis leqsebi, iseTive didebul- magram es xels ar gviSlis imaSi,
ni, rogorc laTi­nur dedanSi; le- rom gvwamdes isini, vidre seansi
qsebi, romlebsac dante imeorebs grZeldeba.
da zogjer kidevac aukeTesebs maT. dantes SemTxvevaSi yvelaferi
yovel SemTxvevaSi, upirvelesad ise cocxalia, rom gvgonia mas swam-
unda mivsdioT Txrobas. vfiqrob, da saiqio samyaro, rogorc SeiZle-
veravin Tvals ver moswyvets mas. ba gwamdes geocentruli geogra-
amrigad, Cven vrCebiT Txro- fia an geocentruli (da ara rome-
bis wiaRSi, da vrCebiT TiTqmis lime sxva) astronomia.
jadoqru­lad. radganac axla, roca Cven kargad vicnobT dantes, pol
zebunebriv samyaroze mogviTxro- grusakis mier SeniSnuli movlenis
ben, urwmuno mwerali iZulebulia wyalobiT: `komedia~ pirvel pirSia
mimarTavdes urwmuno mkiTxvelT dawerili. es pirwmindad gramati-
da am zebunebrivis aRsaqmelad am- kuli movlena rodia, an mxolod
zadebdes maT. dantes araviTari `vxedav~ zmnis formis nacvlad xma-
amdagvari ar sWirdeba: “Nel mezzo reba formisa – `vixileT~. ara, es
del cammin di nostra vita mi ritrovai par raRac ufro mets niSnav, kerZod,
una salva oscura”, anu ocdaTxuTme- imas, rom dante `komediis~ erT-
ti wlisam `naxevari cxovrebis gza erTi personaJia. Cven viciT, rom
rom ganvlie, me aRmovCndi usier dantemde wmida avgustinem3 dawe-
tevrSi~, rac SeiZleba alegoria ra `aRsarebani~, magram brwyinvale
iyos, magram Cven pirdapiri mni- mWevrmetyvelebiT gamorCeuli es
SvnelobiT aRvi­ qvamT mas: ocda- wigni ise axlobeli rodia CvenT-
TxuTmeti wlisa, radganac biblia vis, rogorc dantes qmni­leba, ram-
marTlmorwmunis cxov­ rebas samo- denadac afrikelis gansacvifre-
cdaaTi wliT gansazRvravs. miiCne- beli leqsikuri simdidre erTma­

ianvari 67
№1 2011

neTs aSorebs imas, risi Tqmac surs ar gavixsenoT beberi mwyemsi da fa-
avtors, da imas, rac Cven gvesmis. bio kaseresa? megobroba farTod
winaRobad qceuli mWevrmetyve- gavrce­lebuli Temaa, magram mwer-
leba, samwuxarod, iSviaTi rodia. lebi umeteswilad cdiloben xazi
is, TavisTavad, unda warmoadgen- gausvan gansxvavebas megobrebs
des saSualebas, svlas, magram zo- Soris. damaviwyda – ai, kidev ori
gjer zRu­ded da xergilad iqceva. urTierT­ sapirispiro megobari –
es SeiniSneba iseT sxvadasxva mwer- kimi da lama.
lebSi, rogo­ ricaa seneka, kevedo, dantesTan raRac ufro natifi
miltoni an lugonesi. sityvebi maT xdeba. aq ar aris uSualo kontra-
yofen Cvengan. sti, Sviluri mowiweba, – dante
dantes Cven ufro axlos vic- SeiZleboda vergiliusis Svili yo-
nobT, vidre misi Tanamedroveni. filiyo. imavdroulad ki is vergi-
kinaRam vTqvi, ise vicnobT, ro- liusze maRla dgas, radganac xsni-
gorc vergiliusi-meTqi, romelic lad miaCnia Tavi. is fiqrobs, rom
homerosi
mas esizmreboda. yvelaze ukeT, miaRwevs mitevebas, an ukve miaR-
ueWvelia, dante unda scnoboda be- wia, radganac mas eCvena xilva. amis
atriCe portinaris. dante Txrobis sapirispirod, `jojoxeTis~ da-
rkalSi rTavs Tavis Tavs da mov- sawyisSive cnobili xde­ba, rom ver-
lenaTa centrSia moqceuli. is ara giliusi gzaabneuli sulia, codvi-
marto xedavs, rac xdeba, aramed li suli, roca is eubneba dantes,
monawileobs kidevac masSi. es mona- rom ar SeuZlia gansawmendlis miR-
wileoba yovelTvis rodi Seesaba- mac eaxlos mas, naTeli xdeba, rom
meba imas, rasac is aRwers. romaeli ganwirulia samudamod
Cven vxedavT dantes, jojoxeTiT saSineli nobile castello4-s binadrad
Tavzardacemuls, magram simxda- darCes, sadac Tavi mouyriaT an-
lis gamo ki ar Zrwis, aramed imi- tikurobis diad aCrdilebs, rom­
tom, rom elda aucilebelia, raTa lebisTvi­ sac ucxo darCa qristes
virwmu­noT jojoxeTi. eldanacemi moZRvreba. swored am momentSi
da dazafruli gviambobs mis mier dante ambobs: “Tu duca, tu, signore, tu,
xiluls. xolo Cven misi sityvebis maestro” (`Sen xar mbrZanebeli, Sen
mixedviT ki ar vgebulobT amas, ara- xar batoni, Sen xar moZRvari~). es
med striqonebiTa da intonaciiT. wami rom moavarayos, dante maRali
uiliam Seqspiri ai, meore personaJic. `komediaSi~ sityviT esalmeba megzurs da lapa-
sami gmiria. me axla meoreze vmsje­ rakobs Tavis xangrZliv Segirdo-
lob. esaa vergiliusi. dantem miaR- basa da eniT uTqmel siyvarulze,
wia imas, rom Cven Camogviyalibda romlebsac SeaZlebines Caswvdo-
ver­giliusis ori saxe: erTi –`enei- moda vergiliusis mniSvnelo­ bas;
diTa~ da `georgikebiT~, meore ki, laparakobs imazec, rom es ur-
ufro axlobeli, – poeziiT, dantes TierToba samudamod darCeba maT
saRvTismosao poeziiT Seqmnili. Soris. mwuxarea vergiliusis ieri,
erT-erTi umniSvnelovanesi Tema romelic grZnobs, rom samudamod
rogorc mwerlobaSic, ise poe- nobile castello-s tyved unda darCes,
ziaSic, – megobro­baa. me vityodi, sadac ar sufevs RmerTi. dantes ki,
rom megobroba – Cveni argentinu- piriqiT, neba eZleva RmerTis xil-
li vnebaa. mwerlobaSi megobrobis visa, neba eZleva Seicnos samyaro.
uamravi aRwera gvxvdeba, is mTlia- ai, es ori gmiri. maT garda arse-
nad ganwonilia amiT. me SemiZlia bobs asobiT da aTasobiT sxva per-
gavixseno ramdenime nimuSi. ro- sonaJic, romelTac, Cveulebriv,
gor ar davasaxelo don kixoti da epizodur personaJebad saxaven. me
sanCo, an, ufro sworad, alonso maradiulT vuwodeb maT.
jon miltoni kixano da sanCo, radgan sanCosT- Tanamedrove romani ormocdaaT
vis alonso kixano mxolod bolos Tu samoc gverdze gvacnobs moq-
xdeba don kixoti. rogor ar gavi- med pirebs, Tuki am gacnobam gaa-
xsenoT fiero da krusa, sazRvarze marTla. dantesTvis saamisod wa-
daRupuli Cveni ori gauCo? rogor mic sakmari­sia. am wamiT personaJi

68 ianvari
№1 2011

samudamod ganisazRvreba. dante dantes ostatoba ukve vlindeba


qvecnobierad irCevs umTavres mo- nobile castello-s epizodSi. Cven vxeda-
ments. me vcade igive gamemeorebi- vT antikurobis did poetebs. maT
na ara erTsa Tu or moTxrobaSi da Sorisaa homerosi, maxviliT xelSi.
gaognebuli davrCi dantes aRmoCe- isini erTmaneTs mimarTaven sit-
niT. dantes qmnilebaSi personaJTa yvebiT, romlebic ar unda gavimeo­
sicocxle ramdenime tercinaSi roT. aq saWiroa dumili. yvelafe-
Tavsdeba, magram es maradiuli si- ri Seesabameba `limbos~ binadarTa
cocxlea. isini cxovroben erT si- usasoo ubraloebas, romelTac ar
tyvaSi, erT moqmedebaSi. es simRe- uweriaT ixilon RvTis saxe. mexuTe
ris nawilia, magram waruvali. isini simReraSi dante midis Tavis dide-
ganagrZoben sicocxles da kvlav bul aRmoCenamde: esaa dialogis
da kvlav amoizidebian mkiTxvelTa SesaZ­ lebloba micvalebulTa da
warmosaxvaSi. piradad mas Soris; is TanaugrZ-
karleilis mixedviT, arsebobs nobs da Tavi­seburad kidevac sjis
dantes ori specifikuri niSani. maT. Tumca ara, dasjiT rodi sjis:
anu, ra Tqma unda, meti, magram arse- man icis, rom msajuli TviTon ki
`kocna~ – paolo da franCeska.
biTia ori: sinaze da simkacre (Tum- ara, viRac sxvaa, mesame Tanamosau- rodenis qandakeba.
ca ara winaaRmdegobrivni). erTis bre, RmerTi.
mxriv, esaa dantes adamianuri sina- amrigad, aq vxedavT homeross,
ze, is, rasac Seqspiri uwodebda “the platons da sxva did adamianTa
milk of human kindness” – `adamianuri aCrdi­lebsac. magram dantes mzera
sikeTis rZe~. meores mxriv ki, cod- mipyrobilia misi ori, Tanamedro-
na imisa, rom Cven mkacri samyaros veTaTvis arcTu didad cnobili
binadarni varT, da rom arsebobs piris – paolosa da franCeskasaken.
wesrigi. es wesrigi eTanafardeba man icis, rogor daiRupnen mijnur-
sxvas, mesame Tanamosaubres. ni, uxmobs maT da isinic evlinebian:
aviRoT erTi magaliTi. mivu- “Quali colombe dal disico chiamate” (`ro-
brundeT jojoxeTis yvelaze cno- gorc siyvarulis mier xmobili
bil epizods mexuTe simReridan, mtredebi~). dantesa da vergiliu-
paolosa da franCeskas siyvaruls. sis winaSea ori codvili, romel-
me ar vapireb dantes tercinebis Tac dante surviliT atacebul
prozad gardaTqmas; Cemis mxriv, or mtreds adarebs, radganac am
Tavxedoba iqneboda sxva sityvebiT scenaSi mTavaria vneba. isini axlo-
gadmomeca erTxel da samudamod vdebian, da franCeska (laparakiT
italiurad naTqvami, – me mxolod mxolod is laparakobs; paolos
msurs SegaxsenoT garemoeba. xmis amoReba ar SeuZlia) madlobas
dante da vergiliusi Cadian (Tu uxdis dantes imisTvis, rom isini
zustad maxsovs) meore garsSi da ixmo, da am gulisSemZvrel sit-
xedaven sulebis oromtrials, grZ- yvebs warmosTqvams: “Se fosse amico
noben codvis simyrales, sasjelis il Re dell’ universo, noi pregheremmo lui
simyrales. garemocva usixaruloa. per la tua pace” – `samyaros meufe Cemi
magaliTad, minosi, spiraliviT megobari rom yofiliyo (is ambobs
rom Seugragnia kudi, raTa uCvenos `samyaros meufe~, radganac ar Seu-
yvelas, romel garsSi moxvdebian Zlia Tqvas `RmerTi~: am saxelis
ganwi­rulni. es ganzrax amazrze- xseneba akrZalulia jojoxeTsa da
nia da aSkara xdeba, rom jojoxeT- gansawmendelSi) Cven viTxovdiT
Si SeuZle­ belia arsebobdes raime mSvi­dobas SenTvis, radganac sibra-
mSvenieri. am garsSi, sadac sasjels luls ganicdi Cveni ubedurebis
ixdian avxorcni, Cven vxedavT mimarT~.
diad saxelebs. me vambob `diad franCeska yveba Tavis ambavs.
saxelebs~-meTqi, radganac dantes, yveba orjer. jer TavdaWerilad,
am simReris dasawyisisas, jer ki- magram daJinebiT imeorebs, rom
dev ar miuRwevia srulqmnilebisa- kvlavindeburad uyvars paolo.
Tvis – maT saxelebze ufro didad sinanuli akrZa­lulia jojoxeTSi.
warmoeCina Tavisi gmirebi, magram man icis, rom codvilia da codvis

ianvari 69
№1 2011

erTguli rCeba, rac sidiades ani- unda hqonodaT? imisi, rom Seyvare-
Webs mas. saSineleba iqneboda, rom bulni iyvnen. isini kiTxulobdnen
moenaniebina da sibra­luls Seepy- wigns. britanelTa mier SeTxzuls,
ro imis gamo, rac moxda. franCeskam safrangeTSi saqsonTa Semosevis
icis, rom sasjeli samar­ Tliania, Semdeg, wigns, SeSlilobamde rom
udrtvinvelad iRebs mas da kvla- miiyvana alonso kixano da codvili
vindeburad uyvars paolo. vneba aRuZraT franCeskasa da pao-
dantes gageba surs. “Amor con- los. da, ai, franCeska uxsnis poets,
dusse noi ad una morte” (`siyvarulma rom zogjer isini wiTldebodnen,
migvgva­ra sikvdils~). paolo da da erTxel, “quando legemmo il disiato
franCeska erTad mokles. dantes riso” – `roca vkiTxulobdiT sana-
ar ainteresebs maTi kavSiri; arc treli sicilis ambavs~, rogor da-
is, Tu rogor amxiles da daxo- acxra mijnuri satrfos sasurvel
ces kidec. mas aintere­sebs is, rac bages, man, visac arasdros gavSor-
ufro idumalia: rogor gaiges rom debi, makoca “tutto tremante” (`mTlad
erTmaneTi uyvarT, rogor Seiyva- acaxcaxebulma~).
res erTimeore, da rogor dadga arsebobs raRac, razedac dante
maTTvis uzenaes oxvraTa dro. is dums. magram grZnobiT ki igrZnoba
dantes `RvTaebrivi komedia~. kiTxvas svams. mTeli epizodis manZilze, da, Sesa-
gustav dores ilustracia. minda Tavi varido amas da Se- Zloa, faseuls xdis mas. dante usa-
gaxsenoT leopoldo lugonesis zRvro TanagrZnobiT gadmogvcems
stro­fi, SesaZloa, yvelaze ukeTe- mijnurTa ambavs, da Cven vxvde-
si da uTuod `jojoxeTis~ mexuTe biT, rom Surs maTi bedi. paolo da
simReriT STagonebuli. es pirveli franCeska jojoxeTSi arian, mas ki
oTxbwkaredia 1922 wels gamoqvey- xsna elis, magram maT erTmaneTi
nebuli sonete­ bis krebulis erT- uyvarT, TviTon ki ver eRirsa bea-
erTi sonetisa “Alma virtuasa” (`saT- triCes siyvaruls. maT siyvarul-
no suli~): Si dante gamowvevas xedavs, da is
Al promedior la tarde aquel dia Zrwis, ise usasrulo manZili yofs
Cuondo iba mi habitual adios a darte beatriCesgan. es ori codvili ki
Fue una voga congoja de dejarte ganuyrelia, usityvod dahqrian
Lo que me hizo saber que te queria.5 Savbneli grigalis mZvinvarebiT
gardasul epoqaTa poetebi am- atacebulni, da dante imedis sxiv-
bobdnen, rom adamians Rrma sevda sac ar gvitovebs, rom maT tanjvas
ipyrobs sayvarel qalTan damSvi- odesme mainc moeReba bolo. isini
dobebisas, da leqsebs Txzavdnen ganuyrelni arian samudamod, er-
iSviaT paemanTa Sesaxeb. aq ki, pi- Tad aris jojoxeTSi. dantesTvis
riqiT, `roca moawia drom, SenTvis ki es samoTxis mkvidrTa xvedria.
Cveulebriv meTqva mSvidobiT~, Cven vgrZnobT, rom is eniT uTq-
– striqoni ugergiloa, magram es melad Relavs, da mkvdariviT ecema
bevrs arafers niSnavs, radgan, Zirs.
`Cveulebriv meTqva `mSvidobiT~ yoveli Cvengani samudamod gansa-
imas gvimowmebs, rom isini xSirad zRvrulia Tavisi cxovrebis erTi,
xvdebian erTmaneTs, – da Semdeg erTaderTi wamiT, roca adamiani
`bundovanma sevdam magrZno­ bina, sabolood xvdeba sakuTar Tavs.
rom Sen miyvarxar~. hgoniaT, rom dante gmobs fran-
Tema, arsebiTad, igivea, rac mexu- Ceskas, sastikia masTan mimarTebiT.
Te simReraSi: ori adamiani mixvda, ase fiqrobde – niSnavs iviwyebde
rom erTmaneTi uyvarT, TumcaRa mesame gmirs. RvTis ganaCeni yo-
uwin ver xvdebodnen amas. swored velTvis rodi emTxveva dantes
amis gageba surs dantes. franCeska grZnobebs. isini, visac ar esmis
uambobs, rogor kiTxulobdnen im `komedia~, miiCneven, rom dantem is
dRes lanselotis ambavs imis Sesa- dawera, raTa angariSi gaesworebi-
xeb, Tu rogor itanjeboda is siyva- na mtrebisTvis da mialerse­ boda
ruliT. isini marto iyvnen da eWvic megobrebs. araferia ufro mcda-
arafris hqondaT. mainc risi eWvi ri. nicSe afTars uwodebda dantes,

70 ianvari
№1 2011

saflavebs Soris rom Txzavda le- ses exeba. odesRac davwere statia
qsebs. l
L eqsebis mTxzveli afTari – `ulises gamocana~. gamovaqveyne
briyvuli saxea; da Tanac, dante ar kidec, magram Semdeg damekarga da
tkbeba tkiviliT. man icis, rom ar- axla mis aRdgenas vcdilob. Cemi
sebobs momakvdinebeli codva, ro- azriT, es `komediis~ yvelaze enig-
melsac ver gamoisyidi. is TviTeu­ muri epizodia da, SesaZloa, yvela-
lisTvis irCevs am codvis Camden ze daZabulic. Tumca mwvervalebze
adamians, Tundac yvela sxva mxriv saubrisas Zneli gasarCevia, rome-
SesaniSnavs da Rirseuls. fran- li aRemateba danarCenT. `komedia~
Ceska da paolo avxorcni arian. maT mwvervalebiTaa savse.
ara aqvT sxva codva. magram maT gan- pirveli leqciisaTvis me swo-
sasjelad erTic sakmarisia. red `komedia~ SevarCie, radganac
RmerTi nebismieri adamianis lite­ratori var da, vfiqrob, rom
msjavrze uzenaesia, da amis gage- literatorisa da literaturebis
baSi rom Segvewios, mas moaqvs ori gvirgvini swored `komediaa~. es ar
uCveulo magaliTi – veSapisa da niSnavs mis damTxvevas Teologias-
spi­losi. is irCevs maT, raTa gvi- Tan da arc Tanxmobas miTologiis
Cvenos, rom isini aranakleb saza- mimarT. Cven qristianuli miTolo-
relni arian, vidre leviaTani da gia da warmar­Tuli domxali gvaqvs. dantes `RvTaebrivi komedia~.
gustav dores ilustracia.
behemoti (romlis saxelic mra- saqme amas ki ara, imas exeba, rom ar-
vlobiT ricxvSi dgas da ebraulad cerT wigns ar mouniWebia CemTvis
niSnavs – `yvela cxoveli~). RmerTi esoden Zlieri esTetikuri tkboba.
adamianur msjav­ rze maRla dgas. vimeoreb, me hedonisti mkiTxveli
amas is gviCvenebs `iobis wigniT~. var da wignebSi siamovnebas veZeb.
da adamianebi qeds idreken mis wi- `komedia~ is wignia, romelic yve-
naSe, radganac gabedes ganesajaT la Cvenganma unda waikiTxos. misi
an gaemarTlebinaT igi. es saWiro waukiTxaoba niSnavs uaryo lite-
ar aris. RmerTi, rogorc ityoda raturis mier SemoTavazebuli yve-
nicSe, sikeTisa da borotebis miRma laze Zvirfasi ZRveni da saSinel
dgas. es sxva kategoriaa. asketizmSi CarCe. rad unda moaklo
dante rom yovelTvis emTxveo- Sens Tavs `komediis~ kiTxviT mo-
des warmosaxul RmerTs, gasagebi niWebuli bedniereba? Tanac, is ad-
iqneboda, rom es cru RmerTia, mxo- vili sakiTxavia. Znelia is, rac ki-
lod dantes asli. piriqiT, dantem Txvas mosdevs. misi mTavari gmiri
unda miiRos es RmerTi, iseve, ro- dantea, SesaZloa, yvelaze cocxa-
gorc is, rom beatriCes ar uyvars li personaJi literaturaSi. arian
igi; rom florencia uRirsia; rom sxva SesaniSnavi saxeebic. magram mi-
man unda miiRos Tavisi gandevna da vubrundeT ulises epizods.
sikvdili hpovos ravenaSi. man unda dante da vergiliusi uaxlov-
miiRos samyaros boroteba, iseve, debian jurRmuls, rogorc Cans,
rogorc is ixreba RmerTis winaSe, merves, sadac sasjels ixdian cru-
romlis wvdomac mis unars aRema- pentelebi. Tavi iwyeba veneciis6
teba. mxilebiT, romelzedac dante am-
aris gmiri, romelic ar figuri- bobs, rom is frTebs ufarTqunebs
rebs `komediaSi~ da arc SeiZleba miwasac da casac, da misi saxeli
figurirebdes, radganac is metis- ganTqmulia jojoxeTSi. Semdeg
metad adamianuria. es gmiri iesoa, isini TavzeviT xedaven uamrav ko-
is ar gvevlineba `komediaSi~, ro- cons, sadac cecxlis alSi miCqma-
gorc gvevlineba saxarebebSi: ada- lulan TaRliTebi; miCqmalu­ lan,
mianuri, evangeluri ieso SeuZle- radgan malulad moqmedebdnen.
belia meore iyos samebaSi, rogorc ali laplapebs da dante lamis
is arsebobs `komediaSi~. jurRmulSi vardeba. mas akavebs
da bolos, me minda gadavide meo- vergiliusi, vergiliusis sityva.
re epizodze, romelic `komediis~ is laparakobs maTze, vinc cecxlSi
mwvervalad mesaxeba. is ocdamee- ixrukeba da asaxelebs or cnobil
qvse simReraSia. es epizodi uli- saxels – ulises (odisevss) da dio-

ianvari 71
№1 2011

medess, romlebic aq arian imitom, ba, – `aTas erT Rames~.


rom troas cxenis xriki moigones, legenda iqmneba dantes mier,
ramac SeaZlebina berZnebs aeRoT sxvadasxva garemoebis mixedviT.
alyaSemortymuli qalaqi. aqaa, uwinares yovlisa, imisi rw-
diax, aq arian ulise da diomede- mena, rom lisabons safuZveli
si, da dantes surs gaicnos isini. Cauyara ulisem, da rom `netar-
Tavis survils gaandobs vergi- Ta kunZulebi~ atlantis okeaneSi
liuss: antikurobis am or dide- mdebareoben. keltebi fiqrobdnen,
bul gmir­ Tan Sexvedra msurso. rom atlantis okeaneSive mdeba-
vergiliusi Tanaxmaa Txovna Seu- reobdnen fantastiu­ ri qveynebi:
srulos, magram im pirobiT, rom TevzebiT savse wyaluxvi mdina-
dantem mas miandos laparaki, rad- riT daserili kunZuli, gars rom
ganac saqme exeba or qedmaRal ber- uvlian xomaldebi, magram araso-
Zens. albaT, jobs kidec rom dante des Sedian navsadgurebSi; cibru-
ar laparakobs. es orgvarad aixsne- tiviT mbrunavi cecxlovani kun-
ba. torkvato taso fiqrobda, rom Zuli, sadac brinjaos mwevrebiT
vergiliuss surda homerosad ga- nadiroben vercxlis irmebze. amas
esaRebina Tavi. sruliad ugunuri unda miepyro dantes yuradReba, da
da uRirsi varaudi, radgan vergi- man keTil­Sobileba SesZina am le-
liusma ulisesac umRera da diome- gendebs.
dessac, da Tu dante icnobda maT, ulise tovebs penelopes, mego-
mxolod vergiliusis wyalobiT. brebs uxmobs da eubneba, rom maT,
Cven SegviZlia uarvyoT hipoTeza daRlil-daqanculebma da ukve
imis Sesaxeb, TiTqos berZnebs unda xandazmulebma aTasnairi safr-
sZulebodaT dante, imis gamo, rom Txe gadala­ xes. is maT sTavazobs
eneasis STamomavali iyo, an imito- keTilSobilur amocanas – gascd-
mac, rom barbarosi7 gaxldaT. ver- nen herkulesis svetebs, gadase-
giliusi, iseve, rogorc diomede- ron zRva da gamoikvlion samxreT
si da ulise, dantes gamogonilia. naxevarsfero, romelic, rogorc
dantem gamoi­­gona isini, magram ise- maSin fiqrobdnen, mxolod wylisa-
Ti ZaliT, imdenad cocxlad, rom gan Sedgeboda: ucnobi iyo, aris Tu
es gamogonili gmirebi (romlebsac ara iq sxva rame, wylis garda. uli-
ara aqvT sxva xma, garda imisa, rac se maT uwodebs vaJkacebs da ambobs,
maT uboZa dantem, da arc imisgan rom isini cxoveluri xvedrisaTvis
gansxvavebuli ieri, romliTac man ki ara, simamacisa da codni­saTvis
isini warmoaCina) SeiZleba zizRiT arian Sobilni; rom imisTvis dai-
uyurebdnen dantes, radganac is badnen, raTa icodnen da esmodeT.
jer kidev arafers niSnavs, jer ki- isini kvaldakval misdeven da `fr-
dev ar dauweria Tavisi `komedia~. Tosnebad aqceven niCbebs~.
dante CvensaviT erTveba TamaSSi: sainteresoa, rom es metafo-
isic monusxulia `komediiT~. is fi- ra `odiseaSic~ gvxvdeba, rac
qrobs: eseni antikurobis naTeli SeuZlebe­ lia scodnoda dantes.
gmirebi arian, me ki gandevnili var. isini micuraven da ukan itoveben
ras SeiZleba niSnavdes Cemi Txo- seutas da sevilias, gaSlil zR-
vna maT mimarT? maSin vergiliusi vaSi gadian da marcxniv uxveven.
sTxovs maT, TavianTi sikvdilis am- gansawmendelSi mosaxvedrad saWi-
bavi uambon. da am dros gaismis uxi- roa marjvniv iaron, `jojoxeTSi~
1
`aRmosavluri safironis nazi lavi ulises xma; Tavad ulise ara mosaxvedrad ki – marcxniv. ese igi,
feri Suagulidan rom ganfe- Cans, is aliTaa garemoculi. sityvas “siniestro” ori sxvadasxva
niliyo TviT pirvel wremde~. – aq Cven vawydebiT gamaognebel mniSvneloba aqvs.8 Semdeg naTqva-
mTargmn.
2
legendas, Seqmnils dantes mier. mia: `RamiT vixile meore naxevar-
`da daveci, rogorc ecema
mkvdari sxeuli~. – mTargmn. legendas, romelic aRemateba imas, sferos yvela varskvlavi~. igu-
3
avgustine kaTolikuri ekle- rasac vxvdebiT `odiseasa~ da `enea- lisxmeba varskvlavebiT moWedili
siis mier wmidanadaa Seracxili, daSi~, da imasac, romelic asrule- Cveni naxevarsfero. didi irlan­
marTlmadidebluris mier – ne- bs meore wigns, sadac ulise sind- dieli poeti ieitsi wers: “starladen
tarad. – mTargmn. bad-zRvaosnis saxeliT gvevline- sky” – `varskvlavebiT savse ca~. es
4
keTilSobiluri cixe-simagre.

72 ianvari
№1 2011

arasworia Crdilo naxevarsferos igivea. marTalia, aqabs keTilSo-


mimarT, sadac Cvens naxevarsfe- biluri impulsi ki ar amoZravebs,
rosTan SedarebiT varskvlavebi aramed borotebis survili, ulise
cotaa. ki ise iqceva, rogorc ukeTilSobi-
isini micuraven xuTi Tvis gan- lesi adamiani. egec ar iyos, is asa-
mavlobaSi da bolos xedaven xme- xelebs Tavisi sasjelis WeSmarit
leTs. Sors pirquSi mTa Cans, yvela- mizezs, gonebas rom ukavSirdeba.
ze maRali, rac ki odesme uxilavs raSi mdgomareobs am epizodis
kacis Tvals. ulise ambobs, sicili tragizmi? me mgonia amas moeZebne-
tirilad iqcao, roca anazdeulad ba erTaderTi Rirebuli daskvna,
amovar­ dnili grigali nafotebad da is SemdegSi mdgomareobs: dan-
aqcevs xomalds. esaa gansawmen- te grZnobs, rom ulise, garkveu-
dlis mTa, rogorc irkveva Semdegi lwilad, TviTonvea. `komediis~
simReridan. dantes swams (yovel erT-erT tercinaSi naTqvamia, rom
SemTxvevaSi, poeturi mizniT, Tavs aravis ara aqvs ufleba icodes gan-
ise gvaCvenebs, TiTqos swams), rom gebis msjavri. Cven ar SegviZlia
es qalaq ierusalimis antipodia. win vuswrebdeT mas, vicodeT, vis
da, ai Cven vuaxlovdebiT am saSi- uweria xsna, da vis – sasjeli. dan-
nel epizods da Tavs vekiTxebiT, tem gabeda daeswro (poeturad) am
risTvis isjeba ulise. cxadia, ara msjavrisaTvis. is Cven gviCvenebs
troas cxenis gamogonebisTvis, ra- ganwirulTac da rCeulTac. mas
kiRa Tavisi cxovrebis uarsebiTes unda scodnoda, rom es saxifaToa;
momentSi dantes da Cven sul sxvas SeuZlebelia Segnebuli ar hqono-
gviambobs: misi keTilSobiluri da da, rom RvTis goneba­miuwvdomeli
Seupovari mogzaurobis, iseve, ro- msjavris anticipacias axdens.
gorc akrZalulisa da SeuZleblis swored amiTaa ulises saxe ase
Secnobis survilisaTvis. Cven ve- Zlieri. ulise dantes anareklia.
kiTxebiT sakuTar Tavs, ratom ga- dante grZnobda, rom TiTqmis daim-
moirCeva es simRera aseTi ZaliT? saxura amnairi sasjeli. dawera
vidre pasuxs gavcemdeT, minda ga- poema, magram ase Tu ise daarRvia
vixsenoT kidev erTi movlena, ro- ganuWvreteli ukunis, RmerTis,
melic dRemde ar SeuniSnavT, ram- RvTaebriobis kanoni.
denadac cnobilia CemTvis. me vamTavreb. mxolod mindoda
arsebobs kidev erTi diadi wigni, gamemeorebina, rom aravis ara aqvs
Cveni drois kidev erTi didi poe- ufleba Tavis Tavs moaklos es
ma, – `mobi diki~ herman melvilisa, bedniereba – `komediis~ wakiTxva.
romelsac uTuod unda scodnoda Semdeg moijrebian komentarebi,
longfelos mier Targmnili `kome- imis gagebis survili, Tu ras ni-
dia~. esaa dasaxiCrebuli kapitnis Snavs esa Tu is qaragma, an rogor
– aqabis mier TeTri veSapis devna, epyroba dante vergiliusis diad
romelsac sanacvlo unda miagos. striqonebs, romlebsac Targmnis
bolos isini xvdebian erTmaneTs, da lamis aumjobesebs kidec. uwina-
da veSapi sZiravs mas. ase rom, roma- res yovlisa, Cven unda wavikiTxoT
ni zustad ise mTavrdeba, rogorc wigni bavSvuri rwmeniT, mivendoT
dantes simRera: zRvam STanTqa isi- mas, Semdeg ki is aRar migvatovebs 5
`im saRamos, ganSorebisas,
ni. am momentSi melvils unda gaxse- ukanasknel dRemde. is ganuyrelia
roca moawia drom SenTvis Cveu-
neboda `komedia~, Tumca me ufro Cemgan amdeni wlis man­ Zilze, ma- lebriv meTqva `mSvidobiT~,
metad momwons vifiqro, TiTqos is gram me vici, rom Tu mas gadavSli bundovanma sevdam maiZula me-
kiTxulobda da ise aiTvisa dantes xval, davinaxav imas, rasac aqamde grZno, rom Sen miyvarxar~ (esp.).
6
poema, rom SeeZlo pirwmindad dae- ver vxedavdi. me vici, rom es wigni `RvTaebriv komediaSi~ venecia
ki ara, florenciaa: – “Godi Fio-
viwyebina igi; `komedia~ mis nawilad metia Cems dakvirvebebze da metia
renza”... Inf.XXVI, 1 – mTargmn.
unda qceuliyo, Semdeg ki aRmoe- Cvenze. 7
Zveli berZnebi `barbaross~
Cina, rom didi xnis winaT unda wa- uwodebdnen yvela araberZens. –
espanuridan Targmna
ekiTxa is. magram istoria erTi da mTargmn.
baCana bregvaZem 8
es mniSvnelobebia – 1. marcxena;
2. sabediswero. Sdr. Cveni `mar-
cxena~ da `marcxi~. – mTargmn.

ianvari 73
№1 2011

heqtor hiu munro (saki)

luiza

– Cai ukve gacivdeboda, jobda davurekav da yvelafers gavarkvev.


xelaxla dagereka – Tqva bin- – lord kerivudi brZandebiT?
fordis qvrivma. – ikiTxa qalbatonma – jein tro-
ledi suzan binfordi janRoniT plesteri var. mainteresda, luiza
savse moxuci qalbatoni gaxldaT, TqvenTan xom araa?
cxovrebis didi nawili Tavisive – luiza... – gaisma pasuxad. – misi
gamogonil sust janmrTelobaze naxvis bedniereba samjer marguna
wuwunSi gaatara. klovis sangreli bedma. unda vaRiaro, rom pirve-
arcTu zrdilobianad aRniSnavda, lad, didi STabeWdileba ar moux-
rom qalbatoni jer kidev dedo- denia, magram mere da mere musika
fal viqtorias kurTxevis ceremo- Zlierdeba... Tumca, vfiqrob, axla
nialze gacivda da mas mere gacieba mis xelaxla xilvas mainc ar vi-
masTan ganSorebis uflebas aRar survebdi. Tqvens loJaSi adgils
aZlevda. ledi suzanze ramdenime xom ar mTavazobT?
wliT umcrosi da, jein troplen- – opera `luiza~ ki ara – Cemi dis-
stansi, ki danamdvilebiT SeiZleba wuli luiza. luiza troplesteri.
iTqvas, mideleqsesSi gulmaviwyo- vifiqre, SesaZloa TqvenTan dav-
biT ganTqmuli qali iyo. tove.
– mTeli SuadRe uCveulod Wkvi- – SuadRisas mosawvevi baraTebi
ani viyavi – Cais mosatanad rekvisas ki datoveT, magram diswuli ar
mxiarulad aRniSna man, – yvelas dagitovebiaT. darwmunebuli var,
davureke, visTan darekvac mindo- ase rom yofiliyo, mosamsaxure
da da yvelaferi viyide, ris yidva- amas ueWvelad axsenebda. ara mgo-
sac vapirebdi. isic ki gamaxsenda, nia diswulebis mosawvevi baraTe-
`heroldSi~ SenTvis is abreSumi biviT sxvagan datoveba axali moda
rom unda SemerCia, magram ai nimu- iyos. berklis skveris saxlebSi
Sis wamoReba ki damaviwyda. ase rom, aseTi Cveuleba namdvilad ar ar-
amaod gavisarje. darwmunebuli sebobs.
var, es erTaderTi mniSvnelovani – kerivudebTan araa. Tqva jeinma
ram iyo, rac dRes damaviwyda. sak- da Cais miubrunda. moica, mgoni
mao miRwevaa CemTvis, ara? maxsendeba, SesaZloa, selfrijis
– luiza ra uyavi? – SeekiTxa da. abreSumis seqciaSi davtove. albaT
– Tan ar gaxlda? xom Tqvi, rom mis vuTxari, cota xniT damlodeboda,
wayvanas apirebdi. sanam abreSums ufro ganaTebul
– RmerTo didebulo! – wamoiZaxa adgilze davaTvalierebdi. mere
jeinma – luiza ra vuyavi? mgoni sa- ki, roca aRmovaCine, rom Seni abre-
dRac davtove... Sumis numuSic Tan ar mqonda, gog-
– magram sad? onac ubralod gadamaviwyda. Tu
– saqmec amaSia, sad unda dame- asea, maSin axlac iq iqneba.. luiza
tovebina? veRar vixseneb... keriv- iniciativas arasodes iCens, Tu ar
udebi saxlSi iyvnen Tu mxolod etyvian, fexsac ar moicvlis.
`mosawvevi baraTebi~ davutove? – Sen Tqvi, rom abreSums `her-
Tu saxlSi damxvdnen, luiza sa- oldSi~ eZebdi – sityva Seawyveti-
varaudod iq, brijis saTamaSod na qvrivma.
davtove. avdgebi, lord kerivuds – marTla? SesaZaloa `heroldi~

74 ianvari
№1 2011

yofiliyo. kargad ar maxsovs. es Tqva jeinma da Sua laparakSi si-


erT-erTi im adgilTagani iyo, sa- frifana karaqwasmuli puri mok-
dac yvela imdenad keTili, simpa- biCa, – makenasTan TiTqmis aranairi
Tiuri da gulisxmieria, rom aseTi nacnoboba ar gagvaCnia. Zalze dam-
sasiamovno garemocvidan patara Rleli iqneba ucxvirpiro mdivans
bambeulis qsovilis wamoRebac ki telefonze vureko, luiza aRvu-
dagenaneba. wero da sadilisTvis misi saxlSi
– mgoni droa waxvide da moi- gamoSveba vTxovo. sabednierod,
yvano. gafiqrebac ki ar minda, arc erT saTnoebis saxlSi ar vyo-
rom luiza iq sul martodmartoa filvar, Tumca xsnis armiis pro-
uamrav ucxo xalxs Soris da isic cesias ki gadaveyare. saintereso
ki aris SesaZlebeli, rom vinme uz- iyo maTi ase axlos naxva; sruliad
neo gamoelaparakos. gansxvavdebodnen im pirveli war-
– SeuZlebelia. luiza aravis modgenebisagan, romelic maTze
daelaparakeba. verasodes movax- oTxmocian wlebSi Semeqmna. maSin
erxe saubarSi ameyoliebina, nebi- pirdaubanelebi, areul-dareule-
smier Temaze erTi pasuxi aqvs: bi moabijebdnen, gegonebodaT
`ase fiqrobT? mgoni marTali mTel samyaros damcinav Rimils
brZnadebiT~. es aris da es. maSinac, uTvlidnen. dRes ki pewianebi da
ribos saministros kraxTan daka- udardelebi, TvalSisacemad mor-
vSirebuli misi mdumare reaqcia Tul-mokazmulebi, sakurTxevlis
sasacilod meCveneboda, imasac mosarTavi nemsiwverebiT savse
Tu gaviTvaliswinebT, ra sixSiriT larnakebs hgavdnen. amas winaT
stumrobda misi Zvirfasi deda laura ketlevei maT dovel-stri-
parizs. es karaqi da puri Zalze tze gadaeyara, yveboda ramden
Txladaa daWrili. pirTan mita- keTil saqmes sCadian isini da ra
namde namcecebad iqceva. Zalian didi danaklisi iqneboda amqvey-
sasaciloa, sakvebs haerSi ise dae- nad rom ar earsebaT. `maT rom ar
devno, rogorc kalmaxi – maisis earsebaT~ – mivuge me, – `granvil
xoWos. bankeri zustad maT msgavss ueWve-
– cota ar iyos gaocebuli var lad gamoigonebda~. sakmarisia ase-
– Tqva qvrivma – Seni sayvareli Ti ram metros sadgurSi xmamaRla
diswuli Senive gamoisobiT sul ganacxadoT da Tqveni sityvebi
axlaxan daikarga, Sen ki aq zixar epigramebad gaJRerdebian.
da Cais mTeli guliT da suliT mi- – vfiqrob, luizasTan dakav-
irTmev. SirebiT raRac unda moimoqmedo.
– ise laparakob, TiTqos samar- – Tqva qvrivma.
adJamod davkarge da ara droebiT – vcdilob gavixseno, Tan maxlda
avcdiT erTmaneTs. darwmunebuli Tu ara ada spelveqss rom Sevuare.
var, axlave gavixseneb sadac dav- iq kargad gaverTe. ada rogorc
tove. yovelTvis cdilobda, is odio-
– romelime saTnoebis saxlSi zuri qalbatoni koriatovski Cem-
xom ar Segivlia? Tu bavSvi vesmis- Tvis Tavs moexvia. arada gadasa-
teris, an wminda petres saabatoSi revad icis, rogor mejavreba, mere
an sulac iton-skverSi bedis ana- ki daufiqreblad wamoroSa: `igi
bara datove da is iq yofnis raime amJamindel sacxovrebels stovebs
dasabuTebuli mizezis axsnas ver da seimuristritze gadadis~-o.
SeZlebs, `katisa da Tagvis~ aqtis `gavbedav da vityvi, asec iqneba,
Tanaxmad rejinald makenasTan Tu iq didxans darCenas apirebs-
gaaqaneben. meTqi~ – mivuge me. daaxloebiT sami
– sakmaod uxerxuli gamova, – wuTi adas araferi uTqvams, Semdeg

ianvari 75
№1 2011

ki gansakuTrebulad uxeSi gaxda. ori bileTi da erTi diswuli xom


ara, darwmunebuli var luiza iq ar ar damitovebia?
damitovebia. – diswuli mem? – ikiTxa msaxurma.
– iqneb moaxerxo da gaixseno, – diax, mis luiza CemTan erTad
sad datove bavSvi, es ufro mniS- ar dabrunebula da ar vici sad
vnelovani iqneboda, vidre Cemi davtove.
darwmunebis uazro mcdelobebi – – mis luiza mTeli naSuadRevi
Tqva ledi binfordma. – jerjero- zemoTaa, mem. mzareulis TanaSem-
biT mxolod is viciT, rom luiza wes, imas, nevralgia rom awuxebs,
arc karivudebTan aris, arc ada wigns ukiTxavs. xuTs rom TxuTme-
spelveqsitTan, da arc vestmis- ti aklda, Cai avutane.
teris saabatoSi. – ra Tqma unda, ra suleli var.
– es saqmes cotaTi gviiolebs axla gamaxsenda, sawyali emasTvis
– Tqva jeinma imedianad. – mgo- `feriebis dedoflis~ wakiTxva
nia, morneebTan Sevlisas Tan max- vTxove, tkbilad rom dasZineboda.
lda. morneebTan nadvilad viyavi, nevralgiis Semotevisas yovelT-
radgan kargad maxsovs im araCveu- vis am zRapris wakiTxvas vTxov
lebriv malkoms, saxeli damaviwy- xolme vinmes da rogorc wesi tk-
da, xom ici viszec vambob, iq Sevx- bilad maZinebs... rogorc Cans,
vdi. uCveulo saxelebi adamianebs luizasTvis es jeri warmatebuli
did upiratesobas aniWebs. gvaris ar gamodga, magram imasac veravin
damaxsovreba aRar gWirdeba. ra usayvedurebs, rom cda daaklo. me-
Tqma unda erT-or sxva malkomsac gona, rom erTi-ori saaTis Semdeg
vicnob, magram arc erTi araCveu- mzareulis TanaSemwe siamovnebiT
lebrivi ar aris. sloan skveris darCeboda marto Tavis nevralgi-
`mxiaruli kviradRis saRamoebis~ asTan, magram luizas Tu ar etyvi,
ori bileTi gadmomca. albaT isin- adgilidan fexs ar moicvlis. asea
ic morneebTan damrCa. miuxedavad Tu ise, SegiZlia roberts daureko
amisa, misi mxridan es ukiduresad da hkiTxo, Teatris ori bileTi
kargi saqcieli iyo. iq xom ar damitovebia. suzan, Seni
– rogor fiqrob luiza iq da- abreSumis garda bileTebi erTad-
tove? erTi ramaa, rac mTeli SuadRis
– SemiZlia davureko da vkiTxo. ganmavlobaSi damaviwyda. saocari
oh, robert, vidre Cais servis aal- miRwevaa CemTvis!
agebde iqneb rejer striTze morn-
eebTan dagereka da gekiTxa, maT inglisuridan Targmnes
maRaziaSi, naSuadRevs Teatris maka alaniam da emxvar kaxaZem

76 ianvari
№1 2011

Teatri

Tamar kiknaveliZe

17 safestivalo dRe
orwliani istoria da paralelebi

saerTaSoriso Teatraluri fes- valo programa sami mimarTulebi-


tivali 2009 wels Tbilisis meriis sgan Sedgeboda. 29 seqtembridan 2
iniciativiTa da mxardaWeriT da- oqtombris CaTvliT gvaCvenes qar-
fuZnda. misi mizania saqarTvelos Tuli speqtaklebi, xolo 3-dan 15
dedaqalaqis popularizacia da oqtombramde – ucxouri. festiva-
saerTaSoriso kulturul mov- lis farglebSi moewyo seminarebi,
lenebSi integrireba. am oridan gamofenebi da prezentaciebi. am
pirvelis Sesruleba ufro ad- ukanasknelidan aRsaniSnavi iyo pro-
vilia, ramdenadac festivalSi fesional kritikosTa simpoziumi,
monawileobis misaRebad Camosul romelic pirvelad Catarda. masSi
xelovanebs, mowveul stumrebsa qarTvel kritikosebTan erTad ram-
Tu ubralo mayurebels swored denime qveynis warmomadgenlebic
Tbilisi mas­pinZlobs da Cveni qvey- monawileobdnen. 1 da 2 oqtombers
nis ukeT gacnobis saSualeba yvelas organizebuli kulturuli xidis
eZleva. saorganizacio sakiTxebis Tema iyo Teatri-mayurebeli-kri-
Tval­sazrisiT, festivali yovelw- tika – `bermudis samkuTxedi~ Tu
scena speqtaklidan `hamleti~
liurad Zlierdeba da iZens gamoc- `idealuri sameuli~, romlis far- (reJisori eimuntas nekroSiusi)
dilebas, romelic momavalSi mis glebSic simpoziumis monawilee-
imijsa da saxelze aucileblad imo- bma waikiTxes sakuTari moxsenebebi,
qmedebs. rac Seexeba qarTuli Teat- imsjeles qarTuli speqtaklebis
raluri xelovnebis saerTaSoriso programaSi nanax dadgmebze, dasves
kulturul sivrceSi integrire- SekiTxvebi da Teatrmcodne vasil
bas, am kuTxiT samuSao bevri gvaqvs, kiknaZisgan qarTuli Teatraluri
radgan msofliosTan integrireba xelovnebis ganviTarebis mokle
misTvis mxatvruli xarisxiT gamor- istoriac moismines. simpoziumis
Ceuli produqciis SeTavazebasac qarTveli monawileebisgan TiToeu-
gulisxmobs. am mimarTulebiT dRes li darwmunda, rom aucilebelia
Zalian gviWirs. amis maCvenebeli msgavsi Sexvedrebis organizeba,
iyo festivalis farglebSi war- informaciis gacvla da kritikul
modgenili qarTuli speqtaklebis SekiTxvebze obieqturi pasuxis gasuli wlis kulturul
programa, romelmac Tanamedrove gacema, qarTuli Teatris dacva ki Ro­nisZiebebs Soris Tbilisis
qarTul TeatrSi arsebuli prob- saerTaSoriso Teatraluri
ara, dargSi mimdinare procesebis
festivali gamorCeuli iyo.
lemebi kidev erTxel da xazgasmiT gaanalizeba, problemis dasma da
ram gansazRvra misi gansa-
warmoaCina. maT mogvarebaze zrunva misi gadaWra.
kuTrebuloba? upirvelesad
festivalis misia ar gaxlavT. orga- festivalis farglebSi aseve
masStabma, Semdeg ki ramdenime
nizatorebs mxolod is SeuZliaT, gaimarTa: italieli feruCo ucxouri speqtaklis mxat-
rom umaspinZlon da arena dauTmon soleris masterklasi komedia vrulma xarisxma.
maT, visac sakuTari produqciis del’artes Sesaxeb da ori wignis
farTo mayureblisTvis miwodeba prezentacia. pirveli iyo tenesi
da misiT ucxoelebis daintereseba uiliamsis `kamino realis~ qarTu-
surs. amisaTvis aRar unda ganmeor- li Targmani (mTargmneli manana an-
des speqtaklebis e. w. `gadafarva~ TaZe), xolo meore – akaki vasaZis
da mayurebelma TiToeulis naxva `mogonebebi, fiqrebi~ (proeqtis
unda SeZlos. es sakiTxi imedia avtori maka vasaZe).
mogvardeba da 2011 wlis safesti- pirvel saerTaSoriso Teat-
valo programa ise gadanawildeba, ralur festivalze warmodgenili
rom qarTuli regionuli Teatrebis iyo 14 ucxouri speqtakli msofli-
produqciis naxvasac movaxerxebT. os 10 qveynidan (litva, poloneTi,
radgan qarTuli speqtaklebis TurqeTi, azerbaija­ni, safrangeTi,
programaze Camovarda sityva, aqve SvedeTi, somxeTi, didi britaneTi,
getyviT, rom 2010 wlis safesti- korea, germania), xolo 27 qarTuli

ianvari 77
№1 2011

speqtakli Tbi­ lisis, rusTavis, ramdenime saCuqari da


Telavis, qu­Ta­isis, soxumisa da cx- sanaxaoba
invalis Teatrebidan. rac Seexeba
2010 wlis festivals, wina welTan 2010 wlisTvis SerCeul safes-
SedarebiT, is odnav xanmokle iyo tivalo speqtaklebs Tbilisis 8
da programac datvirTuli aR- Teatrma umaspinZla. qarTuli war-
moCnda. 2010 wels SemogvTavazes modgenebidan yvelaze saintereso
11 qveynis (litva, italia, germania, isev da isev wina wlebSi ganxor-
somxeTi, estoneTi, safrangeTi, cielebuli rezo gabriaZis `stal-
irani, didi britaneTi, israeli, ingradis brZola~ da robert stu-
ruseTi) 12 warmodgena, qarTul ruas `stiqsi~ aRmoCnda. programis
programaSi ki 36 speqtakli Tbili- arasworad gadanawilebis mizeziT,
sidan, quTaisidan, baTumidan, saqarTveloSi simpoziumis farg-
Telavidan, rusTavidan, foTidan, lebSi Camosuli kritikosebi iseT
goridan, WiaTuridan da ozurgeTi- speqtaklebs daeswrnen, rom Taname-
scena speqtaklidan `hamleti~
(reJisori oskaras korSunovasi) dan. sakuTari namuSevrebi Tbilis- drove qarTul Teatrze araswori
Si moqmedma soxumis, cxinvalisa STabeWdileba SeeqmnaT. `stiqsisa~
da afxazeTis Teatrebmac aCvenes. da giorgi sixaruliZis `romeo da
aRsaniSnavia isic, rom pirveli julietas~ naxvis Semdeg, maT CaT-
festivalis farglebSi Tu mxolod vales, rom eqsperimentebi aq ara-
erTi premiera (robert sturuas verbaluri Teatris mimarTule-
`bidermani da cecxlis wamkidebel- biT xorcieldeba. arada, swored
ni~) gaimarTa, 2010 wels 6 premiera moZraobaze dafuZnebuli warmod-
igegmeboda, magram, sabolood, genebis naklebobas ganvicdiT. maTi
eqvsidan mxolod ori gaimarTa interesi kidev erTma speqtaklma,
(Temur CxeiZis `brma mxedveli~ edinburgis `frinjis~ farglebSi
da daTa TavaZis `maxinji~), ori organizebul festivalze `saz-
(levan wulaZis `dekameroni~ da Rvrebs miRma~ gamarjvebulma da
daviT doiaSvilis `sirano de ber- ramdenime jildosTan erTad mTa-
Jeraki~) – gadaido, xolo danarCeni vari prizis (Fringe iF rst w
A ard 2010)
ori (maka nacvliSvilis `qali war- mflobelma moipova. `vgavarT axla
sulidan~ da besik kupreiSvilis Cven ltolvilebs?!~ ingliselma
`Cemi hamleti~) mayurebels daus- reJisorma aleki blaiTma rusTave-
rulebeli aCvenes. dagegmili pre- lis Teatris eqsperimentul sce­
mierebis `Cagdeba~ II saerTaSoriso naze ganaxorciela. verbatimis
Teatraluri festivalis ZiriTadi Teatris principiT gacocxle-
problema aRmoCnda, daumTavrebe- bulma istoriebma saqarTvelos
li dadgmebis nacvlad ki wina wels uaxloesi warsulidan mayureblis
nanaxi speqtaklebi (levan wulaZis mowoneba daimsaxura. aRsaniSnavia,
`qali ZaRliT~ da daviT doiaS- rom festivalis farglebSi ganx-
vilis `makbeti~) SemogvTavazes. orcielda goeTes institutis re-
aseTi SemTxvevebi rom aRar gan- gionaluri proeqti, romelmac ax-
meordes, vfiqrob, aucilebelia algazrda reJisorebs Tanamedrove
safestivalo speqtaklebis seleq- germanul dramaturgiaze muSaobis
cia, razec Teatrmcodneebisa da saSualeba misca. erTis bolomde
kritikosebisgan Semdgari jgufi dasruleba, rogorc zemoT giTx-
izrunebs. amiT Teoretikosebs re- ariT, maka nacvliSvil­ma ver Se-
gionebSi Casvlisa da regionuli Zlo, daTa TavaZem ki marius fon
Teatrebis namuSevrebis naxvis sa- maienburgis `maxinji~ same­fo ubnis
Sualebac miecemaT. am mimarTule- TeatrSi warmoadgina. studentebi-
biT festivalis organizatorebis sgan dakompleqtebuli jgu­ fi iq
mxridan, rogorc vici, nabijebi 2008 wlidan arsebobs da ZiriTadad
ukve gadaidga. marjaniSvilis ucxouri da qarTuli Tanamedrove
TeatrSi Sekrebilma Teatrmcod- dramaturgiis nimuSebis gacocx-
neebma da Jurnalistebma swored lebaze muSaobs. qarTuli progra-
safestivalo sakiTxebsa da prob- mis mravalferovneba gansazRvra
lemebis mogvarebaze imsjeles. iseTma Teatrebis namuSevrebma,
rogorebicaa: Crdilebis, TiTebis,
moZraobis, pantomimisa da marione-
tebis Teatrebi.

78 ianvari
№1 2011

ucxouri speqtaklebidan namd- anebiT ki mTeli evropa moicva. is


vili saCuqari aRmoCnda jorjo axleburad italielma dramaturg-
streleris `arlekini, ori batonis ma karlo goldonim (1707-1793)
msaxuri~, romelSic 81 wlis feruCo daamuSava, personaJTa xasiaTebi
soleri monawileobda. arlekinis gaaRrmava da dramaturgiulad da-
rolis saukeTeso Semsrulebelma muSavebuli teqstis gamoyenebiT
sicocxle SeunarCuna warmodgenas, warmodgenas ufro daxvewili saxe
romelic saqveynod cnobilma re- mouZebna. misi `ori batonis msax-
Jisorma 1947 wels milanis pikolo uri~ bevrs waukiTxavs, dadgmulia
TeatrSi dadga. italiur speqtak- araerT qveyanaSi, maT Soris saqarT-
lze dasaswrebi bileTebi swrafad veloSic (magaliTad, baTumis ilia
gaiyida, ubileTod an studbile- WavWavaZis saxelobis dramatuli
TiT darbazSi SeRwevis msurveli ki Teatri, reJisori giorgi TavaZe).
sakmarisze meti aRmoCnda. warmod- aRsaniSnavia, rom piesis streleri-
gena orjer gaTamaSda. meore dRes seul variants saxeli Secvlili
`arlekini, ori batonis msaxuris~ aqvs da masTan aqcenti komedia
naxva imdenma adamianma moindoma, del’artes mTavar personaJze –
rom Teatris xelmZRvanelobam arlekinzea gakeTebuli. feruCo
(usafrTxoebisTvis) samarTaldam- soleris niWiereba, ostatoba da en-
cavebi gamoiZaxa. ergiuloba erTgvari stimulia da- scena speqtaklidan `kopenhageni~
araerT premiasTan da jildo- sisTvis, romelic profesionalebi- (reJisori Temur CxeiZe)
sTan erTad, feruCo solerim gi- sgan Sedgeba. maTi saSemsruleblo
nesis msoflio rekordebis wignSi xelovneba mianiSnebs imaze, rom
moxvedra daimsaxura: 1960 wlis 28 scenaze namdvili artistebi dgan-
Tebervlidan 2010 wlis 9 Teberv- an. mTeli SemoqmedebiTi jgufis
lis CaTvliT, msaxiobma karlo warmateba ki dakavSirebulia is-
goldonis piesaSi arlekinis roli eTi reJisoris saxelTan, rogoric
msoflios 32 qveynis scenaze 2064- jorjo streleria. misi Semoq-
jer iTamaSa. misma saSemsruleblo medebiTi memkvidreobiT dRemde
xelovnebam piradad Cemze gansa- vsazrdoobT, risi saukeTeso maga-
kuTrebuli STabeWdileba moax- liTia speqtakli, romlis naxvis sa-
dina. komedia del’artes, rogorc Sualeba qarTvelebsac mogveca.
komediis improvizirebul formaSi Tbilisis saerTaSoriso Teat-
gacocxlebulma arlekinma Tavi raluri festivalis fargleb-
qarTvel mayurebelsac Seayvara. Si ramdenime speqtakls gansa-
speqtaklis naxvisas davrwmundi, kuTrebiT velodebodi. erT-erT
rom XVI saukunidan Camoyalibebul maTganze zemoT Zalian mokled
formaSi, sadac yvelaferi msaxiob- giTxariT. programaSi Sedioda,
Ta saSemsruleblo ostatobasa da magaliTad iranelebis gaxmaure-
plastikazea agebuli, italiele- buli `rostami da zohrabi~, israe-
bze ukeT veravin iTamaSebs. maTi lis Tanamedrove cekvis kompania
saocari temperamenti da musikal- kibucis warmodgena `bnel baRSi~,
uri ena moqceulia iseT dinamikaSi, safrangeTis sasceno xelovnebis
romelic sami moqmedebis ganmav- kompaniis mier laSa buRaZis piesis
lobaSi ar neldeba. ori batonis mixedviT dadgmuli `cicino anu
msaxuri arlekinis Tavgadasavali politikuri piesa~, aseve, Temur
imdenad ostaturad aris dadgmu- CxeiZis speqtakli `kopenhageni~,
li da gaTamaSebuli, rom warmodg- romelic qarTvelma reJisorma
enisTvis gankuTvnili 165 wuTi erT ruseTis giorgi tovstonogovis
amosunTqvaSi gadis. saxelobis did dramatul TeatrSi
streleris dadgma feierverkia, dadga da a. S. am ukanasknelma molo- afiSa speqtaklisa
`stalingradis brZola~
romelsac SemoqmedebiTi jgufi, dini (reJisuris, saSemsruleblo
erTi SexedviT, Zalian martivad aR- xelovnebis, Temis gaanalizebisa
wevs. Tumca, misi profesiuli ganx- da saTqmelis ostaturad gadmo-
ilva da analizi ioli ar gaxlavT, cemis TvalsazrisiT) namdvilad
ramdenadac vsaubrobT xelovnebis gaamarTla, rasac ver vityvi mar-
nimuSze, romelic didi tradiciiTa janiSvilis Teatris sxvenSi dadg-
da gamorCeul xelovanTa Zalisxme- mul `brma mxedvelze~ (braian
viT Seiqmna. komedia del’arte, ro- frili), romelmac piradad Cemze
gorc improvizaciaze dafuZnebuli dausrulebeli warmodgenis STabe-
forma, italiaSi warmoiSva, mogvi- Wdileba datova.

ianvari 79
№1 2011

da yvelasTvis SesamCnev adgilas


ekida. is TiToeulma mayurebelma
Taviseburad aRiqva, CemTvis ki
scenis SuagulSi, WerSi dakide-
buli simbolo saaTis meqanizmis
umniSvnelovanes nawils, metalis
kbilanebian (gadidebul) firfi-
tas magonebda. es ki imazec mian-
iSnebda, rom droTa kavSiri dar-
Rveulia da am dros aCrdilis ga-
moCenac ar unda gagvikvirdes.
nekroSiusma qarTveli mayure-
beli `hamletis~ SemTxvevaSic ad-
vilad daainteresa. mis speqtaklze
mosaxvedrad ubileToebma, maT So-
ris Teatrisa da kinos saxelmwifo
universitetis studentebma, bevri
scena speqtaklidan rodesac safestivalo eifo- `ibrZoles~ da mTeli pirveli moq-
`arlekini, ori batonis msaxuri~ riam Caiara, mivxvdi, rom 2009 medeba fexze idgnen, Semdeg ki ram-
(reJisori jorjo streleri)
wlis msgavsad, am SemTxvevaSic denimem imaTi adgili daikava, visac
gansakuTrebuli siamovneba mainc Teatraluri xelovneba, rogorc
eimuntas nekroSiusis dadgmam Cans, naklebad uyvars.
momaniWa. wina jerze aseTi aR- masTan hamletis protesti Tavi-
moCnda `otelo~, Semdeg `fausti~, danve gamokveTilia – princi mefis
amjerad ki `hamleti~. Seqspiris winaSe SarvalCaxdili dgas, Tavaweu-
yvelaze cnobili piesis mixed- lia da ar inZreva. rodesac deda
viT ganxorcielebuli speqtakli auwevs Sarvals, hamleti daumor-
TbilisSi meore litvelma re- Cilebeli, Wirveuli bavSvis STabeW-
Jisorma oskaras korSunovasmac dilebas tovebs. speqtaklSi mTavar
Camoitana. Tumca, misi `romeo da gmirs andrius mamontovasi, cno-
julietasgan~ gansxvavebiT, re- bili musikosi ganasaxierebs. misi
Jisoris mier formaze gakeTebuli saxiT reJisoris arCevanma azrTa
aqcenti naklebad saintereso aR- sxvadasxvaoba gamoiwvia, sazogadoe-
moCnda da iseTi STabeWdilebac bas gauCnda SekiTxvebi, romlebsac
ki damitova, rom formas Seewira nekroSiusi moTminebiT pasuxobda.
Sinaarsi da saTqmeli, daikarga beWduri mediis warmomadgenlebisT-
aqcentebi... Tumca, korSunovasis vis micemul interviuebSi Cans, rom
`hamletis~ CamotanisTvis wlevan- reJisori eZebda adamians, romelic
deli Teatraluri festivalis Tavisufali iqneboda Stampebisgan...
organizatorebs vemadlierebi, is unda yofiliyo uSualo, bolomde
ram­­­denadac axla ukve sakuTari gulwrfeli da rogorc Tavad aRniS-
mo­sazreba maqvs namuSevarze, navs, `gamorCeuli saxe Cvens konser-
ro­melmac msoflioSi azrTa sx- vatorul Teatralur samyaroSi~,
vadasxvaoba gamoiwvia. rogoric aRmoaCina kidec...
nekroSiusis dadgmas rac Se- nekroSiusTan ansambluroba yo­
exeba, rodesac farda gaixsna da velTvis igrZnoba. amasTan, naTe-
gverdebidan dekoraciiT `Cake­ lia isic, rom yvelaferi reJiso-
tili~ kompozicia davinaxe, reJi­ ris koncefcias eqvemdebareba da
soris aqamde nanaxi speqtakli xazi, romelic dasawyisSi ikveTeba,
gamaxsenda. amis garda TvalSi- samive moqmedebis ganmavlobaSi ar
sacemi aRaraferi gameorebula. ikargeba da sainteresod viTarde-
arada, nekroSiusis warmodgenebi ba. korSunovasis `hamletisgan~
metaforebiTaa `savse~ da sul gansxvavebiT, nekroSiusi trage-
araferi gaimeoro, SeuZlebelia... dias gvTavazobs. masTan siyvaruli
Tumca, mTavari mainc is aris, rom msxverplia SurisZiebis, romelsac
saqveynod cnobilma litvelma re- hamleti iZulebiT sCadis. amis man-
Jisorma zustad icis ra da rogor iSnebelia scena, sadac mTavari
unda gamoiyenos imisaTvis, rom gmiri laertTan Selaparakebis
saTqmeli gaagebinos yvelas, vinc dros mis fexs yelze sakuTari xe-
azrovnebs. erTi aseTi metafora liT ibjens. Tumca, SurisZiebaze
`hamletSic~ ar Sordeboda scenas metad speqtaklSi wina planze si-

80 ianvari
№1 2011

yvaruli dgas. siyvaruli gmirebi- magram verc imetebs da veRarc Su-


sadmi, romelsac reJisori Zerwavs risZiebaze ambobs uars, mas Tavs ar
da hamletis siyvaruli sxvebisadmi, aferebinebs, magram xelsac ver uS-
ofelia iqneba es Tu hertruda... am vebs da ver ele­va... klavdiusisT-
ukanasknelis saxe speqtaklSi nak- vis, hertrudasTv­ is, an gnebavT,
lebad gamokveTilia, magram ara imi- hamletisTvis dedoflis, mefis,
tom, rom misi gamoZerwva reJisorma princis daZaxeba miWirs, ramde-
msaxiob dalia storik-zikuvianes nadac moqmedebis adgili da dro
daxmarebiT ver SeZlo. nekroSiuss gamokveTili ar aris. nekroSiusis
sWirdeboda morCili, sakuTar beds amocanas – daicvan pirobiToba da
Seguebuli gmiri, romelic SekiTx- Tavidan aicilon yvelaferi Tval-
vas – mirCie, ra vqna? – hamlets ise ismomWreli, iqneba es siWrele Tu
dausvamda, TiTqosda daxmarebas fufunebis maniSnebeli nivTi, sa-
SesTxovda... rom ara piesa, rom- gani, samkauli an samosi – Semoq-
lis mTavari xazidanac reJisori medebiTi jgufis warmomadgenlebi
ar uxvevs, hertrudas SvilisTvis (nadeJda gultiaevasi – dekora-
iqneb daejerebina kidec, magram ciisa da kostiumebis avtori, au- aseTi formatic ki sakmarisi
scenaze tragedia unda gaTamaSdes drius iankauskasi – mxatvar-gam- ar aris imisaTvis, rom ganv-
da SurisZieba gardauvalia. amis naTebeli) pirnaTlad asruleben. lili festivali Seajamo da
miuxedavad, reJisori cdilobs, am yvelafrisgan Seqmnil ganwyobas mis farglebSi warmodgenil
speqtaklebze amomwuravad is-
yvelanair xerxs mimarTos imisaT- zustad Seesabameba musikaluri ga-
aubro. Tumca, miniSnebiT, al-
vis, rom SurisZieba, mkvleloba da formeba, romelic faustas late- baT SevZeli meTqva is, riTac
sisxli mxolod igulisxmebodes. nass ekuTvnis. mis mier SemoTavaze- 2010 wlis mTavari kulturuli
amis saukeTeso magaliTia scena, buli Temebidan erT-erTi verdis RonisZieba ramdenime mimar-
romelmac Cemze gansakuTrebuli `bedis Zalidan~ aris aRebuli. am TulebiT gamoirCeoda.
STabeWdileba moaxdina. ase os- Temas fortepianoze xan cocxlad
taturad poloniuss nekroSiusze asruleben, xanac Canaweris dax-
ukeT veravin moklavda: CemodanSi marebiT. `ZaRlebis valsi~ ZiriTa-
damaluli poloniusi (povilas dad maSin ismis, rodesac scenaze
budrisi) imisaTvis, rom uhaero- piesis personaJi msaxiobebi Cnde-
bisgan ar gaigudos, sasunTqad Ce- bian. `gonzagos mkvlelobis~ ga-
modnis marjvena mxares garWobil saTamaSeblad hamleti gardasax-
da boloSi moRunul liTonis mils vaSi msaxiobebs TviTon exmareba
iyenebs. scenaze dedasTan erTad ga- da scenaze kidev erTi rituali
mosuli hamleti ki hertrudasTan sruldeba: samive msaxiobs saxeSi
laparakisas gamWvirvale bokals wy- TeTr qaRaldze sakuTari xeliT
liT avsebs, dgams skamze, romelic dayril miwas, gnebavT – miwadq-
Cemodnis gverdiT devs da milis ceul mtvers, uberavs. speqtaklSi
bolos wyalSi yofs. poloniusi ve- oTxive stiqiaa gamoyenebuli, maT
Rar sunTqavs da kvdeba, TiTqosda Soris ramdenimes reJisori momak-
SemTxveviT... vdinebel Zalas aniWebs, darCenils
speqtaklis dros wyali blomad ki gardasaxvisTvis iyenebs. gia yanCeli da robert sturua
`iRvreba~. es stiqia scenaze yinu-
lis saxiTac xSirad Cndeba da misi
daxmarebiT warmodgenaSi ramden-
ime rituali sruldeba. swored mas
ukavSirdeba hamletisa da aCrdi-
lis pirveli Sexvedra. ToTqosda,
aCrdils gamoyolili stiqiis sawi-
naaRmdegod, personaJebi cecxls
`eTamaSebian~. am or stiqias Soris
gamokidebuli ofelia ki reJisors
hamletze aranakleb ebraleba. mis-
dami siyvaruls hamleti msxverp-
lad SurisZiebas swiravs, ofelia
ki masTan misaaxloeblad yinu-
lis natexebs ubeSi iyris, surs
rogorme SeinarCunos is, visic
yvelaze metad esmis. gamomsaxvelia
scena, rodesac hamleti iZule-
bulia Tavidan moiSoros ofelia,

ianvari 81
№1 2011

warweriani egzemplarebi

mixeil kopaleiSvili
poeti – moyvasi

naSuadRevis waZinebisas samoc- TavdaWerilad, wynar gulze Seef-


daTxuTmeti wlis berikacs mesizm- asebina mdgomareoba da Semdeg mie-
ra: momcro oTaxSi kedelTan midg- Ro gadawyvetileba. xSirad Semi-
mul magidas sami kaci vusxediT. pa- mCnevia: saerTod saubris dros
tara sinaze dawyobili tkbileuli raimeze azrs rom gamoTqvamda, ro-
ise gaTavebuliyo, verc SevamCnie. melic sxvisas ar emTxveoda da ka-
wamovdeqi, sini aviRe da mopirda- maTs gamoiwvevda, aRar Caereoda,
pire mxares, karadisken wavedi. gzad kolegas sigarets gamoarTmevda,
ki, sawolze, Zalian misustebuli moakidebinebda da TiTqos, erT-
givi ZnelaZe iwva. mixvda, risTvis gvarad, nasiamovnebi kidec, gaabo-
mivdiodi da mTxova, erTi fila So- lebda.
koladi misTvisac mimetana. wamiT Semdeg iseTi dro Camodga, viRas
Sevyoymandi. es givimac SemamCnia axsovda leqsi da moyvasi Tvisi.
da iseTi mudariT savse Tvale- mSvenieri ese miuZRvna givis nat-
biT Sexeda mis saferxesTan mdgar ifi gemovnebisa da stilis mwer-
muxrans, mivxvdi, uari ar gamivi- alma, literaturaTmcodne otia
doda. aviRe da yvelaze saukeTeso paWkoriam. aqedan SemogTavazebT
fila mivawode. sini magidaze dav- erT nawyvets: `man mkiTxvelic mi-
deTUTu ara, Cvenebac gaqra... aCvia Cumad, uxmaurod miiRos misi
me isini erTad gavicani ax- poezia. igi ar dardobs (iqneb, dar-
aldaarsebuli gazeTis redaq- dobs kidec) imis gamo, rom yvelas
ciaSi Soreul, 1960 wlis gazafx- rodi Seswevs Zala da aqvs dro mis
ulze. erTad iyvnen 92 wlis mart- pirovnebasa da ramdenadme, leqs-
Sic, rodesac muxran maWavariani sac garSemoburul nisls gaaRwios
wamodga da Wadrakis sasaxleSi da miwvdes cxovelmyofel saTaves.
gamarTul mweralTa yrilobaze yovel SemTxvevaSi, mas mxolod
misTvis Cveuli mgznebarebiT, leqsiT SeuZlia gaacxados poetu-
xmamaRla ganacxada, rom ukanon- ri TviTrwmena da arsebobis mara-
od miiCnevs yrilobis mowvevas da diulobis gancda: `sulo – gatyob
Tanamoazreebs mouwoda protes- mironcxebas, aRzevebas, srulo-
tis niSnad daetovebinaT iqau- bas... damTavrebiT daiwyeba Seni
roba. rogorc Cans, givisTvis es mogzauroba~, – sadRac Segnebis
moulodneli iyo, radgan mxolod siRrmeSi Caleqili, moulodneli
maSin adga, rodesac muxrani gasas- pretenzia da iqneb, sulis amaR-
vlelisken gaemarTa... gaafrTebul lebis, ganwmendis mZafri Segneba~.
qalebs ezoSi wignebis autodafe
gaemarTaT. yuradReba ar miuqce- givi ZnelaZem 1987 wels gamos-
via. mSvidad wavida parkis gasasv- ca leqsebis ori krebuli, orive
lelisaken. gulTbili warweriT maCuqa. erTis
iSviaTad Sevxvedrivar (mgoni, Tavfurcelze ki miawera es leqsi,
saerTodac ara) aseT dinj gu- romelic aqedan arc erTSi ar aris
ruls, SeiZleba, es karga xnis wi- Setanili.
naT gamomuSavebuli Cvevac iyo:

82 ianvari
№1 2011

prezentaciebi

„mariami mqvia saxelad...“
„aba, riT ver damimaxsovre?! mariami vis, rom swored is airCia misi wignis
mqvia saxelad da aqve vcxovrob“ – ase redaqtorad.
axsenebs Tavs poeti mariam wiklauri poets axali krebulis dabadeba ga-
„erTi kocniT winaswar mkvdar“ da „erTi momcemloba „pegasis“ direqtorma ma-
Reri yvavilisTvis RmerTTan wasul“ si- rina cxadaiamac miuloca, aseve zaza
yvaruls. Zneli saTqmelia vis an ris si- abzianiZem: „albaT simboluri iyo, rom
yvaruls uZRvnis poeti am striqonebs, mariamis pirvel poetur wigns „Sexve-
magram 25 dekembers darbazi savse iyo dra“ erqva, da is Sexvedra sabedniero
nodar dumbaZis saxelobis bavSvTa aRmoCnda TviTon avtorisaTvis, radgan
TeatrSi mariamis axali krebulisT- is marTlac Zalian faqizi, bevrismTqme-
vis misuli stumrebiT. rogorc Cans, li, Zalian Rrma, tkiviliani avtori
bevrma daimaxsovra poetis saxeli da dadga, da raRa Tqma unda, Zalian bed-
mis misamarTsac advilad miagno – „Te- nieri aRmoCnda yvela CvenTaganisaT-
Tri xborebi“, mariamis rigiT mexuTe vis“. mzeo gogoWurma gaixsena rogor
poeturi krebuli. roca gamosacemad gaecnnen da rogor moixiblnen pirve-
vamzadebdi wigns, maSin ar migrZvnia da lad is da batoni vaxuSti kotetiS-
axla, rodesac vfurclav, Sig Zalian vili mariamis SemoqmedebiT. nino sa-
did dardsa da sevdas vpoulobo, Tqva dRobelaSvili: „mariamis Semoqmedeba
poetma. CemTvis aris rwmenis poezia. misi mTeli
saRamo mweralma da gamomcemloba Semoqmedeba dedis atkiebuli gulis
„pegasis“ mTavarma redaqtorma Tamri leqsebiviTaa, samSobloc aqedan stkiva,
fxakaZem gaxsna. isaubra gamomcemlo- samyaroc aqedan stkiva da Svilebic“.
bis axali seriiT – „axali litera- avtoris garda, saRamoze mariamis
tura“ – gamocemul krebulze „TeTri leqsebi Tamri fxakaZem da robert
xborebi“ da mariam wiklaurze: „mariami mesxmac waikiTxes. kiTxulobdnen ro-
Tavis TavSi moicavs da inaxavs qarTuli gorc maTTvis sayvarel leqsebs, ise
poeturi, gansakuTrebiT mTis folk- darbazSi msxdomi adamianebis sur-
loris tradiciebs. misi poezia inaxavs vilebis gaTvaliswinebiT. da gasakviric
im Zvel poetur CuqurTmebs, naqargebs, ki iqneboda mayurebels siyvarulze
rac iseve gadasarCenia, rogorc fSav- leqsi rom ar moeTxova: „ – vilaparakoT
xevsuruli fardagebi Tu naqsov-naqa- siyvarulze? – vilaparakoT! sanam mo-
rgebi. mariami wers da ar icis, rom am sula, Torem mere raRas movicliT si-
weris dros is raRacis gadarCenisTvis yvarulis maikoebi“. da es saRamoc sxva
ibrZvis. mas aqvs mistiuri, magram Tan araferi iyo, Tu ara, upirveles yovli-
Zalian Rrmad qristianuli poezia“. sa, siyvarulze saubari. scenis dekora-
Tamri fxakaZem poeturi krebulebis ciebi, gansakuTrebiT ki saqanela skami,
garda, msmenels misi aTi sabavSvo wign- swored iseTi simyudrovis gancdas qm-
ic gaaxsena da gansakuTrebulad gamoyo nida, RmerTze, anu siyvarulze, sicocx-
bolo ori – „naninebi“ da „natvrisTva- lesa Tu sikvdilze saubars rom mogan-
lo mzisao“, romlebic aseve gamomcem- domebs kacs. gareT dekembris susxi aW-
loba „pegasma“ gamosca. erda, mariams ki Semodgomis foTlebisa
„mariami CemTvis aris aRmoCena. mis da Taflisferi wigni eWira xelSi da Cu-
leqsebSi am samyaros SesaniSnavi qal- mad eZaxda siyvaruls: „me mariami mqvia
uri Wvretaa“, – aRniSna Tamaz tyemala- saxelad, mariami, damimaxsovre!“
Zem da madloba gadauxada poets imisT-

giorgi zanguris kidev erTi poeturi saRamo


bar `baiTSi~ literaturuli saRamoe- gamouqveynebeli leqsebi waukiTxa, wa­
bi ukve tradiciad iqca. bari yovelk- ukiTxa ise, rogorc poets da Tanac
vireulad axalgazrda poetebs da maTi msaxiobs Seefereboda, emociurad da
Semoqmedebis moyvarulebs maspinZlobs. ostaturad. ase rom, poeziis saRamoze
22 dekembers erT-erTi aseTi liter- SemTxveviT Tu winaswar ganzraxviT mox-
aturuli saRamos mTavari gmiri poeti vedril msmenelTagan gulgrili aravin
giorgi zanguri iyo. myudro garemoSi darCenila. poetisve surviliT saRa­
Sekrebil sazogadoebas poetma Tavis moze mxolod leqsebi ikiTxeboda da
Zvel leqsebTan erTad, axali, jer kidev ar yofila saubrebi mis Semoqmedebaze,

ianvari 83
№1 2011

arc Seqeba da arc kritika, ubralod xanjlis wverze SevdgeT, saqarTvelos


erTi poeturi saRamo da Zalian bevri dadgomia Jami...~
leqsi. leqsebs kiTxulobda yvela Te- yvelaze didi ovacia poetis cnobil
maze: colze da uZRvnida sakuTar da da yvelasTvis sayvarel leqsebs mohyva:
yvelas colebs; mijnurze da uZRvnida `vurCioT rame?~, `yvavilebis gvirgvini~,
sakuTar da yvelas mijnurebs; dedaze `ureaqcio coli~, `yofna yvelafer-
da uZRvnida sakuTar da yvelas dedebs; Si~, `SensaviT kabas veravin ixdens~ da
am miZRvnam gaamarTla kidec, bevrma sa- a. S. saRamo ki, msmenelis daJinebuli
kuTari Tavi aRmoaCina giorgi zanguris moTxovniT, giorgis aseve cnobili
nawerSi da kiTxvis dros zogierTi maT- leqsiT – `uZravi qalaqi~ dasrulda.
gani Tavis daqneviT da xmamaRali ko- bar `baiTSi~ Seqmnil Tbil da myudro
mentariTac ki udasturebda, rom Tvi- poetur garemos kidev ufro alamazebda
Tonac moqceula ase, TviTonac ganuc- jguf `ise~-s mier Sesrulebuli cocxa-
dia msgavsi. li musika.
rogorc poetma Tqva, – yvelaze metad dasasrul, giorgi zanguri dapirda
rwmenaze da samSobloze miWirs saubari misi poeziis gulSematkivrebs, rom
da am Temaze bevri leqsi ar maqvso, Tum- TebervalSi kidev erT poetur krebuls
ca waikiTxa is, rac hqonda: `yvela erTad aCuqebs.

„iratta.ru~ – omi, romelic movigeT


„am romanis dawera saqarTvelos mo- erxda.
saxleobis erT nawilSi gamefebulma romanis wardginebas 26 dekembers
pesimizmma gadagvawyvetina. gadagvaw- kafe „niu artma~ umaspinZla. saRamoze
yvetina im mosazrebam, TiTqosda guram megreliSvilma ganacxada, rom
Zlier mterTan brZolas azri ar aqvs. „es wigni aris imis Cveneba, Tu rogor
Cvens mier Seqmnili romanis samyaroSi unda movqceuliyaviT, ra unda gagve-
SemoWrili mtris winaaRmdeg erT muS- keTebina, rom aseTi Sedegi ar migveRo~.
tad Sekruli xalxi da jari dgas da wignis meore avtorma ki dasZina, rom
amas saocari Sedegi moaqvs~, – vkiTx- „omis dauwereli kanonis mixedviT, rac
ulobT 2008 wlis 8 agvistos ruseT- ufro metia mowinaaRmdege, miT ufro
saqarTvelos omis Temaze dawerili bevri tyvia xvdeba mizans~.
axali romanis – `iratta.ru~-s ydis ukana wignSi ver SexvdebiT realur ada-
mxares. wigns ori avtori hyavs – gu- mianebs, rac winaswar iyo ganzraxuli,
ram megreliSvili, ukve kargad cno- erTaderTi, visTvis gverdis avlac av-
bili axalgazrda mwerali da Tamaz torebma ver moaxerxes, eduard kokoi-
demetraSvili, yofili samxedro. Ti iyo. ase rom, is erTaderTi nacnobi
misTvis es pirveli wignia. personaJia `iratta.ru~-Si.
romani amerikuli gamomcemlobis saRamos tradiciulad literato­
Svilobili kompaniis – „aliansis~ dak­ rebi da literaturis moyvarulebi
veTiT daiwera da amave gamomcemlobaSi daeswrnen, maT Soris zogierT maT-
gamoica. dagegmilia `iratta.ru~-s Targmna gans – cira barbaqaZes, beso xvedel-
da amerikaSi gamocema. safinanso or- iZes, gazeT `24 saaTis~ Jurnalist
ganizacia „van invesTingi~ ki am wignis ia vekuas, ukve wakiTxuli hqondaT
mixedviT kompiuteruli TamaSis Seqm- romani da sakuTari azric gamoTqves
nas apirebs. gamomcemloba `aliansis~ axal wignTan dakavSirebiT. avtorebs
direqtori, giorgi CakvetaZe: „gagviC- wignis gamocema givi alxaziSvilmac
nda idea, rom gagvekeTebina wi­ gni, miuloca.
sadac ganvixilavdiT alternatiul bolosken ki isev `iratta.ru~-s mokle
variants, fantastikuri Janris nawar- anotacias davubrundeT: „istoriuli
moebs, romelic realobasTan ar iqne- realoba ar icvleba. Cven ubralod
boda kavSirSi. SevxvdiT gurams, erTi SegviZlia sxvadasxva interpretacia
weli vmuSaobdiT da daiwera wigni, sa- mivceT momxdars, magram literatur-
dac Cven omi movigeT~. aSi yvelaferi xdeba, yvelaferi dasaS-
Tamaz demetraSvilma, eraySi orjer vebia, miT ufro, rom SegviZlia civi
namyofma yofilma samxedrom, Tumca gonebiT SevxedoT Cavlils da SevqmnaT
ara samxedro eqspertma, rogorc Tavad axali warsuli, axali awmyo da axali
acxadebs, kargad icis jariskacebis momavali~.
fsiqologia, ras grZnoben da ras gan- literaturisTvis bevri ramaa marT-
icdian isini. mis mier SemuSavebuli lac SesaZlebeli. ramdenad SeZlebs es
strategia wignSi samxedro CanarTebis wigni, dagvexmaros, rom Tundac warmo-
saxiTaa mocemuli, rasac guramma mxat- saxvaSi mainc SevqmnaT axali warsuli,
vruli teqsti moargo da ori avtoris awmyo da momavali, amas mxo­ lod misi
namuSevris erT wignad Sekvra ase mox- wakiTxvis Semdeg SevityobT.

84 ianvari

You might also like